Καστοριά

Καστορίας οχυρωτάτης ούσης δια το πανταχόθεν περικλύζεσθαι τη λίμνη…
Αυτοκράτορας Ιωάννης Κατακουζηνός

Νομός
Ο νομός Καστοριάς είναι από τους πλέον πλούσιους σε φυσικά τοπία και αρχιτεκτονικά μνημεία. Η οικονομική ευρωστία που η κατεργασία και το εμπόριο της γούνας προσέφεραν παλαιότερα και η συνεχώς αναπτυσσόμενη ροή επισκεπτών σήμερα, είναι εμφανής στις υποδομές και τα αρχοντικά των πόλεων και των χωριών. Εκτός από την ομώνυμη λίμνη θα ανακαλύψετε το υπέροχο αλπικό τοπίο του νομού, τα απέραντα δάση και τα βουνά.

Αγορές
Εκτός από υφαντά, φλοκάτες και κιλίμια θα βρείτε, τι άλλο; από γούνες και δερμάτινα που αποτελούν παράδοση αιώνων για τη πόλη της Καστοριάς. Θα βρείτε μεγάλες ποικιλίες και από ότι είδαμε υπάρχουν και ευκαιρίες. Δεν θα σας πούμε για την ιστορία της γουνοποιίας η οποία είναι μεγάλη και ενδιαφέρουσα, αν όμως σας ενδιαφέρει η αγορά ή το εμπόριο επισκεφτείτε την Ετήσια Διεθνή έκθεση Γούνας που διοργανώνεται κάθε Απρίλιο.

Προϊόντα
Δοκιμάστε τα μήλα και τα καστοριανά φασόλια.

Γεύσεις
Οι σαρμάδες, ντολμαδάκια με λάχανο τουρσί, αποτελούν ένα από τα πιο παραδοσιακά εδέσματα της τοπικής κουζίνας. Δοκιμάστε επίσης κόκορα με γαρνίρισμα αρμιάς και τηγανιά.
Αν είστε λάτρης των ψαρικών δοκιμάστε τα ψάρια της λίμνης: Γουλιανούς (σούπα, ψητούς ή τηγανιτούς), Πρικιά ( τηγανιτά μικρά ψαράκια ) και Γριβάδι (ζυγίζει περίπου 2,5-5 κιλά) και θα το φάτε ψητό - αν το βρείτε. Αν έχετε φίλους στην πόλη ζητήστε να σας ετοιμάσουν Γκαρούφα που είναι Γριβάδι με σκορδαλιά και καρύδι. Φυσικά μην παραλείψετε το τσίπουρο.

Απόσταση
Απόσταση από Αθήνα, 575 χλμ. (μέσω Κοζάνης)
Απόσταση από Θεσσαλονίκη 219 χλμ. (μέσω Κοζάνη) και 214 χλμ. (μέσω Έδεσσας).
Απόσταση από Δισπηλιό, 7 χλμ.
Απόσταση από Κλεισούρα, 32 χλμ.
Απόσταση από Νεστόριο, 26 χλμ.
Απόσταση από Χιον/κό Κέντρο Βιτσίου, 22 χλμ.
Απόσταση από Αγρίνιο, 368 χλμ.
Απόσταση από Τρίπολη, 599 χλμ.
Απόσταση από Αλεξανδρούπολη, 535 χλμ.
Απόσταση από Ιωάννινα, 204 χλμ.

Υψόμετρο
629,50 μ.

