Δημητσάνα, Στεμνίτσα, Βυτίνα, Καρύταινα, Λαγκάδια

Νομός
Παραδοσιακά χωριά, όμορφοι οικισμοί, ιστορικό παρελθόν και υπέροχη φύση είναι τα χαρακτηριστικά της Αρκαδίας. Σε όλα τα χωριά θα ζήσετε την ηρεμία της ελληνικής υπαίθρου και θα απολαύσετε ήσυχα Σαββατοκύριακα σε παραδοσιακούς ξενώνες και διαλεκτό φαγητό. Η υποδομή της περιοχής δεν έχει καμία σχέση με αυτήν του παρελθόντος και μέρη όπως η Δημητσάνα, η Στεμνίτσα, η Βιτύνα και η Καρύταινα προσφέρουν αρχιτεκτονική παραδοσιακή ομορφιά, ιστορικά κτίρια και αρχοντιά που θα σας μαγέψει.

Γεύσεις
Στις ταβέρνες, τις ψησταριές και τα παραδοσιακά μαγέρικα θα δοκιμάστε κόκορα κοκκινιστό, στιφάδο, αρνί σούβλας, κοκορέτσι, σπληνάντερο, και κρασί από τις γειτονικές περιοχές. Εκτός από τα ψητά στα κάρβουνα γευτείτε γίδα βραστή, πίτες, τραχανά, φασολάδα και χυλοπίτες.

Αγορές
Θα αγοράσετε γλυκά ταψιού, μέλι, καρύδια, βούτυρο, τυρί, αυγά, ζυμαρικά και εξαίρετες σπιτικές μαρμελάδες. Πολύ καλή είναι η ποιότητα του μελιού και δε θα πρέπει να επιστρέψετε χωρίς να αγοράσετε Μυγδαλάτα που φτιάχνονται με καρύδι. Αγοράστε επίσης παραδοσιακά καλλιτεχνήματα από χρυσάφι και ασήμι, ειδικά στη Στεμνίτσα και ξυλόγλυπτα από τη Βυτίνα.

Υψόμετρο
Δημητσάνα, 950 μ.
Στεμνίτσα, 1100 μ.
Βυτίνα, 1040 μ.
Λαγκάδια, 980 μ.
Καρύταινα, 580 μ.

Απόσταση
Η Τρίπολη απέχει από την Αθήνα, 165 χλμ.
Η Τρίπολη απέχει από τη Θεσσαλονίκη, 685 χλμ.
Η Δημητσάνα απέχει από την Τρίπολη, 59 χλμ.
Η Στεμνίτσα απέχει από την Τρίπολη 42 χλμ.
Τα Λαγκάδια απέχουν από την Τρίπολη, 60 χλμ.
Τα Λαγκάδια απέχουν από τη Βυτίνα, 15 χλμ.
Τα Λαγκάδια απέχουν από τον Πύργο, 78 χλμ.
Η Βυτίνα απέχει 43 χλμ. από την Τρίπολη.
Η Καρύταινα απέχει 53 χλμ. από την Τρίπολη.

