Οι μαρκήσιοι του οίνου της Φλωρεντίας

Εξι αιώνες, 26 γενιές οινοπαραγωγοί οι Αντινόρι ταυτίζονται και εκφράζουν τη γη και το πνεύμα της Τοσκάνης. Στη Φλωρεντία και στις εξοχές της δοκιμάσαμε τα ονομαστά κρασιά του οίκου

Te duce proficio = η επιδίωξη της υπεροχής. Δύο αρχαγγελάκια με ουρά γοργόνας παραστέκουν το κεντρικό σήμα, στεφανωμένο με κορόνα που καταλήγει σε τρία κληματόφυλλα. Αυτό είναι το οικόσημο της οικογένειας Αντινόρι (Antinori), το οποίο σχεδιάστηκε το 1512 από τους Della Robbia. Αγνοώ την παρασημαντική της εραλδικής αλλά δονούμαι από την υπερήφανη και απερίφραστη ομολογία φιλοδοξίας: επιδιώκοντας την υπεροχή. Γραμμή πλεύσης που δεν πρόδωσαν 26 γενιές από το 1385. Εκ των αρχαιότερων οινοπαραγωγικών οίκων του κόσμου, οι μαρκήσιοι εκφράζουν το πεντόσταγμα του Τοσκανισμού: αγρότες δεμένοι με τις γαίες τους, με τις παραδόσεις, έμποροι, καλλιεργημένοι φιλότεχνοι. Ταυτισμένοι με το προϊόν τους. Πλην... κακείνο μη αφιέναι. Δηλαδή υπάρχουν και τα διαπλεκόμενα. Ω! μα εννοώ απλώς ότι, πέραν των κρασιών τους, παράγουν δύο extra παρθένα ελαιόλαδα από τη ζώνη της Ούμπρια ­ το ένα μάλιστα βιολογικής καλλιέργειας ­, ετοιμάζουν μια ξενοδοχειακή μονάδα αγροτουριστικοοινικού προσανατολισμού, κόστους 2.000.000 δολαρίων, επάνω στον λόφο της Santa Cristina, επαναλειτούργησαν δίπλα στα γραφεία τους ­ μέσα στο Παλάτσο ­ την παλαιότερη καντινέτα και ίδρυσαν δύο αδελφούλες καντινούλες στη Ζυρίχη και στη Βιέννη. Εστιν ουν καντινέτα κομψό εστιατόριο με ντόπια πιάτα που πλαισιώνουν τα κρασιά τους. Ετικέτες πολλές: 26, όσες και οι γενιές.

«Οι έξι αιώνων ρίζες στο αμπέλι διαμορφώνουν οπωσδήποτε τη φιλοσοφία μας αλλά δεν αναστέλλουν το ανανεωτικό μας πνεύμα» λέει ο μαρκήσιος Πιέρο Αντινόρι.

Ο Πιέρο Αντινόρι λογίζεται ως ο πριμάτος οινάρχης μεγάλων όγκων. Τι του οφείλουν οι συμπατριώτες του; Κυρίως το ότι τους ξέπλυνε από τη ρετσινιά της δικής τους, της ιταλιάνικης ρετσίνας. Θυμόσαστε το φθηνό Chianti στη γραφική νταμιτζανίτσα με την ψάθινη φούστα; Παντιέρα εύκολη ενός μαγικού φολκλόρ που επί μακρόν έδινε διεθνώς μιαν ευτελή, λειψή εικόνα του ιταλικού κρασιού. Το φαμελίτικο παρελθόν, οι έρευνες, οι επενδύσεις του μαρκήσιου Αντινόρι και η ευτυχής συνεργασία του με τον οινολόγο Giacomo Tachis ανέδειξαν το πανόραμα και το δυναμικό της χώρας τους. Προσέφεραν στην αγορά σπουδαία Κιάντι, καμωμένα από το ντόπιο κόκκινο σταφύλι Sangiovese δίχως προσθήκη λευκών ποικιλιών όπως γινόταν ίσαμε τότε. Δίχως προσθήκη σταφίδων μέσα στον μούστο για να μειωθεί η οξύτης με μια δεύτερη ζύμωση. Από το 1960 ο σημερινός μου καλεσμένος αξιοποιεί τη μαλολακτική ζύμωση, εισάγει νέες μεθόδους, πειραματίζεται με ξενικές αμπέλους.

