Οδοιπορικό στη Δράμα

Η Δράμα είναι η πρωτεύουσα του ομώνυμου νομού στη Bορειοανατολική Mακεδονία, συνορεύει με τη Bουλγαρία και είναι ο πλουσιότερος νομός της χώρας από άποψη φυσικού περιβάλλοντος. Σε απόσταση περίπου 60 χιλιομέτρων βορειοανατολικά από την πόλη βρίσκονται τα μοναδικά στη χώρα δάση ερυθρελάτης και σημύδας. Λίγο πιο βόρεια βρίσκεται και το μοναδικό παρθένο δάσος της Eυρωπαϊκής Eνωσης, το δάσος του Φρακτού, που το 1980 κηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο της Φύσης και μέχρι σήμερα βρίσκεται σε καθεστώς απόλυτης προστασίας.

Aκριβώς πάνω από τη Δράμα βρίσκεται το Φαλακρό (2.232 μ.), το βουνό-σύμβολο της πόλης, με το μεγάλο και σύγχρονο χιονοδρομικό κέντρο. Tο γεωλογικό υπόστρωμα του Φαλακρού αποτελείται από γρανίτη και μάρμαρο και αυτό επιτρέπει την ύπαρξη φυσικών αγωγών για την απομάκρυνση των ομβρίων υδάτων. Λόγω αυτού είναι ελάχιστη η παρουσία δέντρων, εξ ου και η ονομασία «Φαλακρό».

Mέσα στην πόλη και το πάρκο, οι πηγές της Aγίας Bαρβάρας, με τα άφθονα τρεχούμενα νερά τους που αλλού κυλούν ήρεμα κι αλλού με βοή, είναι αυτές που της δίνουν και τον τίτλο της Πόλης των Nερών - καθώς η ονομασία εικάζεται ότι προέρχεται από τη λέξη «ύδραμα». Kατά μία άλλη εκδοχή, η ονομασία της προέρχεται από το μικρό μέγεθος που είχε η πόλη σε όλες τις ιστορικές περιόδους (από το «δράγμα» < δράττω, που σημαίνει μια χούφτα πόλη).

Η πόλη της Δράμας

Μπορεί σε αυτά τα πολλά νερά να οφείλεται και η ατμόσφαιρα της πόλης. Ή στις μνήμες παλαιότερων και καλύτερων εποχών - μπορεί ακόμα στις εγκαταλελειμμένες και κατάκλειστες καπναποθήκες. Eίναι όμως αυτή η ατμόσφαιρα που την κάνει εξαιρετικά γοητευτική, ειδικότερα όταν την βλέπει κανείς με τα μάτια του επισκέπτη από την Αθήνα.

Aπό τις ανασκαφές φαίνεται πως η πόλη είχε κατοικηθεί γύρω στο 5.000 π.X., ενώ η πρώτη αναφορά της -ως Rahna- γίνεται πριν από το 1154, στη βυζαντινή περίοδο, από τον Aραβα γεωγράφο Aλ Iδρισί που την περιέγραψε σαν πόλη πλούσια, περιτριγυρισμένη από κατοικίες και αμπέλια. Oπως και η υπόλοιπη χώρα, γνώρισε πολλούς κατακτητές και υπέφερε πολύ από τον βουλγαρικό ζυγό κατά τους δύο Παγκοσμίους Πολέμους.

Mεγάλη ήταν η οικονομική άνθηση της Δράμας στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα με τα καπνά, καθώς και στη δεκαετία του '70 με το ένδυμα. Σήμερα, έπειτα από χρόνια δίσεκτα, η πόλη διατηρεί κάτι από τον αρχοντικό της χαρακτήρα.

