Beaune, η οινική καρδιά της Βουργουνδίας - Kir

Πλάι στη Γενεύη, με βόρεια κατεύθυνση μιάμισης ώρας οδήγηση από το Μιλάνο, σε ίση περίπου απόσταση από το Παρίσι, αλλά με νότια κατεύθυνση, 40 χλμ. κάτω από τη Dizon, διοικητική πρωτεύουσα της επαρχίας και, να, βρίσκεστε στην οινική Ιερουσαλήμ: Beaune.

Το Δουκάτο της Βουργουνδίας. Ισχυρό, ημιαυτόνομο κράτος εν κράτει. Φίλιππος ο Ριψοκίνδυνος, Ιωάννης ο Χωρίς Φόβο, Φίλιππος ο Καλός, Κάρολος ο Προπετής. Μικρότερη, μα βαριά ιστορία εν ιστορία της Γαλλίας. Το «Ξενοδοχείο του Θεού» οι υπόγειες κάβες. Πολιτείες εν Πολιτεία. Τα κρασιά της έμπνευσης μεταφράζουν στο ποτήρι μας την αργιλάσβεστο, το οξείδιο του σιδήρου, το πυρίτιο, το ασβέστιο σε ποικίλες κατά χωράφι δόσεις, φτιάχνουν τα εδάφια μέσα στο έδαφος. Τα περιλάλητα terroirs.

Αν είστε ένας επιμελής οινόφιλος, ένας άνθρωπος που τιμά τα πάθη του, μπορείτε να απολαύσετε ένα πρώτης κλάσεως κρασί του Μπορντό αρκετές φορές τον χρόνο. Μια Βουργουνδία πρώτης κλάσεως όμως θα συναντήσετε ελάχιστες φορές στη ζωή σας. Ενα κόκκινο Μπορντό από Καμπερνέ Σοβινιόν αυστηρό, ταννικό, γερά δομημένο και μακρόβιο προκαλεί το πνεύμα. Μια κόκκινη Βουργουνδία από Πινό Νουάρ, ήπια, οργιώδης, ερεθιστική προκαλεί τις αισθήσεις. Κρασί σωματικό, σαρκικό, με καταιγιστικό μπουκέτο από φράουλες και βιολέτες. Θα χρειαστεί πιθανόν να ανοίξετε 20 μποτίλιες ώσπου να βρείτε τη μία και καλή.

22.000 κάτοικοι που βιοπορίζονται κυρίως από το κρασί. Αλλοτε η Beaune ζούσε από τη μεταλλουργία και τα νήματα. Στέγες οξύαιχμες από φαιό σχιστόλιθο. Σημάδι του Βορρά. Και άλλες σκεπές σπιτιών από παράξενα, πολύχρωμα τούβλα. Επίπεδα τούβλα, επιμηκέστερα από τα δικά μας, γυαλιστερά, μπογιατισμένα σε σχήματα ρόμβων, αλυσίδων. Κάθε τέτοιο κέντημα σήμαινε ένα πολιτικό, θρησκευτικό, κοινωνικό μήνυμα. Και ο διαβάτης, ο συμπολίτης, βλέποντας τη στέγη καταλάβαινε τι μηνούσε ο νοικοκύρης. Μικρομάγαζα, κάβες, αραιή κίνηση. Ο χορός των αιώνων 13ος, 14ος, 15ος. Ενα χωριό που φυλάει τα μυστικά του. Ενα χωριό πλούσιο από τη διακίνηση των οίνων. Ενα χωριό - όριο μεταξύ Βορείου και Μεσημβρινής Γαλλίας. Κάτω από την Μπον αρχίζει ο Νότος.

Ηγεμών των καλύτερων κρασιών της Χριστιανοσύνης αυτοσυστηνόταν ο Φίλιππος ο Καλός, δουξ της Βουργουνδίας. Ιδιοκτήτης εκλεκτών αμπελώνων του Pommard και του Volnay. Στο αμπελουργικό του διάταγμα του 1396 απαριθμεί και επεξηγεί τους κανόνες παραγωγής ενός σπουδαίου οίνου. Ο καλλιεργητής πρέπει να σεβαστεί τη φυσική τάση του αγρού του (terroir), να κλαδέψει πολύ, να λιπάνει ελάχιστα, να τρυγήσει στο σωστό σημείο ωριμότητας του σταφυλιού, να εγγυηθεί την ονομασία προέλευσης ευλαβικά. 6 αιώνες μετά το δοκίμιο ισχύει. Μια συγκλονιστική επικαιρότητα. Ο δούκας, πρώτος αμπελουργός της Βουργουνδίας, επισκεπτόταν τα κτήματα και επιθεωρούσε τα κελάρια του.

Η Μπον είναι σκαμμένη. Μια δεύτερη υπόγεια Beaune, ομοίωμα της ορατής πολιτείας. Κάθε νοικοκυριό έχει την κάβα του. Στοές σκαλισμένες στον βράχο, ενίοτε πολυώροφες, σε μεγάλο βάθος έτσι ώστε το κρασί να προσαρμόζεται βαθμηδόν σε διαφορετικές θερμοκρασίες. Ο μαγευτικός χώρος μιας ζωντανής αλχημείας. Τα μικρά σπιτικά έχουν μικρά κελάρια. Τα μέγαρα των αστών μεγαλύτερα. Οι εμπορικοί οίκοι οινοπαραγωγής και διακίνησης σας δείχνουν κάβες αποσβολωτικές.

Η οικογένεια Drouhin έχει αγοράσει και συνδέσει μεταξύ τους τα κελάρια του Δουκικού Παλατιού, της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Νοτρ Νταμ και τις κάβες των βασιλιάδων της Γαλλίας. Πρόκειται για μνημεία στα σπλάγχνα της γης. Οι κάβες αποτελούν ιστορικά μνημεία του κράτους.

Εδώ, στη Βουργουνδία, δύο γουλιές κρασί σάς δίνουν για να πείτε τη γνώμη σας. Ο παραγωγός πονάει το πολύτιμο νέκταρ του.

Το τραπέζι της ευτυχίας

Η κουζίνα της Βουργουνδίας, στέρεη, πλούσια, γενναιόδωρη, καθρεφτίζει τη φύση και την ιστορία της περιοχής. Τα περίφημα μοσχάρια του Charrolais και του Auxois, τα καπόνια και τα πουλερικά της Bresse, τα λευκόσαρκα ψάρια των ποταμών Loire και Saone, οι γαρίδες από τα καθαρά νερά του Morvan, τα γνωστά σαλιγκάρια. Τα βιβλικά ετούτα αγαθά μαγειρεύονται δίχως τσιριμόνιες. Με τρόπο χωριάτικο και με... κρασί.

Ολοι γνωρίζουμε το βοδινό μπουργκινιόν. Τη χρήση του βουτύρου και του σκόρδου. Ισως να μη γνωρίζετε την κόκκινη σάλτσα meurette καμωμένη με λαρδί, φρυγανισμένο ψωμί και κρασάτη. Συνοδεύει αβγά, ψάρια ή μυαλά.

Τυπικότατο πιοτό της Βουργουνδίας το kir, που επινόησε ο μακαρίτης Kir, δήμαρχος της Dijon, το 1945. Για να προβάλει το δεύτερο λευκό κρασί του τόπου, το aligote που ανακάτεψε με χυμό φραγκοστάφυλων. Με τούτο λοιπόν το γλυκούτσικο - ξινό κόκκινο ποτήρι προδορπίου υποδεχόταν τους φιλοξενουμένους του.

Το «Ξενοδοχείο του Θεού»
Στην Μπον παρευθύς αισθάνεστε την εμβέλεια του «Πτωχοκομείου» στην καθημερινότητα των κατοίκων. Το πώς συμπλέκεται στον ιστό της πολιτείας. Λόγω θέσης ίσως. Καταμεσής της αγοράς, όπου και αν πάτε θα πέσετε επάνω του. Αφετέρου ο κυρίαρχος ετούτος πέτρινος όγκος ζει. Βεβαίως σήμερα το Νοσοκομείο και Γηροκομείο μετεστεγάσθησαν αλλού. Κάθε όμως πολιτιστική εκδήλωση διεξάγεται εδώ ­ 450.000 τουρίστες ετησίως το επισκέπτονται.
Tο «Ξενοδοχείο του Θεού» επιδρά στους Μπονέζους με τον νοηματοφόρο συμβολισμό του. Πρόκειται για το Μνημείο της Εξιλέωσης. Υπομνηματίζει στον περαστικό τη ματαιότητα του στοιβαγμένου χρυσού, το εφήμερον της εξουσίας, την αρρώστια, τη φτώχεια, το έλεος, τον θάνατο.

1443: επαύριον του Εκατονταετούς Πολέμου. Η Μπον αποδεκατισμένη μαστίζεται από τους λοιμούς και την ανέχεια. Ο Καγκελάριος των Δουκών της Βουργουνδίας Νικόλαος Ρολέν παζάρεψε με τους πρίγκιπες, πρόδωσε, κατεχράσθη, σώρευσε πλούτη και μισήθηκε. Για να εξαγοράσει τα κρίματά του συλλαμβάνει την ιδέα του Παλατιού των Φτωχών. Και την υλοποιεί. Ενα λαμπρό ανάκτορο, τίποτε λιγότερο, θέλει να φτιάξει για τους νικημένους της ζωής. Καλεί τον αρχιτέκτονα από τη Φλάνδρα. Που θα φτιάξει ένα μείγμα σοφών και γοητευτικών αντιθέσεων. Με τη ράχη στηριγμένη στους παλιούς προμαχώνες, η ταπεινή θύρα σχίζει τη μακριά, γυμνή πρόσοψη από σκοτεινή πέτρα. Οπως όλα τα βουργουνδικά αρχοντικά, το εξωτερικό αυστηρό και λιτό κρύβει την πολυτέλεια. Η αυλή με τον ωραίο κήπο στραφταλίζει από χρώμα χάρη στα πράσινα, κίτρινα, μαύρα, κόκκινα βερνικωμένα κεραμίδια (όχι κέρατα). Στοές, χαριτωμένα στεγόθυρα, αέρινες αιχμές. Στη μεγάλη «Σάλα των Φτωχών» τα κρεβάτια καλύπτουν κόκκινοι βελουδένιοι ουρανοί και τα σκεπάσματα είναι υφαντές ταπετσαρίες της Φλάνδρας. Στις ιερές στιγμές, πάνω από την Αγία Τράπεζα οι κουρτίνες παραμερίζουν αποκαλύπτοντας την «Τελευταία Κρίση», πολύπτυχο του Roger van der Weyden. Θαυμάστε τον Αρχάγγελο που ζυγίζει την πίστη και τις αμαρτίες των ανθρώπων. Ο «Χριστός της συμπόνιας» με το ακάνθινο στεφάνι και βλέμμα σπλαγχνικό κοιτάζει τους αρρώστους, φτωχούς, ναυαγισμένους στα κρεβάτια τους.

Στο δάπεδο οι πλάκες σχηματίζουν ευφάνταστα σχέδια. Η ομορφιά σάς περιμένει σε κάθε λεπτομέρεια: στα στίλβοντα μπακίρια του μαγειρείου, στις φαγέντσες του φαρμακείου, στα κανάτια από καλάι. Το «Ξενοδοχείο του Θεού», ένα εξωπραγματικό αριστούργημα, ενσαρκώνει την πυραυγή Μπον. Εξόδοις του Rolin στελεχώθηκε από τις καλόγριες της Βαλανσιέν και μνημειώδες υπήρξε το εκτόπισμα της ηγουμένης Alardine Gasquiere. «Οι Κυρίες της Φιλανθρωπίας» σήμερα δεν φορούν ράσο αλλά τη στολή της νοσοκόμου. «Οι πράξεις φιλανθρωπίας πρέπει να εκτελούνται μεγαλοπρεπώς» υπήρξε η επωδός του ιδρυτού. Και τηρείται με συνέπεια.

Αξίζει να δείτε...

* Στην εκκλησία της Notre Dame, δείγμα της ρωμανικής - βουργουνδικής αρχιτεκτονικής με γοτθικό διάκοσμο, τις έξοχες ταπισερί από μετάξι και μαλλί. Η ζωή της Παναγίας κεντημένη με πλούσια χρώματα, έργο του 15ου αι. που δείχνει τη μετάβαση της μεσαιωνικής τέχνης προς την Αναγέννηση.

* Στο πρώτο Μουσείο του Κρασιού τη συλλογή από παλιά πατητήρια. Ιδρύθηκε το 1947 και στεγάζεται στο παλάτι των Δουκών της Βουργουνδίας. Βρίσκεται στην οδό της Κολάσεως, κάθετη στην οδό του Παραδείσου!

(Office du Tourisme),Rue de L' Hotel Dieu 21200 Beaune.

Τι να ψωνίσετε
* Συμπαθητικές παλιατσαρίες σε συμπαθητικές τιμές στους αντικέρηδες της πολιτείας. Απλά πράγματα καθημερινής χρήσης μάλλον παρά βαριές, πολύτιμες αντίκες.

* Νοστιμότατα και ιδιότυπα αλλαντικά του τόπου: ροζέτα χοιρινή και ζαμπόνι διάστικτο «persille».

* Ντόπια, νόστιμα τυριά όπως τα Epoisses, Citeaux, του Αγίου Φλωρεντίνου και 80 είδη κατσικίσιου. Alain Heiss.

* Ενας ναός των εκδόσεων για το κρασί. Σπάνια βιβλία, περιοδικά, οινικά παραφερνάλια.

* Να μην ψωνίσετε μουστάρδα της Μπον. Εδώ θα την πληρώσετε δυο φορές ακριβότερα από το Παρίσι.

(πηγή: ΒΗΜΑ)

Παγωτό - Σορμπέ - Γρανίτα

Οι κανονικοί, συμβατικοί άνθρωποι ξεκινούν την επαφή τους με το παγωτό στις αρχές Μαΐου και τελειώνουν τον Οκτώβριο. Οι λάτρεις δεν σταματούν ποτέ. Εχουν πάθει εξάρτηση.

Το παγωτό είναι ιδέα. Που άστραψε μια ζεστή μάλλον ημέρα μέσα σε ένα κινέζικο κεφάλι. Προηγήθηκε το κλικ μιας πρωτόφαντης αίσθησης στον ουρανίσκο του ιδίου Κινέζου καθώς λιώνοντας θρυμματισμένα παγάκια, αααχ... ένα ψυχρό κάψιμο. Και αν το αρωματίσω με φρούτα; σκέφτηκε.

Κάποτε οι Κινέζοι σφυρίξανε το μυστικό στους Πέρσες. Ράτσα υψηλοτάτης γαστριμαργικής φινέτσας και κομψού συβαριτισμού. Που με τη σειρά τους έμαθαν την τέχνη στους Αραβες. Κάπου εκεί κοντά, φτάνει ο δικός μας Μ. Αλέξανδρος! Πολύ του άρεσε το παγωτάκι. Αν μάλιστα πιστέψουμε τους ιστοριογράφους της κουζίνας, ο Μέγας Αλέξανδρος επενόησε τα περίφημα coulis. Ηγουν τις «μακεδονίες» (macedoines) ανάμεικτων ψιλοκομμένων φρούτων, αναμεμειγμένων με μέλι και χιόνι. Συγχρόνως, λίγο πριν ή λίγο αργότερα, στην άλλη άκρη του πλανήτη συνέβαινε ακριβώς το ίδιο. Mutatis mutandis και τηρουμένων των... υλικών. Δηλαδή οι ινδιάνοι αφεντάδες πρόσταζαν τους υπηρέτες να πάνε στις Ανδεις για καμιά παγοκολόνα. Που έσπαγε και ανακατευόταν με κακάο. Για να συμπέσουν τόσες σοφές αρχαίες φυλές το παγωτό δεν συνιστά μια τυχαία σύμπτωση.

Και έπειτα ο Βενετός, ο Marco Polo, γυρίζοντας από την ανατολίτικη περιπέτειά του στην Ιταλία απεκάλυψε τη συνταγή του πολύτιμου επιδορπίου που το κρατούσαν ψυχρό χάρη σε ένα μείγμα νερού και νίτρου. Ως τον 17ο αι. επρόκειτο για περιχαρακωμένη απόλαυση των ελίτ. Στη Γαλλία το εισήγαγε η Αικατερίνη των Μεδίκων, όπου αφικνείται τον 16ο αι. με τον κομμωτή, τον δηλητηριαστή ή αρωματοποιό και τον gelatiere της. Δουλειές τούς άνοιξε στις Βερσαλλίες, αφού τρέχανε οι υπάλληλοι των Λουδοβίκων να ξυρίσουν πάγο από τα ελβετικά όρη. Πράματα και θάματα θα επισυμβούν τον 18ο αι., διότι ο Φραγκίσκος Προκόπιο παραδίδει το παγωτό στον λαό. Στην πελατεία του, του παριζιάνικου ομώνυμου καφενείου, που λειτουργεί ακόμη. Ενώ ο Tortoni, ιταλός ζαχαροπλάστης, παρεμβαίνει εμπλουτίζοντας με μπισκότα, προσθέτοντας εκείνο που έλειπε: την κριτσανιστή συνιστώσα. Και τούτα όλα; Μικρά και ασήμαντα. Το σπουδαίο γεγονός, η ριζική καινοτομία του 18ου αιώνα, έγκειται στο γάλα και στα αβγά. Τότε λοιπόν γεννήθηκε το αληθινό παγωτό. Διότι πριν οι άνθρωποι έτρωγαν σορμπέ και γρανίτες.

Σορμπέ, εκ του ιταλικού sorbetto, εκ του τουρκικού chorbet, εκ του αραβικού charab. Διεθνώς και δριμύτερα επανέκαμψαν ως η θερινή ικανοποίηση του ολοχρονίτικου λάιτ αιτήματος.

