Για να ξεκινήσουν καλά οι διακοπές μας, ας φροντίσουμε να προστατεύσουμε τον εαυτό μας από μερικά δυσάρεστα «προβληματάκια» κατά τη διάρκεια του ταξιδιού.
Το καλοκαίρι είναι η κατεξοχήν εποχή των ταξιδιών: τα σαββατοκύριακα προσφέρονται για σύντομες αποδράσεις, ενώ η άδειά μας για διακοπές διαρκείας. Για να μη χάσουμε, όμως, ούτε δευτερόλεπτο απόλαυσης, πρέπει να εξασφαλίσουμε ευχάριστα και ξεκούραστα ταξίδια, που δεν θα γίνουν αιτία ταλαιπωρίας και κούρασης. Η ναυτία, το jet lag και, τελευταία, το σύνδρομο οικονομικής θέσεως μπορεί να γίνουν αφορμή για να ξεκινήσουν δυσάρεστα οι διακοπές μας. Ας μην το επιτρέψουμε...
1. Ναυτία: το σημαντικό είναι να προληφθεί
Ο λόγος που παθαίνουμε ναυτία είναι γιατί σε συγκεκριμένες περιπτώσεις ο εγκέφαλός μας αδυνατεί να ερμηνεύσει τα διαφορετικά μηνύματα που παίρνει την ίδια χρονική στιγμή. Για να καταλάβουμε πώς συμβαίνει αυτό, θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι ο εγκέφαλός μας δέχεται μηνύματα από τα μάτια και τα αφτιά, τα οποία ερμηνεύει, για να ελέγξει την ισορροπία μας. Όταν ταξιδεύουμε (δηλαδή, όταν κινούμαστε μέσα σε ένα αυτοκίνητο, πλοίο ή αεροπλάνο), οι συνεχείς αλλαγές της θέσης μας αναγκάζουν τα μάτια και τα αφτιά μας να στέλνουν αντικρουόμενα μηνύματα στον εγκέφαλο. Η προσπάθεια του εγκεφάλου να τα ερμηνεύσει και, κυρίως, η αδυναμία του να το κάνει σωστά έχουν ως αποτέλεσμα τη ναυτία.
Τα συμπτώματα
Είναι εξαιρετικά δυσάρεστα και μπορούν να χαλάσουν τη διάθεσή μας όχι μόνο την ημέρα του ταξιδιού, αλλά και την επομένη. Το πρώτο που θα παρατηρήσουμε σε έναν άνθρωπο που παθαίνει ναυτία είναι ότι γίνεται ωχρός. Η χλομάδα αυτή οφείλεται στο ότι μειώνεται η κυκλοφορία του αίματος στο κεφάλι. Η ίδια αιτία προκαλεί και το πάγωμα των άκρων του. Το επόμενο βασικό σύμπτωμα της ναυτίας είναι η τάση για εμετό. Η ανάγκη να αδειάσει το περιεχόμενο του στομαχιού λειτουργεί ως ένας φυσικός μηχανισμός άμυνας του σώματος στην προσπάθειά του ν' αντιμετωπίσει τη ναυτία. Αν, μάλιστα, ο άνθρωπος που έχει πάθει ναυτία καταφέρει να κάνει εμετό, θα νιώσει ανακούφιση για αρκετή ώρα. Τέλος, όσοι ζαλίζονται στα ταξίδια, συχνά παραπονιούνται για τάσεις λιποθυμίας. Αυτό είναι μάλλον ο τρόπος για να εκφράσουν την αδυναμία και τη σύγχυση που τους έχει προκαλέσει η ναυτία.
10 συμβουλές για να την αποφύγουμε
1. Φροντίζουμε να ξεκουραστούμε και να κοιμηθούμε καλά το βράδυ πριν από το ταξίδι μας.
2. Η διατροφή μας την προηγουμένη πρέπει να είναι ελαφριά, αλλά όχι ελλιπής. Δεν είναι σωστή η άποψη σύμφωνα με την οποία το άδειο στομάχι αποκλείει το ενδεχόμενο της ζαλάδας.
3. Πριν ξεκινήσουμε, πρέπει να καταναλώσουμε ένα ελαφρύ και «στεγνό» γεύμα. Καλή επιλογή είναι ένα μικρό σάντουιτς με μαύρο ψωμί, τυρί και μαρούλι ή δύο φρυγανιές με τυρί και ντομάτα.
4. Όταν ταξιδεύουμε με αυτοκίνητο και έχουμε τη δυνατότητα, κάνουμε συχνές στάσεις. Δεν χρειάζεται να χάνουμε πολύ χρόνο: πέντε λεπτά, για να κάνουμε λίγα βήματα και ν' αναπνεύσουμε καθαρό αέρα, αρκούν.
5. Δεν κοιτάζουμε από τα πλαϊνά παράθυρα του αυτοκινήτου, καθώς η γρήγορη εναλλαγή των εικόνων θα μας ζαλίσει πολύ γρήγορα.
6. Δεν διαβάζουμε, δεν σκύβουμε και δεν προσπαθούμε να έχουμε το βλέμμα μας επικεντρωμένο σε κάτι σταθερό μέσα στο αυτοκίνητο. Αντίθετα, κοιτάμε μπροστά μας τον ορίζοντα.
7. Στο καράβι, δεν παραμένουμε ποτέ σε κλειστούς χώρους, ενώ προτιμάμε τις θέσεις που βρίσκονται στο κέντρο.
8. Στο αεροπλάνο ζητάμε θέση στο φτερό και στο λεωφορείο αποφεύγουμε τα καθίσματα πάνω από τις ρόδες.
9. Δεν ξεχνάμε να τσιμπάμε ελαφρά σνακ (φρυγανιές, παξιμαδάκια ή κράκερ) και να πίνουμε μικρές γουλιές νερό.
10. Φροντίζουμε να εφοδιαστούμε με χαπάκια δραμαμίνης ή τσίχλες για τη ναυτία.
2. Jet lag: «ξεγελάμε» το βιολογικό μας ρολόι
Το σύνολο των ενοχλήσεων που νιώθουμε όταν ταξιδεύουμε σε χώρες που έχουν μεγάλη διαφορά ώρας με τη δική μας ονομάζεται jet lag. Τα συμπτώματα εκδηλώνονται συνήθως με πονοκέφαλο, κούραση, υπνηλία, αδυναμία προσανατολισμού και, γενικότερα, κακή διάθεση. Καθώς δεν υπάρχει τρόπος ν' αλλάξουμε τα... δεδομένα (οι δύο χώρες θα έχουν πάντα την ίδια διαφορά ώρας), αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να προσπαθήσουμε να «ξεγελάσουμε» ελαφρά το βιολογικό μας ρολόι και βέβαια να περιποιηθούμε «βασιλικά» τον οργανισμό μας.
5 τρόποι για να το... προλάβουμε
1. Φροντίζουμε να ξεκινήσουμε για το ταξίδι μας εντελώς ξεκούραστες και ήρεμες. Τακτοποιούμε τις εκκρεμότητές μας από νωρίς και την προηγουμένη του ταξιδιού... χαλαρώνουμε.
2. Προσέχουμε τη διατροφή μας μία ημέρα πριν από το ταξίδι. Αποφεύγουμε τα λιπαρά φαγητά με τα πολλά καρυκεύματα και περιοριζόμαστε σε ελαφρά γεύματα, ενώ... αντιστεκόμαστε στο αλκοόλ και στον καφέ.
3. Κάνουμε ό,τι μπορούμε για να έχουμε ένα άνετο ταξίδι: διαλέγουμε χαλαρά ρούχα και άνετα παπούτσια, προσαρμόζουμε το κάθισμά μας στη θέση που ξεκουράζει περισσότερο το σώμα μας και σηκωνόμαστε συχνά για να κάνουμε λίγα βήματα και να ξεπιαστούμε.
4. Προτιμάμε να ταξιδέψουμε μέρα. Έρευνες έχουν δείξει ότι ο οργανισμός μας προσαρμόζεται καλύτερα όταν παρατείνονται οι ώρες της ημέρας παρά της νύχτας. Επίσης, από την προηγουμένη του ταξιδιού μας μπορούμε να συγχρονίσουμε το ρολόι μας με την ώρα του τόπου προορισμού μας και να προσπαθήσουμε να διαμορφώσουμε ανάλογα το πρόγραμμά μας.
5. Τρεις ημέρες πριν από το ταξίδι, εντάσσουμε στο καθημερινό μας πρόγραμμα τουλάχιστον ένα 10λεπτο γυμναστικής με ασκήσεις της επιλογής μας. Προτιμάμε να κάνουμε τη γυμναστική μας όταν ξυπνήσουμε ή πριν κοιμηθούμε, κάτι που κάνει το βιολογικό μας ρολόι πιο «ευπροσάρμοστο».
3. Σύνδρομο οικονομικής θέσεως: κίνηση και ελαφρύ μασάζ στα πόδια
Τα τελευταία χρόνια όσοι κάνουν μακρινά ταξίδια με το αεροπλάνο πρέπει ν' ανησυχούν, εκτός από το jet lag, και για το λεγόμενο «σύνδρομο οικονομικής θέσεως». Ο όρος αυτός περιγράφει φαινόμενα θρομβοφλεβίτιδων, οι οποίες μπορεί ν' αποδειχθούν εξαιρετικά επικίνδυνες για την υγεία μας λόγω των επιπλοκών τους (π.χ. πνευμονική εμβολή).
Η ονομασία του συνδρόμου προέρχεται από το γεγονός ότι παρουσιάστηκε σε επιβάτες της οικονομικής θέσης, ενώ αιτία του θεωρείται η πολύωρη ακινησία στα στενά καθίσματα και στους μικρούς χώρους. Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι άνθρωποι που κινδυνεύουν περισσότερο από το σύνδρομο αυτό είναι:
όσοι αντιμετωπίζουν κάποια πάθηση του αίματος
οι γυναίκες που παίρνουν αντισυλληπτικά και είναι καπνίστριες
τα άτομα που παρουσιάζουν φλεβική ανεπάρκεια στα κάτω άκρα (κιρσούς).
Αν ανήκουμε σε μια από αυτές τις ομάδες, είναι φρόνιμο να συμβουλευτούμε το γιατρό μας πριν ξεκινήσουμε για το πολύωρο ταξίδι μας. Ανεξάρτητα πάντως από το αν ανήκουμε ή όχι στις ομάδες υψηλού κινδύνου, κάθε φορά που χρειάζεται να ταξιδέψουμε πολλές ώρες με το αεροπλάνο, πρέπει να φοράμε πολύ άνετα παπούτσια και να μην μένουμε «κολλημένες» στη θέση μας. Μικρές βόλτες στους διαδρόμους και ελαφρύ μασάζ στα πόδια μπορούν να μας γλιτώσουν από πολλά προβλήματα.
(πηγή: www.eone.gr)
Αρχίστε σωστά τις διακοπές σας με... άνετο ταξίδι!
Μπορούν τα άτομα με διαβήτη να ταξιδεύουν χωρίς προβλήματα;
Τι πρέπει να προσέξει ο διαβητικός; Μερικά απλά πράγματα όπως
1) Να προγραμματίσεις το ταξίδι όσο το δυνατόν πιο έγκαιρα.
2) Τακτικός έλεγχος σακχάρου αίματος ώστε να ξεκινήσεις το ταξίδι με καλή ρύθμιση του διαβήτη.
3) Συμβουλέψου το γιατρό σου, αν ταξιδεύεις σε χώρες με διαφορετική ώρα, για το σχεδιασμό των δόσεων της ινσουλίνης και προγραμματισμό των γευμάτων. Έχε μαζί σου πάντα μια βεβαίωση ότι είσαι διαβητικός και ότι χρησιμοποιείς ινσουλίνη (αν είσαι ινσουλινοθεραπευόμενος) για την αντιμετώπιση του διαβήτη.
4) Είναι προτιμότερο να είσαι εφοδιασμένος με όλη την ποσότητα ινσουλίνης ή δισκίων και με σύριγγες ή βελόνες που θα χρειασθείς στη διάρκεια του ταξιδιού. Αν δεν είναι αυτό δυνατό ζήτησε από το γιατρό σου συνταγή όπου να αναφέρεται η χημική ονομασία (όχι το εμπορικό όνομα) των δισκίων ή της ινσουλίνης σου.
5) Εάν ταξιδεύεις αεροπορικά ενημέρωσε την αεροπορική εταιρεία για τις διαιτητικές ανάγκες σου και το χρόνο των γευμάτων σου. Συνήθως υπάρχει η δυνατότητα χορήγησης ειδικών γευμάτων στον κατάλληλο χρόνο. Εάν δεν υπάρχει η δυνατότητα αυτή, σίγουρα θα μπορέσεις να διαλέξεις το σωστό φαγητό από αυτά που σερβίρονται.
6) Εάν χρειάζονται εμβολιασμοί για τη χώρα προορισμού τότε εμβολιάσου ένα μήνα περίπου πριν το ταξίδι. Έτσι εάν απορυθμισθεί ο διαβήτης θα μπορέσεις να τον ξαναρυθμίσεις στο διάστημα που μεσολαβεί.
Αν κάνετε ινσουλίνη και πρόκειται να ταξιδέψετε σε χώρα με διαφορά ώρας, μιλήστε με τον γιατρό σας πριν το ταξίδι. Φέρτε του το πρόγραμμα του ταξιδιού και πληροφορίες για τις αλλαγές ώρας. Ο γιατρός σας θα σας βοηθήσει να κανονίσετε τις ώρες που θα κάνετε την ινσουλίνη κατά την διάρκεια του ταξιδιού.
Να θυμάστε: όταν ταξιδεύουμε ανατολικά η μέρα «μικραίνει». Αν κάνετε ινσουλίνη, τότε μπορεί να χρειαστείτε λιγότερη (μικρότερη ημερήσια δόση). Ταξίδια προς την δύση σημαίνουν «μεγαλύτερη» μέρα οπότε μπορεί να χρειαστείτε περισσότερη ινσουλίνη (μεγαλύτερη ημερήσια δόση). Για να τηρήσετε το πρόγραμμα των ενέσεων και των γευμάτων κατά την διάρκεια του ταξιδιού, μην αλλάξετε την ώρα στο ρολόι σας (αφήστε την ώρα της χώρας σας) μέχρι το επόμενο πρωί από την άφιξή σας.
Αν κάνετε ινσουλίνη στην διάρκεια μιας πτήσης, άνθρωποι που ταξιδεύουν συχνά συνιστούν προσοχή ώστε να μην μπει αέρας στη φιάλη της ινσουλίνης. Στην καμπίνα διατήρησης της ατμοσφαιρικής πίεσης, οι διαφορές στην πίεση μπορεί να κάνουν το έμβολο της σύριγγας να μην «υπακούει» κι αυτό να έχει σαν αποτέλεσμα αδυναμία υπολογισμού της δόσης της ινσουλίνης.
Ο έλεγχος του σακχάρου αίματος όταν ταξιδεύετε είναι εξ’ ίσου απαραίτητος όπως κι όταν είστε στο σπίτι. Επίσης, ελέγξτε το σάκχαρο όσο το δυνατόν πιο γρήγορα μετά την προσγείωση. Τo jet lag μπορεί να μην σας επιτρέψει να αντιληφθείτε πολύ υψηλά ή πολύ χαμηλά επίπεδα σακχάρου.
Μετά από μια μεγάλη πτήση, ηρεμείστε για αρκετές μέρες. Ελέγχετε τακτικά το σάκχαρο αίματος. Αν κάνετε ινσουλίνη, οργανώστε κατάλληλα το πρόγραμμά σας ώστε να συνδυάσετε τα γεύματα με την ινσουλίνη. Αν είστε περισσότερο δραστήριοι τότε τα επίπεδα σακχάρου θα πέσουν. Πάρτε μαζί σας κολατσιό αν πρόκειται να περπατήσετε αρκετά ή να περιηγηθείτε για ώρες. Μην θεωρείτε ότι θα βρείτε τροφή όποτε θέλετε.
Ανεξάρτητα από τον τύπο του διαβήτη που έχετε, θα ήταν σκόπιμο να ελέγχετε τι τρώτε και τι πίνετε όταν ταξιδεύετε. Αποφεύγετε να καταναλώνετε παγάκια σε υπερατλαντικά ταξίδια. Ζητείστε πληροφορίες για τα συστατικά τροφών που δεν γνωρίζετε. Μερικές τροφές μπορεί να προκαλέσουν στομαχικές διαταραχές και να δυσκολέψουν την ρύθμιση του διαβήτη σας. Μπορεί όμως και να βρείτε τροφές υγειινές και παραδοσιακές ταυτόχρονα.
Να φοράτε πάντα αναπαυτικά παπούτσια και ποτέ να μην περπατάτε ξυπόλυτοι. Να ελέγχετε τα πόδια σας κάθε μέρα. Να τα εξετάζετε για «φουσκάλες», πληγές, ερυθρότητα, οίδημα και εκδορές. Να αναζητάτε ιατρική φροντίδα με τις πρώτες ενδείξεις φλεγμονής ή λοίμωξης.
Όταν ταξιδεύετε με ινσουλίνη δώστε λίγη προσοχή στο πού θα τοποθετηθούν οι αποσκευές σας. Η ινσουλίνη δεν χρειάζεται να μπει στο ψυγείο. Αν όμως εκτεθεί σε πολύ χαμηλές ή πολύ υψηλές θερμοκρασίες, τότε μπορεί να χάσει την ισχύ της. Μην την αποθηκεύετε στο ντουλάπι στο ταμπλώ του αυτοκινήτου ούτε στο πορτ-μπαγκάζ. Σακίδια πλάτης ή σακίδια ποδηλάτου μπορεί να ζεσταθούν αρκετά αν εκτίθενται στον ήλιο. Αν σχεδιάζετε να ταξιδέψετε με αυτοκίνητο ή ποδήλατο, πάρτε μέτρα για να προστατέψετε την ινσουλίνη σας. Υπάρχουν αρκετοί ταξιδιωτικοί σάκοι που κρατούν την ινσουλίνη δροσερή.
(πηγή: www.diabetes.com)
Πρακτικές οδηγίες για την προετοιμασία του ταξιδιού σας
Τι να πάρετε για το ταξίδι:
Όσο το δυνατόν λιγότερα. Μην κουβαλάτε όλο σας το σπίτι, μην τυχόν σας λείψει κάτι.Μην ξεχνάτε ότι πάνες και μπισκότα πωλούνται και στο τελευταίο μπακάλικο της Ευρώπης.
Ο Δεκάλογος του ταξιδιού:
1. Να κάνετε εγκαίρως την κράτηση του εισητηρίου.