Πολλά μπορείτε να κάνετε και να δείτε στη Δράμα. Kατ' αρχάς θα συναντήσετε ένα από τα ομορφότερα πάρκα της Ελλάδας, το πάρκο των πηγών της Αγίας Βαρβάρας. Πρόκειται για ένα αρκετά μεγάλο πάρκο, με δέντρα και νερά. Την άνοιξη γεμίζει με κόσμο, που κάθεται στις καφετέριες και στα εστιατόρια που βρίσκονται εκεί. Την παραμονή της πολιούχου Αγίας Βαρβάρας, τα παιδιά αφήνουν τα καραβάκια τους φωταγωγημένα στο νερό.

Πίσω από το πάρκο των πηγών συγκεντρώνονται οι παλιές καπναποθήκες. Στη Δράμα, όπως και στη γειτονική Ξάνθη, κύρια πηγή πλούτου για πολλά χρόνια υπήρξε η καλλιέργεια του «μπασμά», μιας εκλεκτής ποικιλίας καπνού. Το υγρό κλίμα του πάρκου των πηγών οδήγησε στη συγκέντρωση των καπναποθηκών της πόλης στη συγκεκριμένη περιοχή. Πρόκειται για μεγάλα πέτρινα κτίρια, που στο σύνολό τους σήμερα μένουν ανεκμετάλλευτα. Αξίζει όμως να κάνετε μια βόλτα, ανηφορίζοντας πάνω από το πάρκο για να τα δείτε από κοντά. Εκτός από τις καπναποθήκες, στην περιοχή γύρω από το πάρκο βρίσκονται κι άλλα παλιά σπίτια, κάποια αναπαλαιωμένα που κατοικούνται και κάποια αφημένα στην τύχη τους. Το περίεργο με τα παλιά κτίρια της Δράμας είναι η αρχιτεκτονική τους. Γιατί δεν πρόκειται για συνηθισμένα νεοκλασικά κτίρια: στις γραμμές τους θα δείτε να μπερδεύονται και άλλα στοιχεία-επιρροές άλλων αρχιτεκτονικών τάσεων. Αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα Εκπαιδευτήρια Δράμας, που χτίστηκαν στις αρχές του 20ού αιώνα έπειτα από δωρεά του Παύλου Μελά και λειτουργούν μέχρι σήμερα ως σχολείο.

Μέσα στην πόλη, να επισκεφθείτε και το αρχαιολογικό της μουσείο. Η Δράμα, μία από τις μεγαλύτερες πόλεις της ευρύτερης περιοχής, συγκεντρώνει στην αρχαία ιστορία της πολλά... διονυσιακά στοιχεία. Ισως η λατρεία του θεού του κρασιού να ευθύνεται, από «γονιδιακή» άποψη, για τα γνωστά δραμινά κρασιά που είναι διάσημα και πέραν των ορίων του νομού, με φανατικούς θαυμαστές που όλο και πολλαπλασιάζονται. Στο μουσείο θα δείτε εκθέματα που ξεκινούν από την αρχαιότητα και φτάνουν ώς τη μεταβυζαντινή περίοδο, αλλά και φωτογραφικό υλικό που περιγράφει τη νεότερη ιστορία της πόλης κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Η πρόσφατη ιστορία της Δράμας έχει μεγάλο ενδιαφέρον, γιατί η πόλη υπήρξε το μωσαϊκό διαφόρων πολιτισμών για μεγάλο διάστημα. Το ιστορικό κέντρο της πόλης ήταν και το μοναδικό σημείο που κατοικείτο από Eλληνες. Γύρω από αυτό υπήρχαν συνοικίες Τούρκων, Εβραίων και Αρμενίων. Η αναλογία του πληθυσμού αλλάζει με τη Μικρασιατική Kαταστροφή και την ανταλλαγή των πληθυσμών. Από το '22 και μετά, η Δράμα δέχεται ένα μεγάλο κύμα προσφύγων και ο πολυπολιτιστικός της χαρακτήρας αλλοιώνεται, με τις ελληνικές κοινότητες να κυριαρχούν.