Ελάτε τώρα να διευκρινίσουμε τις σκοτεινές και λεπτές διαφορές:

Το σορμπέ περιέχει την πούλπα, τη σάρκα δηλαδή των φρούτων και περισσότερη ζάχαρη από τη γρανίτα. Συνεπώς έχει πλουσιότερη υφή και γλυκύτερη γεύση. Συχνά προστίθεται σαμπάνια, λικέρ ή πορτό, μηλίτης ή κάποιο γλυκό κρασί, βότκα ή αρωματικό απόσταγμα οίνου. Προφανώς στην περίπτωση αυτή το σιρόπι μας θα είναι πιο ελαφρύ. Μερικοί χρησιμοποιούν ασπράδια αβγών που όμως μειώνουν τη γεύση των φρούτων. Η οποία αντιθέτως εντείνεται και αποκαλύπτεται με τον χυμό λεμονιού.

Η γρανίτα φτιάχνεται από χυμό φρούτων (δίχως την πούλπα), τσάι, καφέ ή αφεψήματα μαζί με σαφώς αραιότερο σιρόπι. Συνεπώς έχει λεπτότερη υφή, πιο άγλυκη γεύση, μικροσκοπικούς κρυστάλλους που θυμίζουν τις παγέτες του γρανίτη. Οινοπνευματώδη ποτά δύνανται να προστεθούν. Μπορούν πάλι να ενσωματωθούν φρουτάκια που έχουν προηγουμένως υποστεί λουτρό σε λικέρ. Απαραίτητος πάντα ο χυμός λεμονιού, γευστικός καταλύτης.

Το παγωτό περιέχει γάλα, κρέμα γάλακτος, ζάχαρη, προαιρετικώς αβγά, αρωματικά και σταθεροποιητές σε ποσότητες που επιτρέπει ο νομοθέτης.

Το παρφέ ίσταται σε ένα νοστιμότατο μεταίχμιο μεταξύ γλυκού - παγωτού. Στη βάση του υπάρχει ­ θεωρητικώς τουλάχιστον ­ αφθονία κρόκων αβγού που σιγοβράζουν μαζί με σιρόπι σε bain-marie. Αφού ψυχθεί θα προστεθεί κρέμα γάλακτος διπλασίου όγκου, σοκολάτα, καφές, πραλίνες, φρούτα, οινοπνεύματα.

Τα φρούτα προσφέρουν τη γεύση, το άρωμα και τις βιταμίνες τους. Μπορούν να είναι φρέσκα, κατεψυγμένα, αποξηραμένα.

Η ζάχαρη ή τα υποκατάστατά της, συντελεί καθοριστικά στην υφή και στη σταθεροποίηση των αρωμάτων. Η μείζων πάντως αρετή της έγκειται στο ότι δεν νοθεύεται.

Τα γαλακτοκομικά προσδίδουν στο παγωτό τη βελουδένια αίσθηση. Το φρέσκο γάλα σαφώς προτιμάται από εκείνο σε σκόνη.

Οι κλασικές συνταγές για θεία παγωτά υποδεικνύουν μισό γάλα - μισή κρέμα. Κάτι που μαζί με το γευστικό εξαγόμενο υψώνει και το κόστος. Οπωσδήποτε ένα παγωτό δεν πρέπει να περιέχει λιγότερα από 7% λιπαρά.

Οι κρόκοι αβγών διευκολύνουν τη γαλακτοποίηση, επιβραδύνουν την κρυσταλλοποίηση, καθιστούν το μείγμα πιο παχύρρευστο. Οι γάλλοι ζαχαροπλάστες δεν εννοούν το παγωτό δίχως αβγά. Η ελληνική ζαχαροπλαστική κάνει μετριασμένη χρήση. Συχνά οι φρέσκοι κρόκοι αντικαθίστανται με αποστειρωμένη σκόνη.

Οι σταθεροποιητές επίσης μειώνουν την κρυσταλλοποίηση και αυξάνουν τη ρευστότητα. Μεταξύ των επιτρεπομένων ουσιών: η ζελατίνη, το agar agar, το ξυλοκέρατο, ασπράδια αβγών κλπ. Επιτρέπεται επίσης η χρήση χρωστικών και εσάνς. Ενας τίμιος τεχνίτης δεν καταδέχεται σταθεροποιητές και δυσπροδιόριστες βελτιωτικές προσμείξεις. Το προϊόν του φυσικά θα είναι πιο ευαίσθητο.

Απαγορεύονται τα άμυλα, μαργαρίνες, αντιοξειδωτικά, διάφορα σκοτεινά συνθετικά αρώματα.

Μικρός οδηγός χρήσεως
Η μισή από την παγωτένια χαρά συναρτάται από τη θερμοκρασία στην οποία θα το γευθούμε. Υπερβολικώς σκληρό ή παγωμένο θα αναισθητοποιήσει τα γλωσσικά επιθήλια. Που έτσι λιπόθυμα αδυνατούν να αντιληφθούν τα αρώματα του στόματος. Πολύ μαλακό πάλι δεν είναι παρουσιάσιμο και χάνει το γούστο του.

Η ειδική συσκευασία φελιζόλ θα το διατηρήσει επί 2-3 ώρες, αν πρόκειται να καταναλωθεί μέσα στην επόμενη ώρα αφ' ης στιγμής το ψωνίσαμε θα το τοποθετήσουμε στο ψυγείο. Αν ήδη βρίσκεται μέσα στον οικιακό καταψύκτη, σε θερμοκρασία -18 β., αρκούν δέκα λεπτά στο περιβάλλον της κουζίνας, ώστε να φθάσει στη δέουσα κατάσταση για σερβίρισμα. Ορισμένοι ισχυροί καταψύκτες κατεβάζουν τη θερμοκρασία στους -25 β. Εν τοιαύτη περιπτώσει θα αφήσουμε το παγωτό μας στη θερμοκρασία περιβάλλοντος αλλά μέσα στο κουτί του, από την αρχή του γεύματος. Με τον τρόπο αυτόν μέσα σε μια ώρα θα γίνει μια αργή και ομοιογενής απόψυξη.

Οι κανόνες αυτοί σχετικοποιούνται αναλόγως της υφής του παγωτού. Η οποία εξαρτάται από το πόση ζάχαρη περιέχει. Οσο γλυκύτερο τόσο ευκολότερα αποψύχεται. Επί παραδείγματι, οι γρανίτες ή τα σορμπέ από ξινά φρούτα (λεμόνι, βύσσινο) καθώς έχουν περισσότερη ζάχαρη ξεπαγώνουν γρήγορα.

Ας μη λησμονήσουμε τη λεπτομέρεια της φινέτσας: τα παγωτά σερβίρονται σε παγωμένα μπολ ή ποτήρια. Θα τα περάσετε λοιπόν από την κατάψυξη. Εσχατον αλλ' ουχί ήσσον: το παγωτό που περίσσεψε δεν θα ξαναμπεί στον καταψύκτη.

Τι πιοτό θα συνοδεύσει το παγωτό σας
Νεράκι του Θεού, αν πρόκειται για το γλύκισμα του απογεύματος, μετά δηλαδή από τη μεσημεριανή σιέστα. Μα για το επιδόρπιο το πράγμα αλλάζει. Και περιπλέκεται.

* Ενα σορμπέ μήλου συνδυάζεται με calvados.

* Μια γρανίτα λεμόνι με βότκα.

* Ενα σορμπέ πεπόνι με ένα ποτήρι μοσχάτο κρασί (Μοσχάτο Λήμνου ή Νέκταρ).

* Ενα πικρούτσικο παγωτό κακάο με ρούμι ή με απόσταγμα οίνου αρωματισμένο με κόκκινα φρούτα.

* Ενα παγωτό βανίλια με μπράντι ή αρμανιάκ.

* Και ένα τουρλού παγωτών διαφόρων αρωμάτων; Με σαμπάνια.

(πηγή: BHMA)

Ισπανική κουζίνα - Sherry

Οι κάτοικοι 38,5 εκατομμύρια, μισό εκατομμύριο τετραγωνικά μέτρα έκταση, τέσσερις γλώσσες, 17 αυτοδιοικούμενες κοινότητες. Κάθε ράτσα με το δικό της έντονο ταμπεραμέντο. Επί αιώνες οι Σπανιόλοι, περίκλειστοι από τις κορντιλιέρες των Ιβηρικών οροσειρών, συμπεριφέρονταν με αντιεπικοινωνιακή υπεροψία προς τους λοιπούς Ευρωπαίους. Ο γίγας ξύπνησε τη δεκαετία '80 φανερώνοντας την ισχύ, τη βούληση και τον δυναμισμό του. Aπό ποια πόλη θα έπρεπε να ξεκινήσει την ισπανική περιήγησή του κάποιος τουρίστας σε μιαν αρχική επίσκεψη; Από τη Μαδρίτη, για τα μουσεία και τον ελκυστικό χαρακτήρα της.

Eπικράτεια σχεδόν ομοσπονδιακή με πολλές ράτσες που πέρασαν, παρέμειναν ή απήλθαν αλλά κατέλιπαν οπωσδήποτε τα γαστρονομικά τους ίχνη. Αλλιώς μαγειρεύει η Γρανάδα, αλλιώς η Καταλωνία. Ο Νότος καταφεύγει στην εύκολη και σύντομη λύση του τηγανιού. Ο πιο εσωστρεφής Βορράς επιμελείται μια σοφιστικέ κουζίνα. Ανέκαθεν οι Ιβηρες έτρωγαν περίφημα.

Η περιοχή Euscadi φημίζεται για τα ρεστοράν και τους μαγείρους της. Ο Βορράς είναι το κέντρο της ισπανικής καλοφαγίας. Οι κάτοικοι επιδεικνύουν ευαισθησία στο τρώγειν. Από τον 18ο αι. κιόλας ιδρύονταν οι ξακουστές "γαστρονομικές εταιρείες". Από άρρενα μέλη αποκλειστικώς. Οι συμποσιαστές μίσθωναν, αναλόγως των δυνατοτήτων τους, μικρά ή μεγάλα διαμερίσματα και συνάζονταν για να ετοιμάσουν περίτεχνα φαγητά. Τα γεωργικά και κτηνοτροφικά αγαθά πρώτης ποιότητας, η αλιεία πλουσιότατη. Μεγάλα ψάρια του Ατλαντικού, θαλασσινά της Κανταβρίας, τα mariscos της Γαλικίας από τα νοστιμότερα του κόσμου. Και όλα τούτα παρασκευάζονται με πυκνές σάλτσες. Mετά τη γιαπωνέζικη πρωτιά, δεύτερη έρχεται η Ισπανία διεθνώς στην ιχθυοφαγία. Σε τούτα δε τα παρασκευάσματα θεωρείται μακράν ασυναγώνιστη.

Οι tapas αντιστοιχούν στα ρωσικά zakouskis, στους μεζέδες της Ελλάδας, της Τουρκίας, του Λιβάνου. Δυνατόν να παρασκευασθούν από την παραμονή, συνοδεύονται από παγωμένο sherry. Επειδή ακριβώς τάπωναν το κρασοπότηρο πήραν το όνομά τους.

Η παέλια, όπως και η ταυρομαχία, σε σωστή εκτέλεση μπορεί να σας συναρπάσει. Η κακή παέλια γίνεται καταστρεπτική.

Μόλις οι Σπανιόλοι αποφάσισαν να δείξουν και να αξιοποιήσουν τους αμπελώνες τους βρέθηκαν πολύ κοντά στους Ιταλούς και πίσω από τους ύπατους Γάλλους. Τα ερυθρά κρασιά του ποταμού Duero, της Rioja, του Penedes βελτιώνονται αλματωδώς.

Τα τυριά
Από ένα σύνολο 300 τυριών, επτά έχουν αποσπάσει την Denominacion de origen. Η ΟΠΑΠ (Ονομασία Προελεύσεως Ανωτέρας Ποιότητος) χαρακτηρίζει προϊόντα με διακεκριμένα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά, ιδιότυπα, παραγόμενα με τα υψηλότερα κριτήρια για τη δεδομένη κατηγορία. Τα περισσότερα χειροποίητα και όχι βιομηχανικά.

Roncal. Το σπάνιο. Καμωμένο από το λιγοστό πλην ολόπαχο γάλα των προβάτων της φυλής ράζα. Σκληροτράχηλα ζωντανά, μικρόσωμα μα ανθεκτικά στο κρύο των Πυρηναίων και της κοιλάδας Navara, ένθα και βόσκουν άγριο αρωματικό χορτάρι. Κυλινδρικού σχήματος, πικάντικο, σκληρό, πανάκριβο τυρί που προσφέρεται με παξιμάδια, μέλι, σταφύλια.

Manchego. Το διάσημο. Από τις αμνάδες της πατρίδας του Δον Κιχώτη και των ανεμόμυλων. Στη Μάντσα τυροκομούν με παλαιικό τρόπο για να παράξουν το φαμόζο στρογγυλό κεφάλι με την αχυρένια κρούστα χαραγμένη σαν ύφασμα τουίντ. Ενίοτε το τηγανίζουν αφού μπανιαριστεί σε κουρκούτι από αβγά, σκόρδο, μυρωδικά. Πάντως η πιο φίνα παρέα του manchego είναι το ζελέ από κυδώνια.

Cabrales. Το μπλε. Το αγελαδινό γάλα προσδίδει την οξύτητα, το αίγειο την πικάντικη αιχμή, το πρόβειο τη λιπαρότητα και το άρωμα. Παραλλάσσεται αναλόγως της εποχής και της αντίστοιχης βοσκής. Στην Αστούρια σερβίρεται με φρέσκους και ξηρούς καρπούς, λιωμένο επάνω σε ψωμί ή... ψάρι!

Cantabria. Το αρχαίο. Από το μη παστεριωμένο γάλα των αγελάδων της βορινής Κανταβρίας. Μαλακό, ήπιο, με φρέσκια, καθαρή γεύση που θυμίζει βούτυρο. Φρούτα γλασέ και επιδόρπιο γλυκύ sherry το πλαισιώνουν ιδεωδώς.

Idiazabal. Το βασκικό. Να μην κακοκαρδίσουμε τους chefs του Βορρά και τον Γκαμπριέλ Μαλέτ. Από πρόβειο γάλα, σκληρό, κίτρινο, γευστικώς έντονο και μοσχοβολά βούτυρο. Συχνά το καπνίζουν. Ταιριάζει με πιπεριές, πορτοκάλια, πράσινες ελιές, χωριάτικο ψωμί.

Η μαγεία του sherry

Ενα από τα κομψότερα λευκά κρασιά και ο δεινόσαυρος μεταξύ των ενισχυμένων. Εχουμε συντύχει συχνά τη γλυκερή, ξεθυμασμένη, ευτελή εκδοχή και ορθώς το προσπερνάμε. Οσοι όμως γεύτηκαν το ευγενικό σέρι παραμένουν προσηλωμένοι στη φινέτσα του. Το προϊόν και η ιστορική του διαδρομή γνώρισαν ιλιγγιώδεις διακυμάνσεις από το εκλεκτό στο χυδαίο και από την αίγλη στην παρακμή.

Γεννήθηκε στο Χερέθ. Οροθέσιον ανάμεσα στην Καθολική Ισπανία και στην Ισλαμική Γρανάδα. Οι Μαυριτανοί αποκαλούσαν την πολιτεία Σερίς, εξ ου και sherry. Ηδη τον 16ο αι. αναφέρονται Βρετανοί εγκατεστημένοι εκεί ως παραγωγοί και εξαγωγείς. Μείζον πρόβλημα προέκυψε με την παρασκευή ταυτώνυμου κρασιού σε άλλες χώρες και η αργοπορημένη κατοχύρωσή του από τους Σπανιόλους. Ως το '96 η Κύπρος, η Αγγλία, η Ιρλανδία είχαν δικαίωμα να φτιάχνουν «σέρι». Λήγοντος του προηγουμένου καθεστώτος αναμένεται η ανάκαμψη.

Σε τι συνίσταται η ιδιοτυπία του Jerez;

* Στην απαστράπτουσα λευκότητα του περιβάλλοντος χώρου και στο ασβεστολιθικό πέτρωμα albariza.

* Στις υψηλές θερμοκρασίες, την παρατεταμένη ηλιοφάνεια που φτάνει ως τις 3.000 ώρες ετησίως. Ρεκόρ δηλαδή μεταξύ των αμπελουργικών ζωνών.

* Στην κυρίαρχη οινάμπελο, το χλωμό ανδαλουσιανό palomino. Με χαμηλά σάκχαρα και οξύτητα, ιδανικό πάντως για τη συγκεκριμένη διαδικασία ωρίμανσης. Δευτερευόντως χρησιμοποιείται η ποικιλία Pedro Ximenez ή ΡΧ για τα γλυκά κρασιά.

* Στο flor, αυτόχθονα μαγιά που δημιουργεί μια μεμβράνη στην επιφάνεια του κρασιού παρεμποδίζοντας την οξείδωση και ευνοώντας την ανάπτυξή του. Μερικοί ειδήμονες αποδίδουν την εμφάνιση της μαγιάς αυτής στον πονέντε, υγρό άνεμο του ωκεανού. Η ενίσχυση του μούστου γίνεται προτού παρουσιαστεί η flor.

* Στο σύστημα solera. Σε ψηλοτάβανα, σκοτεινά κελάρια τα βαρέλια γεμάτα κατά τα 5/6 με παλαιότερο συμπληρώνονται με καινούργιο κρασί. Που σύντομα αποκτά τα χαρακτηριστικά του παλιού. Η τακτική αυτή ανανέωση και μετάγγιση των οίνων σε βαρέλια προηγουμένων ετών έχει αποτέλεσμα την επιτάχυνση της ωρίμανσης και την επίτευξη σταθερού προφίλ για το σέρι κάθε χρονιάς και κάθε μάρκας αφού πρόκειται για χαρμανιασμένο προϊόν.