2. Να μην περιμένετε να πάρετε την τελευταία στιγμή το εισητήριο.
3. Να μην πηγαίνετε στο λιμάνι χωρίς εισητήριο.
4. Να προαγοράσετε το εισητήριο της επιστροφής.
5. Να αποφεύγετε τις ημέρες αιχμής.
6. Να μπαίνετε με τα οχήματα μόνο από τις προκαθορισμένες πύλες εισόδου.
7. Να μην σταθμεύετε στους χώρους του λιμανιού.
8. Εάν φτάνετε με Ι.Χ. στο λιμάνι για να ταξιδέψετε ή περιμένονταςκάποιον επιβάτη να συμβουλεύεστε τα όργανα του Λιμενικού για τη θέση όπου μπορείτε να σταματήσετε.
9. Αν ταξιδεύετε με Ι.Χ. να βρίσκεστε στο πλοίο τουλάχιστον μία ώρα πριν από τον απόπλου και εάν οδηγείτε μεγάλο όχημα δύο ώρες νωρίτερα.
10. Να προσέχετε τις υποδείξεις των λιμενικών οργάνων, που μεριμνούν για την ομαλή διακίνηση των επιβατών.
Χρησιμοποιήστε τον χρήσιμο κατάλογό μας για να σημειώσετε τα σημεία που ήδη έχετε συμπληρώσει και μετά εκτυπώστε ένα αντίγραφο ως χρήσιμη υπενθύμησή σας.
Θεωρήσεις Διαβατηρίων
Διαβατήριο
Πληροφορίες πτήσης και οδοιπορικό
Στέγαση
Tαξιδιωτική Ασφάλεια
Tαξιδιωτικές Επιταγές ή Ξένο Συνάλλαγμα
Πιστωτικές/ Χρεωστικές Κάρτες
Τηλέφωνα
Υγεία
Άλλα σημεία
Αναχώρηση από το Σπίτι
Συμβουλές Αεροπορικού Ταξιδιού για Χρήστες Αναπηρικών Αμαξιδίων ή Σκούτερ
Θεωρήσεις Διαβατηρίων:
Ρωτήστε τον ταξιδιωτικό σας πράκτορα ή την αεροπορική εταιρία με την οποία θα ταξιδεύσετε αν μπορούν να κανονίσουν μια Ηλεκτρονική Εξουσιοδότηση Ταξιδίου [Electronic Travel Authority (ΕΤΑ)])
Δύο έγχρωμες φωτογραφίες για την αίτηση θεώρησης διαβατηρίου,
Υποβολή αίτησης για Θεώρηση Επισκέπτη (Τουριστική) στην Αυστραλία
Περάτωση διαδικασίας αίτησης για Ηλεκτρονική Εξουσιοδότηση Ταξιδίου (ΕΤΑ) ή Θεώρηση,
Διαβατήριο:
Ημερομηνία λήξης διαβατηρίου - ισχύον και για είσοδο στην και για έξοδο
Ελέγξτε την πολιτική της χώρας σας σχετικά με παιδιά που ταξιδεύουν συμπεριλαμβανόμενα σε διαβατήρια γονέων ή με δικά τους διαβατήρια
Χώρος στο διαβατήριο για σφραγίδα αν όχι χώρα έκδοσης Ηλεκτρονικής Εξουσιοδότησης Ταξιδίου (ΕΤΑ),
Αντίγραφα με επιπλέον έγχρωμες φωτογραφίες πακεταρισμένα χωριστά, (ανταλλάξτε με τον/τη σύντροφό σας)
Στοιχεία διαβατηρίου και αντίγραφα των ταξιδιωτικών σας εγγράφων με την οικογένεια,
Διαβατήριο πακεταρισμένο σε χειραποσκευές, όχι στη βαλίτσα..
Πληροφορίες πτήσης και οδοιπορικό:
Επιβεβαίωση κρατήσεων,
Εισιτήρια,
Οδοιπορικό,
Ρύθμιση προτιμούμενων θέσεων,
Φωτοαντίγραφα εισιτηρίων & οδοιπορικού,
Κράτηση ειδικών αναγκών - γευμάτων, παιδιών, children
Όρια βάρους αποσκευών,
Όρια μεγέθους αποσκευών,
Ώρες δήλωσης άφιξης,
Επιβεβαίωση 48 ώρες πριν από την αναχώρηση,e
Μέθοδος μεταφοράς στο αεροδρόμιο,
Στέγαση :
Επιβεβαίωση κράτησης,
Επιβεβαίωση τιμής, αποδοχή Πιστωτικής Κάρτας (αν δεν γίνει προπληρωμή),
Πληροφόρηση για ώρα δήλωσης άφιξης/ώρα άφιξης πτήσης
Συμπεριλαμβανόμενα, π.χ. Πρωινό,
Οδηγίες διακίνησης από το αεροδρόμιο ή ρύθμιση Μεταφοράς,
Κάλυψη ειδικών αναγκών -μενού, προσιτότητα, διευκολύνσεις,
Αντίγραφο στοιχείων επικοινωνίας με το μέρος στέγασης με φίλους/οικογένεια,
Φωτοαντίγραφο δελτίων.
Tαξιδιωτική Ασφάλεια::
Ενημερώστε σχετικά με οποιεσδήποτε προϋπάρχουσες παθήσεις,
Διαβάστε τις λεπτομέρειες του ασφαλιστήριου εγγράφου/της κάλυψης,
Ελέγξτε να δείτε αν υπάρχει τηλεφωνικός αριθμός 24ωρης, 7ήμερης έκτακτης ανάγκης,
Ελέγξτε την κάλυψη για παράτολμες δραστηριότητες,
Ζητήστε αριθμό εκτός των ωρών γραφείου για τον Ταξιδιωτικό σας Πράκτορα,
Φωτοαντίγραφο του ασφαλιστήριου εγγράφου,
Φυλλάδιο.
Tαξιδιωτικές Επιταγές ή Ξένο Συνάλλαγμα:
Ταξιδιωτικές επιταγές (φθηνότερη και ευκολότερη εξαργύρωση),
Υπογράψτε τις Ταξιδιωτικές Επιταγές τη στιγμή της αγοράς, πριν φύγετε από τον τόπο της αγοράς,
Καταγράψτε τους αριθμούς των Ταξιδιωτικών Επιταγών -φυλάξτε τους χωριστά,
Πιστωτικές/ Χρεωστικές Κάρτες: :
Ελέγξτε την ημερομηνία λήξης της/των κάρτας/ων,
Ελέγξτε το επίπεδο πίστωσης ή κανονίστε προσωρινή αύξηση,
Ελέγξτε για να μάθετε το όριο καθημερινής ανάληψης μετρητών με τον χρηματοοικονομικό σας οργανισμό,
Ενημερώστε την εταιρία της κάρτας για την αναμενόμενη αλλαγή στο πρότυπο εξόδων,
Ελέγξτε τον Προσωπικό Κωδικό Αριθμό σας (ΡΙΝ) ή πάρτε ένα 4ψήφιο ή 6ψήφιο ΡΙΝ για προκαταβολές μετρητών από Μηχανές Αυτόματης Συναλλαγής (ΑΤΜ),
Αν έχετε Προσωπικό Κωδικό Αριθμό (ΡΙΝ) αποτελούμενο από γράμματα - μετατρέψτε τον σε αριθμούς πριν φύγετε,
Αν χρειάζεται να σημειώσετε τον Προσωπικό Κωδικό Αριθμό σας (ΡΙΝ) κάπου, μην τον φυλάτε πάνω, κοντά ή μαζί με την/τις κάρτα/ες σας,
Κανονίστε μια επιπρόσθετη κάρτα για τον/τη σύντροφό σας,
Αποφασίστε πού θα μεταφέρετε τις κάρτες/τα μετρητά/τις επιταγές σας - μην τα φυλάτε όλα σε ένα μέρος
Ελέγξτε τις ημερομηνίες προθεσμίας πληρωμής του λογαριασμού σας και κανονίστε μέθοδο πληρωμής του λογαριασμού αν θα λείψετε για παρατεταμένη περίοδο,
Δημιουργείστε κατάσταση του αριθμού/των αριθμών αν κλαπούν ή χαθούν, π.χ.κάνετε φωτοαντίγραφο του μπροστινού και του πίσω μέρους,
Τηλέφωνα: :
Αφήστε έναν αριθμό για επικοινωνία με την οικογένεια ή φίλους,
Αφήστε ένα μήνυμα στον αυτόματο τηλεφωνητή σας που να μην υποδεικνύει ότι το σπίτι σας θα μείνει άδειο,
Φέρτε το κινητό/κυψελωτό τηλέφωνο ή την κάρτα Ταυτότητας Συνδρομητή Κινητού Τηλεφώνου (SIM) που έχετε και ενοικιάστε μια τηλεφωνική συσκευή κατά την άφιξή σας.
Υγεία:
Εμβολιασμοί & πιστοποιητικά Εμβολιασμού, αρχίζοντας ένα μήνα πριν,
Κάλυψη ιδιωτικής υγειονομικής ασφάλισης/ ελέγξτε το ασφαλιστήριο έγγραφο της ταξιδιωτικής σας ασφάλισης,
Κουτί Πρώτων Βοηθειών/Ιατρικό Κουτί
Βραχιόλι Ταυτότητας ή μενταγιόν Ιατρικής Επαγρύπνησης (Medi-alert) αν απαιτούνται ειδικές πληροφορίες,
Καταγράψτε το ιατρικό ιστορικό/τις αλλεργίες σας και φυλάτε τις πληροφορίες μαζί με το διαβατήριό σας σε περίπτωση ατυχήματος,
Πλατύγυρο καπέλο,
Γυαλιά ηλίου,
Αντηλιακή προστασία UVA & UVB,
Μακρομάνικα ενδύματα,
Αδιάβροχο/πλαστική κάπα στιλ πάντζο (ελπίζετε για το καλύτερο, προγραμματίζετε για το χειρότερο)
Άνετα παπούτσια, (πραγματικά άνετα παπούτσια πεζοπορίας)
Συνταγές και οποιαδήποτε απαιτούμενα φάρμακα - με ονόματα "αντίγραφων" φαρμάκων,
7ήμερη προμήθεια φαρμάκων σε 'τσάντα χεριού' για την περίπτωση καθυστέρησης/απώλειας των αποσκευών,
Ικανότητα εισαγωγής συνταγολογούμενων φαρμάκων στην Αυστραλία,
Επιστολή από γιατρό σχετικά με τη μεταφορά συνταγολογούμενων φαρμάκων,
Διαθεσιμότητα του συνταγολογούμενου φαρμάκου στην Αυστραλία,
Οδοντιατρική εξέταση,
Εφεδρικό ζευγάρι γυαλιά και συνταγή,
Αυτοκόλλητα νικοτίνης
Οδοντόνημα,
Υδατικές κρέμες/σπρέι ρινικής κοιλότητας, μάσκες προσώπου για την πτήση/.
Φάρμακο ναυτίας,
Προστατευτικά βουλώματα αυτιών,
Συμφωνημένα μέρη συνάντησης σε περίπτωση που θα χαθείτε/χωριστείτε από την παρέα σας, π.χ. Να επιστρέψετε ακολουθώντας την ίδια διαδρομή στο τελευταίο μέρος που μιλήσατε ο ένας στον άλλο, αν χωριστείτε στη συγκοινωνία, να συναντηθείτε στον προορισμό ή στην επόμενη στάση ή στο σημείο του χωρισμού.
Άλλα σημεία:
Τρέχουσα Διεθνής Άδεια Οδήγησης,
Φωτοαντίγραφο Διεθνούς Άδειας Οδήγησης,
Δική σας Άδεια Οδήγησης,
Ταυτότητα Μέλους αυτοκινητιστικού οργανισμού,
Κάρτα μέλους Ξενώνα Νέων (Youth Hostel)
Δώρα για φίλους/οικογένεια/οικοδεσπότες
Κιάλια
Κάμερα/ες,
Φιλμ, τσάντα προστασίας φιλμ ‘Filmsafe’,
Μπαταρίες,
Βιβλία Οδηγοί,
Δελτία ενοικίασης αυτοκινήτων,
Πυξίδα Mecca
Ξυπνητήρι,
Σουγιάς,
Φακός τσέπης,
Eτικέτες ταυτότητας αποσκευών,
Βιβλιάριο διευθύνσεων,
Αναχώρηση από το Σπίτι:
Σταματήστε τις διανομές,
Ζητήστε από το Ταχυδρομείο να κρατά την αλληλογραφία για τη διεύθυνσή σας,
Αφήστε το σπίτι να φαίνεται ότι κάποιος ζει μέσα - ανοιχτές κουρτίνες, αδειασμένο γραμματοκιβώτιο & εφημερίδες που τις συλλέγει κάποιος,
Κανονίστε για τη φροντίδα των κατοικίδιων ζώων, του γκαζόν και των φυτών,
Κανονίστε ένα συγχρονισμένο σύστημα φωτισμού με χρονοδιακόπτη,
Ελέγξτε το συγχρονισμένο νυχτερινό σύστημα φωτισμού με χρονοδιακόπτη,
Ειδοποιήστε την τοπική αστυνομία για την απουσία σας,
Αφήστε το κλειδί του σπιτιού και το οδοιπορικό του ταξιδιού με ένα γείτονα,
Αδειάστε το ψυγείο,
Εξαλείψτε πιθανούς κινδύνους φωτιάς (αποσυνδέστε ηλεκτρικές συσκευές, κτλ.),
Χαμηλώστε το θερμοστάτη,
Κλείστε το θερμοσίφωνα,
Φυλάξτε τα πολύτιμα αντικείμενα σε ασφαλές μέρος,
Αδειάστε δοχεία νερού/βραστήρες,
Αδειάστε τους σκουπιδοντενεκέδες,
Σκεφθείτε τις επίσημες διαδικασίες που χρειάζεται να γίνουν ενώ θα λείπετε - φορολογική δήλωση, λογαριασμούς πιστωτικής κάρτας, κτλ.
Αφήστε ένα φάκελο με σημαντικές οδηγίες που να μπορεί να τις ακολουθήσει κάποιος άλλος - απλώς μήπως χρειαστεί,
Κλειδώστε όλες τις πόρτες και τα παράθυρα
Πορτογαλία, η γοητεία των pousadas
Κάστρα και πύργοι, αγροκτήματα κρυμμένα σε δάση, επιβλητικά μοναστήρια. Δεκάδες κτίρια εποχής στην Πορτογαλία έχουν μετατραπεί σε παραδοσιακούς ξενώνες, τα λεγόμενα "pousadas", και προσφέρουν μια γνωριμία της χώρας μέσα από παραδοσιακές γεύσεις, σπιτική φιλοξενία και συναρπαστικές διαδρομές.
Η ιστορία των παραδοσιακών ξενώνων της Πορτογαλίας ξεκινάει την δεκαετία του 1940. Από τότε άρχισαν να αποκαθίστανται ιστορικά κτίρια και να μετατρέπονται σε μικρά, ατμοσφαιρικά ξενοδοχεία. Σήμερα, εξήντα χρόνια μετά, το δίκτυο των pousadas διαθέτει πάνω από 40 καταλύματα και διατρέχει όλη τη χώρα, από τις ήρεμες ακτές και τα γραφικά χωριουδάκια του Νότου μέχρι τα καταπράσινα βουνά και τα κάστρα του Βορρά. Οι φανατικοί θαυμαστές έρχονται από κάθε γωνιά της γης και απολαμβάνουν την παραδοσιακή φιλοξενία μια μικρής ξενοδοχειακής μονάδας, ενώ έρχονται σε στενή επαφή με τις γεύσεις και τα τοπικά έθιμα.
Έχουν επίσης εξασφαλισμένη την ξεχωριστή ομορφιά του φυσικού περιβάλλοντος, την άνεση στα δωμάτια και την προσεγμένη διακόσμηση, που συχνά αναμειγνύει εύστοχα το παραδοσιακό με το σύγχρονο ντιζάιν.
Οι τιμές κυμαίνονται σε λογικά επίπεδα και διαμορφώνονται ανάλογα με την κατηγορία του παραδοσιακού κτιρίου. Για παράδειγμα, θα πληρώσετε 76 ευρώ για ένα δίκλινο δωμάτιο στην Quinta da Ortiga (αγρόκτημα στην περιοχή Santiago do Cacem) και 140 ευρώ για να μείνετε στο ιστορικό κάστρο του παραδοσιακού χωριού Obidos (διάσημο για τη γραφικότητα του, σαν να λέμε η Μονεμβασιά της Πορτογαλίας).
Εύχρηστο πληροφοριακό υλικό θα βρείτε στα αεροδρόμια και στα τουριστικά γραφεία της χώρας, αλλά και στην καλοσχεδιασμένη ιστοσελίδα http://www.pousadas.pt
Ακόμη και αν ταξιδεύετε στη χώρα με αυτοκίνητο, πράγμα που είναι εξαιρετικά άνετο και ασφαλές, οι ειδικές ταμπέλες θα σας οδηγήσουν με σιγουριά στην pousada της επιλογής σας. Το δοκιμάσαμε κάτω από δύσκολες συνθήκες (βράδυ σε επαρχιακό χωματόδρομο) και λειτούργησε τέλεια.
Μπορείτε να αξιοποιήσετε τη διαμονή σας σε pousadas, συνδυάζοντάς την με θεματικές διαδρομές που θα σας φέρουν σε επαφή με διαφορετικά κομμάτια της ιστορίας της χώρας. Επιλέγοντας τη Διαδρομή των Ρωμαίων, που περνάει από τις περιοχές Crato, Arraiolos, Palmela, θα γνωρίσετε μερικά από τα σημαντικότερα ρωμαϊκά μνημεία της Πορτογαλίας. Κοντά στο Crato, βρίσκεται η Ρousada Flor da Rosa, ένα εντυπωσιακό παλιό μοναστήρι. Στο νότο της χώρας βρίσκεται η περιοχή Alentejo. Εκεί, γύρω από την πόλη Beja, θα βρείτε τα ίχνη των Μαυριτανών, που δεν παρέλειψαν βέβαια να περάσουν κι από την Πορτογαλία. Μισογκρεμισμένα τζαμιά και παλάτια σουλτάνων χαρακτηρίζουν όλη την περιοχή. Τέλος, στο βόρειο κομμάτι της χώρας, μπορείτε να επιλέξετε τη Διαδρομή των Εμπόρων. Ακολουθώντας τα βήματα των εμπόρων που περιπλανιόνταν με ζώα στις γειτονιές της Ευρώπης, θα περάσετε από τις περιοχές Condeixa-a-Nova, Almeida, όπου τα καταπράσινα βουνά και τα δροσερά ποτάμια δίνουν μια άλλη διάσταση στο τοπίο.