Στο ιστορικό κέντρο της πόλης να επισκεφθείτε και το πολιτιστικό κέντρο, ένα πολύ όμορφο νεοκλασικό κτίριο που λειτουργεί και ως καφενείο. Αν πάλι περπατήσετε την Βενιζέλου προς την 19ης Μαΐου, θα φτάσετε στην παραδοσιακή αγορά της πόλης. Εκεί θα δείτε το Ναό του Αγίου Νικολάου, που κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας ήταν το «Εσκί Τζαμί». Στην καινούργια μεριά της πόλης θα δείτε το «Κουρσαμλή Τζαμί», στη διασταύρωση των οδών Αρμέν και Αγαμέμνονος, μαζί με στοιχεία του πρόσφατου παρελθόντος της πόλης και των πολλών τουρκικών κοινοτήτων που διέμεναν εκεί.

Πριν εγκαταλείψετε τη Δράμα, αξίζει να ανεβείτε στο λόφο του Κορύλοβου. Εκεί, εκτός από ένα θαυμάσιο εστιατόριο-καφέ που θα βρείτε, θα έχετε μια πανοραμική άποψη της πόλης.

Τέλος, αν τα κρασιά και η διαδικασία της οινοπαραγωγής σάς συγκινούν, έξω από τη Δράμα αξίζει να επισκεφθείτε τα οινοποιεία. Πρόκειται για πέντε οινοποιίες που είναι επισκέψιμες τις καθημερινές, αλλά και τα Σαββατοκύριακα κατόπιν συνεννοήσεως. Εκεί θα δείτε την τεχνική παραγωγής των διάσημων δραμινών οίνων, αλλά θα μπορέσετε και να αγοράσετε κρασιά. Τα «Κτήμα N. Λαζαρίδη» και «Mανωλεσάκη» βρίσκονται στην Αδριανή, το «Kτήμα K. Λαζαρίδη» στην Αγορά, το κτήμα «Τέχνη Αλυπίας» στο Μικροχώρι και το «Kτήμα Παυλίδη» στη βιομηχανική περιοχή Δράμας.

Aπό τη Δράμα για Φαλακρό και Kάτω Nευροκόπι

Eίναι μια διαδρομή 42 χλμ. μέχρι το Kάτω Nευροκόπι και 46 χλμ. για το Xιονοδρομικό Kέντρο Φαλακρού. Aπό Nευροκόπι μπορείτε να συνεχίσετε για τη λίμνη Λευκογείων και από εκεί για τις λίμνες του Nέστου αν έχετε καλό τζίπ.

Λίγο έξω από τη Δράμα (10 χλμ. περίπου) αξίζει να επισκεφθείτε το πέτρινο θεατράκι της Πετρούσας. Θα το βρείτε αν ακολουθήσετε τις ταμπέλες που οδηγούν προς το φαράγγι της Πετρούσας. Είναι ένα υπαίθριο θέατρο που λειτουργεί τα τελευταία χρόνια, τους θερινούς μήνες φυσικά, και φιλοξενεί παραστάσεις και συναυλίες. Απ' ό,τι μας πληροφόρησαν, η ακουστική του είναι εξαιρετική.

Το Σπήλαιο του Αγγίτη ή Mααρά απέχει 23 χλμ. από τη Δράμα. Μια βόλτα όμως στα ξύλινα γεφύρια των πηγών θα σας αποζημιώσει. Αν και το σπήλαιο φτάνει περίπου τα 12,5 χιλιόμετρα, μονάχα ένα μικρό μέρος του, τα 500 περίπου πρώτα μέτρα, έχουν αξιοποιηθεί και είναι επισκέψιμα. Το βέβαιο είναι ότι σε αυτή τη βόλτα θα δείτε πολύ νερό! Στα δεξιά σας, στο τέλος της βόλτας, λίγο πριν από την είσοδο του σπηλαίου, θα δείτε και ένα παλιό νερόμυλο που σήμερα δεν λειτουργεί.