Οι τύποι του sherry

Manzanilla. Το πιο ελαφρύ και ξηρό. Το δριμύ και υφάλμυρο στοιχείο του οφείλεται στη γειτνίαση με τη θάλασσα. Από το Sanlucar.

Fino. Πιο γεμάτο από τη μαντσανίγια, πλην ντελικάτο και ζωηρό. Από το Χερέθ. Εύθραυστο, δεν αντέχει τη μακρά παραμονή σε ανοιχτό μπουκάλι. Προσοχή στην ημερομηνία εμφιάλωσης και στον αλκοολικό τίτλο που δεν πρέπει να ξεπερνά τους 15,5Ψ.

Amontillado. Μάλλον βαθύχρωμο με καρυδένια γευστική ακκίδα. Τα καλύτερα της κατηγορίας αυτής είναι ξηρά.

Oloroso. Σκούρο επίσης και υψηλόβαθμο σε οινόπνευμα, ως και 24Ψ. Πλούσιο, μαλακό και από την έκθεσή του στον ήλιο παίρνει τον γευστικό χαρακτήρα του ψημένου ή καμένου.

(πηγή: ΒΗΜΑ)

Φινλανδική καλοφαγία

Στα βόρεια γευστικά μονοπάτια της Ευρώπης, η συλλογή μανιταριών στο δάσος, το σεργιάνι στην αγορά της ρέγγας και η εξερεύνηση των τοπικών σπεσιαλιτέ αποτελούν ξεχωριστή εμπειρία

«Στη Ρώμη όπως και οι Ρωμαίοι» και στο Ελσίνκι όπως η μέση ντόπια οικογένεια. Ακολουθήστε στα δάση, στο λιμάνι και αλλού.


Μανιτάρια
Στολή του δάσους: αδιάβροχο, γάντια, τετράγωνο καλάθι πλεγμένο έτσι ώστε τα μανιτάρια να αερίζονται. Στην πλαϊνή θήκη μαχαίρι και βούρτσα για το ξεσκόνισμα.
Αν πρόκειται για την παρθενική σας εμπειρία, σας προλέγω ότι δύσκολα θα διακρίνετε τα μανιτάρια ανάμεσα στο ταπέτο των νεκρών φύλλων και του πράσινου. Μόνο εκείνα τα εμβληματικά της Χιονάτης, τα κόκκινα με τις λευκές τελείες προβάλλουν. Αλλά δεν είναι τα πιο ωραία. Τα γυαλιστερά μελανοκαφετιά Gomphidius glutinosus μας πρόσφεραν απαράμιλλη νοστιμιά. Μια λεμονάτη κομψή γεύση. Προσοχή όμως! Η σκούρα επιδερμίδα πρέπει να αφαιρεθεί προσεκτικά. Κατ' αρχήν διότι βάφει μαύρο ό,τι μαγειρευτεί μαζί, αφετέρου η γλοιώδης ετούτη κρούστα παρεμποδίζει το σωστό ψήσιμο. Οι λεπτοφτιαγμένες βολβόσχημες κανθαρέλες δεν θέλουν μαχαίρι. Θα τις ξεριζώσουμε απαλά, κόβοντας το άκρο με τα χώματα. Ποδαράκι στην απόχρωση της ώχρας, κεφαλάκι σαν καστανή ανεμώνα. Θα τις μαγειρέψετε με λίγο βούτυρο σε αντικολλητικό σκεύος για ελάχιστα λεπτά. Με τα flamulina velutipes θα φτιάξετε μια ζηλευτή σούπα. Εχουν την όψη σαρκώδους θυσάνου. Μια κάθετη φούντα από μέτριου μεγέθους μανιτάρια που φύονται το καθένα πλάι ή επάνω στα αδερφάκια του. Κοιτάξτε τώρα τα εύρωστα, μεγάλα μπολέτους. Η οικογένεια των Leccinum συμπεριλαμβάνει πολλά μέλη. Τα scabrum θυμίζουν τα καλλιεργημένα μανιτάρια του σουπερμάρκετ. Κρεμ - καφετιά. Ψιλοκόψτε τα μαζί με τα συγγενικά τους aurantiacum, με το στρουμπουλό κλωνάρι, άγριο σαν μοκέτα και το πορτοκαλί κυρτό σαν κινέζικο ψάθινο καπέλο. Γειτονικά με τα καλά μανιτάρια φύονται οι μαϊμούδες.

Κύριο γεύμα
Λιμναία και ψάρια της θάλασσας, πέρκες, λούτσοι, σολομός ψημένα στο πυρίμαχο με καρότα, πατάτες νέας εσοδείας, κίτρινα γογγύλια, άνηθο. Κορυφαία φινλανδική σπεσιαλιτέ. Το σικαλίσιο, σκληρό, μαύρο καρβέλι λογίζεται ως η τροφή του γενναίου, ανεξάρτητου σκαπανέως. Πολιτισμικό σύμβολο. Στις δυτικές επαρχίες αφού το έπλαθαν το άφηναν να στεγνώσει στον αέρα κρεμασμένο από το στρογγυλό άνοιγμα καταμεσής της κουλούρας. Ο φούρνος άναβε μια φορά την εβδομάδα στα μέρη της Ανατολής. Πολύσπορα, κρίθινα, σταρένια ζυμωμένα με ανθόγαλα και τα αφράτα buns με μαγιά και χυμό καρότου μού άφησαν μιαν ανεξάλειπτη γευστική εντύπωση. Πιατέλες με καπνιστά ψάρια, σαλαμικά, τυριά, μπολ με αυγοτάραχα, μια πετυχημένη mousse από παντζάρια, σαλάτα. Δηλαδή το εμβληματικό σκαδιναβικό Smorgasbord, το συμπόσιο του Βορρά.

Επιδόρπιο ένα ζελέ από μηλαράκια του κήπου με ξινή κρέμα.

Στη Φινλανδία των 6 εκατομμυρίων κατοίκων λειτουργούν 15 (!) μαγειρικά σχολειά τετραετούς φοιτήσεως!


Το παζάρι της ρέγγας
Κάθε μουσκεμένο Οκτώβρη οι νησιώτες του αρχιπελάγους φορτώνουν με καλούδια την ξύλινη βάρκα τους, δένουν στην προκυμαία της πρωτεύουσας και σας παρασύρουν στην τρυφή. Φιλικοί, απροσποίητοι, μονοκόμματοι σας δειγματίζουν μέσα από το πλεούμενο τα προϊόντα τους. Συμπαγές, μαύρο ψωμί με βύνη και σιρόπι. Ψωνίστε οπωσδήποτε. Οσο μένει τόσο βελτιώνεται. Σπιτικές μουστάρδες, λογής σάλτσες, γλαστράκια με ρείκι. Και η πολυφωνία της ρέγγας. Καπνιστή, παστή, συντηρημένη σε ξίδι, σαλαμούρα, σάλτσα τομάτας, τηγανητή, στα κάρβουνα. Στην πλατεία ανοιχτές ψησταριές αναδίνουν λιποθυμιστικές μυρουδιές. Ρέγγες και έξοχες τηγανητές πατάτες. Αχνιστές ψαρόσουπες και ψητά ρολαρισμένα κουλουράκια σολομού.

Σκεπαστή αγορά
Ενα μοντέλο καθαριότητας και τάξης. Ηδύποτα από τα κίτρινα, κόκκινα, μαύρα μούρα. Δοκιμάστε τα ξινά, στυπτικά, έντονα lingonberries. Τα τριών ειδών χαβιάρια των ποταμίσιων ψαριών. Γλυκύτατες ρέγγες. Μια κολεξιόν από λουκάνικα. Τον φινλανδικό άγριο καπνιστό σολομό αλλά όχι τη σολομοπέστροφα εκτροφής και ας στοιχίζει λιγότερο. Ενα υποκίτρινο, φρέσκο τυρί από βουτυρόγαλα που λέγεται «Πασχαλινό».

(πηγή: ΒΗΜΑ)

Ιαπωνική διατροφή

Τα φαγητά από τη Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου είναι ελκυστικά, υγιεινά και νόστιμα, στηριγμένα στα ψάρια, στη σόγια, στο ρύζι, στα λαχανικά, στα φύκια, στα μανιτάρια. Μυρωδιές ειλικρινείς, ιωδιούχες ή γήινες, θερμές και συγκινητικές. Στον ουρανίσκο σας χαρίζει σαφείς εντυπώσεις, καθαρές. Εντονες ή διακριτικές αλλά πάντα μιας θαυμαστής γευστικής ισορροπίας.

Η λιτή διευθέτηση της κάθε μπουκίτσας μέσα στα κάθαρα πιάτα είναι κανόνας. Πήλινα, από διάφανο φάρφουρο, λευκό ξύλο ή από σκοτεινή, μουντή εκ πρώτης όψεως λάκα.

Η υγιεινή παράμετρος
Εντυπωσιακά τα συμπεράσματα και τα νούμερα. Το πλούσιο σε ίνες διαιτολόγιο προφυλάσσει από τον καρκίνο των εντέρων. Η βιταμίνη Ε στους κόκκους της σόγιας μειώνει τις πιθανότητες ειδικώς για καρκίνο του προστάτη και του μαστού. Γενικότερα δε τα υψηλά επίπεδα των αντιοξειδωτικών βιταμινών συνιστούν αντικαρκινική ασπίδα. Θετικά μαντάτα και ως προς τη δεύτερη μεγάλη απειλή του αιώνα. Στη δεκαετία '80-'90 οι θάνατοι από τη στεφανιαία νόσο μειώθηκαν κατά 32% στη Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου. Συγκριτικώς με τους Βρετανούς, επί παραδείγματι, οι Ιάπωνες εμφανίζουν 96% λιγότερα αγγειακά επεισόδια. Και καπνίζουν.

Κάτι ξεχωριστό συμβαίνει στον γενετικό κώδικα της κίτρινης αυτής ράτσας; Ή το αποτέλεσμα μιας διατροφής που ακολουθείται επί αιώνες ατσαλώνει τη γιαπωνέζα καρδιά; Μάλλον το δεύτερο, πιστεύουν οι επιστήμονες. Διότι, όταν οι Ιάπωνες μεταναστεύουν στις ΗΠΑ και σιτίζονται με τον ανθυγιεινό αμερικανικό τρόπο, στραπατσάρουν τα στεφανιαία τους, όπως όλοι οι Δυτικοί.

Πού ακριβώς εδράζεται η αμυντική ωφέλεια, δεν το ξέρουμε. Πιθανόν στα ω3 των ιχθυελαίων. Γεγονός παραμένει πως παρεμποδίζεται η οξείδωση της κακής χοληστερόλης. Ετσι τα παραπροϊόντα της οξειδωτικής διαδικασίας δεν επικάθηνται στα τοιχώματα των αρτηριών για να τις αποφράξουν. Συγχρόνως δε η καλή χοληστερόλη μένει σε ικανοποιητικό ύψος. Υποχωρούν οι φλεγμονές των αρθρίτιδων. Αντιμετωπίζεται η οστεοπόρωση, διευκολύνεται η χώνευση. Εκείνοι που την ακολούθησαν επί τέσσερις ως έξι εβδομάδες είχαν καλό και ασκανδάλιστο ύπνο, μεγαλύτερη ικανότητα συγκέντρωσης, αισθηματική σταθερότητα και ενέργεια περισσή.

Και το made in Japan διατροφικό μοντέλο είναι φτωχό σε κορεσμένα λίπη. Μας αδυνατίζει συνεπώς σίγουρα και τελεσίδικα. Η ισχυρότερη εγγύηση μακροπρόθεσμης αποτελεσματικότητας έγκειται στο γεγονός ότι εν προκειμένω δεν έχουμε ένα τεχνητό σύστημα, παρά μια δίαιτα που ερείδεται σε μια ευφυή εθνική κουζίνα, προϊόν μιας ολιστικής κουλτούρας. Μιας κουλτούρας η οποία διακονεί την υγεία και την ευτυχία του ανθρώπου.

Τα ευεργετικά υλικά

* Η σόγια
Στις διαφορετικές της μορφές: κόκκοι ατόφιοι σαν φασολάκια, πάστα miso καμωμένη από βρασμένους, πολτοποιημένους κόκκους, που χρησιμοποιείται μέσα σε ζωμούς εν οις και στην περίφημη σούπα miso του πρωινού. Το tofu θυμίζει στην όψη σκληρό, λευκό τυρί. Γευστικώς ουδέτερο απορροφά τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά των άλλων υλικών κατά το μαγείρευμα. Το συναντάμε μέσα σε σούπες, σαλάτες, τηγανητά ή φαγητά της κατσαρόλας και υποκαθιστά το κρέας. Η σάλτσα σόγιας μας είναι η πιο γνωστή στη Δύση εκδοχή του προϊόντος. Γλυκύτερη, πιο κατευνασμένη, λιγότερο αλμυρή από την κινεζική, η ιαπωνική σάλτσα μου αρέσει πολύ. Προτιμήστε την kikkoman, η οποία δεν περιέχει καραμελόχρωμα και πρόσθετα. Αντικαθιστώντας το αλάτι με σάλτσα σόγιας έχετε πολλαπλά ωφελήματα.

Ο θαυματουργός σπόρος αποτελεί μια βασική πηγή φυτικών πρωτεϊνών και τα φυτοοιστρογόνα του, κατ' αναλογίαν προς τη θηλυκή ορμόνη, ελέγχουν την κακή χοληστερίνη, μειώνουν τον κίνδυνο καρκινοπαθειών, βοηθούν πολύ τις κυρίες με εμμηνοπαυσιακό σύνδρομο. Σύμμαχος επίσης της γερής καρδιάς, έτσι που ακόμη και η ορθόδοξη ιατρική συστήνει τη λήψη 50 γραμμαρίων σόγιας καθημερινώς.

* Το ρύζι
Το θεμελιακό άμυλο της κίτρινης φυλής. Η μαργαριταρένια, κολλώδης, ήρεμη παρουσία του φτιάχνει ένα εξισορροπιστικό φόντο, ώστε να αναδειχθούν οι λεπτεπίλεπτες γευστικές αποχρώσεις των λοιπών εδεσμάτων. Τρελαίνομαι για τα noodles από ρύζι. Κρυστάλλινα, υπόλευκα μαλλιά αγγέλων που θα ζεματίσετε επί 1'-2' και κατόπιν θα τηγανίσετε στο wok μαζί με ψιλοκομμένες λωρίδες λαχανικών, ψαριού, κοτόπουλου, μανιταριών. Θα αρτύσουμε το πιάτο με σάλτσα σόγιας, τζίντζερ, φρέσκο κρεμμυδάκι, σκόρδο. Απόσταγμα ορύζης το εθνικό πιοτό, το sake, που θα πιείτε χλιαρό.

Τη γλυκιά παραλλαγή του, το mirin, μεταχειρίζονται πολύ οι Ιάπωνες σε μαρινάτες, σε σβησίματα και στις απλές σάλτσες. Θα το ζεστάνετε πριν από τη χρήση. Η περιεκτικότης σε αλκοόλη είναι 13%-14%.

* Τα μανιτάρια shiitake
Εμφανίζονται δις ετησίως γύρω από τον κορμό του δέντρου shii, μιας βαλανιδιάς με το επιστημονικό όνομα Pasania cuspidata. Τρυφερά, βελούδινα, σκουροκάστανα καπελάκια, συν μια ιδιάζουσα γεύση φρουτώδης όσο και δάσους. Θα τα βρούμε αποξηραμένα. Ξεσκονίστε τα απλώς με καθαρή οδοντόβουρτσα και μουσκέψτε τα σε χλιαρό νερό επί τρεις ως πέντε ώρες. Τα ξεπλένουμε σβέλτα κάτω από τη βρύση, σουρώνουμε από φίλτρο του καφέ το νερό που θα χρησιμοποιήσουμε σε σούπες.

Μη λησμονήσω να σας πω ότι τα μανιτάρια γενικώς, ειδικότερα τα shiitake συνιστούν ένα θησαυροφυλάκιο βιταμινών Β και συμφώνως προς τα αποτελέσματα πρόσφατων ερευνών, εξολοθρευτές της κακίστρας χοληστερόλης.

* Τα φύκια
Μεζές μυθικός, ιαματικός, εύγευστος, αφροδισιακός, όπως διατείνονται οι νησιώτες Δύσης και Απω Ανατολής.

Στη Σκωτία, αφού τα καλοπλύνουν σε μπόλικο νερό, τα βράζουν και τα σερβίρουν ζεστά με λιωμένο βούτυρο. Οι Ουαλλοί πάλι φτιάχνουν ψωμάκια με βρασμένα φύκια και νιφάδες βρώμης που τηγανίζονται και ακομπανιάρουν λουκάνικα ή ψητό αρνί. Αλλού πάλι τα μεταχειρίζονται σε λευκά γλυκίσματα με βάση το γάλα. Παραξενεύεστε; Κακώς, τα φύκια είναι φυσικοί σταθεροποιητές και συνεπώς «δένουν» τα υγρά με τα στερεά υλικά των εδεσμάτων.

Ο πιο μοντέρνος τρόπος παρασκευής: κομμένα σε λωρίδες τα φύκια τηγανίζονται σε λίγο λάδι στο γουόκ μαζί με σκόρδο, καυτερή πιπερίτσα και τζίντζερ. Υπάρχουν, που λέτε, 8.000 διαφορετικά τέτοια θαλάσσια λαχανικά και τουλάχιστον 1.200 είδη έχουν καταλογογραφηθεί γύρω από τις ιαπωνικές ακτές. Αν ταξιδέψετε κατά κείνα τα ψαροχώρια, θα τα δείτε να στεγνώνουν στον ήλιο, όπως παλαιότερα κρεμούσαν οι Ναπολιτάνοι τα μακαρόνια. Παραπάνω από 300.000 τόνοι από τις έξι βασικότερες ποικιλίες καταναλώνονται κάθε χρόνο. Τα πλέον γνωστά λέγονται Wakame, Kombu και Nori.

