Oδοιπορικό στις νησιώτικες τοπικές γεύσεις

Η νησιωτική Ελλάδα, με τη ξεχωριστή της παράδοση και τον δικό της πολιτισμό, δεν θα μπορούσε ν΄ άφηνε απ΄ έξω τη γευσιγνωσία. Από τη μια οι πρώτες ύλες-προϊόντα των νησιών μας και από την άλλη η σύνθεση του πληθυσμού των, δημιουργούν τη βάση για μια ξεχωριστή κουζίνα.
Για παράδειγμα, οι ελληνικοί νησιωτικοί πληθυσμοί "μπολιάστηκαν" μετά από την καταστροφή του 1922 με ομάδες ελλήνων από διάφορετικά μέρη της Μικράς Ασίας -είτε παράλια είτε από την ενδοχώρα.
Οι νέοι κάτοικοι έφεραν μαζί τους το δικό τους πολιτισμό, τις δικές τους τέχνες και φυσικά την κουζίνα τους. Σ΄ αυτήν την πολυσύνθετη κουζίνα θα επιχειρήσουμε ένα σύντομο, με καταγραφικό χαρακτήρα, οδοιπορικό.Το καλοκαίρι είναι η εποχή, που μας δίνεται η ευκαιρία να γνωρίσουμε τα νησιά της πατρίδα μας, μέσα από τις διακοπές. Εκτός από την ξεκούραση και τη διασκέδαση που θα επιδιώξουμε, εκτός από τα αξιοθέατα που θα δούμε, η αναζήτηση των γεύσεων από τα τοπικά φαγητά και προϊόντα θα ολοκληρώσει τη γνωριμία μας με τον τόπο, που επισκεπτόμαστε. Τα τοπικά προϊόντα και τα τοπικά φαγητά είναι μια παράμετρος του πολιτισμού ενός τόπου. Μέσα από αυτά, την παρασκευή και την επεξεργασία τους, διαμορφώνονται συνήθειες και έθιμα, που συμβάλλουν στη διαφορετικότητα της κάθε περιοχής.

Κυκλάδες

Αμοργός: Το "πατατάτο", κατσίκι με πατάτες στην κατσαρόλα, το "ξιδάτο" -τοπική παραλλαγή του πατσά, τα ξεροτήγανα, η κακαβιά, το ρακόμελο και το μαύρο ψωμί, συνθέτουν το ξεχωριστό στην αμοργιανή κουζίνα.

Άνδρος: Η φρουτάλια, είναι η παραδοσιακή ομελέτα του νησιού, με λουκάνικα και ψημένη σε λίπος χοιρινού (γλίνα).

Ιος: Δοκιμάστε ρεβιθοκεφτέδες, "τσιμέτια" (ντολμάδες με κολοκυθοανθούς), λιαστές μαρίδες στα κάρβουνα και νιώτικο τυρί (φτιάχνεται από πρόβειο γάλα, είναι κίτρινο και σκληρό και ωριμάζει για τρεις μήνες στα βαρέλια).

Τζια (Κέα): Το "πασπαλά" (χοιρινό με αυγά και τομάτες), η "λόξα" ( χοιρινό παστό), ξινοτύρι και κριθαρένιες κουλούρες, αποτελούν την τοπική γευστική εκδοχή.

Κίμωλος: Η "λαδένια" (ένα είδος πίτσας, που για αντί ζυμάρι γίνεται με ψωμί, αλειμμένο με λάδι και σκεπασμένο με φρέσκια ντομάτα και κρεμμύδια) είναι η τοπική νοστιμιά του νησιού. Το κιμουλιάτικο μανούρι ενδείκνυται για πικάντικες μακαρονάδες.

Κύθνος: Μην αγνοήσετε το "σίγλινο" (τοπική τυρόπιτα) και τα "κολόπια" (πίτα με ρύζι και σπανάκι).