Μια μικρή επιλογή από εξαιρετικά κτίρια και τοποθεσίες:
• Pousada da Ria, κοντά στο λιμάνι του Aveiro με θέα σε λιμνοθάλασσα.
• Pousada do Castelo, μεσαιωνική ατμόσφαιρα στο καταπληκτικό κάστρο του Obidos.
• Pousada de Palmela, κοντά στη Λισαβόνα με θέα στον Ατλαντικό.
• Pousada de Santa Marinha da Costa, ένα πανέμορφο μεσαιωνικό μοναστήρι
στο Βορρά της χώρας.
• Pousada dos Loios, μοναστήρι χτισμένο στα ερείπια ρωμαϊκού ναού στην πόλη Evora.
• Pousada de Sao Francisco, εντυπωσιακό κτίριο του 13ου αιώνα στο ιστορικό κέντρο της πόλης Beja.
Για περισσότερες πληροφορίες, απευθυνθείτε στην ιστοσελίδα http://www.pousadas.pt ή στο τηλέφωνο 0035-1218442001. Κεντρική διεύθυνση: Avenida Santa Joana Princesa 10, 1749-090, Lisboa - Portugal. Ας έχετε υπόψη ότι θα πρέπει να φροντίσετε εγκαίρως την κράτησή σας, διότι στις περισσότερες pousadas ο αριθμός των δωματίων είναι περιορισμένος.
Ζάγκρεμπ
Η Κροατία βγήκε από την κρίση του Γιουγκοσλαβικού στις αρχές της δεκαετίας του '90 και είναι, πλέον, μια ελεύθερη, ανεξάρτητη χώρα στον καινούργιο Ευρωπαϊκό χάρτη. Με όλα όσα συνέβησαν τότε, ακούσαμε, πολλοί από εμάς, για πρώτη φορά για τη βόρεια πλευρά του Γιουγκοσλαβικού κράτους και ήρθε τελικά η στιγμή να κάνουμε την πρώτη μας γνωριμία με την τουριστική πλευρά της χώρας αυτής και της πρωτεύουσας που ήταν από τις πολύπαθες πόλεις, στα χρόνια του πολέμου, το Ζάγκρεμπ.
Το Ζάγκρεμπ είναι σήμερα η μεγαλύτερη πόλη της Κροατίας, με πληθυσμό περίπου ένα εκατομμύριο κατοίκους. Βρίσκεται στους πρόποδες του βουνού Μεντβένιτσα, που είναι το τελευταίο κομμάτι των Άλπεων στα ανατολικά, και στις όχθες του ποταμού Σάβα. Χωρίζεται σε τρία κομμάτια, το καθένα με το δικό του ιδιαίτερο χαρακτήρα. Η Πάνω Πόλη (Γκόρνι Γκράντ) και το Καπιτώλιο είναι το καλοδιατηρημένο ιστορικό κέντρο της πόλης, με παλιές εκκλησίες και παραδοσιακά, ιστορικά κτίρια, θεατά από κάθε σημείο της πόλης. Η Κάτω Πόλη (Ντίνι Γκραντ) είναι και το μεγαλύτερο σε έκταση κομμάτι του Ζάγκρεμπ και είναι κτισμένη στα τέλη του 19ου αιώνα. Το τρίτο κομμάτι, το Νέο Ζάγκρεμπ (Νόβι Ζάγκρεμπ) είναι και το σύγχρονο, που οικοδομήθηκε στα τέλη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, στην απέναντι πλευρά του ποταμού Σάβα.
Το Ζάγκρεμπ υπήρξε, ανέκαθεν, ένα σημαντικό πολιτιστικό κέντρο και κέντρο επιστημών. Σήμερα, μετά την ανεξαρτητοποίηση του 1991, η πόλη αναδεικνύεται σε σημαντικό κέντρο εμπορίου και βιομηχανίας, στην προσπάθεια για εκσυγχρονισμό και αναβάθμιση του ρόλου της Κροατίας, στα πλαίσια της νέα Ευρώπης. Την ίδια στιγμή, αναπτύσσεται και στους τομείς των επιχειρήσεων, των τεχνών, του πολιτισμού και του αθλητισμού. Είναι, ακόμη, μια πόλη με πράσινο, πολλά αξιοθέατα και προσφέρει τη δυνατότητα για ευχάριστες κοντινές εκδρομές.
Το Ζάγκρεμπ αναδεικνύεται και πάλι σε πόλη του πολιτισμού. Εδώ λειτουργούν δέκα θέατρα και δώδεκα συναυλιακοί χώροι. Εδώ γίνεται κάθε χρόνο η περίφημη Μπιενάλε της μουσικής, το Φεστιβάλ Νέου Θεάτρου, η Εβδομάδα των Καλλιτεχνών της πόλης, αλλά και πολλά άλλα πολιτιστικά και καλλιτεχνικά γεγονότα από το χώρο του σινεμά, των εκδόσεων, και του video art.
Αν και στην καρδιά των Βαλκανίων, το Ζάγκρεμπ συνδέει πολιτιστικά τη Δυτική με την Ανατολική Ευρώπη και, κάθε χρόνο, εμφανίζονται στα πλαίσια δημοφιλών φεστιβάλ δεκάδες διάσημοι καλλιτέχνες της ροκ και της ποπ μουσικής. Επίσης, η Φιλαρμονική Ορχήστρα του Ζάγκρεμπ είναι από τις παλιότερες και πλέον φημισμένες της Ευρώπης, αφού έχει συμπληρώσει 130 χρόνια αδιάκοπης προσφοράς στα μουσικά πράγματα της Κροατίας.
Αληθινούς θησαυρούς της Κροατικής παράδοσης θα δείτε στα Μουσεία και τις Γκαλερί της πόλης. Για να γνωρίσετε τα σημαντικότερα από αυτά, ξεκινήστε από το Παλάτι του Μπαν, που στεγάζει τα δικαστήρια και τα γραφεία της κυβέρνησης. Μεταξύ Απριλίου και Σεπτεμβρίου, τα σαββατοκύριακα και το μεσημέρι θα δείτε την τελετή της αλλαγής της φρουράς. Στο Μουσείο της Πόλης θα γνωρίσετε την Ιστορία του Ζάγκρεμπ, μέσα από ιστορικά κειμήλια, σε ένα χώρο που δημιουργήθηκε το 17ο αιώνα. Θα συνεχίσετε με το Στούντιο Μεστρόικ, σπίτι του διάσημου Κροάτη Καλλιτέχνη, όπου θα θαυμάσετε τη συλλογή ζωγραφικών πινάκων και γλυπτών.
Το σημαντικότερο, ίσως, Μουσείο της πόλης είναι το Μουσείο Μιμάρα. Είναι δωρεά ενός διάσημου συλλέκτη έργων τέχνης, του Άντε Τόπιτς Μιμάρα και στις αίθουσές του υπάρχουν 3750 έργα τέχνης, συμπεριλαμβανομένων έργων του Ντα Βίντσι, του Βαν Γκόγκ, του Ραφαήλ, του Ρέμπραντ, του Ρούμπενς και ευρήματα αρχαίων πολιτισμών της Μεσογείου, όπως του Αρχαίου Ελληνικού, του Ρωμαϊκού, του Αιγυπτιακού, της Μεσοποταμίας.
Στο Μουσείο Φυσικών Επιστημών θα δείτε τα ευρήματα από τις ανασκαφές του Σπηλαίου της Κραπίνα και στο Μουσείο Αφηρημένης Τέχνης θα ανακαλύψετε ότι το Ζάγκρεμπ είναι ένα από τα κέντρα Αφηρημένης Τέχνης στην Ευρώπη, αφού εδώ θα ξεναγηθείτε ανάμεσα σε πάνω από 1000 έργα τέχνης, από κροάτες εκπροσώπους του είδους.
Από τα αξιοθέατα που αξίζει να δείτε σε ένα ταξίδι σας στο Ζάγκρεμπ είναι η Εκκλησία του Αγίου Μάρκου, γνωστή για την ψηφιδωτή οροφή της, ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Στεφάνου και, φυσικά, η Πέτρινη Πύλη, το καλύτερα διατηρημένο κομμάτι της οχύρωσης της παλιάς πόλης, που περιλαμβάνει ένα ξωκλήσι του 14ου αιώνα και δείγματα κτιρίων του μεσαίωνα.
Τέλος, στην Πινακοθήκη Στροσμάγιερ, που ιδρύθηκε το 1885, όταν και έγινε η δωρεά 256 πινάκων ζωγραφικής από τον ομώνυμο Επίσκοπο, θα δείτε πάνω από 4000 αντικείμενα τέχνης.
Μην ξεχάσετε, φεύγοντας από την πόλη, ότι το Ζάγκρεμπ έχει, μεταξύ άλλων, και μία μεγάλη παράδοση στον αθλητισμό και ιδιαιτέρως στο μπάσκετ. Τιμώντας έναν από τους μεγαλύτερους ευρωπαίους μπασκετμπωλίστες, που χάθηκε πρόωρα, επισκεφτείτε τη Σάλα Ντράζεν Πέτροβιτς, το γήπεδο της Τσιμπόνα, που μετονομάστηκε στη μνήμη του.
Πως θα φτάσετε
Το αεροδρόμιο του Ζάγκρεμπ βρίσκεται 17 χιλιόμετρα από το κέντρο της πόλης, περίπου 20-25 λεπτά με το λεωφορείο της γραμμής. Για πτήσεις στην Κροατία συμβουλευτείτε τις Κροατικές Αερογραμμές. Πτήσεις για Ζάγκρεμπ πραγματοποιούν και άλλες ευρωπαϊκές εταιρίες μέσω ευρωπαϊκών πρωτευουσών.
Που θα μείνετε
Το Ζάγκρεμπ είναι μια σύγχρονη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα που προσφέρει καλές υπηρεσίες και ξενοδοχεία. Προτείνουμε μερικά από τα καλύτερα, για τη διευκόλυνσή σας:
Ξενοδοχεία
Intercontinental Zagreb, *****, Krsnjavoga 1, τηλ. 48-92-000
Sheraton Zagreb, *****, Kneza Borne 2, τηλ. 455-35-35
Esplanade, *****, Mihanoviceva 1, τηλ. 45-66-666
Golden Tulip Holiday, Ljubljanska avenija bb, τηλ. 349-66-21
Palace Hotel Zagreb, Strossmayerov trg 10, τηλ. 48-14-611
Astoria, Petrinjska 71, τηλ. 48-41-222
AS, Zelengaj 2a, τηλ. 46-09-111
Babylon, ***,Betonska 5c, Novaki, Sv. Nedjelja, τηλ. 33-71-500
Bijela Ruza, Velika Gorica, Trg kralja Tomislava 38, τηλ. 62-21-358
Central, Branimirova 3, τηλ. 48-41-122
GAJ, ***, Jezerska ulica 26a, tel. 38-17-222
Dom Obrtnika Hunjka, *, Sljeme bb, τηλ. 45-80-397
Dubrovnik, Gajeva 1, τηλ. 4873-555
Hotel "I", Remetinecka 106, τηλ. 61-41-222
International, Miramarska 24, τηλ. 610-88-00
Ilica,*, Ilica 102, τηλ. 37-77-622
Jadran, ***, Vlaska 50, tel. 45-53-777
Laguna, Kranjceviceva 29, τηλ. 38-20-222
Lido, Malo Jarunsko jezero bb, τηλ. 38-32-839
Livadic, Trg kralja Tomislava 1, Samobor, tel. 33-65-850
Panorama, ***, Trg sportova 9, τηλ. 36-37-333
Hoenix, Prigorka d.d., Sesvetska cesta 17, Sesvete, τηλ. 20-06-333
Porin, Jakusevac bb, τηλ. 66-07-888
Samoborski Slapovi, **, Hamor 16, Samobor, τηλ. 33-84-061
Slisko, *,Supilova 13, τηλ. 61-84-777
Tomislavov Dom, **, Sljemenska cesta bb, τηλ. 45-55-833
Vienna, **, Zagrebacka cesta 211, τηλ. 38-62-777
Vila Tina, Bukovacka cesta 213, τηλ. 24-45-138
Zagreb, Bundek bb, τηλ. 66-37-333
Μοτέλ και Πανσιόν
Αntunovic, **, Sesvetski Kraljevec, Kobiljacka 102, τηλ. 20-47-111
Bregana, Bregana, Autoput bb,
Τηλ. 33-75-378
Jagerhorn, Ilica 14, τηλ. 48-33-877
Kalin, Obrezje 6, Bregana, τηλ. 3375-370
Marina, *, Matije Gupca 26, Vrbovec, τηλ. 27-91-522
Martini, **, Sesvetska cesta 109,
Τηλ. 20-02-268
Melody, **, Soblinecka 46, Sesvete,
Τηλ. 20-42-401
Vrbovec, *,Zagrebacka 4,
Τηλ. 27-92-030
Plitvice, Zagreb-Lucko,
Τηλ. 65-30-446
Prigorje, Prepustovec, Glavna cesta bb,
Τηλ. 20-55-777
Vodoplin, Zapresic, M.Tita 102,
Τηλ. 700-934
Zagreb, Bundek bb, τηλ. 66-00-244
Barba Niko, Pleska 125, Pleso,
Τηλ. 626-55-73
Prenociste "Divna", Velika Mlaka, Zagrebacka 6, τηλ. 62-34-714
Prenociste GEC, I.Pintarica 36, Ivanec (Zapresic), τηλ. 33-00-909
Νεανικοί Ξενώνες
Youth Hostel, Petrinjska 77,
Τηλ. 48-41-261, 48-41-267
Prenociste Remetinec, Remetinecki gaj 28, tel. 65-42-539
Κάμπινγκ
"Motel Plitvice", Lucko,
τηλ. 65-30-444
Ενοικιαζόμενα Δωμάτια
Di Prom, Trnsko 25a,
Τηλ. 65-50-039
Lacio, Trnsko 15e,
Τηλ. 65-21-523
Lina Gabino, Bartolici 33,
Τηλ. 3830-552
Evistas, Senoina 28,
Τηλ. 48-39-554
Τι θα φάτε
Η Αδριατική είναι μια θάλασσα πέρασμα για τα ψάρια της Μεσογείου. Εδώ, οι ψαράδες ψαρεύουν 350 είδη ψαριών, πολλά από τα οποία θα βρείτε και στο Ζάγκρεμπ, έστω κι αν είναι στο εσωτερικό και θα πρέπει να αμφισβητήσετε το αν είναι φρέσκα ή κατεψυγμένα. Ούτως ή άλλως, δοκιμάστε τις κροατικές σπεσιαλιτέ. Ζητήστε Στρούκλι, Ορανγιάκα, γαλοπούλα ή Φρικασέ ψαριών της Σλαβονίας και, φυσικά, τυρί από το νησί Πάγκ, που φτιάχνεται με μία μυστική συνταγή που το κάνει νόστιμο, αλλά και μυστηριώδες. Στην Κροατία θα γευθείτε και ωραίο κρασί. Υπάρχουν θαυμάσια κόκκινα κρασιά, όπως το Τερά, το Καμπερνέ, το Όπολο, το Πλάβατς, το Ντίνγκατς, αλλά και λευκά, όπως το Πινό, το Μαλβατζίγια, το Τράμινατς κ.α. Για φαγητό προτείνουμε ενδεικτικά:
Baltazar
Nova Ves 4, τηλ.01/4666-824
Barka
Nova ves 84, Ανοικτά 11.30-24, Κυριακή κλειστά, τηλ.01/4667-808
Cadena
Διεθνής και τοπική κουζίνα, Karlovacka c. 201,Ανοικτά Δευτέρα - Πέμπτη 10-24, Παρασκευή και Σάββατο 10-02, Κυριακή κλειστά, Παρασκευή και Σάββατο ζωντανή μουσική. τηλ. 01/6530-016, 6531-118
Dubravkin Put
Μεσογειακή θαλασσινή κουζίνα, Dubravkin put 2,τηλ.01/4834-970
Gabreku 1929
Starogradska 46, ανοικτά 12-24, Δευτέρα κλειστά, τηλ.01/3360-722, Παρασκευή χορευτική μουσική, Σάββατο παραδοσιακή μουσική
Gastro Globus LP
Διεθνής και τοπική κουζίνα, Av. Dubrovnik 15, ανοικτά Δευτέρα - Σάββατο 9 - 22, Σάββατο ζωντανή μουσική, τηλ.01/6554-377
Hippodrome
Θαλασσινά, R. Cimermana 5, ανοικτά Δευτέρα - Σάββατο 11-24, τηλ.
01/6522-902
Kaptolska Klet
Kaptol 5, τηλ. 01/4817-838
Lady Sram
Mesnicka 12, ανοικτά Δευτέρα - Σάββατο 18 - 23, τηλ. 01/4851-122
Lopud
Θαλασσινά, Kaptol 10, ανοικτά Δευτέρα - Σάββατο 9-23, τηλ. 01/4814-594
Μeduza Club
Vocarska 71, ανοικτά Δευτέρα - Σάββατο12-24, Κυριακή 10-17, τηλ. 01/4616-251, 4616-250
Pod Griskim Topom
Zakmardijeve stube 5, τηλ. 01/4833-607
"Vepar" Restaurant Klub
Cucerska 240a, ανοικτά Τρίτη, Πέμπτη12-24, Πέμπτη - Κυριακή 12-03, τηλ. 01/298 60 39, Πέμπτη - Κυριακή χορευτική μουσική.
Νυχτερινή Ζωή
Δεν θα σας λείψει στο Ζάγκρεμπ, καθώς εδώ συναντιούνται όλα τα μουσικά ρεύματα από την Ευρώπη και την Αμερική. Ενδεικτικά προτείνουμε για τη νυχτερινή διασκέδαση:
Aquarius
Nightclub, Jarun. Βρίσκεται στη λίμνη Jarun, τέσσερα χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του κέντρου της πόλης. Δημοφιλές κλαμπ με χορευτικούς ρυθμούς. Περιστασιακά φιλοξενεί και συγκροτήματα live.
BP Club
Jazz club, Teslina 7, στη σκηνή του εναλλάσσονται τζαζ μουσικά σχήματα.
Bulldog Pub
Bar, Bogoviceva, από τα δημοφιλέστερα μπαρ - καφέ του Ζάγκρεμπ και χαρακτηριστικό σημείο συνάντησης στο κέντρο της πόλης.