Η Πόλη
Δημητσάνα
Η Δημητσάνα διαθέτει ψηλά πετρόκτιστα σπίτια και ένα αρχοντικό πρόσωπο που απλώνεται στους δυο λοφίσκους που είναι κτισμένη. Είναι γνωστή ως Μπαρουταποθήκη της Επανάστασης του 1821 μιας και εκείνα τα χρόνια λειτουργούσαν περίπου 15 μπαρουτόμυλοι ενώ στην ευρύτερη περιοχή υπολογίζονται γύρω στους 90. Το σπίτι που γεννήθηκε ο πατριάρχης Γρηγόριος Ε' έχει αναστηλωθεί και λειτουργεί ως εκκλησιαστικό μουσείο όπως και το σπίτι του Παλαιών Πατρών Γερμανού. Στο χωριό θα δείτε επτά σημαντικές εκκλησιές από το 17ο έως το 19ο αιώνα: Αγ. Γεώργιος, Αγία Κυριακή (μητροπολιτικός ναός), Άγιος Χαράλαμπος, Μεταμόρφωση του Σωτήρος, Κοίμηση της Θεοτόκου, Ταξιάρχης. Όλες είναι ιδιαίτερα σημαντικές για την τοπική ιστορία και αξίζουν της προσοχής σας. Δείτε το Μουσείο Υδροκίνησης στο Κεφαλάρι του Αϊ-Γιάννη όπου θα δείτε την παραγωγή αλεύρου, την κατεργασία του δέρματος και άλλες παραδοσιακές τεχνικές παραγωγής. Μην παραλείψετε μια επίσκεψη στο Ωρολογοστάσιο, ένα αρχιτεκτονικό αριστούργημα 27 μ. του οποίου οι δείκτες που δείχνουν την ώρα είναι ορατές από μακριά και η καμπάνα του ζυγίζει 700 κιλά. Ξεχωριστή είναι η περιήγηση στο μοναστήρι των Αιμυαλών, χτισμένο μέσα σε φυσικό σπήλαιο με τοιχογραφίες του 17ου αιώνα και στη Μονή Φιλοσόφου, χτισμένη σε περιοχή με άγρια μεγαλοπρέπεια. Οι τοιχογραφίες στο εσωτερικό χρονολογούνται στο 1693 και σώζονται σε καλή κατάσταση.
Στεμνίτσα
Δυτικά της Τρίπολης θα δείτε τη Στεμνίτσα, ή Υψού. Το χωριό είναι χτισμένο αμφιθεατρικά στις πλαγιές του Μαινάλου και φημίζεται για την παραδοσιακή αρχιτεκτονική και τα αρχοντικά του. Η Στεμνίτσα μαζί με τη Δημητσάνα και τη Βυτίνα είναι ο κύριος πόλος έλξης στην ευρύτερη περιοχή της Αρκαδίας. Δείτε τις πολλές παλιές και σημαντικές μεταβυζαντινές εκκλησίες της που λειτουργούν ως σήμερα. Η γειτονιά του Κάστρου έχει πολλά γραφικά σπίτια, όπως και σπίτια επωνύμων Στεμνιτσιωτών (οικία Ροϊλού κ.ά.). Στο χωριό υπάρχει πλουσιότατο λαογραφικό μουσείο το οποίο στεγάζεται στο αρχοντικό Χατζή (του 18ου αιώνα) και περιέχει αναπαραστάσεις εργαστηρίων παραδοσιακών επαγγελμάτων. Το χωριό υπήρξε σημαντικό κέντρο χρυσοχοΐας και αργυροτεχνίας και ως σήμερα ακόμη λειτουργεί σχετική δημόσια σχολή Αργυροχρυσοχοΐας. Από τη Στεμνίτσα μπορείτε να επισκεφτείτε το φαράγγι του Λούσιου και το βυζαντινό μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου, με τις αξιόλογες εικόνες του 14ου και 16ου αιώνα και σημαντική βιβλιοθήκη.
Βυτίνα
Η Βυτίνα είναι ένας από τους πλέον γραφικούς οικισμούς της Πελοποννήσου και είναι φημισμένη για το υγιεινό κλίμα της, άλλωστε ως το 1940 αποτελούσε τόπο αποθεραπείας ατόμων με νοσήματα θώρακος με δύο σανατόρια Η Βυτίνα είναι γενέτειρα του ιστορικού Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου και του Βασιλείου Οικονομίδη. Οι προτομές τους σε πλατείες του χωριού μαρτυρούν τη συμβολή του τόπου στα γράμματα και τις επιστήμες. Στο κέντρο του χωριού δείτε την πετρόκτιστη εκκλησία του Αγίου Τρύφωνα, δημιούργημα ντόπιων μαστόρων με το φημισμένο τοπικό μαύρο μάρμαρο. Κοντά στην κεντρική πλατεία βρίσκεται η Βιβλιοθήκη της Βυτίνας, με αξιόλογο ιστορικό αρχείο για την περιοχή. Επίσης σε νεόδμητο κτίριο στεγάζεται αξιόλογο Λαογραφικό Μουσείο. Κοντά στο χωριό, στο δρόμο προς την Τρίπολη, στις παρυφές του Μαινάλου θα δείτε την Πηγή του Παυσανία, την οποία αναφέρει ο Παυσανίας στα Αρκαδικά. Επίσης δείτε τη Μονή Κερνίτσας που κτίστηκε το 14ο αιώνα.
