Πέργαμος & Αϊβαλί

Στην άλλη όχθη, στα τουρκικά παράλια με την ηχώ του ελληνικού περάσματος ο Φίλιππος Πετρίδης γεύεται το οικείο και εγκάρδιο μιας διαδρομής από την Πέργαμο ως την Τζούντα.

Ξαπλωμένος στα βότσαλα, μισός μέσα στα δροσερά νερά του βόρειου Αιγαίου, στην παραλία Χρυσή Ακτή, κοιτώντας απέναντι αναπολούσα τις στιγμές που μόλις είχα βιώσει και όμως μου φαινόταν σαν να είχαν περάσει χρόνια. Μόλις πάτησα το πόδι μου στην άλλη πλευρά, για καλή μου τύχη γνώρισα την Tanju Izbek (βραβείο Ιπεκτσί για μια νουβέλα της στο κρητικό ιδίωμα, όπως αυτό μιλιέται σήμερα στην περιοχή της Cunda , δηλαδή στα παλιά Μοσχονήσια). Η ευγενέστατη Tanju μου έδωσε τη δυνατότητα να μπορέσω να μάθω και να δω χωρίς κάποια ιδιαίτερη προσπάθεια.

Ξεκινήσαμε με μια επίσκεψη στην αρχαία Πέργαμο (160.000 κάτοικοι στην εποχή της ακμής της), στο Ασκληπιείο και στην Ακρόπολή της. Ασύλληπτες εικόνες της παλιάς της δόξας έδιναν τροφή στη φαντασία και στις σκέψεις. Κατεστραμμένοι γυμνοί ναοί, απαράμιλλη θέα και ένα εντυπωσιακό θέατρο με 10 και πλέον χιλιάδες θέσεις, σκαρφαλωμένο στην πλαγιά του βουνού δημιουργούσαν κατάλληλο περιβάλλον για αναπάντητα ερωτήματα στο βάθος του χρόνου. Άφωνος παρακολουθούσα την Tanju να εξηγεί, ενώ ονειρευόμουνα, ένα προσκύνημα στην Ακρόπολη με τους πολύχρωμους ναούς την εποχή της δόξας τους.

Κατηφορίσαμε προς την πεντακάθαρη νέα πόλη, την Bergama, και συνεχίσαμε οδικώς για Δεκέλεια. Στην παραλία της η θαλασσινή αύρα, η ρακί , οι πεντανόστιμοι μεζέδες και κυρίως η γλυκύτητα και η φιλοξενία των ντόπιων δημιουργούσαν μια αίσθηση φιλίας χαμένης μέσα στο χρόνο. «Μήπως θα ήθελες να πάμε για καφέ στη Σμύρνη;» ρώτησε η Tanju. Το σκέφτηκα και εύκολα απάντησα «όχι... ίσως μια άλλη φορά, ώστε να της αποδώσουμε το χρόνο και την τιμή που της πρέπουν...». Άλλωστε ήθελα να δω το Αϊβαλί και τα Μοσχονήσια. Φθάνοντας στο Αϊβαλί, η πρώτη εντύπωση είχε να κάνει με τη μυρωδιά και το φως που μου φάνηκαν οικεία.

Η Τουρκική πλευρά των πραγμάτων τα κάνει να μοιάζουν με τα δικά μας στη δεκαετία του ‘80. Ελάχιστα σπίτια στις παλαιές γειτονιές έχουν επισκευαστεί. Τα υπόλοιπα δείχνουν να περιμένουν την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα χρώματα διαφορετικά, δεν υπάρχει έμφαση στο λευκό. Η κόκκινη πέτρα στα παλιά νεοκλασικά, δίνει μια άλλη νότα που φέρνει πιο κοντά το Αϊβαλί με τη Μυτιλήνη.

Το Αϊβαλί εκτείνεται με κατεύθυνση Βορράς-Νότος κατά μήκος της παραλίας. Στα νότια, νεοκλασικά κτίρια με κήπους κατεβαίνουν ως τη θάλασσα. Ο τρόπος δόμησης δαιδαλώδης, μα η πόλη κρατά ένα βασικό ρυμοτομικό σχέδιο. Τρεις παράλληλοι με τη θάλασσα δρόμοι τέμνονται από πλήθος κάθετων μικρών οδών που καταλήγουν στην παραλία. Τα χωρίς κήπους σπίτια, το ένα δίπλα στο άλλο. Χωρίς κενά . Ελάχιστες μικρές πλατείες. Όψη αστική. Κυριαρχεί ο νεοκλασικός χαρακτήρας των αρχών του 20ού αιώνα.

Οι αρχαίοι ναοί που κάποτε έγιναν εκκλησιές τώρα έχουν γίνει τζαμιά και η πόλη δείχνει να επιβιώνει, χάρη στους επισκέπτες από την Ελλάδα που δεν δείχνουν κανένα ενδιαφέρον, ως συνήθως, για την ιστορία και τα αξιοθέατα. Ενδιαφέρονται για φθηνά ψώνια, φαγητό και σιροπιαστά. Συνηθισμένα πράγματα. Το τραπέζι του διαβόλου, λίγο έξω από την πόλη, την ώρα που ο ήλιος ετοιμαζόταν να βυθιστεί στην άλλη πλευρά του, ήταν το καταλληλότερο σημείο για να δεις από ψηλά τις καταπράσινες δαντελωτές ακτές του Αιγαίου σε όλο τους το μεγαλείο.