Pivnica Medvedgrad
Μπυραρία, Savska 56, ενάμισι χιλιόμετρο νοτιοδυτικά του κέντρου της πόλης, κοντά σε φοιτητική περιοχή. Σερβίρει πολλά είδη μπύρας και φτηνά γεύματα.
Zabica
Coffee house, Opatic ka 5, χαμηλοτάβανο καφέ, παλιομοδίτικου στυλ, στην Πάνω Πόλη, που σερβίρει εξαιρετικά κέικ.
Τι θα αγοράσετε
Πριν φύγετε από το Ζάγκρεμπ, πάρτε μαζί σας παραδοσιακές δαντέλες, κρύσταλλα και πορσελάνες, πήλινα έργα λαϊκής τέχνης και δερμάτινα.
Πληροφορίες
Πρεσβεία της Κροατίας: 6777033, 6777049
Ινδικό Λονδίνο
Ο "ινδικός πυρετός", που μεταδίδεται με γοργούς ρυθμούς στην Αθήνα, έχει προηγουμένως εξαπλωθεί για τα καλά στο Λονδίνο. Το νέο μιούζικαλ του Andrew Lloyd Weber, "Bombay Dreams", στο Apollo Victoria Theatre στο West End, το αφιέρωμα του British Film Institute στο Bollywood, τα νέου τύπου ινδικά εστιατόρια που προσφέρουν finger food στους αραχτούς σε χρυσοκέντητες μαξιλάρες Βρετανούς είναι η αφορμή που ψάχνατε για να προγραμματίσετε ένα γουικέντ στη δημοφιλέστερη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα.
Μη μείνετε όμως μόνο στα σάρι του Harrods και στα κάρυ των τρέντι εστιατορίων του Chelsea -επιχειρήστε και μια βόλτα στο East End, το ανατολικό κομμάτι του κεντρικού Λονδίνου, καρδιά εδώ και δεκαετίες της λονδρέζικης κοινότητας των μπανγκλαντέζι και από τις πιο ιδιαίτερες γειτονιές της πόλης. Κέντρο της Bangla Town, όπως αποκαλούν οι Λονδρέζοι την περιοχή, είναι η οδός Brick Lane, στην οποία μπορείτε να φτάσετε κατεβαίνοντας στο σταθμό μετρό Liverpool Street, Aldgate East ή Shoreditch. Η Brick Lane και η παράλληλή της Commercial Street είναι δυο από τους πιο ατμοσφαιρικούς δρόμους του East End, με τα παλιά υφασματάδικα της βικτωριανής εποχής, τους διαβάτες με τα τουρμπάνια, αλλά και τους αρτιστίκ λονδρέζους - η περιοχή είναι από τις αγαπημένες των νέων καλλιτεχνών, πολλοί από τους οποίους έχουν εδώ τα στούντιό τους. Η καλύτερη μέρα για να επισκεφτείτε την περιοχή είναι η Κυριακή, αφού εκτός από τα φθηνά ινδικά εστιατόρια φημίζεται και για τις υπαίθριες αγορές της. Το τετράγωνο των αγορών περιλαμβάνει τη Spitalfields Market (η πιο εξειδικευμένη αγορά προϊόντων βιολογικής καλλιέργειας στο Λονδίνο), την πολύχρωμη Columbia Road Μarket (η μεγαλύτερη αγορά λουλουδιών της πόλης), την Petticoat Lane (αγορά ρούχων, όπου αν είστε τυχεροί ίσως πετύχετε και σταντ που πουλάνε ανά τακτά διαστήματα πολύ προχωρημένα ρούχα από φοιτητές διαφόρων σχολών μόδας) και βέβαια την αγορά της ίδιας της Brick Lane (καλτ παζάρι, όπου πωλούνται τα πάντα: από ποδήλατα και τοστιέρες μέχρι κιτς παραφερνάλια).
Το πιο ινδικό σημείο της Brick Lane βρίσκεται νότια προς τη Whitechapel Road, όπου είναι μαζεμένα δεκάδες curry restaurants, από τα κλασικά οικονομικά ινδικά μαγειρεία Nazrul και Aladin μέχρι τα καινούργια και πιο μοντέρνα Cafθ Naz, Bombay Cuisine και City Spice. Σημειώστε ότι κάποια από αυτά είναι αποκλειστικά vegetarian, όπως άλλωστε και οι κάτοικοι σε κάποιες περιοχές της Ινδίας, ενώ όσα φέρουν την επιγραφή "ΒΥΟD" στο τζάμι, δεν σερβίρουν αλκοόλ, μπορείτε όμως να φέρετε το δικό σας μπουκάλι. Ανάμεσα στα εστιατόρια, θα βρείτε ζαχαροπλαστεία με σιροπιαστά σπογγώδη ινδικά γλυκά, φθηνά υφάσματα σε εκτυφλωτικά χρώματα και σχέδια, σάρι, βίντεο κλαμπ που ειδικεύονται στα μπόλιγουντ φιλμ και ψηφιδωτά murals από τα καλλιτεχνικά εργαστήρια των παιδιών των μεταναστών της περιοχής. Εκτός όμως από το αυθεντικό έθνικ feeling, η Brick Lane προσφέρει και πολλές επιλογές για art βόλτες και shopping, αφού εδώ και λίγα χρόνια έχουν ανοίξει εδώ αρκετές πρωτοποριακές γκαλερί και καταστήματα-εργαστήρια νέων designers επίπλων και σχεδιαστών μόδας. Από τις 24/11 ως τις 2/12 μάλιστα, τα ατελιέ της περιοχής έχουν open days και μπορεί κανείς ακολουθώντας τους σχετικούς χάρτες που θα μοιράζονται να τα επισκεφτεί, να δει και να αγοράσει. Το γνωστότερο art museum της περιοχής είναι βέβαια η Whitechapel Gallery, επί της Brick Lane, όπου από τις 12 Δεκεμβρίου φιλοξενείται μια μεγάλη έκθεση αφιερωμένη στον διεθνούς φήμης αρχιτέκτονα Mies Van Der Rohe. Για κάτι πιο "ινδικό", επισκεφτείτε την έκθεση αφισών "Bigger Than Bollywood Poster Exhibition" του British Film Institute που περιοδεύει όλο το Δεκέμβριο σε διάφορα σημεία της πόλης, ενώ όσοι βρεθείτε στο Λονδίνο μεσα στο Νοέμβριο προλαβαίνετε και τις σχετικές προβολές ταινιών.
DATA
Πληροφορίες σχετικά με το "Bombay Dreams": www.bombaydreamsthemusical.com
Για τις εκδηλώσεων του British Film Institute: www.imagineasia.bfi.org.uk
Τουριστικές πληροφορίες για την περιοχή του East End: www.spitalfiels.org.uk
Για τις υπαίθριες αγορές της περιοχής: www.eastlondonmarkets.com
Για τα ινδικά εστιατόρια της Brick Lane: www.bricklanerestaurants.com
Γενικές πληροφορίες: www.timeout.com
Ταξίδι με αυτοκίνητο
Έχω ταξιδέψει πολλές φορές στην Ευρώπη. Κανένα όμως ταξίδι δεν μου προσφέρει τη χαρά και την ελευθερία επιλογών που μου δίνουν οι on the road διαδρομές. Έχω βγει στην auto strata με 600, με 1.200, με 3.000 κυβικά. Ανάλογα με την ηλικία και... τα κυβικά όπως φαντάζεστε. Κάθε ταξίδι έχει την τρέλα και την αυθεντικότητα της ηλικίας και των οικονομικών σου δυνατοτήτων. Με το εξακοσαράκι έμενα στη σκηνή, στο πρώτο youth hostel που έβρισκα μπροστά μου, στο πρώτο σπίτι αγροτουρισμού που μου άρεσε. Κουβαλούσα στο μικρό μου πορτ μπαγκάζ και το γκαζάκι για καφέ (αν και απαγορεύεται) και τις κονσέρβες για φαγητό και το ζυμωτό ψωμί. Την έβγαζα με φρούτα και σοκολάτες. Μου έφταναν, αρκεί που ρουφούσα εμπειρίες και ανακάλυπτα καινούργιους κόσμους. Τα χρήματα έφταναν μόνο για τα απαραίτητα. Είσοδοι στα μουσεία, στα θέατρα, στις συναυλίες, ένα αντιπροσωπευτικό ρεστοράν ντόπιας κουζίνας, βενζίνη, διόδια... Με τα 1.200 κυβικά ανέβηκαν και οι απαιτήσεις αλλά και... η ηλικία μου. Aρχισα να φλερτάρω με τα όμορφα αλλά οικονομικά ξενοδοχεία που προσπαθούσα πια να εντοπίσω πριν φτάσω στον τόπο προορισμού. Aφηνα πίσω το δόγμα όπου... γης και πατρίς. Τις κονσέρβες και το γκαζάκι στο πορτ μπαγκάζ άρχισαν να αντικαθιστούν βαλίτσες γεμάτες πριν απ' το ταξίδι και ξέχειλες κατά την επιστροφή. Το πικ νικ στα υπέροχα πάρκα αντικαταστάθηκε με φαγητό σε οικονομικά ρεστοράν. Στη συνέχεια ήρθαν τα 3.000 κυβικά και μαζί φυσικά και το ταξίδι στην auto strata με το παιδί on board ή και χωρίς αυτό. Πού καιρός για τρέλες. Προγραμματισμός ταξιδιού μέχρι την τελευταία του λεπτομέρεια. Ημερήσιο πρόγραμμα, χαραγμένες διαδρομές επί χάρτου, μέτρηση χιλιομετρικών αποστάσεων, κλείσιμο καλών ξενοδοχείων από την Αθήνα, φαγητό σε ρεστοράν που σου αφήνουν εμπειρίες... Δεν ξέρω πώς θα ταξιδεύω την επόμενη δεκαετία. Αλλά αυτό που θέλω να σας πω είναι ότι κανένα ταξίδι δεν υπόκειται σε κανόνες. Όλα είναι στη διάθεση της στιγμής (ή της εποχής), στην παρέα, στις οικονομικές δυνατότητες του καθενός. Εκείνο όμως που μετράει πάνω και πρώτα απ' όλα είναι να έχεις κέφι για ταξίδι. Να "τρως" τα χιλιόμετρα ανεξάρτητα με τη δυνατότητα ταχύτητας που έχει το αυτοκίνητό σου. Αυτό με άλλα λόγια σημαίνει πως μπορείς να ταξιδεύεις όπως ακριβώς ζεις. Ανάλογα με τα δικά σου κάθε φορά "κυβικά". Τίποτα δεν είναι απαγορευτικό. Αν σας φαντάζει το ταξίδι στην Κυανή Ακτή ακριβό, τότε μπορώ να σας πω ότι αυτό το ταξίδι το έκανα με το ταπεινό μου εξακοσαράκι. Μπορεί να μην μπόρεσα να μπω τότε στο φοβερό Ιντερκοντινένταλ των Καννών αλλά ο "δολοφόνος" πάντα επιστρέφει. Και στην επιστροφή έφαγα και στο ρεστοράν του κυρίου Ducasses στο Μονακό. Ε, και; Καμιά διαφορά. Απλά η ευχαρίστηση και οι εμπειρίες διαφέρουν.
ΒΑΣΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ
• Μην ταξιδεύετε ποτέ μόνοι σας. Είναι πάντα καλύτερα να ταξιδεύετε δύο αυτοκίνητα μαζί.
• Βρείτε την καλύτερη παρέα φίλων με κοινά ενδιαφέροντα και ίδιο σχεδόν τρόπο σκέψης.
• Αποφύγετε τους τυπολάτρες. Τα απρόοπτα δεν λείπουν ποτέ στα ταξίδια με αυτοκίνητο.
• "Ζήστε" το ταξίδι πριν το κάνετε. Συγκεντρωθείτε όσοι θα πάρετε μέρος σ' αυτό, κουβεντιάστε, ονειρευτείτε.
• Να οδηγείτε δύο άτομα γιατί οι διαδρομές είναι κάποιες φορές μεγάλες.
• Προσπαθήστε όσο το δυνατόν να οργανώσετε το ταξίδι κατά ημέρα (ιδιαίτερα σε περίπτωση που έχετε λίγο χρόνο στη διάθεσή σας).
• Κλείστε ξενοδοχείο από πριν αν ταξιδεύετε σε high season. Υπάρχει κίνδυνος να μη βρείτε δωμάτιο.
• Κλείστε οπωσδήποτε εισιτήρια για σας και το αυτοκίνητό σας όταν χρειαστείτε πλοίο.
ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ ΚΑΙ ΟΔΗΓΟΥ ΠΡΙΝ ΦΥΓΕΤΕ
• Κάνετε ένα πολύ καλό σέρβις στο αυτοκίνητο.
• Στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στη Βουλγαρία και στην Ελβετία ταξιδεύετε και με το ροζ δίπλωμά σας.
• Εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης χρειάζεστε διεθνές δίπλωμα. Το βγάζετε από την ΕΛΠΑ με μία φωτογραφία, δίπλωμα, διαβατήριο και € 60.
• Από την ασφάλειά σας ζητάτε την πράσινη κάρτα.
• Οι συνδρομητές της ΕΛΠΑ μπορείτε να προμηθευτείτε το βιβλιάριο για βοήθεια στο εξωτερικό με τους κατά τόπους συνεργάτες της.
ΟΙ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΣΤΗΝ ΑUΤΟ STRATA
• Ανάλογα με την ταχύτητα που αναπτύσσετε πιάνετε πάντα την αντίστοιχη λωρίδα κίνησης στους δρόμους.
• Μάθετε να διαβάζετε πολύ καλά τους οδικούς χάρτες, σύμβολα, χρώματα κ.λπ.
• Μην πανικοβάλλεστε αν περάσετε κάποια διασταύρωση που θα σας έβγαζε στον προορισμό σας. Λίγο πιο κάτω θα βρείτε ένα δευτερεύοντα δρόμο που μπορεί να είναι λίγο μακρύτερος σε απόσταση αλλά να είστε σίγουροι ότι θα σας βγάλει εκεί που θέλετε.
• Να έχετε πάντα μαζί σας πολλά κέρματα για τα διόδια^ είναι πολύ συχνά και πολύ ακριβά (υπολογίστε ένα ποσόν γι' αυτά). Στις περισσότερες χώρες είναι αυτόματα (χωρίς προσωπικό). Σε κάποιες χώρες, π.χ. στην Ελβετία, πρέπει να αγοράσετε ειδικό σήμα που το κολλάτε στο αυτοκίνητο και σας δίνει τη δυνατότητα να χρησιμοποιείτε τα εθνικά δίκτυα. Αυτό το χρειάζεστε έστω κι αν διασχίσετε σε μία ημέρα τη χώρα. Αν σας πιάσουν χωρίς αυτό, πληρώνετε πρόστιμο.
• Να οδηγείτε με προσοχή υπακούοντας στους κανόνες. Εδώ τα πρόστιμα είναι τσουχτερά και δεν συγχωρούνται, ακόμα κι αν είστε ξένοι και δηλώσετε άγνοια.
• Προσοχή στο παραπάνω γιατί μπορεί να φάτε πρόστιμο και για αντικανονική κίνηση ακόμα και σε πάρκινγκ.
• Να έχετε πάντα μαζί σας ένα χάρτη των αλυσίδων καταστημάτων που είναι ανεπτυγμένες κατά μήκος των εθνικών δρόμων. Εδώ μπορείτε να δίνετε ραντεβού με τους φίλους σας, να τρώτε καθαρά και οικονομικά.
• Πριν μπείτε σε μια μεγάλη πόλη (μεγάλη πιθανότητα να χαθείτε με την παρέα σας) δώστε από πριν ένα ραντεβού για το πού θα συναντηθείτε σε περίπτωση που χαθείτε. Και το κινητό φυσικά πάντα ανοιχτό.
• Αν ταξιδεύετε με παιδί, μιλήστε του για το τι κινήσεις πρέπει να κάνει σε περίπτωση που χαθεί ή απομακρυνθεί από κοντά σας. Να έχει πάντα στην προσωπική του τσάντα τα τηλέφωνα πρώτης ανάγκης. Τα παιδιά νιώθουν ανασφάλεια στα μακρινά ταξίδια.
o Φοράτε πάντα τη ζώνη σας. Εκτός από το ότι σώζει ζωές έχει και πρόστιμα.
Κορνουάλη
Αν εξαιρέσουμε τη Σκωτία και τις μεγάλες πόλεις της χώρας -που η καθεμιά έχει τη δική της ταυτότητα- η επαρχία της Αγγλίας έχει μια ομοιομορφία. Να όμως που στο πιο νοτιοδυτικό τμήμα της, στην Κορνουάλη, νιώθεις πως δεν βρίσκεσαι σε βρετανικό έδαφος. Το παραδέχονται και οι Βρετανοί που επί δεκαετίες "κλείνουν" τις διακοπές τους σε αυτό το τμήμα της χώρας. Εκεί όπου η αγγλική κουλτούρα εύκολα αναγνωρίζεται (τα fish and chips ξεπετάγονται σε κάθε μεριά), αλλά ταυτόχρονα κάτι μυστηριακά ξένο πλανάται παντού. Κάτι οι -μοναδικές ίσως στη χώρα- ενδιαφέρουσες ακτές για κολύμπι, κάτι τα πανέμορφα παραθαλάσσια χωριά, κάτι που ο ουρανός σαν να "πλαταίνει", δεν θέλεις και πολύ για να ερωτευτείς αυτήν τη χερσαία μύτη που χτυπάει διάνα στον Ατλαντικό. Δεν είναι τυχαίο που το 1936 η Βιρτζίνια Γουλφ έγραφε σε επιστήθια φίλη της: "Θεέ μου, τι τόπος! Γιατί σπαταλάμε τις μικρές ζωές μας στο Σάσεξ, το Κεντ και το Λονδίνο;". Ή ότι το St. Ives, το κουκλίστικο αυτό ψαροχώρι, υπήρξε ορμητήριο έμπνευσης και δημιουργίας για τους avant-garde καλλιτέχνες του '30.
Μια βόλτα στο θαυμάσιο μουσείο (και τον κήπο του), με έργα της σπουδαίας Βρετανίδας γλύπτριας Μπάρμπαρα Χέπγουορθ, θα σας βάλει για τα καλά σε αυτό το κλίμα. Χωριό γεμάτο μυρωδιές θάλασσας και χρώματα καλοκαιρινά σε κάθε του γωνιά, με γλυκύτατα cottages, αυθεντικές αγγλικές παμπ, αλλά και καφέ που πλασάρουν τη μοντέρνα εκδοχή της κορνουαλέζικης κουζίνας (όπως το Porthminster Beach Cafe). Στο St. Ives οδηγούνται οι κατεξοχήν arty παρέες.