Λαγκάδια
Τα Λαγκάδια είναι μια γραφική αρκαδική κωμόπολη, ένα πέτρινο κομψοτέχνημα, με εντυπωσιακά διώροφα και τριώροφα σπίτια χτισμένα αμφιθεατρικά σε απότομη πλαγιά, με τρεχούμενα νερά, σε ένα ορεινό επιβλητικό τοπίο. Το χωριό είναι πατρίδα των Δεληγιαννέων και άλλων οπλαρχηγών και αγωνιστών του 1821. Τα Λαγκάδια είναι η πατρίδα προικισμένων μαστόρων και τεχνιτών της πέτρας, των Λαγκαδιανών μαστόρων, που για γενιές άπλωσαν παντού τη φήμη τους, χτίζοντας σπίτια, εκκλησίες, γεφύρια και σχολεία σε ολόκληρη την Αρκαδία, την Πελοπόννησο, αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Το χωριό είναι κτισμένο στις κατάφυτες πλαγιές του Μαινάλου, πάνω από μια απότομη και βαθιά ρεματιάς (με κλίση 70%), γεμάτη καρυδιές και πλατάνια με τρεχούμενα νερά. Η κεντρική πλατεία στέκει ακριβώς στο χείλος της ρεματιάς και είναι γεμάτη από πλατάνια. Από τη ρεματιά αυτή ξεκινά το απόκρημνο φαράγγι όπου κυλά ποταμός που διασχίζει ένα μεγάλο τμήμα της Γορτυνίας ως τον ποταμό Λάδωνα. Το πάνω μέρος του χωριού, η Πάνω Γειτονιά, είναι μοναδικό σε γραφικότητα και έχει υπέροχη θέα. Τα πιο σημαντικά αξιοθέατα είναι το ιστορικό σπίτι των Δεληγιάννηδων στην πάνω Γειτονιά, με κειμήλια της οικογένειας των προεστών, και οι παλιές εκκλησίες των Αγίων Ταξιαρχών (1805), στην πλατεία των Ηρώων, και των Αγίων Αποστόλων (1854), στην κάτω Γειτονιά. Οι εκκλησίες αυτές χαρακτηρίζονται από τα ιδιότυπα καμπαναριά τους. Αξιόλογο είναι ακόμα το επιβλητικό πετρόχτιστο κτίριο του Γυμνασίου (1868). Στο χωριό και ειδικότερα στην πάνω Γειτονιά υπάρχουν αρκετές όμορφες πετρόχτιστες βρύσες.
Καρύταινα
Το χωριό είναι από τα πλέον ιστορικά της Πελοποννήσου και έχει χαρακτηριστεί διατηρητέος οικισμός καθώς στο σύνολό του διασώζει πέτρινα σπίτια και παλαιές εκκλησίες. Στην αρχαιότητα βρισκόταν η πόλη Βρένθη κοντά στην οποία, κατά τους αρχαίους, είχε γίνει η γιγαντομαχία. Το Φράγκικο κάστρο της, του 13ου αιώνα, στα νότια του χωριού, ήταν ένα από τα πιο αξιόλογα φρούρια της Πελοποννήσου. Στο κάστρο αυτό είχε εγκατασταθεί κατά την επανάσταση του 1821 ο Θ. Κολοκοτρώνης. Τη μόνη ανάμνηση των παλιών καιρών, δίνουν τώρα οι ξέσκεποι τοίχοι μιας ευρύχωρης αίθουσας, με πολλά παράθυρα, όπου γίνονταν άλλοτε οι συγκεντρώσεις των ιπποτών. Η θέα από το κάστρο προς την πεδιάδα της Μεγαλόπολης είναι υπέροχη. Αξιόλογες είναι οι εκκλησίες της Ζωοδόχου Πηγής και του Αγίου Νικολάου. Κοντά στο χωριό περνά ο ποταμός Αλφειός. Εκεί, και κάτω από τη σύγχρονη γέφυρα, υπάρχει μια υπέροχη μνημειακή κατασκευή, ένα παλιό πολύτοξο γεφύρι με μικρή βυζαντινή εκκλησία, στο δρόμο που συνέδεε το κάστρο της Καρύταινας με τη Μεσσηνία κατά το μεσαίωνα. Ο δρόμος από την Καρύταινα οδηγεί στην Ανδρίτσαινα και από εκεί στο ιερό του Επικούρειου Απόλλωνα.