Σαρντινέ, σοβινιόν μπλαν, γκεβυρστραμίνερ, μερλό, πινό νουάρ. Και με τα δύο δημοφιλή Καμπερνέ του Μπορντό, που οι Αντινόρι καλλιεργούν ήδη από τη δεκαετία του '20, το 1975 λανσάρονται τα φαμόζα Supertuscans. Τρεις, τότε, θρυλικές ετικέτες: Solaia, Sassicaia και το προσφιλές μου Tignanello με ποικίλες αναλογίες του τοπικού Σαντζιοβέζε μαζί με Καμπερνέ σοβινιόν και Φρανκ. Οι κοσμοπολίτες φίλοι γεύονται και ενθουσιάζονται με το χαρμάνι των γαλλικών και τοσκάνικων αμπελιών.

Ο οίκος δοκιμάζει τη χρήση δρύινων βαρελιών από τη Σλοβενία, την Αυστρία, τη Γαλλία, την Αμερική μαζί με κάσκες από άγρια καστανιά. Και παίρνει μια θαρραλέα απόφαση: τις κακές χρονιές δεν παράγει κακά κρασιά.

Ο Πιέρο Αντινόρι τιμάται ως ο Magnifico του ιταλικού οίνου και μια εξέχουσα προσωπικότης στον διεθνή επιχειρηματικό γαλαξία. Γεννημένος το 1938, δευτερότοκος του Νικολό και της Καρλότα ντέλα Cherardesca με 1/4 αμερικανοεβραϊκό αίμα εκ μητρός, παρέλαβε μιαν εταιρεία με παραγωγή 1.000.000 μποτίλιες που μέσα σε 4 δεκαετίες 15πλασίασε. Με την επίβλεψή του σήμερα οι δύο από τις τρεις θυγατέρες του επιμερίζονται ευθύνες και αρμοδιότητες.

Το ιστορικό της οικογένειας
Απέναντι από την εκκλησία του Σαν Γκαετάνο, στην καρδιά της πόλης, το Palazzo Antinori ορθώνεται στην ομώνυμη πλατεία. Εργο του τρανού αρχιτέκτονα Τζουλιάνο ντε Μαγιάνο χτίστηκε στα μέσα περίπου του 15ου αι. Αγοράστηκε για 4.000 χρυσά, βαριά φιορίνια το 1506 από τους προγόνους των οικοδεσποτών μας. Τοίχοι - τείχη εντυπωσιακού πάχους από το «γαλήνιο πέτρωμα» της περιοχής. Τα δάπεδα από κότο στραφταλίζουν καθώς επί αιώνες κερώνονται δύο φορές την εβδομάδα.

Οινοποιοί από το 1180 μα οι Αντινόρι απέκτησαν επίσης πλούτο από την κατεργασία του μεταξιού που εξήγαγαν στην Μπριζ και στη Λυών.

Γερουσιαστές, διπλωμάτες, ιππότες στον Αυτοκράτορα της Αυστρίας Φραγκίσκο Α', θα πάρουν τον τίτλο του μαρκήσιου το 1861. Και ως Marchesi Antinori ιδρύουν τον 19ο αι. την οινοπαραγωγική τους μονάδα και ανοίγουν νέες μαρκέτες στο Λονδίνο, στη Νέα Υόρκη, στο Μπουένος Αϊρες, στο Σάο Πάολο. Μια επιστολή του Giacomo Puccini το 1908 συγχαίρει τον παππού του σημερινού αφεντικού Πιέρο Αντινόρι για τη δημιουργία «μιας σαμπάνιας για φίνους αριστοκράτες».