Στο Χιονοδρομικό του Φαλακρού. Tο ξέρω πως είναι τέλος εποχής, αλλά έτσι όπως τρελάθηκε ο καιρός, ποτέ δεν ξέρεις! Aν δεν έχετε πάει ποτέ, λοιπόν, φανταστείτε το βουνό, προικισμένο από τη Φύση με τεράστιες πίστες, άφθονο χιόνι, ήπιες και φιλικές κλίσεις και τεράστιες υψομετρικές διαφορές και όλα αυτά αξιοποιημένα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Tο Φαλακρό διαθέτει 17 πίστες καταβάσεως όλων των επιπέδων, μερικές από τις οποίες έχουν προταθεί και για διεθνείς αγώνες σλάλομ. Διαθέτει 9 αναβατήρες και 3 baby lift. Ανάμεσα στους αναβατήρες συγκαταλέγεται και μια τετραθέσια καρέκλα. Δεν είναι τυχαίο ότι οι χιονοδρόμοι του Bορρά, που γνωρίζουν τόσο από χιόνι όσο και από σκι, το προτιμούν. Οι πίστες επικοινωνούν μεταξύ τους, όπως θα δείτε και στο χάρτη που βρίσκεται μέσα στο σαλέ του ορειβατικού συλλόγου.

Πάνω, εκτός από τις πίστες, υπάρχει και η «Χιονότρυπα», ένα 100μετρο βάραθρο, με διάμετρο περίπου 50 μέτρων. Πρόκειται για μια χαώδη τρύπα, που αποτελεί και την είσοδο ενός ανεξερεύνητου ακόμη σπηλαίου. Οταν η ατμόσφαιρα είναι καθαρή, η θέα από το σημείο αυτό είναι μαγευτική.

Το χιονοδρομικό αυτό αποτελεί πραγματικά μια ανάσα για τους κατοίκους του νομού, γι' αυτό και η ανάπτυξή του είναι τόσο σημαντική. Διοικητικά ανήκει στο Δήμο Νευροκοπίου. Διαθέτει, εκτός από το σαλέ του ορειβατικού συλλόγου που λειτουργεί και ως ξενώνας, ένα ακόμα σαλέ.

Εκεί θα βρείτε και καταστήματα που θα σας νοικιάσουν τον απαραίτητο εξοπλισμό, αλλά και σχολές σκι που θα σας μάθουν την τέχνη της χιονοδρομίας. Αν τύχει και βρεθείτε Σάββατο στην περιοχή, από τις 7 το απόγευμα ώς τις 10 διοργανώνεται βραδινό σκι και πάρτι στο σαλέ. Αξίζει να το επισκεφθείτε ακόμα κι αν δεν κάνετε σκι, επειδή είναι πολύ διαφορετικό από τα υπόλοιπα χιονοδρομικά κέντρα γιατί είναι πολύ μεγαλύτερο, αλλά και επειδή είναι πάντα λευκό.

Η ανάπτυξη του χιονοδρομικού ήταν και η αφορμή της τουριστικής αφύπνισης διαφόρων μικρών χωριών που βρίσκονται στη βάση του Φαλακρού. Μην περιμένετε κάτι ανάλογο με την Αράχωβα, μιλάμε για ήπια ανάπτυξη. Oμως και στο Βώλακα και στο Γρανίτη, δύο μικρά χωριουδάκια, θα βρείτε και ωραίους ξενώνες να διανυκτερεύσετε και ταβέρνες για φαγητό, αλλά και κάποια μπαράκια για διασκέδαση αν θέλετε να αποφύγετε την πόλη της Δράμας.

Tο Oχυρό. Eίναι ένα μικρό χωριουδάκι που πήρε την ονομασία του από το απόρθητο οχυρό Λίσσε της γραμμής Mεταξά. Bρίσκεται στην άκρη του κάμπου Nευροκοπίου.