Υγεία
Παναρκαδικό Γενικό Νοσοκομείο Τρίπολης, 2710-371700
Κέντρο Υγείας Δημητσάνας, 27950-31401 και 31403
Αγροτικό Ιατρείο Στεμνίτσας, 27950-81277
Αγροτικό Ιατρείο Βυτίνας, 27950-22222
Αγροτικό Ιατρείο Καρύταινας, 27910-31300

Οδική σύνδεση
ΚΤΕΛ Αρκαδίας Αθηνών, 210-5134575 και 210-5124910
ΚΤΕΛ Αρκαδίας (Πλατεία Κολοκοτρώνη στην Τρίπολη), 2710-222560
ΚΤΕΛ Βυτίνας, 27950-22025

Σιδηροδρομική σύνδεση
Θα πάρετε τους συρμούς από την Αθήνα για την Τρίπολη.
ΟΣΕ, Σταθμός Πελοποννήσου στην Αθήνα: 210-5240646
Σιδηροδρομικός Σταθμός Τρίπολης, 2710-222402

Χρήσιμα Τηλέφωνα
Δημητσάνα
Δήμος, 27950-31237
Αστυνομία, 27950-31205
Ταξί, 27950-31114
Μουσείο Υδροκίνησης Δημητσάνας, 27950-31630
ΕΛΤΑ, 27950-31234
Στεμνίτσα
Δήμος, 27950-81387 και 27950-81237
Αστυνομία, 27950-81236
Λαογραφικό Μουσείο, 27950-81252
Σχολή Αργυροχρυσοχοΐας, 27950-81227
Πνευματικό Κέντρο, 27950-81237
Χαστούπειος Βιβλιοθήκη, 27950-81279
Βυτίνα
Δήμος Βυτίνας, 27950-22329
Αστυνομία Βυτίνας, 27950-22207
ΟΤΕ Βυτίνας, 27950-22399
ΕΛΤΑ Βυτίνας, 27950-22233
Ταξί Βυτίνας, 27950-22619
Καρύταινα
Δήμος Γόρτυνος, 27910-31231
Αστυνομία Γόρτυνος, 27910-31205
ΕΛΤΑ Γόρτυνος, 27910-31249
Τρίπολη
Δήμος Τρίπολης, 2710-222235
Αστυνομία Τρίπολης, 2710-224847
Γραφείο Τουρισμού, 2710-231844
Επιμελητήριο Αρκαδίας (Τρίπολη), 25ης Μαρτίου & Πανός 21, 2710-227141, 2710-227142

Διαμονή Ξενοδοχεία
Σε όλη την περιοχή θα βρείτε καλούς παραδοσιακούς ξενώνες με υπηρεσίες αξιώσεων.
Στο Μοναστήρι των Αιμυαλών προσφέρεται φιλοξενία, 27950-31273.
Στο Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου προσφέρεται φιλοξενία, 27950-31269.
Ρωτήστε στα τοπικά αστυνομικά τμήματα ή στους δήμους, εναλλακτικά στο Internet:
www.peloponnese-online.com/arkadia/Dimitsana/hotels/list.htm
www.clickhere.gr/hotels-greece/arcadia/hotel_gr.html

Αθλητισμός
Χειμερινό Σκι. Το χιονοδρομικό κέντρο της Οστρακίνας, στην κορυφή του Μαινάλου στα 1600 μ., προσφέρει έξη πίστες για σκι στην Ελλάδα. Διαθέτει ξενώνα, εντευκτήριο, δυο Lift και σύγχρονο χιονοδρομικό καταφύγιο. 27960-22227, απόσταση 25 χλμ. από Τρίπολη. Τηλ. 27960-22227
Ορειβασία. Στις πλαγιές του Μαλεβού, στο Ανατολικά άκρο του Πάρνωνα. Στην τοποθεσία Αρνόμουσγα, 1450 μ. ύψος, υπάρχει καταφύγιο 50 ατόμων. Ο δρόμος από τον 'Άγιο Πέτρο ως το καταφύγιο είναι βατός. Πορεία: περίπου 2:30-3.00 ώρες. Εθνικός Ορειβατικός Σύλλογος Τρίπολης, 2710-232243. Στο Μαίναλο, στη θέση Οροπέδιο Οστρακίνας, το ομώνυμο καταφύγιο στα 1600 μ. έχει χωρητικότητα 45 ατόμων και διαθέτει θερμάστρες πετρελαίου, ξύλων καθώς και κουζίνα και δεξαμενή νερού και τουαλέτα. Η ηλεκτροδότηση παρέχεται από γεννήτρια. Πληροφορίες στον ΕΟΣ Τρίπολης.
Rafting στον Λούσιο-Αλφειό. Η κατάβαση ξεκινάει από τον ποταμό Λούσιο, ο οποίος στη συνέχεια ενώνεται με τον Αλφειό, και καταλήγει στην πέτρινη γέφυρα του Κούκου. Οι βράχοι που υπάρχουν μέσα στο ποτάμι δημιουργούν εντυπωσιακά περάσματα 3ου-4ου βαθμού, κάνοντας την διαδρομή συναρπαστική, εικόνα που ολοκληρώνεται με μονοπάτια και εντυπωσιακό καταρράκτη 20 μ.
Trekking στο Φαράγγι του Λούσιου. Οδοιπορικό διάρκειας 4 ωρών ξεκινά από τη Μονή Φιλοσόφου και διασχίζει κατάφυτο μονοπάτι στην καρδιά του φαραγγιού ως τη Μονή Προδρόμου, που είναι εντυπωσιακά χτισμένη στο χείλος ενός φαραγγιού.