Μύκονος: "Φασολάκια μαυρομάτικα με τηγανιά", Ρεβίθια με "μπουράντζα", μαραθοκεφτέδες και πράσινες τηγανητές ντομάτες. Δύσκολο, ίσως, να τα βρείτε στις κοσμοπολίτικες ταβέρνες του νησιού, αλλά αξίζει τον κόπο να τα αναζητήσετε.

Νάξος: Φημίζεται για το νωπό κατσικίσιο κρέας, αλλά οι ναξιώτες φτιάχνουν και εξαιρετικές πίτες, όπως "σεφουκλωτές" (χορτόπιτες με σέφουκλα, μάραθο, μαϊντανό, παπαρούνες, και άλλα μυρωδικάχορταρικά).

Πάρος: Δοκιμάστε τους "καράβολους" (σαλιγκάρια φρικασέ), τα κρασιά και τα τυριά της και οπωσδήποτε τη "γούνα" (λιαστό ψάρι).

Σαντορίνη: Είναι η πατρίδα της φάβας, ανά το Αιγαίο, αλλά μην παραλείψετε τους τοματοκεφτέδες και τις άσπρες τηγανητές μελιτζάνες.

Σίκινος: Σαλάτες με ντόπια κάπαρη.

Σίφνος: "Ρεβιθάδα" (ρεβίθια στο μαστέλο και ψημένα, για 12 ώρες, σε ξυλόφουρνο).

Σέριφος:Η ξινομυζήθρα της είναι μοναδική, καθώς τα μπουρέκια. Δοκιμάστε ρεβίθια μαγειρεμένα με σταφίδες, από την ποικιλία "πλατύραχο" και με δάφνη.

Σύρος: Μοναδικός ουζομεζές το χταπόδι ξιδάτο, με λιαστή τομάτα αγκινάρες και κρίταμο τουρσί. Ταχινόσουπα και σκοδομακαρονάδα είναι μερικές από τις τοπικές σπεσιαλιτέ και φυσικά τα συριανά λουκούμια και η χαλβαδόπιτα.

Τήνος: "Λούζα" -ένας είδος τοπικού προσούτου- την τηνιακή γραβιέρα, τομάτες κουρκούτι με αγκιναρόρυζο και πιτσούνια (περιστέρια) κοκκινιστά.

Δωδεκάνησα

Αστυπάλαια: Τα "Αραντιστά" είναι φακές μαγειρεμένες με ψιλοτριμμένο ζυμάρι και μπόλικο ξύδι. Μην αγνοήσετε τις τυρόπιτες με κοπανιστή και μέλι.

Κάλυμνος: Το "Μουούρι" είναι γεμιστό αρνί με ρύζι και μυρωδικά, ψημένο σε πήλινο σκεύος και "μιρμιζέλι" (κρίθινη κουλούρα, με λάδι, τομάτα και τοπικό κατσικίσιο τυρί).

Κάρπαθος: Δοκιμάστε το "χόνδρο" (κρέας με αλεσμένο ζυμάρι), αλλά και τις "μακαρούνες" (χειροποίητα ζυμαρικά).

Κάσος: Το "Πασπαρά" είναι κρέας ρολό, γεμιστό με συκωτάκια, πνευμόνια, ρύζι, σταφίδες και ξηρούς καρπούς. Προτιμήστε το μαζί με "σιτάκα" (χειροποίητα μακαρόνια σοταρισμένα με βούτυρο και κρεμμύδι). Επίσης, "ροϊκιό" -πιάτο με μαγειρεμένα χορταρικά και οπωσδήποτε ντολμαδάκια, "ξυλικόπιτες" και μυζηθρόπιτες.

Λέρος: Η "κληρόπιτα" (τυρόπιτα αρωματισμένη με ούζο) και η "ξεσκέπαστη" (τυρόπιτα με μία στρώση φύλλου, ψημένη σε κεσεδάκια στο φούρνο) έχουν μια μοναδική γεύση, καθώς φτιάχνονται από την τοπική μυζήθρα.