Τροφή ιερή για τον Ιάπωνα, τα φύκια αποτελούν το 10% της δίαιτάς του. Θερμίδες γιοκ αλλά κιβωτός ασβεστίου, ιωδίνης, φωσφόρου, βιταμίνης Α κρατούν τη ράτσα λεπτή και ευθύνονται για τη στιλπνή γιαπωνέζικη κόμη. Συμμετέχουν σε όλα τα φαγητικά τελετουργικά. Από το εωθινό μπολάκι του chazuke, καμωμένο με πράσινο τσάι, ρύζι και νόρι ως την αιώνια σούπα από ζωμό αποξηραμένου ψαριού και κόμπου και τα φαμόζα μάκι, στοιχειώδη σνακ - σούσι από ρύζι διπλωμένα σε φύλλα νόρι. Τα ξέρετε τούτα τα τελευταία: μαύρα, παραλληλόγραμμα, λεπτούτσικα, σχεδόν διαφανή. Υπάρχουν καταγραμμένες ρετσέτες από βουδιστικά βιβλία βετζετέριαν μαγειρικής. Η μόλυνση των ωκεανών απείλησε τα νόρι που φύονταν στα κελύφη των οστράκων. Το πρόβλημα αντιμετωπίστηκε με τεχνητές καλλιέργειες επάνω σε συνθετικά στρείδια. Τέτοιες φάρμες φυκιών κατασκευάζονται πια και στην Ευρώπη.

Ωμά ή μαγειρευμένα τα ωκεάνια λαχανικά διευκολύνουν τη λειτουργία των νεφρών, την κυκλοφορία του αίματος και μας κάνουν turbo σε ενέργεια. Μικρά, ωραία πακετούλια σούσι μέσα σε νόρι φάγαμε τις προάλλες στο Kiku. Πρέπει όμως να σας ενημερώσω για μια τελευταία διάδοση που κυκλοφορεί στα γκουρμέ σινάφια. Αφορά τα καρπάτσιο, τα σασίμι και τα σούσι.

(πηγή: ΒΗΜΑ)

Αλάτι

Ο οργανισμός μας απαιτεί μιαν ημερήσια ποσότητα αλατιού 1-5 γραμμαρίων για να δουλέψει και εν συνέχεια το αποβάλλει. Εκείνοι που καταπονούνται σωματικώς, όσοι αθλούνται, ιδρώνουν εύκολα ή εξάπτονται έχουν αυξημένες ανάγκες.

Το γούστο, η επιθυμία του αλμυρού αποτελεί ξεχωριστό θέμα. Και ενώ οι ενήλικοι αρέσκονται σε μια συμπύκνωση άλατος 2% του βάρους της τροφής, τα νεογέννητα αρκούνται μόλις στο 0,2%. Κάθε μωρό γεννιέται με το δικό του κατώφλι και οροφή στην ανοχή του αλατιού. Που μεγαλώνοντας αυξάνεται. Οπως έχετε παρατηρήσει, άλλος θέλει το φαγητό του ανάλατο και άλλος πολύ αλμυρό.

Οι εξατομικευμένες γενετικές προδιαγραφές αμβλύνονται από διάφορους παράγοντες, όπως το κάπνισμα, η κατάχρηση των αναψυκτικών με ανθρακικό, η συνήθεια να τρώμε καυτερά ή καυτά πράγματα. Και εμείς οι Ελληνες, λαός καπνιστών, έχοντας στραπατσάρει τον ουρανίσκο μας αλατίζουμε παραπάνω του δέοντος.

Και οι γιατροί μάς επιπλήττουν. Ενίοτε μας τρομοκρατούν. Ορθώς άραγε; Στο βιβλίο του αμερικανού κουζινογράφου της «Vogue», Jeffrey Steingarten, διάβασα ενδιαφέροντα νέα. Νέα του 1988, μάλλον μπαγιάτικα πια, που πάντως δεν έχουν διαψευσθεί. 52 ερευνητικά κέντρα σε 32 χώρες μελέτησαν δείγμα 10.079 εθελοντών συνεκτιμώντας παραμέτρους όπως η αρτηριακή πίεση, η ηλικία, το βάρος, το ύψος, η κατανάλωση οινοπνεύματος. Χρηματοδότες της έρευνας Intersalt η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, καρδιολογικές εταιρείες, βρετανικοί οργανισμοί και η κυβέρνηση των ΗΠΑ, με το συμπάθιο. Τα συμπεράσματα; Από το 20% των υπερτασικών μόνο το 1/3 επηρεάζεται αρνητικά τρώγοντας παραπάνω ή θετικά, μειώνεται δηλαδή η αρτηριακή πίεση από την άναλη διατροφή. Δηλαδή μόλις 8% του πληθυσμού παρουσιάζει συγγενή ευαισθησία στη λήψη αλατιού.

Οι υπόλοιποι, το 92% που δεν παρουσιάζουμε αυτή την ειδική βλάβη, μπορούμε άφοβα να φάμε νόστιμα. ­ Και πώς ξέρω πως δεν ανήκω στη βλαμμένη μειοψηφία; με ρώτησε ο Θάνος. Ας το ελέγξει αφαιρώντας και το τελευταίο ίχνος του αλατιού από τη ζωή του, ενώ θα μετρά την πίεσή του. Οι υπέρβαροι και οι πότες έχουν βασιμότερες αιτίες ανησυχίας. «Η γενικευμένη υστερία ακόμη και για τους υγιείς θέλει να φορέσει γυαλιά και σε όσους δεν πάσχουν από μυωπία!» σημειώνει προσφυώς ο συνάδελφός μου της «Vogue». «Χαίρω πολύ, μια ράτσα Ινδιάνων της Βορείου Βραζιλίας, οι Yanomamo, έχουν τη χαμηλότερη πίεση παγκοσμίως τρώγοντας μπανάνες και αμυλώδεις βολβούς. Αλλά δεν θα μας μάθουν πώς να ζούμε. Υπερτασικοί δεν είναι, μα η έλλειψη σοδίου προκαλεί τέτοιαν ορμονική υπερδιέγερση που οι μισοί από δαύτους έχουν διαπράξει φόνο και το 1/3 των θανάτων οφείλεται σε βίαια αίτια!» συμπληρώνει.

Μερικά μαγειρικά κόλπα

* Το νερό μέσα στο οποίο θα βράσουμε τα ζυμαρικά πρέπει να είναι γενναίως αλατισμένο. Θυμηθείτε πως το αλάτι καθυστερεί τον βρασμό και περιμένετε να πάρει μπούγιο η κατσαρόλα για να προσθέσετε 1 κουταλιά σούπας αλάτι για 500 γρ. μακαρόνια. Η ίδια αρχή ισχύει για τις βραστές πατάτες. Οσο εύγευστη και αν φτιάξετε τη σάλτσα της πατατοσαλάτας, κάτι θα λείπει αν τα γεώμηλα βράσουν δίχως αλάτι.

* Τα λαχανικά και τα όσπρια χρειάζονται αλάτισμα στο τέλος του ψησίματος. Αλλιώς η επιδερμίδα τους σκληραίνει και σχίζεται.

* Δεν αλατίζουμε ό,τι πρόκειται να τηγανίσουμε από πριν αλλά αμέσως μετά, αφού βγάλουμε από το τηγάνι μας.

* Αλατίζουμε τη σαλάτα μόλις προτού τη σερβίρουμε, ώστε τα πράσινα φύλλα μας να μη μαραζώσουν.
* Τα εδέσματα τα οποία θα σερβίρουμε κρύα γυρεύουν περισσότερο αλάτι.

* Το βοδινό ή μοσχαρίσιο κρέας που θα μαγειρέψουμε αύριο κερδίζει γευστικούς ρούμπους αν διανυκτερεύσει πασπαλισμένο με χονδρό αλάτι. Την επομένη το πλένουμε, ψήνουμε και αλατίζουμε ξανά στο τέλος. Αφού δοκιμάσουμε.

Επαινος του αλατιού

Η μία από τις τέσσερις θεμελιώδεις γεύσεις είναι εκείνη που ξεδιπλώνει την ισχύ των γευστικών μας επιθηλίων και ζεσταίνει το στόμα. Το αλμυρό οξύνει και διευκρινίζει τις γευστικές ιδιότητες των φαγητών. Εξαίροντας επίσης τα φυσικά τους αρώματα. Γίνεται ο κουμπάρος στον γάμο εδέσματος και σος. Κρατά λευκό το κουνουπίδι και βαθαίνει τα χρώματα των λαχανικών.

Το αλάτι δυναμώνει τις γλουτένες του ψωμιού, ωριμάζει τα τυριά και βελτιώνει την υφή τους. Μαγειρευμένα δίχως του τα φαγάκια δεν έχουν πολυπλοκότητα και ισορροπία καθώς υπερισχύει η ενυπάρχουσα γλυκύτης των υλικών.

Το άλας της γης και της θάλασσας το έχουμε ανάγκη.

(πηγή: BHMA)

Πιεμόντε

Στην αγκαλιά των Αλπεων και των Απεννίνων «φωλιάζει» η πρωτεύουσα της καλοφαγίας της Ιταλίας με τα δεκάδες καλούδια της: τρούφες, ρύζι, τυριά, αλλαντικά και βεβαίως τα φημισμένα κρασιά

Piedmonte σημαίνει τα ποδαράκια του βουνού. Τα προποδάκια του. Υποκοριστικό τρυφερότητος, γιατί με συγκλόνισε η σκηνογραφία. Αλλιώς το βουνό είναι... δύο. Τα Απέννινα της Λιγουρίας νοτιοανατολικώς και η αλπική αλυσίδα, που εκτείνει μια μεγαλειώδη αγκαλιά για να προστατεύσει λόφους και κοιλάδες από βορρά και δύση. Ο ποταμός Πάδος εκπηγάζει από το Monviso, σε ύψος 3.841 μέτρων. πληθυσμός 4.000.000 και κάτι. Στενή συνοριακή λωρίδα με την Ελβετία, ευρύτερη ­ υπό κάθε έννοια ­ με τη Γαλλία.

Στη γειτνίαση αυτή και τα μακραίωνα παλατιανά νταραβέρια με τους Φραντσέζους αποδίδουν, εν τινι μέτρω, οι Πιεμοντέζοι τη γαστρονομική υπεροχή τους. Διότι, όπως βεβαίως ξέρετε, η περιοχή λογίζεται ως η ιταλική πρωτεύουσα της καλοφαγίας. Τα προϊόντα κατ' αρχάς.

Οπως και αλλού, την τελευταία 20ετία οι αγρότες από τα ορεινά κατεβαίνουν στα πεδινά ή στα βιομηχανικά αστικά κέντρα. Ο πρώτος τομέας απασχολεί πια μόλις το 6,7% του ενεργού πληθυσμού και συμβάλλει μόνο κατά το 4% στην τοπική παραγωγή. Λίγα σχετικώς, αλλά τι αγαθά, τι καλούδια δίνει τούτη η γη!

Ρύζια κατ' αρχάς. Από το 1221 και πιθανόν από τους Αραβες, εδώ θα γίνει ο μεγαλύτερος ευρωπαϊκός ορυζών. Carnaroli, το γνωστό μας arborio, το baldo, roma, sant' andrea, vialone nano, για να πετύχετε το πιο μελωμένο ρυζότο, venere nero, το μαύρο, που προέκυψε από τη διασταύρωση της ντόπιας παντανέζικης με μιαν αρχαία κινεζική ποικιλία. Ρύζια αρωματικά, μαργαριταρένια, με την ιδιότητα απορρόφησης μεγάλης ποσότητας υγρών από ζωμούς για να μας φιλοδωρήσουν με εύγευστα πιάτα. Κάστανα. Ονειρο, με κλειστά μάτια τα τρώτε. Εκείνα τα γλασέ, σε μια βαθιά απόχρωση του καφέ, που δοκίμασα στο ζαχαροπλαστείο Torino (Piazza San Carlo 204). Αμύγδαλα και τα φουντούκια «Piedmonte», με εξαιρετικά οργανοληπτικά χαρακτηριστικά, κάνουν θαυμάσιες πραλίνες. Εννέα τυριά με ονομασίες προέλευσης όπως το Καστελμάνιο και το Murianengo του Moncenisio. Προσούτα, σαλαμικά ξερά σαν του Melezet, κρέας μοσχαρίσιο που στεγνώνει στα κρυστάλλινης καθαρότητος αλπικά ρεύματα, mocetta veldostana. Βοοειδή ευτυχισμένα, ράτσες ντόπιες, η frisone φερ' ειπείν, θρεμμένες με διαλεχτά δημητριακά και άφθονα φρέσκα αβγά σαν τα μοσχάρια του fassun, τα οποία απολαμβάνουν επίσημης κρατικής προστασίας ώστε ο καταναλωτής να εξασφαλίζει εγγυημένα υγιεινό και τετρανόστιμο κρέας. Από το 1910 τα υγιέστερα, ωραιότερα ζωντανά συμμετέχουν στα καλλιστεία της Fierra del Bue, την τρίτη Πέμπτη κάθε Δεκέμβρη στο πλούσιο χωριό του Λάνγκε.

Και βεβαίως τα κρασιά. Από το πρώτο ιταλικό σπουμάντε που έφτιαξε το 1850 ο Κάρλο Γκάντσια ως τα μυθικά Μπαρόλο. Και ανυπερθέτως το πολυτιμότερο πετράδι της γαστριμαργίας του Πιεμόντε: οι τρούφες. Οι τρούφες της Αλμπα.

Αλμπα: μια εκδρομή
Στην Alba τα καντούνια με τις κρεμεζί εκκλησίες, τους υπερήφανους αυλόγυρους φιλοδωρούν το βλέμμα με μιαν πιο απτή, κατανοητή χάρη. Μια θεόρατη ξύλινη πύλη ανοίγει και να 'μαστε στο οινοποιείο Pio Cesare. Οίκος περιορισμένης παραγωγής, περίπου τέσσερα εκατομμύρια φιάλες εκλεκτών, ακριβών κρασιών, που απευθύνονται σε μυημένους καταναλωτές. «Positioning στην κορυφή» διευκρινίζει ο ιδιοκτήτης κύριος Pio Boffa. Ετος ιδρύσεως 1881. Τα κτίσματα γύρω μας δύο αιώνων. Στις κάβες υπολείμματα μεσαιωνικών και ρωμαϊκών τειχών 20 αιώνων. Εθνικό μνημείο. Αυλή με γυρίσματα, οπισθαύλια και επάνω σαχνισίνια, χαγιάτια, υαλόφρακτα εξώστεγα, θεωρεία. Στην αίθουσα της υποδοχής μια μικρούλα καμαριέρα, συνομήλικη του οίκου, με λευκό μπονέ και ποδιά, γαλάζια ρόμπα και μαλλάκια, μας προσφέρει εσπρέσο από μιαν εξίσου αρχαία αλουμινένια καφετιέρα. ­ Νεράκι; ­ Si, per cortesie. Εκατόν τόσα χρόνια πριν, ο Pio Cesare αγόρασε διαλεχτούς αμπελώνες στις πιο ευνοημένες πλαγιές του Μπαρόλο, Μπαρμαρέσκο, Τρέιζο, Σεραλούνγκα. Με προσανατολισμό νότιο, ώστε να πιουν άφθονο ήλιο τα πρέμνα. Μια δική τους συγκομιδή κατά 70% και 30% σταφύλια από φίλους πια αμπελουργούς, που συνεργάζονται για τέσσερις γενιές με τούτο το σπίτι, αποτελεί ένα σίγουρης ποιότητας εφαλτήριο προκειμένου να παραχθούν καλά κρασιά.

Η οινοπαραγωγική ζώνη της Alba έχει ένα τουλάχιστον κοινό στοιχείο με τη Βουργουνδία: το χαρισματικό έδαφος, ένα προνομιούχο terroir. Αμμο-ασβεστώδης πηλός. Καλλιεργούνται λευκές γηγενείς οινάμπελοι, όπως το Arneis, Cortese ή το αλλόφερτο Μοσχάτο, και ερυθρές, όπως η Barbera, το Dolcetto, η Gattinata, το Grignolino, η Freisa, που δίνει ένα γλυκό, αφρώδες κόκκινο κρασί. Μα το βασιλικό ετούτο χώμα συναντά την πιο έντονη, συμπυκνωμένη και δραματική έκφρασή του στην ποικιλία του Nebbiolo.

