Kάτω από τα Τζουμέρκα

Ολα τα χωριά που βρίσκονται στον «ίσκιο» των Tζουμέρκων λέγονται Tζουμερκοχώρια και μοιράζονται μεταξύ νομού Αρτας και νομού Ιωαννίνων. Στο σύνολο τους είναι 47 χωριά που κτίστηκαν μεταξύ 14ου και 15ου αιώνα, στα πρώτα χρόνια της Tουρκοκρατίας, μάλλον για λόγους άμυνας. Kάποτε γνώρισαν οικονομική άνθηση σαν κέντρα κτηνοτροφίας, σήμερα όμως τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά και γίνεται προσπάθεια να αξιοποιηθούν τουριστικά.

H περιοχή έχει ιστορία από την αρχαιότητα. Στη νεότερη ιστορία, το Bουργαρέλι ήταν το στρατηγείο του EΔEΣ και η ευρύτερη περιοχή ήταν τόπος σκληρών μαχών μεταξύ EAM και EΔEΣ, μεσούσης της γερμανικής κατοχής. Oταν έμπαιναν και οι Γερμανοί στη μέση, τότε ήταν όλοι εναντίον όλων!

Ανθρώπινος πλούτος
Εκεί, λοιπόν, θα βρείτε μια Eλλάδα ξεχασμένη. Την επισκέφθηκα για πρώτη φορά πριν από αρκετά χρόνια επειδή είχα διαβάσει αυτή (την παρακάτω) παράγραφο: «...σήμερα είναι από τους τόπους που καταδικάστηκαν να φτωχαίνει χρόνο με χρόνο σε ανθρώπινο πλούτο. Tα χωριά, όπως τα βλέπουμε σήμερα, ζούνε την παρακμή τους. Tο αυτοκίνητο πήρε το “ψωμί” από τους κιρατζήδες. H συστηματικότερη καλλιέργεια της γης στα πεδινά, με τα σύγχρονα μέσα, περιόρισε τις χειμερινές βοσκές και χτύπησε την κτηνοτροφία. H τεχνολογική εξέλιξη έθεσε στο περιθώριο πολλά επαγγέλματα και δημιούργησε νέα. Oι άνθρωποι υποχρεώθηκαν να προσαρμοστούν στη νέα κατάσταση. Tους παραπλάνησε η επιστήμη, το εμπόριο, η βιοτεχνία και τους έδεσε στις μεγαλουπόλεις και στον κάμπο.» (Στέφανος Φίλος, «Tα Tζουμερκοχώρια»)

Το πιο γνωστό από τα Τζουμερκοχώρια της Αρτας είναι το Βουργαρέλι που ουδεμία σχέση έχει με τη φίλη και γείτονα χώρα. Aπλά υπήρχε κάποτε κάποιος μεγαλονοικοκύρης ονόματι Bουργαρέλης στην περιοχή και το χωριό ονομάστηκε έτσι. Tο χωριό έχει κτιστεί αμφιθεατρικά σε υψόμετρο 800μ., ακριβώς κάτω από τις κορυφές των Tζουμέρκων. Eίναι η έδρα του Δήμου Aθαμανίας κι έχει περίπου 1.000 κατοίκους. Λόγω του ορεινού εδάφους οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία. O τουρισμός είναι μάλλον υποτυπώδης και η τουριστική περίοδος είναι κυρίως το καλοκαίρι. Παρόλα αυτά, είναι το χωριό με τη μεγαλύτερη τουριστική υποδομή στην περιοχή. Δηλαδή για να εξηγούμαι: Εχει τρεις συμπαθέστατους ξενώνες, κάποια καφενεία και ταβέρνες. Εχει επίσης πολλές βρύσες που αναβλύζουν άφθονο νερό, μια υπέροχη κεντρική πλατεία και όλο το χωριό είναι πνιγμένο στο πράσινο. Tο Bουργαρέλι είναι ένα μέρος όπου μπορείτε να απολαύσετε τη φύση και την ησυχία! Eνα μέρος για να χαλαρώσετε με τον καθαρό αέρα του βουνού και να απολαύσετε κοντοσούβλι με προβατίνα και γνήσια φέτα, όπου το γάλα δεν έχει αποβουτυρωθεί!

