Πάμε στην Τεχεράνη για καφέ;

«Ρωτήστε έναν Ελληνα “τι κάνεις;” και εκείνος θα σας απαντήσει σίγουρα “τρέχω”. Αν όμως του προτείνετε να πάει για καφέ θα κάτσει μαζί σας μέχρι το βράδυ», γράφει ένας δημοφιλής τουριστικός οδηγός για τον λαό μας. Η σχέση ενός έθνους με τον καφέ είναι κεφαλαιώδους σημασίας για να καταλάβει κανείς την ψυχολογία του. Οι Ιταλοί πίνουν δεκάδες εσπρέσο, όρθιοι στην μπάρα. Οι Γάλλοι συχνάζουν στα παριζιάνικα καφέ με το βιβλίο ή την εφημερίδα τους. Οι Αμερικανοί δεν έχουν χρόνο για τέτοια. Παίρνουν τον καφέ τους από τα Starbucks με ενισχυμένη χάρτινη επένδυση στο ποτήρι για να μην καίγεται το χέρι τους και βγαίνουν στον δρόμο. Ο καφές είναι καθημερινό «καύσιμο», δεν είναι απόλαυση.

Οι Financial Times κάνουν μια πολύ ενδιαφέρουσα βόλτα στα καφέ της Τεχεράνης, όπου διαπιστώνεται άνθηση σε ένα έθνος που έχει μάθει να συνδέει την καθημερινότητά του με το τσάι. Μπορεί να μην το περιμένει κανείς, αλλά στην πρωτεύουσα του Ιράν συναντά πολλές καφετέριες γεμάτες από θαμώνες που σερφάρουν στο Ιντερνετ και συναντούν φίλους. Αλλωστε, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η ιρανική κοινωνία δεν μοιάζει με την ευρωπαϊκή: Τα 2/3 των Ιρανών δεν έχουν κλείσει ακόμα τα 30 τους χρόνια. Είναι μια ηλικιακή ομάδα που σφύζει από ζωή και ενέργεια. Είναι απόλυτα λογικό να συνωστίζονται στα καφέ για να συζητήσουν. Ετσι και αλλιώς δεν έχουν πολλές επιλογές.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, το Ιράν δεν ανήκει στο δίκτυο της παγκοσμιοποίησης του καφέ. Κοινώς, όσο και αν ψάξει κανείς δεν θα βρει φραπουτσίνο, μόκα-βανίλια και όλες τις περίεργες γεύσεις που συναντά κανείς στα δικά μας μέρη. Αντιθέτως, κυριαρχεί ο γαλλικός και ο τούρκικος καφές. Από τις δημοφιλέστερες καφετέριες είναι το Enrt’ acte, που βρίσκεται στην περιοχή με τα καταστήματα ηλεκτρονικών ειδών και ανήκει σε δύο ηθοποιούς. Θεωρείται από τα πιο αγαπημένα μέρη με ζωγραφικούς πίνακες από νέους καλλιτέχνες, κορίτσια με μαντίλες, βιβλιοθήκες. Από τη μια νομίζει ότι βρίσκεται κανείς στην τραπεζαρία μιας αυστηρής θείας και από την άλλη σε ένα μποέμικο στέκι. Σε σχέση με τους Ευρωπαίους και τους Αμερικανούς που έχουν συνηθίσει να βλέπουν το πανομοιότυπο περιβάλλον των μεγάλων αλυσίδων με καφέ, οι Ιρανοί ξέρουν ότι κάθε μαγαζί έχει τη δική του προσωπικότητα.

Η ιρανική απάντηση στα Starbucks λέγεται Raees και σημαίνει «αφεντικό». Οι υπάλληλοι φοράνε πράσινες ποδιές και οι κούπες είναι μια ξεπατικωτούρα της αμερικανικής εταιρείας. Υπάρχει ακόμα και ασύρματη σύνδεση με το Διαδίκτυο και οι πελάτες τσεκάρουν συνέχεια τις σελίδες τους στο Facebook, παρότι το σάιτ αυτό θεωρείται απαγορευμένο από το καθεστώς. Η μόνη διαφορά βέβαια είναι ότι δεν υπάρχει ο φραπουτσίνο.

Το Ιράν έχει μια ειδική σχέση με τον καφέ. Οι Πέρσες ξεκίνησαν να τον καταναλώνουν πριν από 3.000 χρόνια αλλά από τον 19ο αιώνα άρχισαν να εισάγουν τσάι, το οποίο κέρδισε έδαφος. Το 1979, μετά την επανάσταση, τα καφέ πέρασαν την πιο μαύρη τους περίοδο καθώς οι θρησκευτικές αρχές γνώριζαν ότι εκεί φλερτάρουν τα αγόρια και τα κορίτσια. Ευτυχώς, παρά το έντονα αρνητικό κλίμα πολλά κατάφεραν να επιβιώσουν και να διατηρήσουν κάτι από την ατμόσφαιρα που είχαν πριν από την επανάσταση (όχι στο φλερτ αλλά στις συζητήσεις των διανοούμενων)…

(πηγή: www.kathimerini.gr, 29/6/2008)