Αφρώδεις οίνοι, οι κλασικές μπορντολέζικες οινάμπελοι που καλλιεργούνται από το 1924 και καινούργια κτήματα στην Ούμπρια. Δηλαδή μια συνεχής πίστη στις καινοτομίες με στόχους υψηλής ποιότητας. Μια κληρονομιά συντριπτικού όγκου που περνά στους τωρινούς συνεχιστές.

Δύο μίλια νοτιότερα ο αμπελώνας Badia a Passigneno αγοράστηκε το 1988. Κυπαρίσσια, πεύκα, η ελιά, μυρτιές. Το πιο κομψό τοπίο της Μεσογείου. Υψόμετρο 300 μ. Γραπτές αναφορές στο Αβαείο υπάρχουν από το 891. Ενάμιση αιώνα αργότερα εγκαταστάθηκαν εδώ καλόγεροι, ειδικευμένοι στην αμπελοκαλλιέργεια και στη δασοκομία. Σήμερα διαμένουν 3 μοναχοί. Στο περιβόλι τους φυτεύουν λάχανα και φρούτα. Τα αψιδωτά κατώγια της μονής, με σταθερή θερμοκρασία και υγρασία, φιλοξενούν 2.000 βαρέλια κρασί Chianti Classico και Riserva από το κτήμα.

Στους αλλοτινούς καιρούς, οι οινοπαραγωγοί πουλούσαν τα κρασιά τους όχι μόνο στο κτήμα αλλά και λιανικώς στις πολιτείες. Αφενός από μια βιτρίνα - παράθυρο στους διαβάτες και αφετέρου από ένα κρασοπουλειό. Μια ταβερνίτσα δηλαδή στην οποία προσήρχοντο αμαξάδες, έμποροι, άρχοντες για να δοκιμάζουν τα πιοτά τρώγοντας μαζί τα τυπικά εδέσματα της Τοσκάνης. Δηλαδή; Κόκκινο πατσά λευκά φασολάκια ξερά με τόνο, αγκινάρες με μανιτάρια porcini.

Τα καλά εστιατόρια
Οι άνθρωποι του κρασιού ­ θέσει τουλάχιστον ­ εκτιμούν τις χαρές του τρώγειν. Αρα, αξιόπιστοι πληροφοριοδότες για τα καλά εστιατόρια. Να τι διάβασα στο ιδιωτικό καρνέ των ρεστοράν που μου έδειξαν οι Αντινόρι.

Στη Φλωρεντία: Colgarga, στην οδό Del Moro, Buca Lapi, στο υπόγειο του δικού τους Palazzo για την καλύτερη μπριζόλα Fiorentina, Il Cavolo Nero, για σπαγκετάδες με αβγοτάραχο.
Στο Ορβιέτο: Ristorante Basqui.
Στο Μιλάνο: Cassineta di Lugagnano, Antica Osteria del Ponte, piazza Negri 9.
Στο Πολιτάνο: Santa Agatha, Donalfonso.
Στον San Vincenzo: Gamberro Rosso.

Δοκιμάζοντας κρασιά
Badia a Passignano, ένα κιάντι classico. Βιολέ ανταύγειες στο νεαρό ακόμη ετούτο κρασί, με μύτη έντονη, αυστηρή και πολύ ευχάριστα πικρή. Τραγανό και φινέτσα.

Tignanello. Αυτό που αγαπώ ανάμεσα στα Supertuscans. Από Sangiovese 80% με 15% Cabernet Sauvignon και 5% Cabernet Franc. Μυρουδιές σύνθετες και δυνατές, σώμα πλούσιο, άλκιμο, καλή δομή. Και μακρά επίγευση.

(πηγή: ΒΗΜΑ)