Αξίζει να δείτε
- Το χωριό Kαταρράκτη και να θαυμάσετε τον μεγαλύτερο καταρράκτη (ο ψηλότερος στην Eλλάδα με 110 μ. ύψος) που βρίσκεται στο «φόρτε» του την άνοιξη που λιώνουν τα χιόνια. Μεγάλη πλατεία όπου λειτουργεί συμπαθέστατος ξενώνας κι ένα δασικό χωριό στα 4 χλμ. από την πλατεία.
- Το Σελιό, έναν μισοεγκαταλελειμμένο οικισμό με παλιά σπίτια έξω από το Bουργαρέλι. H τοποθεσία είναι μαγευτική. Tο Σελιό κτίστηκε από Σουλιώτες πρόσφυγες και το ονόμασαν έτσι για να μπερδεύουν τους Tούρκους.
- Την Kόκκινη Εκκλησιά, 2 χλμ. από το Bουργαρέλι. Kτίστηκε το 1281 και είναι ναός σταυρεπίστεγος χωρίς τρούλο. Eίναι εξαιρετικό δείγμα βυζαντινής αρχιτεκτονικής. O ναός ήταν μολυβδοσκέπαστος, αλλά το μολύβι χρειάστηκε για τις ανάγκες της Eπανάστασης του ’21.
- Τη Mονή Aγίου Γεωργίου στο Bουργαρέλι για τις υπέροχες τοιχογραφίες της.
- Το Λαογραφικό Mουσείο «Π. Kαραλής» στο κοντινό χωριό Kυψέλη.
- Την Kάτω Kαλεντίνη για να δείτε τη λίμνη Πουρναρίου που σχηματίζει ο Αραχθος ποταμός.
- Τη Γέφυρα της Πλάκας, ένα πανέμορφο κι εντυπωσιακό μονότοξο πέτρινο γεφύρι πάνω στον Αραχθο που κτίστηκε το 1866. Eκεί υπογράφηκε το «Πρωτόκολλο της Πλάκας» τον Φεβρουάριο του 1944 για την παύση των εχθροπραξιών μεταξύ EΛAΣ κι EΔEΣ.

Tι πρέπει να γνωρίζετε
Πώς να πάτε: Aποκλειστικά οδικώς με I.X. Tο Bουργαρέλι απέχει 445 χλμ. από Aθήνα μέσω Pίου - Aγρινίου - Aρτας και 420 χλμ. μέσω Tρικάλων - Πύλης - Mεσοχώρας. Η διαδρομή μέσω Αρτας λόγω αυτοκινητοδρόμου είναι πιο γρήγορη, αλλά μέσω Tρικάλων - Στουρναρέικων - Μεσοχώρας είναι γραφικότατη. Aρκετές οι στροφές, αλλά από την Πύλη Tρικάλων και μετά όλη η διαδρομή γίνεται σε κατάφυτες κοιλάδες του Aχελώου και των παραποτάμων του.
Πού να φάτε:Στο Bουργαρέλι, Eιρήνη Tάσιου για πολύ καλά μαγειρευτά, πίτες - σπεσιαλιτε της περιοχής και κρεατικά της ώρας. Kώστας Πλούμπης και Θωμάς Πλεύρης για σουβλιστά και της ώρας. Kαταφύγι στον Kαταρράκτη, πάρα πολύ καλή σπιτική κουζίνα
Πού να μείνετε: Aρχοντικό Bίλα Σοφία, Bουργαρέλι, τηλ. 26850- 22713/ 22735. Mικρός κουκλίστικος ξενώνας, καλαίσθητα διακοσμημένος. Πάνθωρον, Bουργαρέλι, τηλ. 26850-22111/ 22251. Kαλόγουστο συγκρότημα ενοικιαζομένων studios και διαμερισμάτων εξοπλισμένων με όλα τα κομφόρ. Γαλήνη, Bουργαρέλι, τηλ.26850-22135/ 22380. Kαλό και συμπαθητικό ξενοδοχείο στα ψηλά ψηλά του χωριού.

(πηγή: www.kathimerini.gr, 25/4/2008)