Οι σέρφερ πάλι δεν ψάχνονται πολύ, το Newquay είναι reserved αποκλειστικά για κείνους, καθώς στις top παραλίες του έχεις τη βρετανική εκδοχή του "Μπέιγουοτς". Ενώ στο επίσης παραθαλάσσιο Rock θα δείτε κυρίως οικογένειες Βρετανών που έρχονται από τα νοτιοανατολικά. Διαλέξτε το χωριό που σας ταιριάζει για τη διαμονή σας και ξεκινήστε αμέσως τις αυτοκινητάδες. Από χωριό σε χωριό, οι διαδρομές κρύβουν εναλλαγές τοπίων μαγευτικές.
Κι όπως θα πλαισιώνουν την άσφαλτο ψηλοί, πυκνοί θάμνοι κι εσείς θα προσπερνάτε τους αφοσιωμένους ποδηλάτες, να είστε προετοιμασμένοι για απρόοπτα -μας έχει τύχει τροφαντή αγελάδα στη μέση του πουθενά να μας χαζεύει για ώρα στη μέση του δρόμου!- και εκπλήξεις, όπως μία και μόνη παμπ μέσα σε καταπράσινο αγρό. Δεν πρέπει να χάσετε βέβαια με τίποτα κάποια hot spots που και οι ίδιοι οι Aγγλοι δεν γνωρίζουν. Πρώτο και καλύτερο το θέατρο Minack, στο χωριό Porthcurno, στη νοτιοδυτική μύτη της Κορνουάλης. Ένα εκπληκτικό ανοιχτό θέατρο, που το 1929 η Ροβένα Κέιντ έχτισε πάνω σε βράχο με τα ίδια της τα χέρια, και από το 1931 φιλοξενεί θεατρικές παραστάσεις, σαιξπηρικά έργα, όπερες, και χοροθέατρο.
Η λεπτομέρεια που κάνει τη διαφορά είναι ότι το πρόγραμμα περιλαμβάνει και μεσημεριανές παραστάσεις. Να βλέπεις δηλαδή, στις 2 το μεσημέρι την "Τρικυμία" του Γουίλιαμ Σαίξπηρ, μπροστά σου να απλώνεται ο Ατλαντικός, και πού και πού το μάτι σου να πιάνει μέσα στα νερά του τις σκιές από καρχαρίες... Στο Marazion πάλι μη φοβηθείτε, εκεί δεν θα τους βρείτε, καθώς νωρίς το μεσημέρι μια βάρκα θα σας φέρει απέναντι στο νησάκι με το εκπληκτικό κάστρο του St. Michael, αλλά θα γυρίστε στο χωριό με τα πόδια, λόγω της παλίρροιας.
Δεν φεύγετε βέβαια από την Κορνουάλη αν δεν επισκεφθείτε το ολοκαίνουριο Eden Project, λίγο έξω από το χωριό St. Austell. Ένα τεράστιο πάρκο που φιλοξενεί πάνω από 50.000 φυτά από όλο τον κόσμο και μας λέει με τον πιο ζωντανό και εύγλωττο τρόπο ιστορίες για τον άνθρωπο και τη φύση. Η αξεπέραστη βρετανική σύλληψη, οργάνωση και εκτέλεση αντίστοιχων θεματικών πάρκων-μουσείων που έχουμε συναντήσει σε διάφορα μέρη της Αγγλίας μας πείθει για το υψηλό ενδιαφέρον που κρύβει το Eden Project.
DATA
Πώς θα πάτε
Από το Λονδίνο με αυτοκίνητο παίρνετε τον αυτοκινητόδρομο Μ5 με κατεύθυνση το Exeter και από εκεί τον Α30 ή τον Α38. Με τρένο από το Λονδίνο, θα χρειαστεί να κάνετε αλλαγές τρένων σε κάποιες πόλεις - για πληροφορίες δρομολογίων καλέστε (0044) 0345 484950.
Διαμονή
St. Enodoc Hotel στο Rock ((0044) 01208 863394) και St. Edmund's House στο Padstow ((0044) 01841 532700).
Φαγητό
Στο μοντέρνο, δίπλα στη θάλασσα Porthminster Beach Cafe, στο St. Ives, για θαλασσινά πιάτα με μεσογειακές και ασιατικές επιρροές. Στο εστιατόριο The Seafood Restaurant του Rick Stein, που έβαλε το Padstow στο γαστρονομικό χάρτη, ή στο εξίσου καλό Brocks στην ίδια πόλη.
Ηot spots
Barbara Hepworth Museum & Sculpture, St. Ives, (0044) 01736 796226.
Tate, St. Ives, (0044) 01736 79626, www.tate.org.uk
Eden Project, St. Austell, (0044) 01726 811911, www.edenproject.com
The Minack Theatre, Porthcurno (0044) 01736 810181, www.minack.com
Μάλτα
Παραδοσιακό και κοσμοπολίτικο, το νησί των Ιπποτών
Μεγαλοπρεπή παλάτια, επιβλητικά κάστρα, μεσαιωνικές πόλεις, αλλά και παραδοσιακά λαϊκά κτίρια δίνουν τον χαρακτήρα ενός από τα μικρότερα κράτη της Ευρώπης, με τη μεγάλη ιστορία, αποτυπωμένη σε κάθε γωνιά του. Μια περιήγηση στη Μάλτα δεν διαρκεί περισσότερο από μερικές ώρες, αποτελεί, όμως, μια χρονομηχανή, που γυρίζει εκατοντάδες χρόνια πίσω. Σε σχέση με το μέγεθός της η Μάλτα είναι ένα ζωντανό Μουσείο όλων των πολιτισμών που συναντήθηκαν στην Ευρώπη, κυρίως στα χρόνια του Μεσαίωνα.
Η Μάλτα, αν και μεσογειακή χώρα, δεν είναι πολύ γνωστή στους έλληνες, παρ' όλα αυτά δεν θα νιώσετε ξένοι κάτω από το μεσογειακό ήλιο, τη θάλασσα και το γαλανό ουρανό. ’Όλα τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν το μεσογειακό χώρο τα βρίσκει κανείς εδώ, ανάμεσα στα σιωπηλά και αινιγματικά μεγαλιθικά οικοδομήματα της Μάλτας.
Η περιήγησή μας στο νησί ξεκινάει από τη Βαλέτα, την πρωτεύουσα των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη. Από τα χαρακτηριστικότερα αξιοθέατα της Βαλέτας είναι οι Βοτανικοί Κήποι της Μπαράκα. ’Ένας περίπατος εδώ είναι μια απόδραση. Επίσης, θα θαυμάσουμε το Μεγάλο Λιμάνι και τις Τρεις Πόλεις. Η ιστορία των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη είναι αποτυπωμένη στα μνημεία, ανάμεσα στα οποία και ο ομώνυμος Καθεδρικός Ναός.
Μπαίνοντας στο ναό θα περπατήσουμε στο δάπεδο κάτω από το οποίο είναι θαμμένοι εκατοντάδες Ιππότες. Εκτός από την ένδοξη ιστορία υπάρχει εδώ και το σύγχρονο στοιχείο, στην καινούργια πλευρά της πόλης. Μπορούμε να κάνουμε έναν περίπατο στο λιμάνι για να περπατήσουμε δίπλα στη θάλασσα. Έξοχος προορισμός για περιηγητές είναι και η αραβική πόλη Μεντίνα, γνωστή και ως "Σιωπηλή Πόλη". Είναι οχυρωμένη πίσω από τα τείχη ενός άπαρτου κάστρου και στο Μεσαίωνα ήταν η πρωτεύουσα της Μάλτας κι ένα από τα εμπορικά κέντρα της Μεσογείου. Δεν θα μπορέσουμε να αντισταθείτε στην πρόκληση του Κάστρου. Από την Ακρόπολή του, βλέπει κανείς ολόκληρη τη βόρεια πλευρά του νησιού. Η καλύτερη ώρα για να το κάνουμε αυτό είναι το απογευματάκι, για να δούμε και το ηλιοβασίλεμα. Η εκδρομή μας θα συνεχιστεί προς το Ραμπάτ και το Μόστα, όπου θα θαυμάσουμε τον τεράστιο τρούλο του καθεδρικού ναού της Παναγίας.
Το νησάκι Γκόζο, στα βόρεια της Μάλτας, είναι ιδανικό για μονοήμερη εκδρομή. Εδώ, σύμφωνα με την παράδοση κατοικούσε η νύμφη Καλυψώ, που σαγήνεψε και αιχμαλώτισε τον Οδυσσέα. Θα δούμε το βράχο, στον οποίο κατοικούσε η Καλυψώ αλλά και τους ναούς της Τζιγκάντια, που θεωρούνται οι αρχαιότεροι στον κόσμο. Το Γκόζο θυμίζει σε αρκετά πράγματα τα ελληνικά νησιά με τις υπέροχες παραλίες και τα γαλανά νερά
Το Γκόζο, όπως και ολόκληρη η Μάλτα είναι ένας τόπος που ζει σε διαφορετικούς ρυθμούς, μακριά από το άγχος της καθημερινότητας των δυτικοευρωπαϊκών πόλεων. Η ζωή στη Βαλέτα, το Ραμπάτ, τη Μπουτζίμπα ’Αουρα δεν έχει καμία σχέση με τη ζωή με αυτά που όλοι γνωρίζουμε από τις μεγαλουπόλεις της Ευρώπης.
Μετά από το κολύμπι, πιθανόν στην περίφημη κόκκινη παραλία του Γκόζο, η επιστροφή στη Βαλέτα θα μπορούσε να είναι η αφετηρία για ψώνια και νυχτερινή ζωή, που χωρίς να είναι έντονη, έχει ποικιλία, κέφι και προπάντων ποιότητα διασκέδασης. Για τους πιο τολμηρούς υπάρχει και το Καζίνο, για ξενύχτι δοκιμάζοντας παιχνίδια με την τύχη.
Πληροφορίες
Πώς θα πάτε
Από το αεροδρόμιο του ελληνικού αναχωρούν πτήσεις της Air Malta για το νησί. Το εισιτήριο, μετ’ επιστροφής, κοστίζει 76.000 δρχ. Επίσης, μπορείτε να επιλέξετε ακτοπλοϊκά δρομολόγια από λιμάνια της Ιταλίας (Σικελία, Κατάνη, Νάπολι) και της Γαλλίας, αφού φροντίσετε πρώτα να επισκεφτείτε τη γειτονική μας χώρα.
Πού θα μείνετε
Οι πιο τουριστικές περιοχές της Μάλτας είναι το Σαιντ Τζούλιαν και η Σλίμα, που βρίσκονται στον κόλπο της Βαλέτας. Εκεί θα βρείτε πολλά τουριστικά καταλύματα και ξενοδοχεία 4 και 5 αστέρων. Ενδεικτικά προτείνουμε ορισμένα ξενοδοχεία και πανσιόν.
Corinthia Palace Hotel, De Paule Avenue, San Anton, Attard BZN 02, Malta, τηλ. +356 440301, fax: +356 441042, email: palace@corinthia.com, web site: http://www.corinthia.com/palace/ Πέντε αστέρων.
Corinthia San Gorg Hotel, St George's Bay, St Julians STJ 02, Malta, τηλ. +356 374114 Fax: +356 378222, email: sangorg@corinthia.com, web site: http://www.corinthia.com/sangorg/ Πέντε αστέρων.
Crowne Plaza Malta, Tigne' Street, Sliema SLM 11, Malta, τηλ. +356 343400, 341178, 341188 Fax: +356 311292, email: hotel@crowneplazamalta.com, web site: http://www.crowneplazamalta.com/ Πέντε αστέρων.
Hilton Malta, Portomaso, St Julians STJ 02, Malta, τηλ: +356 383383, fax: +356 386386, email: mlahitwsal@hilton.com, web site: http://www.hilton.com
Andar Hotel, Munxar Road, Munxar, Gozo, τηλ. +356 560736, 560737, fax: +356 560737, email: andar@digigate.net, Web site: http://www.digigate.net/andar/ Tεσσάρων αστέρων.
Grand Hotel, 56, St Anthony Str, Ghajnsielem, Gozo, τηλ. +356 556183, fax: +356 559744, email: belmont@orbit.net.mt Tριών αστέρων.
Asti Guest House, 18 St Ursula Street, Valletta, Malta, τηλ: +356 239506, web site: http://www.mol.net.mt/asti/ Πανσιόν.
Bonheur Guest House, 18 Sappers Street, Valletta, Malta, τηλ. +356 238433. Πανσιόν.
Castille Hotel, Castille Square, Valletta, Malta, τηλ:+356 243677, fax: +356 243678. Ξενοδοχείο τριών αστέρων.
Πού θα φάτε
Η Μαλτέζικη κουζίνα σας περιμένει στα εστιατόρια της Βαλέτας του Σαιντ Τζούλιαν και της Σλίμα. Αν τώρα, είστε φανατικοί της ελληνικής κουζίνας και δεν την αποχωρίζεστε ούτε για λίγες ημέρες, στο Σαιντ Τζούλιαν υπάρχει ελληνική ταβέρνα, με κλασική κουζίνα του τόπου μας και όνομα ‘Τα Μπουζούκια‘.
Ενδεικτικά προτείνουμε ορισμένα καλά εστιατόρια:
Barracuda, 194 Main Str, St Julians SLM 05, τηλ. +356 331 817, fax +356 337 370. Ψάρι και μεσογειακή κουζίνα
Il-Merill, St. Vincent Street, Sliema, τηλ. +356 332 172
China House, 8 Spinola Rd, St Julians, τηλ. +356 335 021, fax +356 377 149. To καλύτερο κινέζικο.
De Giorgio, 17 Tigne Seafront, Sliema, τηλ. +356 346 215. Μαλτέζικο, παραδοσιακό φαγητό.
St Paul's Bay & Bugibba, Gillieru, Church Str, St Paul's Bay, τηλ. +356 573 480. Ένα από τα παλαιότερα εστιατόρια με θαλασσινά στη Μάλτα με φαγητό καλής ποιότητας.
Medina, 7 Holy Cross Str, Medina, τηλ. +356 454004 Fax +356 450 487. Φρέσκο ψάρι, τοπική και γαλλική κουζίνα. Έχει πολύ ωραία αυλή.
Da Pippo, 136 Melita Str, Valletta, τηλ. +356 248 029. Η σπεσιαλιτέ του είναι η μαλτέζικη και η ιταλική κουζίνα.
Pappagall, 174 Melita Str, Valletta, τηλ. +356 236 195. Ιδεώδες μέρος για μεσημεριανό.
Ideal lunchtime venue in Valletta
Cittadella, 14/16 Sir Adrian Dingli Str, Victoria, τηλ, 356 556 628 Fax +356 554 084. Ιταλική κουζίνα.
Gesther, 8th September Ave, Xaghra, τηλ. +356 556 621. Μαλτέζικη κουζίνα σε παραδοσιακό περιβάλλον.
Τι να αγοράσετε
Για δύο προϊόντα της φημίζεται περισσότερο η Μάλτα. Δεκάδες Μαλτέζοι έχουν διατηρήσει την παράδοση της τέχνης του φυσητού γυαλιού, και από εδώ μπορείτε να αγοράσετε γυάλινα κομψοτεχνήματα που αποτελούν το καλύτερο σουβενίρ και δώρο για τους αγαπημένους σας. Ακόμη, η Μάλτα είναι γνωστή για τις δαντέλες της.
Πληροφορίες
Προξενείο Μάλτας, Ευπλοίας 2, Πειραιάς, τηλ. 4526452
Air Malta, τηλ. 9562300-2
Μόντε Κάρλο
Γιατί είναι γνωστό το Μονακό; Σίγουρα για το καζίνο του, που είναι, με διαφορά, το κορυφαίο στη «γηραιά ήπειρο»
Ως τουριστικό κέντρο έχει υπερπολυτελή ξενοδοχεία, εντυπωσιακά μαγαζιά και δύο εντυπωσιακά αθλητικά γεγονότα: το γκραν πρι του Μονακό και το τουρνουά τένις Μόντε Κάρλο.
Η περιοχή, όμως, που επιθυμούσε ο δικός μας Αριστοτέλης Ωνάσης και που κάποτε ήταν υπό τον έλεγχό του φημίζεται, κυρίως, για το καζίνο της: το περίφημο καζίνο του «Μόντε Κάρλο»χτίστηκε το 1863 και έκτοτε αποτελεί τον ονομαστότερο «ναό» του τζόγου για τη «γηραιά ήπειρο». Μπλακτζακ, κουλοχέρηδες, μπακαρά, ρουλέτα, πόκερ, ζάρια, όλα βρίσκονται στη θέση τους περιμένοντας τους πολυάριθμους επισκέπτες να περάσουν ευχάριστα τις ελεύθερες ώρες τους.
Και λίγα λόγια για το κτίριο που στεγάζει για ενάμισι περίπου αιώνα το καζίνο: σχεδιάστηκε από τον Charles Garnier, τον αρχιτέκτονα-θρύλο της εποχής (δικό του δημιούργημα είναι και το Paris Opera). Το κτίριο στη σημερινή εποχή φιλοξενεί επίσης την Όπερα του Μόντε Κάρλο και θεωρείται ένα από τα πιο εντυπωσιακά της «γηραιάς ηπείρου».
Νοτιοδυτική Κορνουάλη
Πήγαμε για τελευταία, ίσως, φορά στην Κορνουάλη για να αποχαιρετίσουμε ένα σπιτάκι που είχαμε απέναντι από τον Πύργο του Παραμυθιού, το Σεν Μάικλς Μάουντ, που είναι η αντίστοιχη νησίδα του γαλλικού Μοντ Σεν Μισέλ.
Αλήθεια ήταν σαν να αποχαιρετούσαμε έναν παλιό, πιστό φίλο για πάντα. Σε αυτή την περίπτωση δεν μπορείς ούτε για ψέματα να πεις: «Θα ξανασυναντηθούμε κάποτε...».
Με την ευκαιρία επισκεφθήκαμε και τους φίλους που μένουν μόνιμα εκεί: ζωγράφοι, δύο παραγωγοί τηλεοπτικών προγραμμάτων, κεραμιστές. Η Κορνουάλη και ιδιαίτερα το χωριουδάκι του Σεντ Αϊβς, που έχει τα φθινοπωρινά απογεύματα ένα γλυκό φως που θυμίζει Μύκονο, είναι από τη δεκαετία του 1920 η δεύτερη πατρίδα των εικαστικών καλλιτεχνών, όχι μόνο ζωγράφων αλλά και άλλων, όπως λ.χ. της γλύπτριας Μπάρμπαρα Χέπγουορθ.
Γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο η Τέιτ Γκάλερι έχτισε μια θεσπέσια γκαλερί πάνω ακριβώς από την πλαζ. Το κτίριο θυμίζει άνθρωπο που επιχειρεί να αγκαλιάσει την απέραντη αμμουδιά.
Αλλά δεν είναι μόνο το Σεντ Αϊβς το κέντρο των καλλιτεχνών: μικρότερο αλλά εξίσου σημαντικό είναι το λιμανάκι του Νιούλιν, το τελευταίο ψαράδικο λιμάνι στη Νοτιοδυτική Κορνουάλη. Αντίστοιχα λοιπόν έχουμε τη σχολή του Σεντ Αϊβς και του Νιούλιν, δύο κοινότητες ζωγράφων, κυρίως, που δεν διαφέρουν και πολύ μεταξύ τους σε τεχνοτροπία. Το μικροσκοπικό Νιούλιν όμως είχε ανακαλυφθεί πρώτο από καλλιτέχνες περί τα τέλη του περασμένου αιώνα. Το Σεντ Αϊβς είναι γεμάτο από γκαλερί με κάθε είδους γλυπτά και πίνακες, μερικές δε παραμένουν ανοιχτές χειμώνα - καλοκαίρι, αλλά την τουριστική εποχή θα βρείτε μεγάλο συνωστισμό στα στενά του σοκάκια. Για μένα η Κορνουάλη είναι για μέσα Σεπτεμβρίου, ακόμη και Οκτωβρίου, αν ο καιρός δεν έχει χαλάσει ακόμη, ή άνοιξη. Αν πάτε στο Σεντ Αϊβς πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφθείτε το μουσείο της Μπάρμπαρα Χέπγουορθ, την Τέιτ και το εργαστήρι του μεγαλύτερου βρετανού κεραμιστή, του Μπέρναρντ Λιτς, που είναι ο «Βούδας» των βρετανών κεραμιστών και ο μόνος που μαθήτευσε επί 11 χρόνια στην Ιαπωνία. Μαζί με τη Χέπγουορθ και τον Μπεν Νίκολσον είχαν μεταβάλλει το Σεντ Αϊβς σε ένα μεγάλο εργαστήρι.
Οι «μεγάλοι» του Σεντ Αϊβς δεν ζουν πια, αλλά η γκαλερί Πένγουιθ κάνει τακτικά εκθέσεις με έργα τους, καθώς και με άλλων νεότερων καλλιτεχνών και το Σεντ Αϊβς Στούντιο του Λιτς βγάζει εκθεσιακά κομμάτια, αλλά και κεραμικά καθημερινής χρήσης.
Μια απαραίτητη εκδρομή είναι στο νησάκι του Σεν Μάικλ, σε απόσταση τριών μιλίων από την πόλη του Πενζάνς. Στην πραγματικότητα δεν είναι νησί: ανάλογα με την παλίρροια μπορείτε να περπατήσετε ή θα χρειαστεί να σας μεταφέρει πλωτό μέσο από το Σεν Μάικλ. Η οικογένεια Σεν Λέβενς, στην οποία ανήκει η νησίδα, στέλνει στο απέναντι χωριό Μαραζάιον κάθε Κυριακή πρωί εξάκωπες φαλαινίδες για να μεταφέρουν δωρεάν στην εκκλησία του νησιού τούς πιστούς. Πού αλλού μπορεί να βρεις τέτοιες μικρές ευχάριστες εκπλήξεις σαν και αυτήν;
Το σπιτάκι μας ήταν στην πλαγιά ακριβώς απέναντι από το νησάκι.
Αποβραδίς πάντα είχα έγνοια μου να ανοίξω τα μάτια μου προτού να ανατείλει ο ήλιος για να δω τον Πύργο του Παραμυθιού καθώς βγαίνει σιγά σιγά μέσα από την πάχνη...
Περιττό να πούμε ότι όλα τα τριγύρω εστιατόρια και οι παμπ έχουν φρέσκο ψάρι από το Νιούλιν. Σε απόσταση τριών μιλίων από το λιμανάκι υπάρχουν κάτι πέτρες σε κυκλικό σχήμα από την εποχή του χαλκού. Ο θρύλος λέει ότι οι πέτρες ήταν κοπέλες που βγήκαν να χορέψουν στο χωράφι ένα κυριακάτικο πρωινό και πως ο Θεός τις πέτρωσε στη θέση τους για να τις τιμωρήσει που τόλμησαν να χορέψουν τη μέρα που ήταν αφιερωμένη σε αυτόν...
Η κωμόπολη του Πενζάνς είναι ανάμεσα στο νησάκι του Σεν Μάικλ και στο λιμανάκι του Νιούλιν, που είναι και γραφικό και ζωντανό, γεμάτο από τράτες γαλλικές και ντόπιες.
Ενα άλλο μαγικό μέρος τα καλοκαιριάτικα βράδια είναι το Ελληνικό Θέατρο, όπως το λένε, όπου ο θίασος Μάινακ παρουσιάζει σαιξπηρικά έργα (και μερικά σύγχρονα) με φόντο τη θάλασσα και το ηλιοβασίλεμα. Δηλαδή οι θεατές κάθονται απέναντι στη θάλασσα με τους ηθοποιούς ανάμεσά τους. Συχνά ακούς και τους ηθοποιούς και τη θάλασσα και δεν γνωρίζεις ποτέ ποιανού η φωνή θα είναι πιο δυνατή, ως λίγο πριν από την παράσταση... Θα το βρείτε στο χωριουδάκι Πορθκέρνο, νοτιοδυτικά του Πενζάνς.
Στα παλιά χρόνια το Πενζάνς ήταν λιμάνι πειρατών και γι' αυτό πολλά από τα καπηλειά έχουν σήμερα ονόματα γνωστών πειρατών ή ναυάρχων. Μάλιστα ένα από αυτά έχει στη σκεπή του έναν αγριωπό πειρατή πεσμένο μπρούμυτα με το μουσκέτο του.
Στο σοκάκι που κατεβαίνει από τον «πειρατή» στο λιμανάκι είναι ένα μικρό ξενοδοχείο λουλακί και άσπρο. Η οικοδέσποινα δεν είναι άλλη από την Τζιν Σρίμπτον, το γνωστό μοντέλο της δεκαετίας του '60 που παντρεύτηκε, έκανε οικογένεια και ρίζωσε στο Πενζάνς.
Και κάτι πιο πρακτικό: ο πιο ευχάριστος τρόπος να ταξιδέψει κανείς στην Κορνουάλη είναι να πάρει το τρένο από τον σταθμό του Πάντινγκτον στο Λονδίνο, με αριθμημένες θέσεις που κάνει κάπου πέντε ώρες και κάτι ως το Πενζάνς και να νοικιάσει εκεί αυτοκίνητο για την περιήγηση στα γύρω χωριά. Τους θερινούς μήνες ο πιο εύκολος τρόπος από το Πενζάνς στο Σεντ Αϊβς είναι με το τρενάκι, διότι το πάρκινγκ στο Σεντ Αϊβς είναι προβληματικό. Α, ναι, το τρενάκι πάει γιαλό γιαλό και η θέα είναι μοναδική. Το δυτικότερο άκρο της Βρετανίας λέγεται Λαντς Εντ και ως πρόσφατα ήταν ένα ακρωτήριο με ένα καφενεδάκι. Αλλά κάποιος πολυεκατομμυριούχος το αγόρασε και έχτισε ένα συγκρότημα ξενοδοχειακό - τουριστικό - συνεδριακό.
Λαντς Εντ είναι η μια άκρη της Βρετανίας, Τζον Ο Γκρόατς είναι η άλλη στο βορειοανατολικό άκρο της Σκωτίας που ακόμη δεν το έχουν εκμοντερνίσει και το νοτιότατο είναι και αυτό στην Κορνουάλη. Λέγεται Λίζαρντ (σαύρα) και είναι ένα από τα πιο επιβλητικά κομμάτια της Κορνουάλης, ιδίως αν έχει θάλασσα. Για να φθάσεις στο νοτιότατο σημείο περνάς με το αυτοκίνητο πρώτα μια μεγάλη βάση ελικοπτέρων του ναυτικού (Κόλντροουζ) που χρησιμοποιείται και για διάσωση, μετά περνάς δίπλα από μια έκταση με κίτρινους θάμνους στο Γκουνχίλι, όπου υπάρχει ένα «δορυφορικό πάρκο», δηλαδή δεκάδες τεράστια δορυφορικά πιάτα διαμέτρου περίπου 20 μέτρων που συλλαμβάνουν τα σήματα των δορυφόρων και τα φέρνουν στη Γη και στη συνέχεια τα ενισχύουν και τα διοχετεύουν όπου δει. Αυτό είναι απαραίτητο, διότι το τηλεφωνικό σήμα ώσπου να φθάσει στον δορυφόρο είναι 100.000 φορές πιο αδύνατο. Η παρουσία αυτών των «θηρίων» στη μοναξιά της ραχοκοκαλιάς της χερσονήσου Λίζαρντ είναι ένα απόκοσμο θέαμα. Και για να μη μείνει ο ταξιδιώτης χωρίς εκπλήξεις, εκεί όπου τελειώνουν τα δορυφορικά πιάτα αρχίζει μια «φάρμα ανεμόμυλων» όπου δεκάδες ανεμόμυλοι σε ομάδες στις κορυφές των λόφων σφυρίζουν απαλά σαν νοτιοαμερικανικό ξύλινο φλάουτο...
Στο νοτιότατο άκρο η θάλασσα συνήθως βράζει με μανιασμένο μουγκρητό. Δύο καφενεδάκια - παράγκες σε προστατεύουν από τον αέρα και σου προσφέρουν ζεστό τσάι και σπιτικά βουτήματα. Λίγο παραπάνω στέκει ένας φάρος γιατί το πέρασμα είναι από τα πιο άτιμα που υπάρχουν με ρεύματα και συχνά υπάρχει ομίχλη όταν δεν φυσά. Αλλά ο φάρος δεν φτάνει: κάτω από το κτίριό του στέκουν κάτι μπουρούδες σαν σάλπιγγες.
Οταν έχει ομίχλη τις βάζουν μπροστά και έχουν μια βαριά μελαγχολική φωνή: μπου-ου-ου.
Και η ομίχλη στέλνει πίσω τον μελαγχολικό ήχο και αθέλητα σου σηκώνεται η τρίχα...
(πηγή: www.tovima.gr, 07/06/1998)
Οι φυλές των προσκυνητών
Την ίδια ώρα που οι περισσότεροι Ελληνες κάνουν τις τελευταίες ετοιμασίες για τον οβελία, μια σημαντική μερίδα συμπατριωτών μας αναζητεί τη θεία φώτιση στους Αγίους Τόπους. Εκεί θα συναντήσουν πιστούς όλων των χριστιανικών δογμάτων, αλλά και μουσουλμάνους και ισραηλίτες. Είναι όλοι τους προσκυνητές.
Το κυνήγι της χαμένης ψυχής
"Κάθε προσκυνητής βλέπει τα πράγματα με τον δικό του τρόπο, υπάρχουν ωστόσο όρια στο τι μπορεί να αντιπροσωπεύει το προσκύνημα, στο σχήμα και τη μορφή που μπορεί να πάρει, στις αλήθειες που μπορεί να αποκαλύψει". Γράφοντας τις γραμμές αυτές, ο Εντουαρντ Σαϊντ είχε κατά νου τα ταξίδια γάλλων και βρετανών περιηγητών του περασμένου αιώνα στην Ανατολή και τους Αγίους Τόπους. Μόνο που τα λόγια του δίνουν το περίγραμμα μιας δραστηριότητας που, όσο κι αν μεταμορφώθηκε στο πέρασμα των αιώνων, διατηρεί ακόμη αρκετά από τα πανάρχαια χαρακτηριστικά της. Πράγματι, δύσκολα θα βρούμε άλλη ανθρώπινη συνήθεια τόσο διαδεδομένη στο χώρο και τόσο ανθεκτική στο χρόνο όσο το ταξίδι σε τόπους ιερούς με στόχο το προσκύνημα. Από την αρχαιότητα έως σήμερα, παραμένει σταθερή η πεποίθηση ότι η δέηση ή η τέλεση των θρησκευτικών καθηκόντων είναι αποτελεσματικότερη σε κάποιους συγκεκριμένους τόπους: στους τόπους όπου γεννήθηκαν, πέθαναν, θαυματούργησαν, μαρτύρησαν ή απλώς εμφανίστηκαν θεοί και άγιοι, στα σημεία όπου υπήρχαν αγάλματα, ναοί, εκκλησίες, λείψανα αγίων ή θαυματουργές εικόνες, στα μέρη όπου διαδραματίστηκαν τα σημαντικότερα γεγονότα της ιστορίας κάθε θρησκείας.
Διαπερνώντας εποχές και πολιτισμούς, η κοινή πίστη στη σημασία του προσκυνήματος συνδέει μεταξύ τους και τις πιο διαφορετικές θρησκείες. Κι αν σήμερα έχουν εκλείψει πια τα κίνητρα που κατά την αρχαιότητα οδηγούσαν τα βήματα των προσκυνητών στους ναούς της Παλλάδας Αθηνάς, της Αφροδίτης των Κυθήρων, της Αφροδίτης της Πάφου ή της Εφέσιας Αρτέμιδος, στην Ελεφαντίνη και την Ηλιούπολη της Αιγύπτου ή στο μαντείο του Αμμωνα Ρα στη Λιβύη, ο πυρήνας του "θρησκευτικού τουρισμού" παραμένει ο ίδιος: η μετακίνηση για λόγους θρησκευτικούς συνεχίζει να υπόσχεται στον ταξιδιώτη κάτι πολυτιμότερο από τη γνωριμία ενός ξένου τόπου, έναν ελκυστικό συνδυασμό του τερπνού (της επίσκεψης σε μέρη συνήθως εξωτικά) μετά του ωφελίμου (τη σωτηρία της ψυχής του). Εξάλλου, κατά πολλούς, η γέννηση του σύγχρονου τουρισμού οφείλει πολλά στην παράδοση του λατρευτικού ταξιδιού. Ο Τόμας Κουκ, θυμίζει πρόσφατο σχετικό αφιέρωμα του ιταλικού L' Espresso (27/3), προτού γίνει ο πατριάρχης των ταξιδιωτικών πρακτόρων της νεότερης εποχής, ήταν ένας απλός ιεροκήρυκας. Κι όταν στις 5 Ιουλίου 1841 φόρτωνε σε ένα αγγλικό τρένο τους πρώτους 570 πελάτες του για ένα καλά οργανωμένο προσκύνημα, ήταν απόλυτα πεισμένος ότι εκτός από το ταξίδι τούς προσέφερε και την άφεση των αμαρτιών τους.
Από τότε, τα τουριστικά πακέτα με το διττό περιεχόμενο (του ταξιδιού και της μεταμέλειας) γνωρίζουν όλο και μεγαλύτερη ανάπτυξη. Με αποτέλεσμα, όπως γράφτηκε χαρακτηριστικά, η Λούρδη στη Γαλλία να ανταγωνίζεται τις Κάννες σε ξενοδοχειακές μονάδες, ενώ το ισπανικό προσκύνημα του Σαντιάγο ντε Κομποστέλα να μην υστερεί της Ντίσνεϊλαντ. Την ίδια ώρα, ο παγκόσμιος χάρτης του θρησκευτικού τουρισμού είναι κατάστικτος από σημεία όπου οι πιστοί των διαφορετικών θρησκειών συρρέουν από τα πέρατα της γης για να πραγματοποιήσουν το πανανθρώπινο όνειρο του "χατζή". Πέρασε πια ανεπιστρεπτί ο καιρός που ένα ταξίδι στους Αγίους Τόπους προϋπέθετε πολύχρονη ψυχική και υλική προεργασία, ένα στοίχημα ζωής που μπορούσε να κοστίσει στον πιστό ακόμη και το θάνατο. Τον 16ο αιώνα, σύμφωνα με υπολογισμούς του γάλλου ιστορικού Φερνάν Μπροντέλ, το θαλάσσιο ταξίδι από τη Βενετία έως τους Αγίους Τόπους διαρκούσε κατά μέσο όρο 43 ημέρες, ενώ για την επιστροφή απαιτούνταν τουλάχιστον 93 ημέρες. Τέσσερις αιώνες αργότερα, η εκμηδένιση των αποστάσεων έχει μετατρέψει το επικίνδυνο ταξίδι σε ανώδυνη μετακίνηση. Η μαζικότητα είναι ένα από τα αποτελέσματα της αλλαγής των συνθηκών: Περί τα δύο εκατομμύρια είναι σήμερα οι μουσουλμάνοι που επισκέπτονται κάθε χρόνο τη Μέκκα, ενώ το 1939 δεν ξεπερνούσαν ακόμη τις 60 χιλιάδες. Οσο για τους καθολικούς, στα 20-30 εκατομμύρια υπολογίζονται οι προσκυνητές που θα συρρεύσουν στο Βατικανό για το ιωβηλαίο του 2000.
Κοινό το ταξίδι, αλλά διαφορετικοί οι τόποι προορισμού. Με την εξαίρεση των προτεσταντών που από νωρίς κατήγγειλαν την εμπορευματοποίηση (υλική και πνευματική) των προσκυνημάτων, οι υπόλοιποι χριστιανοί συνεχίζουν να δίνουν ιδιαίτερη σημασία στα ταξίδια στους ιερούς τους τόπους, μια συνήθεια που τη διατηρούν από τον 4ο αιώνα. Βασικό προσκύνημά τους η Ιερουσαλήμ, αλλά όχι το μοναδικό. Στα πολλά ιερά μέρη της καθολικής εκκλησίας συγκαταλέγονται η Ρώμη (εκεί που μαρτύρησαν οι άγιοι Πέτρος και Παύλος), η Λούρδη (μέρος θαυματουργό, όπου εμφανίστηκε το όραμα της Παναγίας το 1858), η Παναγία της Σάρτρ, το Μον Σεν Μισέλ, η Λα Σαλέτ, η Παναγία ντελ Πιλάρ στη Σαραγόσα κ.ο.κ. Η Παναγία της Τήνου, τα λείψανα του Αγίου Σπυρίδωνα στην Κέρκυρα, του Αγίου Γεράσιμου στην Κεφαλλονιά και του Αγίου Διονύσιου στη Ζάκυνθο αποτελούν μερικά από τα σπουδαιότερα προσκυνήματα για τους ορθοδόξους.