Πήρε το όνομά του από τα σύννεφα, αναφέρεται από τον Πλίνιο και το ξαναβλέπουμε σε κείμενα του 1235. Ο μαύρος σχεδόν χυμός του μας χαρίζει τα Barbaresco και τα αιγλήεντα Barolo. Τα κρασιά των βασιλιάδων της Σαβοΐας. Το Νεμπιόλο ωριμάζει αργά. Μετά το πάτημα παραμένει με τα στέμφυλα επί έξι ως δέκα ημέρες μέσα σε ανοξείδωτες δεξαμενές. Ωστόσο Νοέμβρης και σφίγγουν τα κρύα, στα κελάρια της Αλμπα. Στο κρασί υπάρχουν πολλά υπολειμματικά σάκχαρα. «Τώρα αρχίζουν οι αλλαγές των βαρελιών. Που πρέπει να συντελεσθούν τη σωστή στιγμή. Αυτό το μαθαίνετε μόνο με την εμπειρία. Την αφομοιωμένη γνώση γενεών. Στο Πιεμόντε χρησιμοποιούμε αυτά τα ωοειδή, μεγάλα βαρέλια από σλοβενική δρυ. Τελευταία, μεταχειριζόμαστε βαρελάκια γαλλικά, στις ύστερες φάσεις ωρίμασης. Ενα Barolo θα συζήσει με το ξύλο επί τρία χρόνια, τα Μπαρμπαρέσκο επί δύο χρόνια». Από βαρέλι σε βαρέλι το κρασί εμπλουτίζεται σε χαρακτήρα. Ακολουθεί η ανάπαυση στο μπουκάλι επί έξι ως εννιά μήνες. Αλκοολικός τίτλος 13,5 βαθμοί. Ταννίνες ατίθασες. Πυκνό, σκούρο χρώμα. Ο κύριος Μπόφα μάς κερνάει το Barolo 1994. Αγριο ακόμη. Μυρίζει ξύλο, δέρμα, νοτισμένο δάσος. Τα ευγενέστερα αρώματα τρούφας, βιολέτας, τριαντάφυλλων θα εκδηλωθούν αργότερα. Μην πίνετε κανένα Μπαρόλο προτού συμπληρώσει το 14ο έτος του.

Η μαρμίτα του Πιεμόντε
Η υψηλή κουζίνα άνθησε όπου υπήρξαν βασιλικές δυναστείες, παλάτια, αυλικοί. Συν εξαιρετικά αγροτικά προϊόντα. Δείτε τα παραδείγματα της Περσίας, Κίνας, Γαλλίας. Και του Πιεμόντε.

Παρέθεσα παραπάνω τις γεωργικές - κτηνοτροφικές πρώτες ύλες. Θα δούμε τώρα πώς παρασκευάζονται. Το βούτυρο και παλαιότερα το καρυδέλαιο αποτελούν την ευρέως χρησιμοποιούμενη λιπαρή ουσία. Βασικά αμυλώδη, το ρύζι, η πολέντα από καλαμποκάλευρο, τα σπιτικά ζυμαρικά. Οχι ξερά όπως στον ιταλικό νότο, φρέσκα και παραγεμιστά κυρίως με κρέας ραγκού. Τα πιο αντιπροσωπευτικά λέγονται agnoletti. Μια αξιοσημείωτη αμυλώδης σπεσιαλιτέ, τα κριτσίνια ή ghershin. Μακρουλότατα ως και ενάμισι μέτρο, τραγανιστά, εύθρυπτα και μεγάλης νοστιμιάς. Πατέντα ενός φούρναρη του Τορίνο, του Αντώνη Μπρονέρο τον 17ο αι. Πάντα χειροποίητα, απαιτούν ειδική δεξιοτεχνία, και τα grissini οποιασδήποτε άλλης ιταλικής πολιτείας αποτελούν κακότεχνη ρέπλικα.

Δύο θεμελιώδη ρεύματα διέτρεξαν το σώμα της πιεμοντέζικης μαγειρικής. Η χωριάτικη, αδρή, ανεπιτήδευτη κουζίνα των θερμίδων και της ανάγκης αφενός. Και η εκλεπτυσμένη κουζίνα της αριστοκρατίας αφετέρου, που αποτάσσεται το σκόρδο και τα αλλαντικά του χοίρου, μεταχειρίζεται ελάχιστο κρεμμύδι. Στους μοντέρνους καιρούς οι δύο τάσεις συνενώνονται στην αστική κουζίνα των εστιατορίων. Fusion, αφού αμβλύνθηκαν οι ταξικές διαφορές. Κάτι που επιμένει είναι η εντοπιότης των ιδιωμάτων. Κάθε χωριό ή πόλη βαστά τις ρετσέτες του στηριγμένες στα ντόπια αγαθά.

Στο Piedmonte δεν τσιγκουνεύονται το κρασί. Ούτε στις μαρινάτες ούτε στο τσουκάλι. Αντιπροσωπευτικό δείγμα το μπραζάτο κον Μπαρόλο. Μοσχάρι μπρεζέ με το μνημειώδες κόκκινο κρασί. Δημοφιλές πιάτο το bollito misto. Ενα μεγάλο βραστό με διαφορετικών λογιών κρέας. Οπως το pot au feu. Γνωστή επίσης η φιναντσιέρα, το αγαπημένο φαγητό των μπανκέρηδων και επιχειρηματιών του περασμένου αιώνα, καμωμένο από διάφορα πουλερικά. Κατά προτίμησιν όμως του Καβούρ, του αρχιτέκτονα της ενοποίησης των ιταλικών κρατιδίων και πρωθυπουργού αργότερα, εμπλουτίσθηκε με μοσχάρι. Η κλασική σάλτσα είναι η bagna caoda με αντσούγα, σκόρδο και λάδι που συνοδεύει βραστά λαχανικά.

Το ισχυρότερο εν τούτοις βέλος στη γαστροφαρέτρα του Πιεμόντε είναι γλυκό. Μεγάλη ζαχαροπλαστική παροιμιώδους φινέτσας. Εδώ φτιάχνουν και τα μικρότερα γλυκίσματα του κόσμου. Σταυροβελονιά. Δίχως πομπώδη στόμφο οι Πιεμοντέζοι φτιάχνουν έργα τέχνης για το τραπέζι και τα καταχαίρονται. Τέχνη αθέλητη, αβίαστη, που προκύπτει με άνεση. Βέροι αρτίστες δηλαδή. Κλείνοντας, μια συνταγή της εποχής.

(πηγή: ΒΗΜΑ)

Σάο Πάολο

Λευκοί με αφρικάνικο ταμπεραμέντο, μαύροι με ευρωπαϊκό στυλ, μιγάδες όλων των προελεύσεων με σοκολατένια δέρματα: η φράση χωνευτήρι πολιτισμών, όσο κι αν είναι χαρακτηριστική, δεν παύει να είναι απλώς «λίγη» για τη γιορτή γονιδίων που κατακλύζει τη χώρα και την παλλόμενη επιχειρηματική καρδιά της

Αν έπρεπε κάποιος να μιλήσει «εγκυκλοπαιδικά», θα χρησιμοποιούσε συνηθισμένες σχολικές φράσεις σαν κι αυτές: το Σάο Πάολο είναι η τρίτη μεγαλύτερη πόλη στον κόσμο μετά το Τόκιο και την Πόλη του Μεξικού. Εχει μια εξαιρετικά δυνατή παραγωγή καφέ, ενώ ταυτόχρονα ακμάζουσα είναι η αυτοκινητοβιομηχανία του, η εξόρυξη πετρελαίου και πολύτιμων λίθων. Δεν θα πρέπει να ξεχάσουμε, βεβαίως, τον πλούτο φρούτων και λαχανικών που παράγονται στην περιοχή. Εχει συνολικά 22 εκατομμύρια κατοίκους - σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται και όσοι κατοικούν στις περίφημες φαβέλες, στις παρυφές της πόλης. Και ενώ τυπικά η πρωτεύουσα της χώρας είναι η Μπραζίλια, η πραγματική ανάπτυξη και το κέντρο επιχειρήσεων και διαβουλεύσεων βρίσκεται εδώ, στη βραχώδη άκρη του Ατλαντικού και σε περισσότερα από 700 υψόμετρο.

Αν πάλι ήθελες να μιλήσεις πιο ρεαλιστικά, σε πιο «μεγάλα παιδιά», θα έλεγες και μερικά πράγματα παραπάνω. Οταν μόλις έχεις προσγειωθεί σε μια νέα πόλη, ακόμη χειρότερα όταν αυτή είναι η πρώτη σου φορά σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική, μιάμιση ώρα στην ουρά για το τελωνείο, ενώ ο κόσμος έξω πάλλεται και σφύζει από ζωή, είναι πολλή, όπως και να το κάνεις. Η πρώτη επαφή με την καρδιά της βραζιλιάνικης οικονομίας έχει κάτι το ιδιαίτερα οικείο: τρελό μποτιλιάρισμα, σφήνες, κόρνες, απόλυτη απουσία φλας, παιδάκια και λοιποί τύποι στα φανάρια να πωλούν γυαλιά, φορτιστές κινητών και λογιών λογιών χρήσιμα - άχρηστα αντικείμενα. Και πάνω από το κεφάλι σου ελικόπτερα μεγαλοσχημόνων επιχειρηματιών να κινούνται από… ταράτσα σε ταράτσα για να μην μπλέκουν στην κίνηση και χάνουν χρόνο!

Μ' ετούτα και μ' εκείνα, ένα γίνεται γρήγορα σαφές: το Σάο Πάολο δεν είναι απλώς μια πόλη... Είναι μια τεράστια πόλη! Αν και δύσκολη για να την «φέρεις βόλτα», μπορείς ωστόσο να διακρίνεις τον σκελετό της, τις διαφορετικές περιοχές και τα χρώματά της. Παλιά πόλη, ιαπωνική συνοικία Λιμπερντάτζι για έντονο χρώμα, Λεωφόρος Παουλίστα για τα ψώνια, σύνορο μεταξύ «λαού και Κολωνακίου», Βίλα Μανταλένα για τους καλλιτέχνες, πάρκο Ιμπιραπουέρα για αμιγώς «νεοϋορκέζικα» σαββατιάτικα πρωινά με τζόγκινγκ και ποδήλατο δίπλα στις λίμνες, Πινιέιρος για μποέμ βραδινά στέκια, Ιταΐμ Μπίμπι για τους ανερχόμενους αστούς και Ζαρντίνς, οι Κήποι της αριστοκρατίας και των «καλά κρατούντων» Παουλιστάνος και ξένων που εργάζονται ή απλώς βρίσκονται στην παλλόμενη επιχειρηματική καρδιά της Βραζιλίας.

Η παλιά πόλη διατηρεί εντυπωσιακά κτίρια όπως ο καθεδρικός και το Δημοτικό Θέατρο, γύρω από τα οποία κυκλοφορεί πλήθος κόσμου και με μια καλή βόλτα ανάμεσα στους λογής λογής τύπους που αράζουν σου δίνει μια καλή αίσθηση αυτού που άλλοτε ήταν το κέντρο της πόλης και τώρα το φολκλόρ της. Χαμογελαστοί αλλά καημένοι, πωλούν ρίγανη και άλλων ειδών βότανα, φασόλια, καρπούς και φρούτα και αγοράζουν... χρυσό! Η ιστορία της τεράστιας πόλης μπερδεύεται με την ακόρεστη δίψα της για μέλλον.

Παλιά κτίρια, με μια γοτθική εσάνς δίπλα σε θηρία τζαμαριών και τσιμέντου φτιάχνουν το αλλόκοτο καρδιογράφημα -μεταφορικά και κυριολεκτικά- του λατινοαμερικάνικου αστικού κολοσσού.

Στη Λιμπερντάτζι (βαριά προφορά της λέξης Λιμπερντάντε, που σημαίνει ελευθερία), στη μεγαλύτερη εκτός Ιαπωνίας ιαπωνική κοινότητα του κόσμου, απολαμβάνεις ένα μείγμα ανατολικών γεύσεων και αρωμάτων μπλεγμένων με τη γοητεία της Λατινικής Αμερικής. Πολλά φαναράκια, που το βράδυ δίνουν στην περιοχή ένα πρόσωπο γοητευτικό και χαρούμενο, και πολλά γκράφιτι στους δρόμους εκφράζουν όνειρα και φαντασίες, πολύχρωμες αλλά σκληρές. Το πρόσωπο της τέχνης γίνεται πιο μαλακό, ευδιάθετο και μάλλον ενδιαφέρον στις μικρές γκαλερί και στα εργαστήρια τέχνης και χειροτεχνίας της Βίλα Μανταλένα, την ανερχόμενη στυλιστικά hip συνοικία της πόλης, κέντρο προσέλευσης των μποέμ τουριστών της. Παιχνίδια χρωμάτων και υλικών, αισθητική αποθέωση και γιορτή σ' αυτό το περιβόητο «χωνευτήρι φυλών και πολιτισμών» που είναι η χώρα. Κοσμήματα, διακοσμητικά, αφηρημένης έμπνευσης χρηστικά αντικείμενα με αναφορές στην πλούσια Φύση, τις μυστηριώδεις δοξασίες και σε μια σχεδόν σκανδαλιστική ελευθερία ψυχής και πνεύματος.

Η αφρόκρεμα των Κήπων

Το άλλο πρόσωπο του κέντρου είναι στους «κήπους», τη συνοικία Jardins (Κήποι) που ανάλογα με την περιοχή χωρίζεται σε ευρωπαϊκούς και αμερικανικούς. Οπου οι δρόμοι έχουν ονόματα ευρωπαϊκών χωρών είναι οι ευρωπαϊκοί κήποι και όπου έχουν ονόματα χωρών της βόρειας και νότιας αμερικανικής ηπείρου είναι οι αντίστοιχοι αμερικανικοί. Οποιασδήποτε πάντως προελεύσεως, οι «Κήποι» του Σάο Πάολο συγκεντρώνουν την αφρόκρεμα της αρχιτεκτονικής και της διακόσμησής του. Φωτογραφικά άνευ σπουδαίου ενδιαφέροντος, μια και όλες οι κατοικίες αφ' ενός περιστοιχίζονται από φράχτες και μεγάλους κήπους, αφ' ετέρου τα οικήματα προσομοιάζουν είτε στις πολυκατοικίες πολυτελών διαμερισμάτων της περιώνυμης 5ης Λεωφόρου είτε έχουν ευρωπαϊκές επιρροές, ανακατεμένες ανάλογα με την αισθητική ή και την καταγωγή των ενοίκων. Από κίονα κορινθιακού ρυθμού μέχρι ελβετικό σαλέ! Ο καλός αέρας εξακολουθεί και στο Jardin Paulista, τον πλέον βέρο Κήπο της πόλης με πανάκριβα καταστήματα· παρέλαση όλων των γνωστών οίκων ρούχων και αξεσουάρ και καταιγισμός φίνων -τόσο σε αισθητική όσο και γκουρμέ προτάσεις- εστιατορίων.

Ανεση και ασφάλεια και ωραίος κόσμος γύρω γύρω. Το «Κολωνάκι» του Σάο Πάολο απλώνεται σε μια έκταση όχι πολύ μεγαλύτερη από το αντίστοιχο της Αθήνας... κι ας φιλοδοξεί να γίνει Μανχάταν. Το βλέπεις όχι μόνο στις βιτρίνες και τους μαυροφορεμένους σεκιουριτάδες έξω από τα μαγαζιά, αλλά και σε μεγάλες πολυκατοικίες με πολυτελή διαμερίσματα που μοιάζουν εξαιρετικά στα κτίρια της 5ης Λεωφόρου και της Παρκ Αβενιου - αν και στο λίγο πιο στενόμακρο. Με πύλες, ασφάλεια και φρουρούς με στολές και περικεφαλαίες σαν φρουρά άλλης εποχής, αισθητικής και μεγαλοπρέπειας.

Το Σάο Πάολο έχει μια δική του μαγεία, αντιληπτή στους λάτρεις της urban αισθητικής και των παλλόμενων αστικών κέντρων του 21ου αιώνα. Η ομορφιά του κρύβεται στη φρενήρη ανάπτυξή του και την προκλητική ανάμειξη φυλών, χρωμάτων και δοξασιών, χωρίς φραγμούς, χωρίς διακρίσεις, χωρίς σύνορα, χωρίς ντροπή.

Χρήσιμα «στιγμιότυπα» της πόλης

• Το νόμισμα είναι το βραζιλιάνικο ρεάλ: 1 ευρώ αντιστοιχεί σε 2,5 ρεάλ περίπου. Εκτός από το ρεάλ προτιμούν να συναλλάσσονται σε δολάρια.
• Στα δημόσια κτίρια απαγορεύονται «ρητά» κάθε είδους διακρίσεις με βάση τη φυλή, τη γλώσσα, την καταγωγή ή τη θρησκεία.
• Οι άνθρωποι είναι πολύ χαμογελαστοί, δεν μιλούν ξένες γλώσσες, αλλά με ένα μείγμα πορτογαλικών, ισπανικών, πρωτοποριακών αγγλικών και απέραντης καλής θέλησης συνεννοείσαι.
• Παρά τις αρκετές περί του αντιθέτου προειδοποιήσεις, στα «συνηθισμένα» στέκια δεν υπάρχει αίσθηση μεγαλύτερου κινδύνου για έναν ξένο απ' ό,τι σε οποιαδήποτε άλλη πόλη. Οι φαβέλες είναι προφανώς μια άλλη υπόθεση, περισσότερο κοινωνικού και αισθητικού παρά τουριστικού ενδιαφέροντος.
• Οι οδηγοί ταξί είναι αρκετά αξιόπιστοι και αν πετύχεις κάποιους που μιλούν Αγγλικά προθυμοποιούνται να σου κάνουν ξενάγηση και γύρο στην πόλη έναντι «λογικού» ανταλλάγματος.
• Στο Σάο Πάολο γίνεται κάθε Απρίλιο gay parade με περισσότερες από 20.000 συμμετοχές.
• Πολύ σημαντική είναι και η συμμετοχή της πόλης στο καρναβάλι, αφού πρώτα γίνεται εδώ ο διαγωνισμός σάμπας της πόλης και μετά τα πληρώματα κατεβαίνουν για την τελική φάση στο Ρίο.
• Στο Jardins Paulista θεωρείται ότι βρίσκονται τα καλύτερα εστιατόρια της Λατινικής Αμερικής.

ΠΟΥ ΝΑ ΜΕΙΝΕΤΕ

Είναι προφανές ότι η πόλη προσφέρει μεγάλη ποικιλία καταλυμάτων, τόσο όσον αφορά την ποιότητα όσο και τις τιμές. Επιλέγουμε ενδεικτικά μερικά από τα καλύτερα ξενοδοχεία.