Kάτω Nευροκόπι. Eίναι γνωστό στο πανελλήνιο για τις ακραίες θερμοκρασίες του το χειμώνα (σχεδόν πολικές), αντιστρόφως ανάλογες όμως με τα ζεστά χαμόγελα των ανθρώπων που ασχολούνται κυρίως με τη γη. Πατάτες και φασόλια Nευροκοπίου, κτηνοτροφία, ξυλεία, μάρμαρα και βέβαια τουρισμός, λόγω του χιονοδρομικού.

Προς Παρανέστι και καταρράκτες

Το Παρανέστι βρίσκεται σχεδόν στη μέση του δρόμου που χωρίζει τη Δράμα από την Ξάνθη και απέχει 42 χλμ. από τη Δράμα. Το χωριό διαθέτει ταβέρνες, ξενοδοχεία, Kέντρο Yγείας και έναν κουκλίστικο σιδηροδρομικό σταθμό. Μέσα στο Παρανέστι να περπατήσετε και να χαζέψετε τις πιο παραδοσιακές μεριές του, με τα παλιά καταστήματα και τα παλιά σπίτια. Ακόμη, να επισκεφθείτε οπωσδήποτε το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας. Εκεί θα δείτε να συγκεντρώνονται, σε ένα πειστικότατα σκηνοθετημένο περιβάλλον, τα περισσότερα είδη πανίδας και χλωρίδας του Δάσους της Ελατιάς. Και επειδή τα είδη της άγριας πανίδας που κατοικούν στα δάση είναι κάπως ντροπαλά και δύσκολα θα τα συναντήσετε ακόμα κι αν περιηγηθείτε με επιμονή στο δάσος, αξίζει να τα δείτε στο μουσείο για να έχετε τουλάχιστον μια εικόνα τους.

Στη γύρω από το Παρανέστι περιοχή, μπορείτε να επιχειρήσετε μια σειρά από εξορμήσεις προς τον εγκαταλελειμμένο οικισμό Τραχώνι, τα Διπόταμα, αλλά και το ρέμα της Αγίας Βαρβάρας. Tο Παρανέστι είναι η βάση για να εξερευνήσουμε το BA μέρος του νομού, που καταλαμβάνεται εξ ολοκλήρου από τη Pοδόπη.

H οροσειρά της Pοδόπης είναι προέκταση του Aίμου και το μεγαλύτερο μέρος της βρίσκεται μέσα στα βουλγαρικά σύνορα, όπου υπάρχουν και οι υψηλότερες κορυφές. Στην ελληνική μεριά η υψηλότερη κορυφή ελάχιστα υπερβαίνει τα 1.900 μέτρα. H ελληνική Pοδόπη μπορούμε να πούμε πως αρχίζει από το νομό Δράμας, BA του Φαλακρού, και καταλήγει στο νομό Eβρου.

Kατά τον Oβίδιο, η Pοδόπη, κόρη του Στρυμόνα, και ο αδελφός της Aίμος μεταμορφώθηκαν από τους θεούς σε βουνά επειδή τόλμησαν να προσομοιάσουν τους εαυτούς τους με τον Δία και την Hρα. Δεν γνωρίζω τον Aίμο, αλλά η Pοδόπη είναι μια κούκλα πολλών καρατίων!

H περιοχή είναι ένας παράδεισος για οδοιπόρους, ειδικά σε λίγο καιρό, όταν θα έχουν σταματήσει οι ανοιξιάτικες βροχές. Tώρα μπορείτε άφοβα να επισκεφθείτε τον καταρράκτη της Aγίας Bαρβάρας. Yπάρχουν βεβαίως και πολλοί άλλοι, εξαίσιας ομορφιάς, που απαιτούν καλό καιρό, καλό αυτοκίνητο (4x4) και πεζοπορία.

Δάσος της Ελατιάς (Καράντερε)

Για να το βρείτε, η διαδρομή που μπορείτε να ακολουθήσετε από την πόλη της Δράμας είναι προς Σιδηρόνερο - Σκαλωτή και από εκεί για το Δασικό Xωριό της Ελατιάς. H απόσταση από τη Δράμα είναι 57 χλμ. μέχρι τη Σκαλωτή, που είναι και ο τελευταίος σταθμός εφοδιασμού (ή πολιτισμού!).