Κως: Τοματάκι γλυκό και πικάντικο "κρασοτύρι" είναι οι τοπικές γεύσεις που ξεχωρίζουν.

Νίσυρος: Δοκιμάστε τα τοπικά τυριά και τη σουμάδα από πικραμύγδαλο.

Ρόδος: Τα κρασιά της είναι μοναδικά, καθώς και τα μαγειρευτά της, που συνδυάζουν τη νησιώτικη ελληνική εκδοχή, με επιρροές ανατολίτικες και ευρωπαϊκές.

Τήλος:Αναζητείστε να φάτε κατσίκι λεμονάτο γεμιστό με ρύζι, μπαχαρικά και ντόπια μυζήθρα.

Ανατολικό Αιγαίο

Ικαρία: Το "ρασκό" (άγριο κατσικάκι), το "τσουρβά" (μαγειρεμένο χοιρινό με καλαμπόκι), το "σουφικό" (μπριάμ στο τηγάνι) είναι η κορυφή των τοπικών σπεσιαλιτέ. Δοκιμάστε "καθούρα" (τοπικό κατσικίσιο τυρί από μεμονωμένους παραγωγούς). Την άνοιξη "στρίφουλο πανέ" (θαλασσινό χόρτο). Βολβούςκαι σαλάτα από χόρτα(τσουγκράνες) με σκορδαλιά. Τοπικά κρασιά: "Καρίμαλη", "Αφιανές" και ακόμα ούζο "Δολύχι" και τοπικάγλυκα κουταλιου "Τέσκος".

Λέσβος: Δοκιμάστε τα "σογάνια" (κρεμμυδοντολμάδες), σαρδέλες Καλλονής και "κεσκέκι" (βραστό κρέας με σιτάρι).

Χίος: Μαγειρευτά με μαστίχα, σουμάδα από ξεραμένα σύκα και χειροποίητα μακαρόνια στα βόρεια χωριά του νησιού.

Σάμος: Υπέροχα κρασιά και γεύσεις από μικρασιατική κουζίνα.

Επτάνησα

Ζάκυνθος: Τα κρασιά της έχουν μια ιδιαίτερη γεύση και συνοδεύονται από το τοπικό κρασοτύρι και τη γραβιέρα.

Ιθάκη: Το μαγειρευτό της κουνέλι και το κοτόπουλο στην "τσερέπα" αξίζουν πραγματικά τον κόπο.

Κέρκυρα: Μην παραλείψετε να δοκιμάσετε την "παστιτσάδα", το "σοφρίτο" και το "μπουρδέτο" -ένα είδος ψαρόσουπας.

Κεφαλονιά: Πρωτοστατεί η "αλιάδα" (σκοδαλιά), το μαγειρευτό κουνέλι και το "προκάδο" (χόρτα, τσιγαρισμένα με σκόρδο).

Λευκάδα: Η γεύση του τοπικού αβγοτάραχου κερδίζει τους πάντες. Αξίζει ν΄ αγοράσετε τοπικά λουκάνικα και να πιείτε την παραδοσιακή σουμάδα στην απογευματινή σας βόλτα.

Σποράδες

Αλόννησος: Μοιράστε τις προτιμήσεις ανάμεσα σε μια αστακομακαρονάδα, ροφό στο φούρνο και σε ένα πιάτο με γίδα βραστή.

Σκιάθος: Η τυρόπιτα της ξεχωρίζει, καθώς και από τα γλυκά της το "άσπρο" και τα αμυγδαλωτά.

Σκόπελος: Ο ροφός στιφάδο προτείνεται απ΄ όλους.

Σκύρος: Οι "τερόπιτες" είναι κολοκύθα με μυζήθρα ανακατεμένες και ψημένες στο "τσεράμι" (κεραμική πλάκα στην οποίαν έχουν τρίψει κρεμμύδι και την έχουν αλείψει με λάδι).