• Fasano Hotel (Rua Vittorio Fasano 88, 01414 020, τηλ.: +551138964000, φαξ: +551138964155, www.fasano.com.br): Ενα από τα δύο καλύτερα ξενοδοχεία της πόλης στο αριστοκρατικό Jardin Paulista, στην κατηγορία των boutique hotels με πισίνα, spa, γυμναστήριο και business center.
• Sonesta Hotel (Avenida Ibirapuera, 2534 Moema, τηλ.: +55 11 2164-6000, φαξ: +55 11 9132-7836): Καινούργιο ξενοδοχείο σε μία από τις μεγαλύτερες λεωφόρους που οδηγούν στο κέντρο του Σάο Πάολο και κοντά στο πάρκο Ιμπιραπουέρα.
• Unique Hotel (Av. Brigadeiro Luis Ant?nio 4.700 & Rua Henrique Martins, Jardins, τηλ.: +55 11 3055.4710, φαξ: + 55 11 3889.8100, www.hotelunique.com.br): Ατού του το πανέμορφο SkyeBar και η πισίνα με θέα όλη την πόλη. Αξιοσημείωτη η ύπαρξη βιβλιοθήκης με τίτλους από το χώρο του design και των τεχνών γενικότερα.

ΠΟΥ ΝΑ ΦΑΤΕ

• Brasil a gosto (Rua Prof. Azevedo do Amaral 70, Traversa da Rua Barao de Capanema, τηλ.: +55 11 3086 3565, www.brasilagosto.com.br): Εστιατόριο με παραδοσιακές βραζιλιάνικες γεύσεις σε σύγχρονους συνδυασμούς και πολύ ανάλαφρο περιβάλλον.
• Fasano: Στο ομώνυμο ξενοδοχείο, σταθμός της ιταλικής κουζίνας.
• D.O.M. (Rua Barao de Capanema 549, τηλ.: +55 11 3088-0761): Upper class εστιατόριο των Παουλιστάνος και των ξένων που κατοικούν στην πόλη.
• Figueira Rubayat (Rua Haddock Lobo 1738, Jd. Paulista, τηλ.: +55 11 3063-3888, www.rubaiyat.com.br/figueira): Διάσημο για το κρέας του αλλά και με ενδιαφέρον Oyster Bar και ποικιλία οίνων.
• Santo Grao (Rua Oscar Freire no 413, Jardins, τηλ.: +55 11 3082 9969, www.santograo.com.br): Νεανικό στέκι για όλη την ημέρα με εξαιρετικές γεύσεις στα πιάτα του και καλό καφέ.
• SkyeBar (Av. Brigadeiro Luis Ant?nio 4.700 & Rua Henrique Martins, Jardins, τηλ.: +55 11 3055.4710, φαξ: + 55 11 3889.8100, www.hotelunique.com.br): Ενα από τα πιο κοσμικά στέκια της πόλης με καλά ποτά, ενδιαφέροντα κοκτέιλ και απίστευτη θέα στο φωτισμένο βραδινό Σάο Πάολο.
• NaMata Cafe (Rua da Mata 70, Itaim Bibi, τηλ.: +55 11 3079 0300, www.namata.com.br): Trendy στέκι της νεολαίας με μουσικά συγκροτήματα και καλλιτέχνες. Υπάρχει ταυτόχρονα και εκθεσιακός χώρος για φωτογράφους και άλλους καλλιτέχνες.

ΑΓΟΡΕΣ

Ολες οι μεγάλες και δημοφιλείς μάρκες ρούχων και αξεσουάρ, από τις πιο πολυτελείς μέχρι τις πιο οικονομικές, βρίσκονται εδώ, είτε στους εμπορικούς δρόμους της πόλης είτε στα τεράστια και άριστα οργανωμένα εμπορικά κέντρα. Το αξιοσημείωτο είναι ότι σε όλα τα εμπορικά κέντρα υπάρχουν πολλά φαρμακεία τα οποία μάλιστα έχουν και εκτεταμένο ωράριο για κάθε ανάγκη.

• Daslu (Avenida Chedid Jafet 131, Vila Olimpia, τηλ.: +55 11 3841-4000, www.daslu.com.br): Ενα από τα 10 πιο πολυτελή εμπορικά κέντρα του κόσμου. Πολύ όμορφο και το εστιατόριό του και το καφέ.
• Morumbi Shopping (Avenida Roque Petroni Jr 1089, Morumbi): Αξιόλογο εμπορικό κέντρο σε μία από τις ανερχόμενες συνοικίες της πόλης, με αντίστοιχης κατηγορίας καταστήματα και υπηρεσίες όπως κινηματογράφος και διάφορα events.
• Iguatemi Shopping (Av. Brig. Faria Lima, 2232 - Jardim Paulistano, τηλ.: +55 11 3816.6116,www.iguatemisaopaulo.com.br): Μεγάλο και ιδιαίτερα χαρούμενο εμπορικό κέντρο στο πολυσύχναστο Iguatemi με πολλές καλές μάρκες και όμορφα καφέ και εστιατόρια όπως το Gerro Cafe και το Armani Cafe.

ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ

• Μητροπολιτικός Ναός: Στην Praca da Se. Το στυλ του είναι νεογοτθικό και μια επίσκεψη στη μεγάλη κρύπτη, σχεδόν σαν μια υπόγεια εκκλησία, μπορεί να εντυπωσιάσει τους ασχολούμενους με τη θρησκευτική έκφραση της τέχνης.
• Patio do Colegio: Η πρώτη «ευρωπαϊκή» έδρα των Ιησουιτών ιεραποστόλων του 16ου αιώνα, κοντά στον Καθεδρικό.
• MASP (Μουσείο τέχνης του Σάο Πάολο, Av. Paulista 1578, τηλ. +55 11 32515644, http://masp.uol.com.br): Στη Λεωφόρο Παουλίστα, το μουσείο έχει μια ενδιαφέρουσα συλλογή από έργα Ευρωπαίων κυρίως καλλιτεχνών με βραζιλιάνικη έμπνευση.
• Museu Afro Brasil (Rua Pedro Alvares Cabral, Pavilhao Manoel da Nobrega, Parque do Ibirapuera, portao 10, τηλ.: +55 11 5579-8542 / 5579-7716 / 5579-6399, www.museuafrobrasil.prodam.sp.gov.br): Συλλογή έργων μέσα από τα οποία προσδιορίζεται και διαφαίνεται η έντονη αφρικανική επιρροή στην καλλιτεχνική έκφραση της Βραζιλίας σε όλες της μορφές τέχνης.
• Pinacoteca do Estado (Pra?a da Luz 2, Jardim da Luz, τηλ.: +55 11 3229-9844, www.saopaulo.sp.gov.br/saopaulo/cultura/museus_pinac.htm): Μία από τις πιο ενδιαφέρουσες καλλιτεχνικές συλλογές της πόλης, με έργα σημαντικών Βραζιλιάνων καλλιτεχνών.
• Πάρκο Ibirapuera: Μεγάλο και καθαρό με άφθονο γκαζόν, λιμνούλες, λωρίδες ποδηλάτων και γήπεδα για μπάσκετ και ποδόσφαιρο 5 x 5. Στο πάρκο βρίσκονται τρία μουσεία: Το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης, το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και το Αφρο-Βραζιλιάνικο Μουσείο.
• Ζωολογικός Κήπος (Avenida Miguel Stefano 4241, Agua Funda, τηλ.: +55 11 5073-0811, φαξ: +55 11 5058-0564, www.zoologico.sp.gov.br): Ενας από τους μεγαλύτερους ζωολογικούς κήπους του κόσμου, φιλοξενεί πολλά είδη ζώων απ' όλα τα μέρη του πλανήτη.

(πηγή: www.kathimerini.gr)

Κούβα

Μπορεί να μοιάζει κλισέ να μιλήσεις για πούρα, μουσική και ρούμι, όμως αυτά τα «κλασικά» ατού της Κούβας είναι που ενθουσιάζουν τον επισκέπτη. Κυρίως γιατί προσφέρονται για την απόλαυσή του με τον χαλαρό τρόπο της Καραϊβικής. Αξίζει τον κόπο μια επίσκεψη στην Κούβα - ειδικά όσο παραμένει ανόθευτη...

Η Κούβα είναι ένας από τους ultimos paraisos -τελευταίους παραδείσους- όχι μόνο για τις εξωτικές της παραλίες με τα σμαραγδένια νερά, το υπέροχο τροπικό τοπίο, τον ερωτισμό των ανθρώπων της ή την αισθησιακή μουσική, αλλά γιατί έχει να σου δείξει ακόμα ζωντανές εικόνες από ένα κόσμο που χάνεται, ένα κόσμο που δεν έζησες, ένα κόσμο που μόνο από τον κινηματογράφο και τα φωτογραφικά άλμπουμ γνωρίζεις. Είναι η χώρα της νοσταλγίας και του σήμερα, του χθες και του αβέβαιου αύριο, της ζωντανής μουσικής και των πούρων, του ζαχαροκάλαμου και του ρούμι, των απέραντων παραλιών και των ατέλειωτων χορών, του Τσε και του Κάστρο, του Μπατίστα και των καζίνο, της μαφίας και της επανάστασης, των παλιών φρεσκογυαλισμένων Buick και Cadillac. Εικόνες... πολλές εικόνες... στοιβαγμένες ανάκατα στο μυαλό μας ξαναζωντανεύουν την ώρα που το αεροπλάνο πλησιάζει στο αεροδρόμιο Χοσέ Μαρτί της Αβάνας.

Αξιοθέατα και γειτονιές της Αβάνας

Πρώτος σταθμός μας η Αβάνα. Η μυθική, στα μάτια πολλών, πρωτεύουσα της Κούβας βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα του νησιού. Ιδρύθηκε το 1514 και αποτέλεσε σημαντικό εμπορικό σταθμό των διερχόμενων καραβιών. H Αβάνα, στα ισπανικά La Habana, με παλαιότερη ονομασία τη San Cristobal de La Habana, είναι η πρωτεύουσα της χώρας και συγχρόνως το σπουδαιότερο οικονομικό, πολιτικό και πολιτιστικό κέντρο. Βρίσκεται σε απόσταση εκατόν σαράντα τεσσάρων χιλιομέτρων από το Κι Ουέστ της Φλόριντα των Ηνωμένων Πολιτειών και είναι η μεγαλύτερη πόλη της Καραϊβικής με πληθυσμό που υπερβαίνει τα δύο εκατομμύρια κατοίκους. Αποτελεί το σημαντικότερο τουριστικό προορισμό στην Κούβα και έναν από τους πιο δημοφιλείς σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική.

Η πόλη θα μπορούσε να χωρισθεί σε τρεις βασικές περιοχές: την παλαιά πόλη Αβάνα Βιέχα, το «αριστοκρατικό» Βεδάδο και το όμορφο Μιραμάρ με τις υπέροχες μονοκατοικίες αποικιακής αρχιτεκτονικής, το πολύ πράσινο και τους φαρδείς δρόμους. Η παλιά πόλη κηρύχθηκε το 1982 από την Unesco μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς. Τα περισσότερα από τα παλαιά κτίρια είναι ισπανικής αρχιτεκτονικής, χρονολογούνται από τον 16ο αιώνα, κάποια βρίσκονται σε πρόγραμμα αναπαλαίωσης, ευτυχώς λίγα είναι υπό κατάρρευση, ενώ αρκετά διατηρούνται σε σχετικά καλή κατάσταση.

Η Αβάνα μάς υποδέχεται τυλιγμένη στην ατμόσφαιρα μιας άλλης εποχής. Η παλιά πόλη, ξεπεσμένη αλλά περήφανη αριστοκράτισσα που ξέρει ακόμα να σαγηνεύει με το δικό της μοναδικό τρόπο, είναι γεμάτη από επιβλητικά μέγαρα, μνημεία, αισθησιασμό, μουσική και χρώματα. Τα παλαιά οχυρά, οι καθεδρικοί ναοί, τα κτίρια του μεσοπολέμου και το ανάκτορο των Ισπανών κυβερνητών αποτελούν μερικά από τα αξιοθέατα της πόλης.

Ξεκινήσαμε την περιήγησή μας περπατώντας στην περιοχή της πλάζα Βιέχα και επισκεφθήκαμε το μοναστήρι του Αγίου Φραγκίσκου. Είδαμε το Καπιτώλιο (δίδυμο αδελφάκι του Καπιτωλίου της Ουάσιγκτον), το μνημείο του εθνικού ήρωα Χοσέ Μαρτί, την πλατεία της Επανάστασης, το μουσείο της πόλης, που στεγάζεται στην μπαρόκ κατοικία του Ισπανού αντιβασιλέα, κτισμένη τον 16ο αιώνα. Το μουσείο φιλοξενεί συλλογές στρατιωτικών στολών, πίνακες, εξαιρετικά διατηρημένα έπιπλα εποχής και αίθουσες αφιερωμένες στην ιστορία της πόλης και της χώρας. Αργότερα βολτάραμε στο Πασέο ντελ Πράδο και συνεχίσαμε την περιπλάνησή μας στο ισπανικό φρούριο Λος Τρες Ρέγιες ντελ Μόρο, στην είσοδο του λιμανιού με εξαιρετική θέα της πόλης. Η Plaza de Catedral είναι από τα ωραιότερα σημεία του ιστορικού κέντρου της πόλης μαζί με την Plaza de Armas, την πιο παλιά πλατεία της πόλης, και την Plaza San Francisco.

Στην παλιά Αβάνα θαυμάσαμε τα ξεθωριασμένα σπίτια με τα χαρακτηριστικά σκεπαστά μπαλκόνια. Τα σπίτια αυτά διατηρούν σε μεγάλο βαθμό το παραδοσιακό στοιχείο, καθώς ο χρόνος φαίνεται να σταμάτησε στην Αβάνα Βιέχα. Τα μέγαρα των παλιών Κουβανών ευγενών βρίσκονται στην κομψή συνοικία Μιραμάρ, ενώ κατά τη διάρκεια της περιήγησής μας είδαμε τον τάφο του Κολόμβου, τον καθεδρικό ναό της παλιάς πόλης και το κάστρο της Φουέρσα Ρεάλ. Στη συνοικία Βεδάδο ανακαλύψαμε πολλά μικρά αλλά περισσότερο αυθεντικά μπαρ και κλαμπ, όπου αξίζει να ακούσετε κουβανέζικους ρυθμούς. Για όσους από μας προτιμούσαν τα πιο κλασικά ακούσματα, η Οπερα της πόλης μάς εξέπληξε ευχάριστα, καθώς θεωρείται από τις πολύ καλές παγκοσμίως. Επίσης, είδαμε το Gran Teatro Federico Garcia Lorca, έδρα του φημισμένου εθνικού μπαλέτου της Κούβας, με αξιόλογες παραστάσεις και μουσικές εκδηλώσεις. Κάποιοι από εμάς επισκέφθηκαν και το Lavigia Farm, το σπίτι που έζησε ο Χέμινγουεϊ από το 1939 έως το 1961, γεμάτο με προσωπικά αντικείμενα, βιβλία, έπιπλα, φωτογραφίες, προσωπικές σημειώσεις και διάφορα έγγραφα.

Στη συνέχεια επισκεφθήκαμε ορισμένα μουσεία -οι λάτρεις της τέχνης βρίσκουν ότι η Αβάνα αποτελεί ένα καλό προορισμό καθώς διαθέτει αρκετά μικρά μουσεία, μέχρι και μουσείο αυτοκινήτου με ενδιαφέρουσα συλλογή- και θαυμάσαμε πολλά μνημεία της. Περπατήσαμε σε γραφικά σοκάκια, χαζέψαμε και φωτογραφίσαμε τα προπολεμικά κτίρια της μεγάλης παραλιακής λεωφόρου Μαλεκόν, ιδιαίτερα γοητευτικά καθώς η όψη τους αναδίδει μια νότα μεγαλοπρεπούς decadence, και σταθήκαμε για λίγο στην ενδιαφέρουσα κινέζικη συνοικία.

Η Αβάνα είναι μια πόλη που πάλλεται από μουσική και πάθος για ζωή, ενώ γρήγορα σου μεταδίδει μια γοητευτική αίσθηση οικειότητας. Στο δρόμο και στα μπαρ της πόλης ακούσαμε πολλά γνωστά κουβανέζικα τραγούδια, σε διάφορες εκτελέσεις, από υπέροχες μικρές ερασιτεχνικές ορχήστρες. Στις φλέβες των Κουβανών φαίνεται ότι, εκτός από αίμα, κυλάει και μουσική. Η νεολαία κεφάτη, ζωντανή, χορεύει, καπνίζει αρειμανίως και βολτάρει σε ένα αέναο ερωτικό πέρα δώθε. Πάντα με χαμογελαστά και ζεστά πρόσωπα είναι πρόθυμοι να σε βοηθήσουν, ενδεχομένως με μια υποψία «εκμετάλλευσης των πλούσιων ξένων» από κάποιους, και αυτό λόγω της εμφανούς οικονομικής στέρησης που αντιμετωπίζουν.