Η Πόλη
Σε μια φύση γοητευτική, πάνω σε μια ειδυλλιακή λίμνη, τη γνωστή και ως λίμνη της Ορεστιάδος, είναι χτισμένη μια από τις ωραιότερες Ελληνικές πόλεις, η Καστοριά, μια πόλη - μουσείο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων και Αρχοντικών με περίπου 15000 κατοίκους. Έτσι ενώ ο επισκέπτης κινείται ανάμεσα σε κτίρια νεώτερων χρόνων βρίσκεται ξαφνικά αντιμέτωπος με μια εκκλησία του 11ου αιώνα και ακόμη μπορεί να σταθεί γοητευμένος μπροστά σε κάποιο αρχοντικό του 17ου και 18ου αιώνα.
Λίγες είναι οι πόλεις που διαθέτουν όχι μόνο την ιδιαιτερότητα, αλλά και τη γοητεία της Καστοριάς. Με όποιο μέσο κι αν φθάσει κανείς, θα βρεθεί μπροστά στη γραφική λίμνη ανάμεσα στο Βίτσι, στο Τρικάλι και το Βόιο. Στο λαιμό της μικρής χερσονήσου που μπαίνει μέσα στη λίμνη χτίστηκε η πόλη, με τα σπίτια σκαρφαλωμένα στις πλαγιές, να αγναντεύουν τα νερά. Οι πολυκατοικίες είναι πολλές, αλλά και πάλι ανάμεσα τους ξεπροβάλλουν δεκάδες εντυπωσιακά παραδοσιακά αρχοντικά. Χαρακτηριστικές είναι οι συνοικίες Αποζάρι και Ντόλτσο, δίπλα στη λίμνη. Δείτε τα Κορέστεια, παραδοσιακούς οικισμούς με λαϊκή αρχιτεκτονική στα βορειδυτικά της πόλης.
Τα Αρχοντικά της Καστοριάς
Τα αρχοντικά της Καστοριάς με τη χαρακτηριστική παραδοσιακή αρχιτεκτονική έχουν συμβάλλει σημαντικά στην παραδοσιακή ομορφιά και το χρώμα της πόλης. Κτίστηκαν την εποχή που η πόλη γνώριζε μεγάλη οικονομική άνθηση από το εμπόριο της γούνας. Τα περισσότερα είναι κτίσματα του 17ου και 18ου αιώνα και ξεχωρίζουν για την επιβλητικότητα, τις τοιχοδομίες, την αρχιτεκτονική αλλά και τη ζωγραφική τους. Ακόμα και σήμερα οι Καστοριανοί όχι μόνο σέβονται την παραδοσιακή αρχιτεκτονική αλλά προσπαθούν να τη διατηρήσουν και στα καινούρια κτίρια. Μερικά από τα κυριότερα αρχοντικά:
Το Αρχοντικό Νατζή (1753) που βρίσκεται στο παραδοσιακό οικισμό Ντολτσό
Το Αρχοντικό Μπασάρα (1750) που βρίσκεται στο παραδοσιακό οικισμό Ντολτσό.
Το Χαρακτηριστικές είναι οι συνοικίες Αποζάρι και Ντόλτσο, δίπλα στη λίμνη.
Αρχοντικό Εμμανουήλ (1750) που βρίσκεται στο παραδοσιακό οικισμό Ντολτσό.
Το Αρχοντικό Σκούταρη (1750) που βρίσκεται πάνω στο παραλιακό δρόμο προς το Ντολτσό
Το Αρχοντικό Σαπουντζή που βρίσκεται πίσω από το παραλιακό δρόμο στη περιοχή του Ναυτικού Ομίλου.
Το Αρχοντικό Παπατέρπου (1880) που βρίσκεται πάνω στο παραλιακό δρόμο και είναι φωταγωγημένο και το βράδυ.
Βυζαντινές και Μεταβυζαντινές εκκλησίες.
Στην πόλη της Καστοριάς σώζονται αμέτρητες Βυζαντινές, Μεταβυζαντινές και νεώτερες εκκλησίες με μοναδική ιστορία και αρχιτεκτονική. Μετρήσαμε πάνω από 45 και σας προτείνουμε επιλεκτικά μερικές:
Την Ιερά Μονή της Παναγίας της Μαυριώτισσας (12ου)
Τον Ιερό Ναό Αγ. Νικολάου Καρύδη (18ου)
Τον Ιερό Ναό Αγίων Τριών (14ου)
Τον Ιερό Ναό Παναγίας Τσόντου Βάρδα (19ου)