Έθιμα – Εκδηλώσεις
Δημητσάνα
7 Ιουλίου, της Αγίας Κυριακής, μεγάλο πανηγύρι με γλέντι από την παραμονή, προσφέρονται γίδα βραστή και κρασί.
Τον Αύγουστο οργανώνονται πολλές πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Στεμνίτσα
Την πρώτη Κυριακή του Ιουνίου γίνετε μεγάλος εορτασμός προς τιμήν της Στεμνίτσας που για ένα μικρό διάστημα υπήρξε πρωτεύουσα της Ελλάδας. Τελείται δοξολογία στη Μονή της Ζ. Πηγής που σώζεται το κελί που συνεδρίαζε η τότε κυβέρνηση. Ο εορτασμός συνεχίζει με παραδοσιακούς χορούς και τραγούδια.
Ο Δεκαπενταύγουστος εορτάζεται με παραδοσιακούς χορούς.
Το καλοκαίρι οργανώνει εκδηλώσεις πολιτισμού ο τοπικός σύλλογος Υψούντος (27950-81361)
Βυτίνα
1 Φεβρουαρίου, Βυτίνα, Πανηγύρι του Αγίου Τρύφωνα.
Το πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου, Βυτίνα, Η γιορτή του δάσους.
Λαγκάδια
Πανηγύρι στις 26 Ιουλίου της Αγ. Παρασκευής.
Καρύταινα
Πλήθος πολιτιστικών εκδηλώσεων τον Αύγουστο με ιδιαίτερα ξεχωριστό το παζάρι των γυναικών το πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου.
Πανηγύρι Καρβουναραίικης Παναγιάς στις 23 Αυγούστου και του Αγίου Αθανασίου στις 17 Μαϊου.

Internet
Δημητσάνα
Φωτογραφίες και υλικό για την πόλη, www.geocities.com/TheTropics/Shores/2977/dhmhtsf.htm
Δημητσάνα στο δίκτυο, www.dimitsana.net
Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης, www.culture.gr/4/42/421/42101/421018/g4210181.html
Ο Δήμος και η πυρίτιδα, seahorse.ceid.upatras.gr/~dimitsana
Αδελφότητα Δημητσανιτών, www.inarcadia.gr/clubs/clubspolitxor-be.htm
Μονή Φιλοσόφου, www.culture.gr/2/21/212/21205n/g212en04.html
Δήμος Τρικολώνων, www.trikolonon.gr
Στεμνίτσα
Φωτό από τη Στεμνίτσα, www.geocities.com/fousianis/familyFousianis/familyFousianis.htm
Λαογραφικό Μουσείο Στεμνίτσας, www.arcadia.gr/greek_ver/c1/sc1/c5/main.htm
ΤΕΕ σχολή Αργυροχρυσοχοίας, users.otenet.gr/~tee_stem/print.htm
Αρχιτεκτονική της Στεμνίτσας, www.greekarchitects.gr/traditional_sites/stemnitsa/stemnitsa.htm
Βυτίνα
Η Βιτύνα στο διαδίκτυο, www.vitina.gr
Λαγκάδια
Περιήγηση στην περιοχή, freewind.tripod.com/tr_lagadia.htm
Τα Λαγκάδια πριν 100 χρόνια, www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_46181_14/10/2001_3296
Φωτό, clubs.pathfinder.gr/LagadiaArkadias
Λίγα λόγια για το χωριό, http://www.mototriti.gr/TOURING/page4.asp?id=16&step=1
Η παράδοση των Λαγκαδιανών Μαστόρων, arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/lagadia/mastoroi.htm
Γενικά για την περιοχή
Επαγγελματικός, τουριστικός και πολιτιστικός οδηγός Αρκαδίας, www.inarcadia.gr
Οδικό δίκτυο και χάρτες του νομού, www.eranet.gr/geodata/el/gstreets.html
Δήμος Τρίπολης, www.tripolis.gr
Επιμελητήριο Αρκαδίας, www.arcadianet.gr
Πλήθος πληροφοριών για την περιοχή της Αρκαδίας, www.inarcadia.gr
Διαδρομές στο Μαίναλο, arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/menaloguide.htm

Αυτό το κείμενό μου δημοσιεύτηκε στο ταξιδιωτικό έντυπο ΠΕΡΙΗΓΗΣΕΙΣ - Εφημερίδα Ημερησία, τ. 59 2004-2005