Νύχτες στην Αβάνα

Η νυχτερινή ζωή της είναι πολυπρόσωπη. Στην παλιά πόλη της Αβάνας υπάρχουν πολλά κλαμπ και cafe - κάποια από αυτά ήταν, το πάλαι ποτέ, στέκια του Χέμινγουεϊ. Σου ανεβάζουν τη διάθεση με τη ζωντανή κουβανέζικη μουσική, το χορό και τα τραγούδια στους ρυθμούς της Καραϊβικής που ακούγονται ζωντανά από τα ολιγομελή γκρουπάκια. Χαρήκαμε το πασίγνωστο Cafe Havana στο ξενοδοχείο Melia Cohiba και παρακολουθήσαμε το τουριστικό θέαμα που προσφέρουν τα εστιατόρια Parisien και Tropicana. Το cabaret Parisien βρίσκεται στο ξενοδοχείο Nacional και παρουσιάζει την ιστορία της Κούβας, επηρεασμένη από δύο πολιτισμούς, τον ισπανικό και τον αφρικανικό. Το γνωστό cabaret Tropicana, το παλαιότερο στην Κούβα, απέχει μισή ώρα περίπου από την πόλη. Είναι υπαίθριο και το θέαμα που προσφέρει έχει μουσική και χορούς, επηρεασμένους από την αφρικανική κουλτούρα. Στην πλατεία του καθεδρικού ναού βρίσκεται το κλαμπ Μποντεγκίτα Ντελ Μέντιο, ένα από τα θρυλικά κλαμπ της Αβάνας, και το κλαμπ La Floridita, στο οποίο σύχναζε ο Χέμινγουεϊ. Αλλα γνωστά club και καφέ είναι το Παλάτσο ντι Σάλσα και το Κάζα ντε λα μούσικα ντε σέντρο Χαμπάνα.

Χειροποίητα πούρα

Επισκεφθήκαμε και εργοστάσια και παλιά εργαστήρια πούρων, ρούμι και ζάχαρης στην περιοχή του Πινιάρ ντελ Ρίο. Οι επισκέψεις αυτές άξιζαν και τον κόπο και το χρόνο που τους διαθέσαμε, γιατί έτσι είχαμε την ευκαιρία να δούμε μια πιο καθαρή, πιο αυθεντική και σίγουρα λιγότερο τουριστική εικόνα της χώρας. Οι χαραγμένες από το χρόνο και τον ήλιο μορφές των ηλικιωμένων Κουβανών που συναντήσαμε εκεί, με το πούρο στο στόμα και τη στάχτη έτοιμη να πέσει, έμοιαζαν με γοητευτικά παλιοκαιρισμένα πορτρέτα ή με κιτρινισμένες προπολεμικές φωτογραφίες. Στα δάκτυλα των περισσότερων εργατών -ανδρών και γυναικών- ήταν αποτυπωμένα τα χιλιάδες πούρα που είχαν καταναλώσει καθώς μια ολόκληρη ζωή κάπνιζαν, τυλίγοντας ακατάπαυστα εκλεκτής ποιότητας φύλλα καπνού.

Την κουβανέζικη κουζίνα τη δοκιμάσαμε σε αρκετές εκδοχές της, δεν την βρήκαμε αρκετά γευστική για τα γούστα μας, σας την προτείνουμε όμως σαν γαστρονομική εμπειρία. Περιλαμβάνει ψάρια, θαλασσινά, φασόλια, ρύζι, κοτόπουλο και ζυμαρικά. Παραδοσιακά πιάτα είναι η παέλια, με ρύζι, κοτόπουλο και θαλασσινά, το «αχιάκο», κρέας με καλαμπόκι, πατάτες και βολβούς, το «μόρος-ι-κριστιάνος», ρύζι με μαύρα φασόλια, το τσικαρίτα, τηγανητή πράσινη μπανάνα και το «λαγκόστα γκρίλε», ψητός αστακός με βούτυρο και σκόρδο. Υπάρχουν πολλά εστιατόρια που προσφέρουν αποκλειστικά τοπικές σπεσιαλιτέ και άλλα που διαθέτουν διεθνή κουζίνα. Στην Αβάνα γευθήκαμε τα πιάτα των εστιατορίων Bodeguita del Medio, με κουβανέζικη κουζίνα, El Tocororo, με παραδοσιακή κουζίνα και το μενού στο πολύ γνωστό La Floridita. Το τελευταίο λειτουργεί και ως μπαρ για ποτό.

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα μικρά εστιατόρια, τα paladares, που έχουν δημιουργηθεί σε χώρους κάποιων σπιτιών της Αβάνας. Από τη στιγμή που η κυβέρνηση επέτρεψε στις κουβανέζικες οικογένειες να μπορούν να έχουν μερικά τραπεζάκια στο χώρο τους και να προσφέρουν φαγητό -τόσο για λόγους βελτιώσεως του εισοδήματός τους όσο και για την εξυπηρέτηση των τουριστικών αναγκών- δημιουργήθηκαν πολλές μικρές ατμοσφαιρικές γωνιές όπου μπορείτε να φάτε αρκετά καλά, οικονομικά αλλά και να έρθετε σε άμεση επαφή με τους ανθρώπους της Αβάνας. Το La Guarida, το πιο γνωστό από αυτά, είναι ένα καλό εστιατόριο. Πάντως, σε γενικές γραμμές, στην Κούβα τα κοκτέιλ όπως το mojito ή το daiquiri και τα άλλα ποτά είναι καταπληκτικά, ενώ το φαγητό υστερεί.

Στην τροπική εξοχή

Μια ημερήσια εκδρομή στην ύπαιθρο της χώρας μάς αποκάλυψε τη μοναδική ομορφιά που διαθέτει. Τα τοπία είναι εντυπωσιακά και καλύπτονται από οργιώδη τροπική βλάστηση που τη διακόπτουν μόνο φυτείες ζαχαροκάλαμου και καπνού.

Πολύχρωμα λουλούδια, καταπράσινοι λόφοι, εθνικά πάρκα με οικολογικό ενδιαφέρον και βοτανικοί κήποι με αντιπροσωπευτική χλωρίδα συμπληρώνουν την εικόνα της υπαίθρου.

Στους περισσότερους δρόμους που οδηγούν στην εξοχή, όπως για παράδειγμα στο δρόμο για την περιοχή του Πινιάρ ντελ Ρίο ή ακόμη και του Βαραδέρο, μια παράξενη αίσθηση... μοναξιάς σε πλημμυρίζει. Ξαφνικά συνειδητοποιείς ότι η κίνηση των αυτοκινήτων είναι από ελάχιστη έως ανύπαρκτη. Μόνο κάποια τουριστικά λεωφορεία και παλιά φορτηγά κάνουν κάπου κάπου την εμφάνισή τους. Τα τελευταία, όταν είναι άδεια, φορτώνουν ανθρώπους. Ανθρώπους που περιμένουν υπομονετικά ώρες ατέλειωτες σε διάφορα σημεία του δρόμου μήπως και περάσει κάποιος να τους πάρει. Οι εικόνες αυτές είναι αποκαλυπτικές και μας οδηγούν σε μερικές διαπιστώσεις για την ποιότητα ζωής, όπως τουλάχιστον την εννοεί ο δυτικός καταναλωτικός τουρίστας. Η πρώτη ήταν όταν αντιληφθήκαμε την παντελή έλλειψη διαφημίσεων και τα ελάχιστα καταστήματα καταναλωτικών ειδών, ακόμη και στις πόλεις. Στη συνέχεια πολλά πράγματα -ασήμαντα ή σημαντικά, θετικά ή αρνητικά, ευχάριστα ή δυσάρεστα - θα μας έκαναν εντύπωση. Και σε κάνουν να βλέπεις πολλά πράγματα με άλλη ματιά.

Στις παραλίες του Βαραδέρο

Μετά το συνεχές περπάτημα και το ατέλειωτο ξενύχτι στην Αβάνα ήρθε η ώρα για χαλάρωση και βουτιές στα γαλαζοπράσινα νερά της διασημότερης παραλίας της Κούβας, της παραλίας του Βαραδέρο με τα μεγάλα ξενοδοχεία, που ακόμα και οι τότε διάσημοι μαφιόζοι προτιμούσαν. Η παραλία του Βαραδέρο εκτείνεται σε μια έκταση είκοσι περίπου χιλιομέτρων και έχει χαρακτηρισθεί μία από τις πιο μαγευτικές της Καραϊβικής. Η φήμη της οφείλεται στη φυσική της ομορφιά, το μήκος της, τα διάφανα νερά της, την ψιλή και κάτασπρη άμμο της. Η λαμπερή παραλία προσελκύει τουρίστες από όλα τα μέρη του κόσμου και αυτό είχε ως αποτέλεσμα το Βαραδέρο να εξελιχθεί σε διεθνές τουριστικό θέρετρο και να γεμίσει πολυτελή ξενοδοχεία, απλησίαστα για τους Κουβανούς.

Χαρήκαμε τον ήλιο, τα θαλάσσια σπορ, τα αφρισμένα κύματα, το εξωτικό περιβάλλον που επικρατεί παντού και χορέψαμε σε λάτιν ρυθμούς καθώς κατεβάζαμε ατέλειωτες ποσότητες από mojitos, daiquiris, cuba libres, margaritas και χυμού από ζαχαροκάλαμο· όλα αυτά τα δροσιστικά κοκτέιλ συντροφιά με τους εξαίρετους μουσικούς και τους ήχους της Καραϊβικής. Στο τέλος κάναμε μια ολοήμερη εκδρομή με καταμαράν στα γύρω νησιά και κολυμπήσαμε στις ήσυχες παραλίες του μικρού μα πανέμορφου Κάγιο Μπλάνκο. Η περιοχή αυτή φιλοξενεί μία από τις πλουσιότερες αποικίες κοραλλιών στην Καραϊβική, έχει ενδιαφέρουσα υποθαλάσσια ζωή την οποία οι πιο αθλητικοί μπορούν να δουν από κοντά κάνοντας snorkeling ή καταδύσεις.

Για βραδινή διασκέδαση στο Βαραδέρο υπάρχουν μεταξύ άλλων το Mambo club, το La Olivia, οι ντισκοτέκ Palacio de la Rumba και Havana Cafe και τα cabaret Continental και Tropicana Varadero.

Τρινιδάδ: μια πόλη-μουσείο

Αν ο χρόνος σας το επιτρέπει, μια επίσκεψη στην πόλη-μουσείο Τρινιδάδ είναι απαραίτητη, καθώς αποτελεί βασικό τουριστικό προορισμό για κάθε επισκέπτη που θέλει να έχει μια περισσότερο σφαιρική εικόνα της χώρας. Η πόλη του Tρινιδάδ είναι η τρίτη παλαιότερη πόλη της Κούβας και χτίστηκε το 1514 από τον Βελάσκεθ και Ισπανούς κονκισταδόρους, την οποία ονόμασαν Βίλα δε λα Σαντίσιμα Τρινιδάδ, δηλαδή Πόλη της Αγίας Τριάδας. Ιστορική πόλη της χώρας με μεγάλο πλούτο, που κρύβει πολλούς αποικιακούς θησαυρούς από τη χρυσή εποχή της ζάχαρης. Είναι η δεύτερη πόλη της Κούβας που περιλαμβάνεται στον κατάλογο των μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Unesco μετά την Αβάνα. Η πόλη αποτελεί εξαιρετικό δείγμα αρχιτεκτονικής αποικιακού χαρακτήρα του 18ου αιώνα με πολλά αναπαλαιωμένα κτίρια. Απέχει περίπου 12 ώρες με το λεωφορείο. Βρίσκεται στα ανατολικά της Αβάνας, περίπου στη μέση του νησιού, κοντά στις ακτές τις Καραϊβικής και συγκεκριμένα ανάμεσα στα βουνά της Σιέρα δελ Εσκαμπρέ και στη θάλασσα της Καραϊβικής. Αρχικά ήταν πατρίδα των ιθαγενών Τάινο που αναζητούσαν χρυσό στα ποτάμια της γύρω περιοχής. Ησυχη πόλη με πλακόστρωτα δρομάκια, με ήρεμες χρωματικές αποχρώσεις στα κτίριά της και με πολλούς τουρίστες.

Μέσα από τα παράθυρα των πολύχρωμων σπιτιών με τα σιδερένια κιγκλιδώματα διακρίνει κανείς στο εσωτερικό τους θαυμάσιες αντίκες και τοίχους διακοσμημένους από Ισπανούς καλλιτέχνες. Οι αυλές των σπιτιών με τα πανέμορφα αίθρια και με τους όμορφους καταπράσινους κήπους πνιγμένους στα λουλούδια, σου δίνουν την απαραίτητη αίσθηση δροσιάς. Περπατήσαμε στο παλιό κομμάτι της θρυλικής αυτής πόλης ανάμεσα στα στενά γραφικά δρομάκια του παλαιού αποικιακού κέντρου και στην κεντρική πλατεία που είναι περιτριγυρισμένη από ενδιαφέροντα αποικιακά κτίρια.

Η κεντρική πλατεία Mayor, γεμάτη φοίνικες και πολλά παγκάκια, είναι τόπος χαλάρωσης για τους κατοίκους και τους επισκέπτες. Εδώ βρίσκεται το μουσείο Romantico που στεγάζεται στο εντυπωσιακό μέγαρο Μπρουνέ, η εκκλησία της πολιούχου της πόλης με τον Χριστό της Βέρα Κρουζ και το μοναστήρι του Αγίου Φερδινάνδου. Ο Μπρουνέ ήταν ένας πολύ πλούσιος γαιοκτήμονας της εποχής, ιδιοκτήτης εκτεταμένων φυτειών ζάχαρης. Η έπαυλή του αποτελεί εξαιρετικό δείγμα μεγαλοαστικής κατοικίας κουβανέζικου αποικιακού στυλ.

Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης και η κατοικία La Casa Padron, του Don Antonio Padron, ο οποίος ήταν ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους στην Κούβα. Στο Τρινιδάδ μπορείτε να επισκεφθείτε το μουσείο Αρχαιολογίας με εκθέματα από την προ-κολομβιανή εποχή μέχρι την ισπανική κατοχή, το μουσείο Αρχιτεκτονικής της πόλης του Τρινιδάδ και το Δημοτικό Μουσείο.

Στο τέλος του γοητευτικού περιπάτου μας γευματίσαμε στην παραδοσιακή ταβέρνα La Canchanchara και δοκιμάσαμε το ομώνυμο ποτό (ρούμι με μέλι και λάιμ) συνοδεία ζωντανής κουβανέζικης μουσικής. Για όσους είναι λάτρεις των αυθεντικών κουβανέζικων ακουσμάτων υπάρχει εκτός από το La Canchanchara και το La Casa de la Trova με αφροκουβανέζικα μουσικά σχήματα. Στο Tρινιδάδ είχαμε τη δυνατότητα να γευθούμε κάποιες από τις παραδοσιακές σπεσιαλιτέ της περιοχής. Το αεροπλάνο απογειώνεται από το αεροδρόμιο της Αβάνας για την επιστροφή και εμείς έχουμε τη γλυκόπικρη αίσθηση ότι αποχαιρετάμε μια ολόκληρη εποχή κρατώντας τις αναμνήσεις των ανθρώπων της, τις γεύσεις των δροσερών κοκτέιλ, τις μυρωδιές των πούρων και τα ακούσματα των εξαίρετων ήχων της Καραϊβικής.

Καθώς απομακρυνόμαστε από την Κούβα, σκεπτόμαστε ότι αφήνουμε πίσω μας ένα τόπο εξαιρετικό που προκαλεί όχι μόνο την απλή παρατήρηση, αλλά και το θαυμασμό και την ανάλυση. Η Κούβα με την πολιτιστική, φυλετική και κοινωνική πολυσυλλεκτικότητά της είναι μια ενδιαφέρουσα χώρα που την αγαπάς για την κουλτούρα, τη θαυμάζεις για την ιστορία και τον πολιτισμό της, προβληματίζεσαι με την οικονομία της και το μέλλον της, διατηρείς τις όποιες επιφυλάξεις σου, αλλά πάνω από όλα γεύεσαι ώς το μεδούλι τη διασκέδαση και τη γοητεία που απλόχερα προσφέρει. Ελπίζουμε να πραγματοποιήσουμε την υπόσχεσή μας και κάποτε να επαναλάβουμε αυτό το ταξίδι.

ΚΟΣΤΟΣ - ΠΩΣ ΝΑ ΠΑΤΕ

Δεν υπάρχει απευθείας πτήση της κουβανέζικης αεροπορικής εταιρείας Air Cubana αλλά ούτε και άλλης αεροπορικής εταιρείας από Αθήνα για Κούβα (Αβάνα). Μπορείτε να πάρετε την πτήση της Ολυμπιακής για Μαδρίτη και από εκεί την Air Cubana για Αβάνα. Επίσης, η Air France και η Iberia έχουν πτήσεις για Αβάνα μέσω Παρισιού ή Μαδρίτης αντίστοιχα. Το κόστος των εισιτηρίων είναι από 730 ευρώ το άτομο σε οικονομική θέση μέχρι τέλος Νοεμβρίου, χωρίς τους φόρους αεροδρομίων (+240 ευρώ). Μετά την περίοδο αυτή τα εισιτήρια ακριβαίνουν και στις εορτές των Χριστουγέννων υπάρχει σε όλα επιβάρυνση. Προτιμήστε τα οργανωμένα ταξίδια για την Κούβα. Τα πρακτορεία προσφέρουν πακέτα σε συμφέρουσες τιμές, με κόστος που ανέρχεται περίπου στα 1.400 ευρώ το άτομο. Περιλαμβάνονται αεροπορικά εισιτήρια οικονομικής θέσης, διανυκτερεύσεις σε ξενοδοχεία πέντε αστέρων σε δίκλινο δωμάτιο με πρωινό, δύο με τρία γεύματα και ξεναγήσεις ανάλογα με το πρόγραμμα του πρακτορείου. Φυσικά πρέπει να υπολογίσετε και τα προσωπικά σας έξοδα.