Το Μοσχονήσι ή Τζούντα έγινε η φιλόξενη αγκαλιά για τη γλυκιά βραδιά που ακολούθησε. Μελωδίες και ρυθμοί από Τούρκους τροβαδούρους, συνοδεία κρουστών, πλημμύριζαν τον αέρα, ο χρόνος έτρεχε και χωρίς να ξέρω το πώς και το γιατί αισθανόμουνα να επιστρέφω στην παιδική μου ηλικία. Νωρίς το πρωί της επομένης άρχισαν οι επισκέψεις στους παραδοσιακούς καφενέδες, ξεκινώντας από τον παλιό καφενέ του Κανέλλου που δεσπόζει δίπλα στο εξίσου όμορφο δημαρχείο. Μόλις άκουγαν οι ντόπιοι ότι ήμουν από την Ελλάδα, ερχόντουσαν για μια εγκάρδια χειραψία και πρόσφεραν γλυκό, καφέ ή ρακί! Το μεσημέρι μας βρήκε να τσιμπολογάμε στην παραλιακή της Τζούντα με την Tanju να προσπαθεί να οργανώσει μια συνάντηση με τον Αλί Μπέη (ήρθε από την Κρήτη 6 χρονών το 1922). Η Tanju έμαθε τη γλώσσα από τη γιαγιά της που ήρθε από το Ρέθυμνο την εποχή των βαλκανικών εθνοκαθάρσεων. Και όμως, τόσα χρόνια αργότερα κυριαρχεί ο φανατισμός που αλόγιστα ενισχύουν οι πολιτικές των κομμάτων ένθεν και ένθεν. Λίγο πριν την επιστροφή στη Μυτιλήνη μια επίσκεψη σ' ένα χριστιανικό παρεκκλήσι που ανακατασκευάστηκε με χρήματα του πιο πλούσιου Τούρκου Ραχμί Κοτς (Ίδρυμα Βέχμπι Κοτς ) μου έδωσε ελπίδες για ένα καλύτερο αύριο, που τόσο πολύ έχουμε ανάγκη στην περιοχή.
ADDRESS BOOK
Οι διευθύνσεις που πρέπει να επισκεφθείτε.
2GO

Με το καραβάκι κάθε πρωί στις 9, από Μυτιλήνη. Επιστρέφει στις 6 το απόγευμα. Αν θέλετε να πάτε Σμύρνη και Έφεσο, χρειάζεστε τρεις διανυκτερεύσεις τουλάχιστον. Το κόστος των ξενοδοχείων είναι αναλογικά πολύ χαμηλότερο.
BONUS: Επικοινωνείστε με την Ταντζού Ιζμπέκ, τηλ. 0090-2663271154, tanjuzoi@hotmail.tr: Αν έχει χρόνο ζητείστε της να σας δείξει την περιοχή και όχι μόνο! Η καλύτερη εκδοχή για να αφουγκρασθείτε την εκεί πλευρά του Αιγαίου.
2EAT

Η περιοχή φημίζεται για τα φρέσκα θαλασσινά και η κουζίνα της θυμίζει πολύ καλή ελληνική , στο πιο ελαφρύ

KUMSAL
Cumhuriyet Mah. Ugur Mumcu Cad. Sunset Otel Yani Dikili.
Πάνω στο κύμα για εξαιρετικούς μεζέδες, φρέσκα θαλασσινά και ψητά κάθε είδους στη σχάρα.

LALE REST
1978''Alibey (Cunda) ή Μοσχονήσι. Bay Nihat. Εδώ τρώει ο Πατριάρχης. Δοκιμάστε αυγά καλαμαριού!
2BE

SEYTAN SOFRASI
Ή το τραπέζι του σατανά! 9 χλμ. από το Αϊβαλί. Ό,τι καλύτερο για το ηλιοβασίλεμα

ΑΡΧΑΙΑ ΠΕΡΓΑΜΟΣ
60 χλμ. από Αϊβαλί. Ακρόπολη, Αρχαίο Θέατρο, Ασκληπιείο, Αρχαιολογικό Εθνογραφικό Μουσείο και φυσικά το ομώνυμο μουσείο με τους κλεμμένους θησαυρούς, στο Βερολίνο.
2DO

• Απογευματάκι για καφέ στον Άη Γιάννη της Κούλας, Μοσχονήσι.
• Ψηλά στο λόφο, δίπλα σε έναν ανεμόμυλο και κοντά στην ερειπωμένη βασιλική της Αγίας Τριάδας.

SARIMSAKI ΚΑΙ ALTINOVA
Στον παραλιακό δρόμο για Dikili (Δεκέλεια), οι καλύτερες παραλίες για μπάνιο.

(πηγή: www.lifo.gr, 29/6/2008)