Στα μέσα Απριλίου ήταν φέτος η σωστή εποχή για την επίσκεψη στη Μέκκα, το βασικό προσκύνημα των μουσουλμάνων, ένα ταξίδι που οφείλουν να πραγματοποιήσουν μία τουλάχιστο φορά στη ζωή τους. Με ειδικό λευκό ένδυμα και καλυμμένο το κεφάλι, άνδρες και γυναίκες επί πέντε συνεχείς ημέρες καλούνται να ακολουθήσουν εκεί την τελετουργία που θα τους μετατρέψει σε "χατζήδες". Συχνά συνδυάζουν την επίσκεψη αυτή με ένα προσκύνημα στη Μεδίνα, όπου βρίσκεται ο τάφος του Προφήτη, και αποτελεί τον δεύτερο σημαντικότερο ιερό τους τόπο. Τρίτη άγια πόλη η Ιερουσαλήμ με το περίφημο Τέμενος του Ομάρ, από όπου αναλήφθηκε στους ουρανούς ο Μωάμεθ, σε ένα σημείο της Παλιάς Πόλης εξίσου ιερό για εβραίους και χριστιανούς.
Εκτός όμως από τους γνωστούς στη Δύση ιερούς τόπους εβραίων, χριστιανών και μουσουλμάνων, άπειρα είναι τα προσκυνήματα και των άλλων, πιο άγνωστων σε μας, θρησκειών. Στην Κίνα, για παράδειγμα, υπάρχουν εννέα ιερά βουνά, από τα οποία τα πέντε συνδέονται με τον ταοϊσμό και τα άλλα τέσσερα με το βουδισμό. Σύμφωνα με τη διδασκαλία του Βούδα, κάθε πιστός οφείλει να επισκεφθεί ένα τουλάχιστον από τέσσερα ιερά σημεία της Ινδίας (Λουμπίνι, Μποντγκάγια, Ιζιπατάνα, Κουσινάρα). Ετσι, στο πέρασμα των αιώνων, εκατομμύρια υπήρξαν οι πιστοί από κάθε γωνιά της Ασίας που πραγματοποίησαν το προσκύνημα αυτό, ενώ το θέμα της μετάβασης σε έναν από τους τέσσερις άγιους τόπους της Ινδίας αποτέλεσε βασικό μοτίβο της βουδιστικής φιλολογίας. Εξίσου σημαντική είναι η επίσκεψη στα μέρη εξαγνισμού (τίθρα) για τους ινδουιστές. Το Αλαχαμπάντ στο Γάγγη, αλλά και το Μπεναρές, είναι δύο από τα χιλιάδες ιστορικά προσκυνήματά τους.
Διαχρονικό και ευρύτατα διαδεδομένο, το ταξίδι στους ιερούς τόπους δεν συνιστά ωστόσο μια ενιαία ανθρώπινη εμπειρία. Αν κρίνουμε από τους πολλούς προσκυνητές που μίλησαν για την προσωπική τους εμπειρία, τα κίνητρά τους είναι συχνά διαφορετικά, άλλες και οι αναμονές τους από την επίσκεψη. Δεν πρόκειται απλώς για το προφανές δίλημμα τουρισμός ή πίστη. Ορισμένοι μοιάζουν να συμμερίζονται την ελπίδα ότι το ταξίδι θα σημάνει τη ρήξη με το ίδιο τους το παρελθόν, στάση που ο ιστορικός Ζ. Ντιμπί εντόπισε ήδη στον δυτικό Μεσαίωνα. Αλλοι αντιμετωπίζουν το προσκύνημα ως διαδικασία αποκάλυψης της αλήθειας, όπως ο Μάλκολμ Χ που μόνο στη Μέκκα θα πειθόταν για τη σημασία του Ισλάμ στον αγώνα του. Υπάρχουν όμως και κάποιοι, όπως ο Μαρκ Τουέιν, που το τέλος του ταξιδιού νιώθουν μια έντονη αμηχανία: "Δεν καταφέρνω να αντιληφθώ ότι εδώ που κάθομαι κάθησε ένας θεός, ότι βλέπω το ρυάκι και τα βουνά που αντίκρισε αυτός ο θεός. (...) Οι θεοί, όπως τους καταλαβαίνω εγώ, κρύβονται πάντοτε στα σύννεφα κι είναι πολύ μακρινοί."
Rafting, trekking και ...churching
Δεν χρειάζεται να περιμένουμε το Πάσχα για να αντιληφθούμε ότι και στη χώρα μας -όπως σ' όλο τον κόσμο- ο προσκυνητής αποτελεί έναν ειδικό στόχο της τουριστικής βιομηχανίας. "Αργή αλλά σταθερή ανάπτυξη παρουσιάζει ο θρησκευτικός τουρισμός. Με κέντρο τις Μητροπόλεις, τις μεγάλες ενορίες της πρωτεύουσας αλλά και διάφορες θρησκευτικές οργανώσεις, διοργανώνονται επισκέψεις σε θρησκευτικούς τόπους, είτε με αφορμή κάποια θρησκευτική εορτή, εκδήλωση ή τελετή, είτε όχι. Οι συμμετέχοντες στις επισκέψεις αυτές ανήκουν συνήθως στην τρίτη ηλικία", σημειώνει το περιοδικό "Τουρισμός και Οικονομία" (Απρίλιος, 1994). Προφανώς, τα "ταξίδια του Θεού", δεν απασχολούν αποκλειστικά τα εκατοντάδες γραφεία ενοικιάσεως πούλμαν στις κατά τόπους ενορίες (τα οποία οφείλουν στους προσκυνητές περίπου το 20% του τζίρου τους), αλλά ολόκληρο τον κλάδο του τουρισμού. Οπως μας εξηγεί ο ειδικός στον τουρισμό, ερευνητής του ΕΚΚΕ, Πάρις Τσάρτας, "δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι πρόκειται για την πιό οργανωμένη, σχεδόν συντεταγμένη, ειδική αγορά, και ότι, ανεξάρτητα από τη μικρομεσαία εισοδηματική κατάσταση αυτού του είδους των ταξιδιωτών, ο αριθμός τους αυξάνεται σταθερά". Επομένως και τα κέρδη, του σχετικού δικτύου, δεν πάνε πίσω.
Μόνο στο εσωτερικό της χώρας διακινούνται -προς τα πάσης φύσεως Μοναστήρια- γύρω στα 300.000 άτομα, κάθε χρόνο. Η Εκκλησία έχει τους δικούς της λόγους να τα ενθαρρύνει. Πέρα από το το πλήθος των "προσκυνηματικών οδηγών", των "οδοιπορικών", και του υπόλοιπου σχετικού καθοδηγητικού υλικού που διαθέτει στους πιστούς, η Εκκλησία παρεμβαίνει ακόμα πιο δυναμικά. Λίγες μέρες, π.χ, πριν το φετινό Πάσχα, διαβάσαμε ορισμένες σχετικές λεπτομέρειες: "Ηδη οι Ελληνορθόδοξες Μητροπόλεις της Ευρώπης, με πρωτοβουλίες, σε τοπικό επίπεδο, αλλά οργανωμένα και μελετημένα μέσα στο πνεύμα που τους έχει εμπνεύσει το Οικουμενικό Πατριαρχείο, πραγματοποιούν προσκυνηματικές εκδρομές στον ομφαλό της Χριστιανοσύνης και του Ελληνορθόδοξου Πνεύματος, την Κωνσταντινούπολη (...) Πηγαίνουν στο Φανάρι για να πάρουν την ευλογία του Οικουμενικού Πατριάρχη, που αποτελεί επί αιώνες το σύμβολο ενότητος του Γένους, από την παρουσία του οποίου αναβλύζουν τα οράματα του Ελληνισμού" ("Καθημερινή", 6.4. 1997). Σε διάφορες ενορίες του λεκανοπεδίου βλέπουμε φυλλάδια εξειδικευμένων ταξιδιωτικών γραφείων, τα οποία "πραγματοποιούν συνεχώς εκδρομάς εις τους Αγίους Τόπους καθ' όλον το έτος, υπό την αιγίδα της εν Ελλάδι Εξαρχίας του Παναγίου Τάφου". Και βεβαίως, οι μετακινήσεις προσκυνητών από τους τουρ οπερέιτορς "υπό την αιγίδα" εκατοντάδων Κληρικών, Ηγουμένων, αλλά και άλλων ημι-θρησκευτικών παραγόντων, δεν έχει τελειωμό. Από τον Οσιο Πατάπιο, τη Φανερωμένη και τον Αγιο Ραφαήλ, έως την Καπερναούμ, το Περιβόλι της Παναγιάς και τον Γολγοθά. Για όλα τα γούστα και όλα τα βαλάντια.
Ως ξεχωριστό είδος -target group στη γλώσσα του μάρκετινγκ- οι προσκυνητές, αλλά και όλοι οι θρησκευόμενοι πελάτες, προσεγγίζονται μέσω μιας ειδικής γλώσσας. Οι ταξιδιωτικοί πράκτορες, όλου του φάσματος, γνωρίζουν πολύ καλά τον κώδικα. Οταν πρόκειται να στείλεις ειδικό κόσμο το Πάσχα στην Πάτμο ή στη Χίο, π.χ, τα νησιά αυτομάτως γίνονται Ιερά και όχι "ηλιόλουστα, καταγάλανα, κοσμοπολίτικα" κ.λπ. Την Μ. Πέμπτη, δεν έχει ταβερνάκι, ουζάκι και μπαράκι, αλλά "παρακολούθηση της αναπαράστασης του Νιπτήρα η οποία γίνεται μόνο στην Πάτμο και τα Ιεροσόλυμα". Το πακέτο της εκδρομής στην "Πολιτιστική Πρωτεύουσα", μετονομάζεται σε "Πάσχα στη Βυζαντινή Θεσσαλονίκη". Και στις Φέρρες αν φέρεις κόσμο την Ανάσταση, θα προβάλεις "τον περίφημο ναό Κοσμοσωτήρος του 12ου αιώνα, το σύμβολο της Θράκης, με τα περίφημα ψηφιδωτά και την κρύπτη", και θα έχεις προσλάβει κάποιον θρησκευτικό "ειδικό ομιλητή". Ακόμα και στο Μόντε Κάρλο θα βρεις τρόπο να ικανοποιήσεις τις θρησκευτικές ανάγκες των τουριστών σου: "Θα επισκεφθούμε τα Ανάκτορα και το ονομαστό Καζίνο. Το βράδυ θα παρακολουθήσουμε την τελετή της Ανάστασης σε ορθόδοξη εκκλησία. Και μετά μεζέδες στο ξενοδοχείο, προσφορά του γραφείου μας".
Τα πρακτορεία που μεταφέρουν χιλιάδες προσκυνητές στους Αγίους Τόπους και το Σινά, ιδίως την περίοδο των Παθών του Κυρίου, ξέρουν ότι έχουν να κάνουν με "τον σκληρό πυρήνα", με τους πιο αυστηρούς από τους θεοσεβείς πελάτες τους. Σέβονται την κατανυκτική ατμόσφαιρα μέσα στην οποία ζουν οι προσκυνητές, και οφείλουν να διασκεδάσουν τις πολλαπλές τους ανασφάλειες. Απευθύνονται, κυρίως, σε ανθρώπους μεγάλης ηλικίας, με ελάχιστες ταξιδιωτικές εμπειρίες και φόβο για τον όποιο ξένο. Αν αναλογιστούμε την περσινή δολοφονική επίθεση που δέχτηκε ένα γκρουπ Ελλήνων στο Κάιρο (προερχόμενο από τους Αγίους Τόπους) ή κάμποσα άλλα τραγικά ατυχήματα σε ανάλογες εκδρομές, μπορούμε να καταλάβουμε τη δυσκολία στη χάραξη μιας αποτελεσματικής στρατηγικής προσέλκυσής τους. Ξεκινώντας από το συμβολικό πεδίο, δεν χρησιμοποιούν τη λέξη Ιερουσαλήμ. Γράφουν, ει δυνατόν με βυζαντινούς χαρακτήρες, π.χ, "Πάσχα στα Ιεροσόλυμα". Αποφεύγουν τη χρήση κάθε μη βιβλικού τοπωνύμιου. Υπογραμμίζουν τα προσφερόμενα νηστίσιμα γεύματα, τη λιτότητα της φιλοξενίας (και όχι τα πολλά αστέρια των ξενοδοχείων) και τη χριστιανική σημασία κάθε στιγμής του προγράμματος: "Αναχώρηση νωρίς το πρωί για την Ιερά Μονή του Αγίου Γεωργίου Χοτζεβίτου όπου βρίσκονται το σπήλαιο του Προφήτη Ηλία και ο τόπος προσευχής Ιωακείμ και Αννης για την ατεκνία τους". "Ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων κ. Διώδωρος Α' νίπτει συμβολικώς τους πόδας 12 κληρικών εις ανάμνησιν της πράξεως του Κυρίου κατά τον Μυστικόν Δείπνον". "Ωρα 07:00. Συγκέντρωσις των προσκυνητών εις το Πραιτώριον όπου ψάλλονται αι Μεγάλαι Ωραι. Μετά το πέρας ο επικεφαλής Μητροπολίτης φέρων τον Σταυρόν επί του ώμου ανέρχεται την οδόν του Μαρτυρίου".
Η πανήγυρις των πανηγύρεων
Κατάνυξη, έχθρα και εγρήγορση για τυχόν επεισόδια. Οι προσκυνητές του Πάσχα στα Ιεροσόλυμα βρίσκονταν συχνά αντιμέτωποι με τα πιο αντιφατικά συναισθήματα. Ενας από αυτούς, ο αλεξανδρινός λόγιος Ευγένιος Μιχαηλίδης, αναπολεί την "εορτήν των εορτών και πανήγυριν των πανηγύρεων" σε κείμενό του δημοσιευμένο το Πάσχα του 1936 με τίτλο "Παραδόσεις από την χώραν των προσκυνημάτων":
"Είναι 11 ώρα π.μ. του Μεγάλου Σαββάτου. Η χριστιανική νεολαία της Αγίας Πόλεως λαμβάνει την θέσιν της περί το Κουβούκλιον ένθα το άγιον φως της ημέρας εκείνης θα φωτίση την διάνοιάν μας. Ακρα σιωπή επικρατεί, αλλ' αυτή από καιρού εις καιρόν διακόπτεται με εκκωφαντικά άσματα, που έχουν στόχον τους απογόνους εκείνων, οι οποίοι εσταύρωσαν τον Σωτήρα του κόσμου. Εκτοτε παρήλθον περί τα 2 χιλ. χρόνια και η έχθρα εξακολουθεί βαθειά να έχη τας ρίζας της εις την καρδίαν μας! Θαρρείς πως δεν είμεθα οπαδοί Εκείνου, που εκ του ύψους του σταυρού συνεχώρησε τους αντιπάλους Του!
Περί την 12 φθάνει ο Πατριάρχης μας, ή και ο εκάστοτε Αντιπρόσωπός Του, με μεγάλην συνοδείαν ρασοφόρων, υπερασπιστών της Ιεράς ελληνικής παρακαταθήκης! Ολοι ακμαίοι και φαιδροί και κάποτε κάποτε σκεπτικοί! Η ιεροτελεστία της ημέρας εκείνης πολλάκις κρύπτει απρόοπτα, δι' αυτό και η Κυβέρνησις την ημέραν εκείνην αγρυπνά με εξαιρετικά μέτρα.
Ακολουθεί λιτανεία περί το άγιον Κουβούκλιον (...). Την τάξιν διατηρεί σεβαστή στρατιωτική δύναμις, ετοίμη εις πρώτον σύνθημα να λάβη θέσιν επιθετικήν. Ιερωμένοι Ελληνες, Κατόλικοι, Αρμένιοι, Συριάνοι και Χαμπέσοι παρακολουθούν τα γεγονότα και είναι έτοιμοι εις επέμβασιν, όταν σημειωθή και το ελάχιστον κρούσμα αντιπροσκυνηματικόν. Καθεστώς ιδιόρρυθμον! Παραδόσεις σεβασταί!
Τελειώνει η λιτανεία (...). Προ της θύρας ακριβώς διακρίνεται εκπρόσωπος του ιθαγενούς κλήρου. Ολη η προσοχή του, όλος ο νους του είναι εστραμμένα προς την κυκλοτερή θύραν και κάπου κάπου ρίπτει μια ματιά γύρω του, ίνα βεβαιωθή πως οι άνθρωποί του, οι υπερασπισταί του, ευρίσκονται όλοι έτοιμοι εις τας θέσεις των. Εξαφνα, ο ιερεύς αυτός επί ώμων ευρίσκεται εις μεγάλην απόστασιν από το Κουβούκλιον, μπροστά από τον Σκευοφύλακα του Ναού της Αναστάσεως, διά να του παραδώση το άγιον φως που μόλις παρέλαβε, πρώτος, από τα χέρια του Αρχιερέως Του. Δυναταί κωδωνοκρουσίαι αγγέλλουν το γεγονός, ο δε τηλέγραφος αυτοστιγμεί το εξαπλώνει εις τα τέσσαρα πέρατα του κόσμου!" (περ. "Παναιγύπτια", 11 Απριλίου 1936, σ.38).
Ο προσκυνητής των 5 ηπείρων
Κάθε πιστός μουσουλμάνος θεωρεί υποχρέωσή του να επισκεφθεί την ιερή Καάμπα στη Μέκκα της Σαουδικής Αραβίας τουλάχιστον μια φορά στη ζωή του. Ο Ροζέ Γκαροντί ασπάστηκε τον ισλαμισμό το 1982, στα 70 του. Βιαζόταν, λοιπόν, να εκπληρώσει την υποχρέωσή του. Αναδημοσιεύουμε αποσπάσματα από τις αναμνήσεις του για το προσκύνημα του 1986, τα οποία παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, εφόσον ο γνωστός γάλλος συγγραφέας έχει προλάβει να μεταπηδήσει από το σταλινισμό στο χριστιανισμό και έχει φλερτάρει ελαφρώς με το βουδισμό. Ισως επειδή κι ο ίδιος διαισθάνεται ότι μπορεί την επομένη να προσηλυτιστεί σε κάποιο άλλο δόγμα, ο Γκαροντί δίνει στο "προσκύνημα" μια πανθρησκευτική μορφή.
