Ελονοσία: τεστ έγκαιρης διάγνωσης

Τελευταίες έρευνες παγκόσμια έδειξαν ότι οι ταξιδιώτες που τσιμπήθηκαν από θηλυκά ανωφελή κουνούπια και εκδήλωσαν νόσο, την ελονοσία, ανέρχονται σε 20.000 - 50.000 ετησίως σε όλον τον κόσμο.

Η μυρωδιά του κορμιού συγκεκριμένων ατόμων μπορεί να αποτελεί το κλειδί στη διαπίστωση ότι οι συγκεκριμένοι άνθρωποι είναι περισσότερο ευάλωτοι στα κουνούπια. Έρευνες έχουν δείξει ότι τα κουνούπια επιλέγουν τον ανθρώπινο οργανισμό για τη λήψη αίματος με βάση τη μυρωδιά που έχει το δέρμα. Ελαφρές ουσίες από τα βακτήρια του δέρματος ελκύουν, εξατμιζόμενες, τα κουνούπια. Τα παντελόνια είναι επίσης πιο ελκυστικά από ότι τα σορτς, ενώ το χρώμα των ρούχων καθώς και το μέγεθος (ύψος - όγκος) του ανθρώπου έχουν άμεση σχέση με τον αριθμό των τσιμπημάτων από κουνούπια. Αυτό εξηγεί γιατί οι ενήλικοι άντρες είναι πιο ελκυστικοί στόχοι για τα κουνούπια από ό,τι οι γυναίκες και τα παιδιά.

Η Βρετανία είναι "πρωτοπόρος" για όλον τον κόσμο ως προς τις εισαγόμενες μολύνσεις (ελονοσία) με ποσοστό 5% ενώ η Γερμανία δυστυχώς έχει το μεγαλύτερο ποσοστό θνησιμότητας (7,4%), γεγονός που συνδέεται με το ότι συνταξιούχοι πρώην Ανατολικογερμανοί ταξίδευαν στην Αφρική χωρίς να χρησιμοποιούν ανθελονοσιακά χάπια πριν από ταξίδι τους, κατά τη διάρκειά του και ύστερα από αυτό.
Δυστυχώς πολύ καθυστερημένα γινόταν διάγνωση ότι νοσούν από ελονοσία.

Τα εμβόλια ίσως αργήσουν λίγο, αλλά οι επιστήμονες των τριών εταιρειών Smithkline Beecham, Roche - Samarane και Pasteur Merieux MSD βρίσκονται σε έναν πολύ καλό δρόμο, αν κρίνουμε από τα πρώτα στοιχεία που έχουν παρουσιαστεί ως σήμερα. Ως τότε όλος ο υγειονομικός κόσμος εστιάζει την προσοχή του σε τρία κύρια επίπεδα:

α) ενημέρωρη
β) ανθελονοσιακά χάπια - σωστή λήψη
γ) έγκαιρη διάγνωση των συμπτωμάτων της ελονοσίας

Στον αγώνα της ενημέρωσης τα ΜΜΕ δίνουν όλες τις δυνάμεις τους ενώ τα υγειονομικά κέντρα δίνουν όλες τις σωστές οδηγίες για το πώς, πότε και για πόσο διάστημα θα χρησιμοποιήσει κάποιος ταξιδιώτης τα χάπια. Αρνητικές αντιδράσεις από την προληπτική χρήση χαπιών Mefloquine έναντι της ελονοσίας έχουν αναφερθεί στο 19% αυτών που τα χρησιμοποίησαν.

Οι αντιδράσεις, κυρίως νευροψυχιατρικές, παρατηρούνται σε αναλογία 1:20.000 άτομα. Δεν είναι όμως λόγος αυτός να αποφεύγει κανείς να πάρει τα χάπια προληπτικά (παρέχουν προστασία στο 92%) όταν πρόκειται να επισκεφθεί μια χώρα με γνωστό πρόβλημα ελονοσίας. Μόνο οι ταξιδιώτες με ιατρικό ιστορικό νευροψυχιατρικών αντιδράσεων και με την καθοδήγηση του προσωπικού τους γιατρού δεν πρέπει να παίρνουν τα χάπια αυτά, όπως τονίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ελέγχου Φαρμάκων.

Στον αγώνα για την έγκαιρη διάγνωση έρχονται να βοηθήσουν τα νέα τεστ διάγνωσης της νόσου. Πρέπει να τονισθεί ότι στην τροπική αυτή νόσο η έγκαιρη διάγνωση και, κατόπιν, η σωστή φαρμακευτική αγωγή μπορεί να μειώσει αισθητά τη θνησιμότητα. Η παρουσία των νέων τεστ έδειξε ότι είναι εύχρηστα: επιτρέπουν να κάνει ο ταξιδιώτης τους χειρισμούς χωρίς την αναζήτηση κάποιου υγειονομικού κέντρου στην περίπτωση που υπάρχουν υποψίες για ελονοσία και ο ταξιδιώτης βρίσκεται σε απομακρυσμένη περιοχή.

Μέσα σε πέντε ως οκτώ λεπτά το ανοσοποιητικό - χρωματογραφικό τεστ ελονοσίας Ρ. falciparum Ι.C.Τ. μπορεί να δώσει τα στοιχεία για να γίνει η διάγνωση με ευαισθησία 100% και με σαφήνεια 96,2% τουλάχιστον για πυκνότητα παρασίτων πάνω από 80/μL. Η αντίδραση τέτοιων τεστ οφείλεται στο αντιγόνο HRP-2 για την ελονοσία Ρ. falciparum όπου μία και μόνη σταγόνα αίματος (από τις άκρες των δακτύλων) τοποθετείται σε μία κάρτα εξέτασης, συνοδευόμενη από μία σταγόνα ουσίας που αντιδρά και διαβάζεται σαν μία ροζ γραμμή. Αυτό το τεστ είναι απλούστατο και φτηνό.

Άλλο τεστ είναι το Parasite F. που χρησιμοποιείται ως επιπλέον έλεγχος από τους χειριστές μικροσκοπίου στα νοσοκομεία, όταν έχουν μικρή πείρα στη διάγνωση της ελονοσίας.

Η έρευνα συνεχίζεται, αλλά για τους ταξιδιώτες τα τεστ αυτά είναι ένας εύκολος, γρήγορος και ανέξοδος τρόπος για να διώξουμε το πιθανό άγχος της μόλυνσης, όταν βρισκόμαστε στις αγαπημένες μακρινές αναζητήσεις μας.