• Αβάνα: Ξενοδοχείο από 50 ευρώ με πρωινό σε δίκλινο = 250 ευρώ το άτομο για 5 νύχτες
• Βαραδέρο: Ξενοδοχείο από 80 ευρώ το άτομο σε δίκλινο με πρωινό και φαγητό = 160 ευρώ για δύο νύχτες.
• Τρινιδάδ: Ξενοδοχείο από 60 ευρώ το άτομο σε δίκλινο με πρωινό = 60 ευρώ για μία νύχτα (εναλλακτικά).
Για φαγητό 130 ευρώ, διασκέδαση 100 ευρώ, μικροέξοδα - μεταφορές 120 ευρώ = 350 ευρώ το άτομο.
Επιπλέον έξοδα: Πρέπει να προσθέσετε 22 ευρώ για έκδοση βίζας, αχθοφορικά - φιλοδωρήματα (υποχρεωτικά) 25 ευρώ και για φόρους αεροδρομίου της Αβάνας 25 ευρώ.
Σύνολο γύρω στα 1.800 ευρώ το άτομο.

ΠΟΥ ΝΑ ΦΑΤΕ ΚΑΙ ΝΑ ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΕΤΕ

Ενδεικτικά και δοκιμασμένα: Terazza La Mina, El Patio, La Guarida, Bodeguita del Medio, Ambos Mundos, Hanoi, La Cecilia, La Ferminia, Tocororo, El Aljibe, Abanico de Cristal, Bodegon de los Vinos, Las Villas de la Habana και τα εστιατόρια των ξενοδοχείων Atlantico, Internacional, Tryp Habana Libre (στο Turquino που είναι κλαμπ και εστιατόριο με εκπληκτική θέα) και Mar Azul.

• Σε κουβανέζικους ρυθμούς:

Παλάτσο ντι Σάλσα, Cafe Havana, El Floridita, Coppelia, Cafe Cantante Mi Habana, La Giraldilla complex, Casa de la Musica de Centro Habana (+5378624165), Casa de la Musica de Miramar +5372040447), Salon Piano Bar Delirio Habanero (+5378790710), Cafe Cantante Mi Habana (+5378790710), El Gato Tuerto, Dos Gardenias, Bar Cafe de Paris, Bar Monserrate, Bar La Maison, Bar Dos Hermanos και για jazz La Zorra y el Guevo Jazz Club και Irakere Jazz Club.

ΠΟΥ ΝΑ ΜΕΙΝΕΤΕ

• Ξενοδοχεία στην Αβάνα
Hotel Plaza, Hotel Riviera, Hotel Presidente, Hotel Raquel, Hotel San Miguel, Hotel Occidental Miramar, Hotel Nacional de Cuba 5*, Hotel NH Parque Central 5*, Hotel Saratoga 5*, Hotel Atlantico, Hotel Internacional Hotel Mar Azul, Melia Cohiba 5*, Melia Habana 5*, Tryp Habana Libre 5*.
• Ξενοδοχεία στο Βαραδέρο
Hotel Hotetur Sunbeach, Hotel Hotetur Palma Real, Hotel Internacional, Hotel Club Kawama, Hotel Sol Sirenas Resort, Hotel Melia Las Antillas, Melia Varadero 5*, Melia Las Americas, Paradisus Varadero, Sol Palmeras, και Iberostar Varadero.
• Ξενοδοχεία στο Trinidad
Hotel Las Cuevas, Hotel Brisas Trinidad del Mar, Hotel Iberostar Grand Hotel Trinidad 5*.

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Οι κυριότερες και γνωστότερες πόλεις της Κούβας είναι οι: Αβάνα, Βαραδέρο, Κάγιο Γκιγέρμο, Μπαρακόα -η πρώτη ισπανική αποικία στην Κούβα-, Κάγιο Κόκο, Μπαγιάμο, Κάγιο Λάργκο, Ολγίν, Καμαγουέι, Σαντιάγο, Τρινιδάδ - ανακηρυγμένη από την Unesco σε πόλη παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.
Πληθυσμός: περίπου 11,2 εκατ. κάτοικοι.
Εκταση: 110.860 τ. χλμ.
Κλίμα: Τροπικό. Το καλοκαίρι, Μάιος - Οκτώβριος, είναι η περίοδος των βροχοπτώσεων και τον χειμώνα, Νοέμβριος - Απρίλιος, είναι η περίοδος της ξηρασίας. Η περίοδος των τυφώνων είναι από τον Ιούνιο έως τον Νοέμβριο, κυρίως όμως τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο, οπότε μια καλή περίοδος για επίσκεψη είναι τον χειμώνα.
Ωρα: Η διαφορά ώρας με την Ελλάδα είναι -6 ώρες το χειμώνα (Αθήνα 12.00 - Αβάνα 06.00) και -7 ώρες το καλοκαίρι.
Γλώσσα: Επίσημη γλώσσα του κράτους είναι τα Ισπανικά.
Θρησκεία: Το 85% περίπου του πληθυσμού είναι καθολικοί, ενώ το υπόλοιπο 15% είναι κυρίως προτεστάντες και μάρτυρες του Ιεχωβά.
Επίσημες αργίες: Στις ημερομηνίες 2 και 28/1, 24/2, 8 και 13/3, 4 και 19 /4, 1/5, 25, 26, 27, 30/7, 28/9, 8, 10, 28/10, 27/11 και 2, 7 και 25/12. Τις ημέρες αυτές οι τράπεζες, τα μουσεία, οι δημόσιες υπηρεσίες και πολλά καταστήματα παραμένουν κλειστά.
Νόμισμα: Το νόμισμα της χώρας είναι το κουβανέζικο πέσο (peso cubano) που διαιρείται σε 100 σεντάβος. Οι συναλλαγές των ξένων γίνονται σε τουριστικά πέσος (pesos convertible) που έχουν την ίδια αξία με το ευρώ και κάποιες πιστωτικές κάρτες εκτός από τις αμερικανικές (Diners, American Express και Citibank).
Ηλεκτρικό: Το ρεύμα είναι 110 V και είναι απαραίτητο να έχετε μαζί σας μετατροπέα.
Φιλοδωρήματα: Στα ταξί το φιλοδώρημα είναι προαιρετικό. Στα ξενοδοχεία και τα εστιατόρια είναι γύρω στο 10% του λογαριασμού.
Μετακινήσεις - Οδήγηση: Υπάρχουν τριών ειδών ταξί. Τα επίσημα που διαθέτουν κλιματισμό, τα πειρατικά χωρίς ταξίμετρο που πρέπει να συμφωνήσετε εκ των προτέρων την τιμή και τα ραδιοταξί Turistaxi. Οι αστικές συγκοινωνίες μάλλον καλό είναι να αποφεύγονται λόγω συνωστισμού και κάποιας ανασφάλειας. Για την οδήγηση πρέπει να έχετε διεθνές ή ευρωπαϊκό δίπλωμα. Αν νοικιάσετε αυτοκίνητο να οδηγείτε με πολλή προσοχή.
Τηλέφωνα: Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τηλεφωνικές κάρτες για διεθνείς κλήσεις ή να καλείτε από τα ξενοδοχεία. Η χρέωση είναι παντού η ίδια. Για την Ελλάδα ο κωδικός κλήσης είναι 003010 και στη συνέχεια ο αριθμός, η δε χρέωση είναι ακριβή.
Φαρμακείο: Εχετε μαζί σας ένα φαρμακείο εξοπλισμένο για πρώτες βοήθειες (επίδεσμοι, ασπιρίνες, για τσιμπήματα εντόμων, εντομοαπωθητικά, αντηλιακά, για διάρροια, στομαχικούς πόνους κ.λπ.) και βέβαια τα φάρμακα που παίρνετε. Τα φαρμακεία στην Αβάνα είναι ανοιχτά από τις 08.00 - 20.00, εκτός από τα Pilotos που είναι ανοιχτά όλο το 24ωρο.
Διασκέδαση - Χορός - Φαγητό: Υπάρχουν μπαρ, καφετέριες, κινηματογράφοι, θέατρα, καμπαρέ, ντίσκο, κλαμπ αλλά και πολλά εστιατόρια.
Ρούχα: Τα ρούχα σας να είναι άνετα βαμβακερά ή λινά και τα παπούτσια κατάλληλα για περπάτημα.
Διαβατήριο: Το διαβατήριο πρέπει να έχει ισχύ έξι μήνες από την ημερομηνία εισόδου στη χώρα και απαιτείται βίζα για την είσοδό σας.
Νερό: Πίνετε μόνο εμφιαλωμένο νερό.
Ασφάλεια: Τα χρήματα, τα διαβατήρια και τα τιμαλφή σας να φυλάσσονται στις θυρίδες ασφαλείας των ξενοδοχείων. Παρά την υπάρχουσα αστυνόμευση, μην παίρνετε μαζί το διαβατήριό σας ή πολλά χρήματα.
Τιμές: Σε περισσότερες περιπτώσεις οι τιμές των αγαθών είναι πολύ πιο ακριβές για τους τουρίστες.
Αγορές: Στις αγορές σας θυμηθείτε το ρούμι (το carta blanca εξαιρετικό για κοκτέιλ και το carta oro που πίνεται σκέτο), κοσμήματα από κόκαλο ή κέρατο, πίνακες ζωγραφικής, τις πουκαμίσες guayberas, τον καπνό και φυσικά τα περίφημα χειροποίητα κουβανέζικα πούρα. Μπορείτε επίσης να αγοράσετε κεραμικά, ξυλόγλυπτα, καφέ Cubita που έχει θαυμάσιο άρωμα, καθώς και είδη λαϊκής τέχνης. Οσοι αγοράσετε πούρα καλύτερα να τα προμηθευτείτε από τα κρατικά καταστήματα Casas del Habanos, καθώς αυτά που πωλούνται στο δρόμο είναι συνήθως κακής ποιότητας.

(πηγή: www.kathimerini.gr)

Οδησσός

Οδησσός, η τέταρτη μεγαλύτερη πόλη της Ουκρανίας και σημαντικό λιμάνι στον Εύξεινο Πόντο, με πλούσια και ενδιαφέρουσα ιστορία.

Αρχαιολογικά ευρήματα στην περιοχή μαρτυρούν ότι κάποτε υπήρξε εκεί αρχαία ελληνική αποικία. Στο πέρασμα του χρόνου, ωστόσο, μόνο κατακτητές (νομάδες τουρκικής καταγωγής, Λιθουανοί, Οθωμανοί και Ρώσοι) πέρασαν από την περιοχή, χωρίς ωστόσο να συναντάται εκεί κάποια μορφή οργάνωσης. Μόνο μετά το τέλος του Ρωσοτουρκικού Πολέμου του 1787 - 1792, η νικήτρια Μεγάλη Αικατερίνη της Ρωσίας αναγνώρισε τη στρατηγική σημασία της περιοχής και δη του λιμανιού και ίδρυσε την Οδησσό (1794).

Η πόλη, όπως διαβάζουμε, οφείλει το όνομά της σε ένα μικρό... λάθος! Αρχικά, πιστευόταν ότι εκεί κοντά υπήρχε η αρχαία ελληνική πόλη Οδησσός· πεποίθηση όμως που γρήγορα διαψεύστηκε, μια και η εν λόγω πόλη αποδεδειγμένα βρισκόταν κοντά στη σημερινή Βάρνα της Βουλγαρίας. Τούτη η αλήθεια δεν αποθάρρυνε καθόλου τη Μεγάλη Αικατερίνη, η οποία φαίνεται πως εξ αρχής αρεσκόταν στο όνομα «Adessa», όπως προφέρεται η πόλη στη ρωσική γλώσσα.

Στην ιστορία της Οδησσού, ο Δούκας του Ρισελιέ εμφανίζεται ως μεγάλος ευεργέτης της πόλης, καθώς σ' αυτόν οφείλεται η μεγάλη ανάπτυξή της στη διάρκεια του 19ου αιώνα. Ως προς τα καθ' ημάς αξίζει να αναφέρουμε ότι εκείνα τα χρόνια, και συγκεκριμένα το 1814, ιδρύθηκε στην Οδησσό από τους Νικόλαο Σκουφά, Εμμανουήλ Ξάνθο και Αθανάσιο Τσακάλωφ η Φιλική Εταιρεία.

Κατά τ' άλλα, το 1819 το λιμάνι της Οδησσού έγινε ελεύθερο και η λειτουργία του με αυτή τη μορφή συνεχίστηκε έως το 1857. Τότε πραγματοποιήθηκε και η μεγάλη εισροή εποίκων και εμπόρων τόσο από την Ευρώπη όσο και από την Ασία· μια ανάπτυξη που σταμάτησε βίαια με την έκρηξη του Κριμαϊκού Πολέμου.

Μετά τη Ρωσική Επανάσταση, η Οδησσός αποτέλεσε τμήμα της Σοβιετικής Δημοκρατίας της Ουκρανίας. Κατά την διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου η πόλη κατελήφθη από Ρουμανικές και Γερμανικές δυνάμεις. Πλέον μετά την πτώση της Σοβιετικής Eνωσης (1991) η Οδησσός πέρασε κάτω απ' τον έλεγχο της Ουκρανίας.

Αξίζει να επισκεφθείτε

• Τα σκαλοπάτια που γυρίστηκε η περίφημη σκηνή από το «Θωρηκτό Ποτέμκιν».
• Το χάλκινο άγαλμα του Δούκα του Ρισελιέ, σχεδιασμένο από τους Μελνικόβ & Μαρτός.
• Τη λεωφόρο Primorsky, όπου θα ανακαλύψετε σειρά ιστορικών κτιρίων της πόλης.
• Το κτίριο της Οπερας, το οποίο βρίσκεται στον αριθμό 1 της οδού Chaikovskogo.
• Την παρακείμενη Πλατεία των Ηρώων, με τα ονόματα διάσημων κατοίκων της Οδησσού.
• Τη Φιλαρμονική στον αριθμό 15 της οδού Bunina.
• Το Θέατρο Ρωσικού Δράματος στον αριθμό 15 της οδού Grecheska.
• Το Ουκρανικό Θέατρο Μουσικής και Δράματος στο 15 της οδού Pastera.
• Το Τσίρκο στο 25 της οδού Koblevskaya κοντά στη νέα αγορά (Novy Rynok).
• Τα μουσεία της πόλης, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζουν το Αρχαιολογικό, το Μουσείο Κέρινων Ομοιωμάτων, το Μουσείο Ανατολικής και Δυτικής Τέχνης, το Ναυτικό, το Ιστορικό, το Μουσείο Λογοτεχνίας και το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης.
• Την οδό Deribasovskaya, στην καρδιά της Οδησσού, με τα περισσότερα καταστήματα, καφέ και εστιατόρια. Στον ίδιο δρόμο ξεχωρίζει για την αρχιτεκτονική του το ξενοδοχείο Passage.

Πρακτικά και απαραίτητα

• Για την Οδησσό υπάρχει μία μόνο εβδομαδιαία απευθείας πτήση από την Αθήνα κάθε Τετάρτη με την αεροπορική εταιρεία Aerosvit, η οποία συνεργάζεται με την Donbass Aero. Αν κλείσετε εισιτήρια περίπου ένα μήνα πριν, θα κοστίσουν 380 - 400 ευρώ, με φόρους μετ' επιστροφής. Πληροφορίες - κρατήσεις στα τηλ.: 210-92.10.710, 210-35.34.020.
• Οπως κάθε μεγάλη πόλη, παρ' όλο που δεν είναι δημοφιλής τουριστικός προορισμός, η Οδησσός διαθέτει ενδιαφέρουσα ξενοδοχειακή υποδομή όλων των κατηγοριών και μάλιστα σε προσιτές τιμές. Ψάχνοντας για τους προσεχείς μήνες, μπορείτε να μείνετε σε ξενοδοχεία τεσσάρων και πέντε αστέρων από 80 έως 100 ευρώ τη βραδιά σε δίκλινο δωμάτιο με πρωινό, ενώ αν επιλέξετε χαμηλότερες κατηγορίες έχετε τη δυνατότητα να κλείσετε σε περιποιημένες μονάδες τριών αστέρων από 35 - 40 ευρώ το δίκλινο, επίσης με πρωινό.
• Για τις αγορές σας, είτε πρόκειται για αναμνηστικά είτε για είδη λαϊκής τέχνης κ.λπ. σημειώστε την οδό Deribasovskaya. Εκεί θα βρείτε πολύ ενδιαφέροντα πράγματα για να αγοράσετε και να θυμάστε για πάντα την Οδησσό, η οποία αξίζει να σημειώσουμε ότι διαθέτει και αρκετά εμπορικά κέντρα.
• Αν γνωρίζετε Ρωσικά, μπορείτε να επισκεφθείτε και κάποιον από τους κινηματογράφους της πόλης (Rodina, Moskva, Utochkino), για τους οποίους οι κάτοικοί της καμαρώνουν. Αν πάλι με τη γλώσσα έχετε ένα πρόβλημα, μπορείτε απλώς να δοκιμάσετε την ουκρανική νυχτερινή ζωή. Μερικά από τα κλαμπ που αξίζει να επισκεφθείτε το χειμώνα, όπως διαβάζουμε τουλάχιστον, είναι τα Yo, Rio, Amsterdam και Palladium, ενώ για το καλοκαίρι θυμηθείτε την περιοχή Arcadia. Είναι παραθαλάσσια και εκεί θα βρείτε εστιατόρια, μπαράκια και κλαμπ για κάθε ηλικία και γούστο.
• Το νόμισμα της Ουκρανίας είναι η γρίβνα, η οποία ισούται με 0,145 ευρώ.

Το ξερατε πως...

• Από το 1878 έως το 1895 διετέλεσε κυβερνήτης της Οδησσού ο Γρηγόριος Μαρασλής, γόνος ενός ευκατάστατου εμπόρου της πόλης, που είχε συμμετάσχει στην ίδρυση της Φιλική Εταιρείας. Ο Μαρασλής χρηματοδότησε με τμήμα της προσωπικής του περιουσίας μεγάλο αριθμό δημοσίων κτισμάτων στην Οδησσό.

ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

Γενικές πληροφορίες
www.odessaonline.com.ua
www.ukrainefare.com/Odessa.php
www.odessa-spot.com

(πηγή: www.kathimerini.gr)