Εκατοντάδες χιλιάδες μουσουλμάνοι φθάνουν για το προσκύνημα που ξεκινά σε τρεις μέρες. Ηδη από το ξενοδοχείο φοράω το "Ιχράμ", το οποίο είναι υποχρεωμένος να φέρει κάθε προσκυνητής κατά τη διάρκεια του εξαγνισμού: μια ποδιά από λευκό ύφασμα που περιβάλλει τους γοφούς, ένα μαντίλι ριγμένο πάνω στους ώμους.
Στα πεζοδρόμια της Μέκκας συνωθούνται άντρες και γυναίκες από τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα και ψάχνουν μια σκιερή γωνιά, δίπλα σ' ένα καμιόνι, σε μια γέφυρα ή σ' ένα βράχο των κοντινών λόφων.
Το μπερδεμένο πλήθος μπαίνει στον περίβολο του τεμένους: ένα μοναδικό λευκό άνθος με τον ύπερο της Καάμπα, ντυμένο με χρυσοποίκιλτο μαύρο βελούδο. Από την ανώτερη κιονοστοιχία, στις δύο η ώρα το πρωί, παρατηρώ αυτό το νεφέλωμα. Από εδώ δεν είναι δυνατόν να διακρίνεις πρόσωπα, παρά μόνο το πλήθος που διαρκώς αυξάνεται. Μέσα στη νύχτα, εξαφανίζεται το σχήμα του τεμένους. Μένει μόνο το φως: το διπλό στεφάνι, κάτω, και οι λάμπες που αστράφτουν σαν χρυσαφένιες σταγόνες πάνω στα μάρμαρα.
Κι αυτός ο τροχός που γυρίζει, αυτός ο τροχός.
Δεν είναι δυνατόν να αντισταθούμε σ' αυτό τον ίλιγγο, δεν είναι δυνατόν να μην αναμιχθούμε στο λαό της Εξόδου. Μόλις βυθιζόμαστε σ' αυτό το χείμαρρο ξεσπά η Εξοδος όλων των λαών της γης, που έχουν έρθει με τη δύναμη των αιώνων για να ανανεώσουν το συμβόλαιο του Αβραάμ με το Θεό του.
"Λαμπαϊκ, Αλαχούμα, Λαμπαϊκ."
"Ηρθα, Θεέ μου, ήρθα."
Κάτω από τους προβολείς, η τεράστια μαρμάρινη αυλή θυμίζει ένα παγοδρόμιο, λευκό και διάφανο.
Κέντρο του κόσμου και καρδιά της ύπαρξης για ένα δισεκατομμύριο μουσουλμάνων, ο πέτρινος κύβος, ακίνητος κινητήρας της έλξης στον ανθρώπινο γαλαξία, είναι ο άξονας αυτού του τροχού που γυρίζει με φορά αντίστροφη από τους δείκτες του ρολογιού. Μοιάζει σαν να επιχειρούμε όλοι μαζί να επιστρέψουμε κόντρα στο ρεύμα της ιστορίας, για να ανακαλύψουμε την πηγή: τον Μωάμεθ, τον Ιησού, τον Μωυσή, και -τέλος- τον Αβραάμ, ο οποίος - σύμφωνα με το Κοράνι- κατασκεύασε την Καάμπα.
Το προσκύνημα δεν είναι μόνο η εικόνα της κοινότητας του Ισλάμ, αλλά και το σύμβολο του εσωτερικού ταξιδιού προς το κέντρο του εαυτού μας. Η στιγμή που κρίνουμε τη ζωή μας, από μια σκοπιά πέραν της ζωής. Η προσευχή, όπου μνημονεύουμε το Θεό, είναι η στιγμή που υψωνόμαστε υπεράνω των καθημερινών μας προβλημάτων.
Η στιγμή της ρήξης.
Η ώρα που αρχίζουμε την πορεία.
Αυτός που οδηγεί την προσευχή μας είναι ο Ισάμ Ατάρ. Εικόνα της θυσίας και της αγιότητας, αυτός ο παλιός αρχηγός των Αδελφών μουσουλμάνων στη Συρία έχει γίνει στόχος των εξουσιών: oι δολοφόνοι που δεν τον βρήκαν σκότωσαν τη γυναίκα του. Σήμερα διευθύνει μια από τις πιο ζωντανές και πιο μεγάλες μουσουλμανικές κοινότητες της Ευρώπης, στη Γερμανία, στο Εξ Λα Σαπέλ. Ακολουθώ την προσευχή του Ισάμ Ατάρ, οι κινήσεις μου συνδέονται με τις δικές του στην αλληλεγγύη ενός σώματος. Κοινωνώ με τις μεταβολές των βουνών, τα κύματα της θάλασσας, τις κινήσεις του σταριού.
Η προσευχή δεν μας ενώνει μόνο με τη φύση και με τον κόσμο, αλλά με την ανθρωπότητα ολόκληρη: τα "κίμπλας" όλων των τζαμιών του κόσμου σχηματίζουν γύρα από την Καάμπα ομόκεντρους κύκλους που συμβολίζουν την υπέρτατη ενότητα.
ΟΙ ΜΕΝ ΚΑΙ ΟΙ ΔΕ
ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΙ ΤΟΥΡΙΣΤΕΣ. Οι τουρίστες της ειδικής αυτής κατηγορίας αποφεύγουν να ταξιδέψουν μόνοι. Πρόσφατες μελέτες για τους τρόπους μετάβασης σε Λούρδη, Φάτιμα και Λορέτο, καθώς και σε προσκυνήματα των ΗΠΑ, του Καναδά και της Ινδίας, δείχνουν ότι οι ταξιδιώτες προσκυνητές μετακινούνται στις περισσότερες περιπτώσεις ομαδικά. Οπως προκύπτει από δείγμα 1.537 προσκυνητών, μόνο το 11% είχαν επιλέξει να ταξιδέψουν μόνοι. Το 65% ταξίδευαν με μέλη της οικογένειάς τους, 12% με φίλους και 12% με οργανωμένα γκρουπ. Ενα διαφορετικό δείγμα αποτελούμενο αποκλειστικά από προσκυνητές της Λούρδης έδειξε μεγαλύτερη αναλογία οργανωμένων ταξιδιών, ανεβάζοντας το ποσοστό τους στο 29%.
ΤΑΞΙΔΙΩΤΙΚΟΙ ΠΡΑΚΤΟΡΕΣ. Τα θρησκευτικά ταξίδια οργανώνονται από διαφορετικούς κατά θρησκεία φορείς. Στον χριστιανικό κόσμο, τα γκρουπ των προσκυνητών οργανώνονται συχνά από τις ίδιες τις εκκλησίες, τις ενορίες, τις νεανικές θρησκευτικές οργανώσεις ή τα εκκλησιαστικά σχολεία. Στον ινδουιστικό, αντίθετα, οι θρησκευτικές εκδρομές οργανώνονται περισσότερο από εργοστάσια και κυβερνητικούς φορείς. Υπάρχουν βεβαίως και πρακτορεία ειδικευμένα στον οργανωμένο θρησκευτικό τουρισμό. Η μεγαλύτερη γερμανική επιχείρηση αυτού του είδους είναι το "Βαυαρικό Προσκυνηματικό Πρακτορείο" που από το 1950 έως το 1992 διοργάνωσε 6.000 θρησκευτικά ταξίδια και εξυπηρέτησε 600.000 προσκυνητές.
ΤΑΞΙΔΕΥΤΕΣ. Ο συνολικός αριθμός των θρησκευτικών μετακινήσεων στον κόσμο ανερχόταν στις αρχές της δεκαετίας του '90 σε περισσότερα από 220 εκατομμύρια ταξίδια το χρόνο. Από αυτά, 150 περίπου εκατομμύρια (περίπου 70% του συνολικού αριθμού) αφορούν ταξίδια χριστιανών. Τα ταξίδια των ινδουιστών ανέρχονται σε 20-30 εκατομμύρια, ενώ μουσουλμάνοι, βουδιστές, και άλλοι δεν υπερβαίνουν τα 40 εκατομμύρια. Περίπου 40 εκατομμύρια χριστιανοί (περισσότερο από το 25%) κατευθύνονται σε είκοσι σημεία προσκυνήματος της θρησκείας τους, ενώ πάνω από δέκα εκατομμύρια μουσουλμάνοι επιλέγουν έναν από δεκαπέντε ιερούς τόπους της δικής τους πίστης.
ΜΠΟΥΦΕΔΕΣ. Από πασχαλινό πρόγραμμα λαϊκού ταξιδιωτικού γραφείου, αντιγράφουμε το διαιτολόγιο της Μεγάλης Παρασκευής, ειδικά για θεοσεβούμενους: "Περιγραφή νηστίσιμου μπουφέ: Κρύα: Λάχανο, μαρούλι, καρότο, κρεμμύδι, ριζοσαλάτα, ταραμοσαλάτα, πατατοσαλάτα, ντομάτα, φασόλια ξερά, ντολμαδάκια, ελιές, πίκλες, αγγούρι, κάπαρη, ρίγανη, πατζάρια. Ζεστά: μπιφτέκι από μαλακοειδή, χταπόδι, καλαμαράκια, σουπιές, σπανάκι, μακαρόνι κοφτό, πατάτες, ντομάτες γεμιστές, πιπεριές γεμιστές, αγγινάρες πολύτα (sic). Επιδόρπιο: χαλβάς με σιμιγδάλι, χαλβάς τυποποιημένος, φρουτοσαλάτα, φρούτα εποχής".
ΧΑΡΜΟΛΥΠΗΜΕΝΟΙ. "Τελειώνει η λειτουργία και σε καταλαμβάνει ένα αίσθημα χαρμολύπης. Χαίρεται η ψυχή σου με όσα άκουσε, μ' εκείνες τις υπέροχες καταβασιές και τους άλλους ύμνους της Γέννησης, και λυπάται που πήραν τέλος. Σε παρηγορεί, ωστόσο, η σκέψη ότι δεν θ' αργήσεις να βρεθείς και πάλι σε ακολουθία. Ευλογημένος τόπος, αγιασμένο βουνό, το περιβόλι της Κυρίας Θεοτόκου. Μετά την τράπεζα με ποικιλία ψαριών, που είναι μαγειρεμένα με διάφορους τρόπους για το αιδέσιμο της ημέρας και συνοδεύεται από γλύκισμα, μαζευόμαστε στο αρχονταρίκι, όπου καίει η πυροστιά κι έχει ζέστη. Οι αδελφοί ψήνουν κάστανα..." (Από την "Οδοιπορία στο Αγιο Ορος", του Ι.Μ. Χατζηφώτη, "Ιρις", 1993).
ΧΙΩΤΕΣ. Ζήλεψαν φαίνεται, το τουριστικό θαύμα που γνωρίζει το γειτονικό νησί της Μυτιλήνης με τη Μονή του Αγίου Ραφαήλ, και οι άνθρωποι της Δημοτικής Επιτροπής Τουρισμού της Χίου εξέδωσαν το δικό τους προσκυνηματικό οδηγό. "Χίος: το αγιονήσι", επιγράφεται: "Είναι τόπος ιερός και αγιασμένος από τη ζωή και τα θαύματα 22 τοπικών αγίων. Οι μάρτυρες με το αίμα τους πορφύρωσαν τα χώματα, στόλισαν τους ερημικούς τόπους και τις γραφικές βουνοπλαγιές του με τα αιώνια μνημεία των Μοναστηριών και των Εκκλησιών (...) Η επίσκεψη στο νησί και ιδιαίτερα η ιερή οδοιπορία, συνδυασμένη με τις φυσικές του καλλονές, την ήμερη και καλωσυνάτη φιλοξενία των κατοίκων και τον τοπικό τουρισμό, δεν χαρίζει απλώς ένα ευχάριστο ταξίδι, αλλά προσφέρει και μια αλησμόνητη θρησκευτική βιωματικότητα και εμπειρία".
ΣΤΡΑΤΕΥΜΕΝΟΙ. "Είμαστε στο Σπήλαιο που οι πιο πολλοί ονειρευτήκαμε να βρεθούμε από τότε που αισθανθήκαμε τον εαυτό μας. Στα πόδια ακριβώς της Αγίας Τράπεζας που λειτουργούν οι ορθόδοξοι είναι το σημείο που γεννήθηκε ο Χριστός. Ενα ασημένιο αστέρι έχει τοποθετηθεί στο πάτωμα και γράφει με λατινικά γράμματα: "Ενταύθα εκ της Παρθένου Μαρίας εγεννήθη ο Ιησούς". Απορούμε για τα λατινικά και ρωτούμε. Ο Γέροντας λυπημένος μάς μιλάει για το χωρισμό των Εκκλησιών του Χριστού μετά το σχίσμα και τον ανταγωνισμό που υπάρχει. Δεν θέλουμε να μελαγχολήσουμε. Δεν θέλουμε να θυμώσουμε. Θέλουμε όμως να αγωνιστούμε. Καταλαβαίνουμε πως για να διατηρηθούν όλα τούτα τα άγια μέρη, χρειάζεται πίστη και προσπάθεια." ("Περπατώντας στο Φως, Οδοιπορικό στους αγίους Τόπους και στο Σινά", Κασσιανής Δ. Πανουτσοπούλου, εκδ "Αποστολικής Διακονίας", 1991).
ΑΠΟΚΑΛΥΦΘΕΝΤΕΣ. "Μέσα στο Μοναστήρι του Αγ. Ιωάννου λάμπουν οι θησαυροί που η αγάπη και η ευσέβεια τόσων Ελλήνων έστειλαν ως δωρεά στα Βυζαντινά και Μεταβυζαντινά χρόνια. Ο επισκέπτης θαμπώνεται εμπρός στα ιερά σκεύη από ασήμι, λεπτότατα εργασμένο, εμπρός στα χρυσοΰφαντα άμφια, την επισκοπική μίτρα με πραγματικά πολύτιμα πετράδια και τον κρυστάλλινο σταυρό στην κορυφή της (...) Οι σημερινοί προσκυνηταί επισκέπτονται την Πάτμο, την 'Ιερουσαλήμ του Αιγαίου', για να λάβουν την Χάρι του 'εσφαγμένου αρνίου', που παρέχει, σ' αυτούς που θέλουν, την αληθινή ελευθερία, αυτήν που οδηγεί στην 'μεταμόρφωσι εν δόξη'". ("Πάτμος το κρυστάλλινο νησί", Ειρήνη Οικονομίδου, Θεολόγος Ξεναγός, Αθήνα 1995).
ΔΙΑΔΙΚΤΥΩΜΕΝΟΙ. Παρά την αντίδραση των ταξιδιωτικών πρακτόρων, εδώ και λίγα χρόνια λειτουργεί μια ειδική υπηρεσία στον ισραηλινό οργανισμό τηλεπικοινωνιών, η οποία συλλέγει τηλεγραφήματα και fax με προσευχές από πιστούς εβραίους όλου του κόσμου, τις οποίες τοποθετεί στο περίφημο "τείχος των δακρύων". Πρόκειται για την πρώτη εφαρμογή "προσκυνήματος δι' αλληλογραφίας". Οι ραβίνοι έχουν δώσει τη συγκατάθεσή τους, υπό τον όρο να μη δουλεύει αυτή η υπηρεσία το Σάββατο. Πριν από λίγους μήνες, στο χορό μπήκε και το Internet. Από τη σελίδα της Virtual Jerusalem μπορούν πλέον να στέλνουν τις προσευχές τους οι πιστοί συνδρομητές.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ
Gisbert Rinschede, "Forms of Religious Tourism" ("Annals of Tourism Research" 19/1, 1992). Κοινωνιολογική προσέγγιση των μορφών
θρησκευτικού τουρισμού, σε ένα αφιέρωμα που ασχολείται επίσης με τα βασικά προσκυνήματα εντός και εκτός Ευρώπης, το προφίλ του σύγχρονου προσκυνητή κ.λπ.
Ν. Θ. Μπουγάτσου, "Οδηγός προσκυνητού Αγίων Τόπων και Σινά" (εκδόσεις Καρδιάς, Αθήνα 1991). Συμβουλές για την απαραίτητη ψυχική προετοιμασία και περιήγηση στα σημαντικότερα χριστιανικά προσκυνήματα Παλαιστίνης και Σινά.
Δημητρίου Θ. Κόκορη, "Ορθόδοξα Ελληνικά μοναστήρια. Προσκυνηματικός οδηγός", (Αθήναι 1997). Κατάλογος 400 μοναστηριών στον ελληνικό χώρο που προτείνονται ως τόποι προσκυνήματος.
Ι. Μ. Χατζηφώτη, "Οδοιπορία στο Αγιον Ορος" (εκδόσεις Ιρις, Αθήνα 1993). Εντυπώσεις από τα αλλεπάλληλα ταξίδια του συγγραφέα στο Αγιον Ορος.
Edward W. Said, "Οριενταλισμός" (ελληνική έκδοση σε μετάφραση Φώτη Τερζάκη, Νεφέλη, Αθήνα 1996). Στην κλασική μελέτη του, ο παλαιστινιακής καταγωγής καθηγητής συγκριτικής λογοτεχνίας αφιερώνει ειδικό κεφάλαιο στο προσκύνημα γάλλων και βρετανών περιηγητών του 19ου άι. στην Ανατολή και τους Αγίους Τόπους.
Georges Duby, "Saint Louis a Chypre" (edit. Fondation Anastasios G. Leventis, 17/10/1990). Στη διάλεξή του αυτή που πραγματοποιήθηκε το 1990 στη Λευκωσία, ο σημαντικός γάλλος ιστορικός αναφέρεται στο πρσκύνημα του γάλλου βασιλιά Λουδοβίκου του Αγίου στους Αγίους Τόπους κατά τον 13ο αιώνα.
Roger Garaudy, "Mon tour du siecle en solitaire" (edit. Robert Laffont, Paris 1989). Οι αναμνήσεις του γνωστού "αρνητιστή" περιλαμβάνουν το προσκύνημά του στη Μέκκα.
ΔΕΙΤΕ
Ο Γαλαξίας (La voie lactee) του Λουίς Μπουνιουέλ (1968). Απολαυστική περιδιάβαση στον κόσμο των ποικίλων χριστιανικών δογμάτων και αιρέσεων, μέσα από το ταξίδι δυό προσκυνητών στο μοναστήρι της Κομποστέλα. Από τις καλύτερες δημιουργίες του μεγάλου σκηνοθέτη.
Μάλκολμ Χ (Malcolm X) του Σπάικ Λί (1992). Τετράωρη κινηματογραφική βιογραφία του ριζοσπαστικού ηγέτη μαύρου ηγέτη. Χαρακτηριστική η περιγραφή της επίδρασης που είχε πάνω του το προσκύνημα στη Μέκκα.
(πηγή: www.iospress.gr www.enet.gr, 27/4/1997)