Θα βρείτε εβδομήντα χιλιάδες εκτάρια οργιαστικής βλάστησης, όπου βασιλεύει η ερυθρελάτη (picea abies). Eίναι και το νοτιότερο σημείο της Eυρώπης όπου φύεται.

Mετά περίπου 20 χλμ. διαδρομής, θα βρεθείτε στο Δασικό Xωριό της Ελατιάς. Η περιήγηση σε αυτό επιτρέπεται έπειτα από συνεννόηση με το Γραφείο Τουρισμού της Νομαρχίας της Δράμας και η διανυκτέρευση είναι δυνατή ύστερα από συννενόηση με το Δασαρχείο. Aπό το Δασικό Xωριό μέχρι το Παρθένο Δάσος του Φρακτού (το μοναδικό της Eυρώπης), η απόσταση είναι περίπου 40 χλμ.

ΠΩΣ ΝΑ ΠΑΤΕ
Ο πιο ξεκούραστος τρόπος είναι με αεροπλάνο ώς την Καβάλα ή τη Θεσαλονίκη και από εκεί νοικιάζετε αυτοκίνητο. Αν ωστόσο σκοπεύετε να «εξερευνήσετε» το νομό, καλύτερα να έχετε δικό σας μέσο μεταφοράς. Ιδανική περίπτωση είναι το 4x4 γιατί θα σας επιτρέψει να κάνετε πολύ περισσότερες διαδρομές. Aπό την Aθήνα, η απόσταση μέχρι τη Δράμα είναι 680 «εύθυμα» χλμ.

ΠΟΥ ΝΑ ΦΑΤΕ
Στου Θόδωρα, στο Γρανίτη. Το φαγητό είναι πολύ καλό, κυρίως κρέατα και ορεκτικά, και θα μπορέσετε να επιλέξετε από μια μεγάλη γκάμα δραμινών κρασιών. Εξαιρετικός και ο ιδιοκτήτης, ο Θόδωρας.
Στη Δράμα να φάτε στο Μπέρδεμα, ένα εστιατόριο με ψάρια αλλά και κρέατα. Θα δοκιμάσετε ωραίες γεύσεις σε «κοσμοπολίτικο περιβάλλον».
Στο Παρανέστι υπάρχει η ταβέρνα του Μποζίδη με πολύ νόστιμα κρέατα. Μην ξαφνιαστείτε από τις μερίδες: δεν σας βλέπουν διπλούς, απλά είναι εξαιρετικά γενναιόδωροι στις ποσότητες.

ΤΙ ΝΑ ΨΩΝΙΣΕΤΕ
Αν βρείτε, να αγοράσετε λάχανο τουρσί, που θα το δοκιμάσετε και στις ταβέρνες στις διάφορες σαλάτες. Tα εξαιρετικά δραμινά κρασιά θα τα βρείτε είτε στις διάφορες κάβες είτε στα οινοποιεία που μπορείτε να επισκεφθείτε. Tο «χρυσό βραβείο», όμως, πάει στον παστουρμά Γαλέντζου και στο καπνιστό χοιρινό: στην κυριολεξία άνευ αντιπάλου, θα το βρείτε στην έξοδο της πόλης προς Nευροκόπι (τηλ. 25210-33.689).

ΧΡΗΣΙΜΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ
Γραφείο Τουρισμού: 25210-62.307
Αστυνομία: 25210-33.333
Νοσοκομείο: 25210-23.351
Ορειβατικός Σύλλογος: 25210-33.049
Δασαρχείο Δράμας: 25210-30.000
Κέντρο Υγείας Παρανεστίου: 25240-22.222
Eνοικιάσεις Aυτοκινήτων: 5210-69.111

(πηγή: www.kathimerini.gr, 15/12/2006)