Τον Ιερό Ναό Ταξιάρχη Μητροπόλεως (13ου)
Τον Ιερό Ναό Αγ. Νικολάου Μαγαλειού (16ου)
Μουσεία στην Καστοριά
Το Βυζαντινό Μουσείο με εκθέματα από τον 12ο έως και τον 17ο αιώνα, σ' ένα σημείο με υπέροχη θέα. Το μουσείο φιλοξενεί μία από τις πιο ολοκληρωμένες συλλογές Βυζαντινών αγιογραφιών, γλυπτών και εκκλησιαστικής τέχνης. Πλατεία Δεξαμενής, 24670-26649 και 24670-22325.
Το Λαογραφικό Μουσείο που στεγάζεται στο αρχοντικό του Νεράντζη Αιβαζή. Τα εκθέματά του αφορούν αντικείμενα που χρησιμοποιούσαν παλαιότερα οι Καστοριανοί στις καθημερινές τους δραστηριότητες, καθώς και εκθέματα που αφορούν την επεξεργασία της γούνας. Επίσης στο χώρο αναπαριστάνονται χώροι όπως το ζυμωτάρι, οι αποθήκες τροφίμων και κρασιού και ο οντάς με το τζάκι. 24670-28603.
Το Μουσείο Ενδυματολογίας που στεγάζεται στο αρχοντικό Εμμανουήλ και διαθέτει παραδοσιακές τοπικές ενδυμασίες καθώς επίσης και μία πλούσια συλλογή νομισμάτων.
Απόσκεπος και Σιδηροχώρι
Περίπου 4 και 7 χλμ. αντίστοιχα από την Καστοριά. Και τα δύο χωριά βρίσκονται στους πρόποδες του βουνού δίπλα στην πόλη της Καστοριάς. Θα πάτε για να απολαύσετε την πιο μαγευτική πανοραμική θέα της λίμνης και της πόλης ενώ θα βρείτε και 2 από τους καλύτερους ξενώνες της Καστοριάς: το ξενώνα «Αείδροσος Χλόη» στον Απόσκεπο και το «Λογγάς» στο Σιδηροχώρι.
Δισπηλιό
Περίπου 7χλμ. από Καστοριά (στη νότια είσοδο της πόλης). Στο Δισπηλιό ανακαλύφθηκε τυχαία το 1932 ο πρώτος λιμναίος οικισμός του 5.000 π.Χ. περίπου, που δείχνει ότι η Καστοριά είχε κατοικηθεί από τους Νεολιθικούς χρόνους. Στον χώρο των ανασκαφών που άρχισαν το 1992 δημιουργήθηκε το πρώτο Ελληνικό Οικομουσείο και διαμορφώθηκε μία αναπαράσταση του προϊστορικού Λιμναίου Οικισμού, με καλύβες, πάνω σε ξύλινες πλατφόρμες μέσα στη λίμνη, οι οποίες διαθέτουν σκεύη οικιακής χρήσης και εργαλεία της εποχής. Βρίσκεται πάνω στη λίμνη της Καστοριάς περίπου 500μ. από το χωριό. Μπορείτε να το επισκεφτείτε όλες τις ημέρες από τις 09.00 έως τις 16.00, 24670-21910.
Νόστιμο - Απολιθωμένο δάσος
Περίπου 24 χλμ. από Καστοριά. Στο Νόστιμο βρίσκεται το Απολιθωμένο Δάσος ηλικίας 20 εκατομμυρίων χρόνων με τροπικά και υποτροπικά φυτά, απολιθωμένους κορμούς από φοίνικες, θαλάσσια απολιθώματα όπως αστερίες, κοχύλια, μύδια, δόντια καρχαρία και απολιθώματα ζωικής προέλευσης. Μην παραλείψετε να επισκεφτείτε τον εκθεσιακό χώρο που φιλοξενεί πολλά ευρήματα από το Απολιθωμένο Δάσος. Λειτουργεί από 10.00 έως 17.00 (Νοέμβριο έως Μάρτιο) από 10.00-14.00 & 17.00-20.00 ( Απρίλιο έως Οκτώβριο). 24670-84588.
Νεστόριο
Περίπου 28 χλμ. από Καστοριά. Το Νεστόριο είναι χτισμένο σε μια πλαγιά στους πρόποδες του Γράμμου, με πανέμορφα τοπία, φαράγγια και τον ποταμό Αλιάκμονα. Το Νεστόριο όμως είναι επίσης γνωστό για τη μεγάλη πολιτιστική - μουσική εκδήλωση «River Party» που διοργανώνεται το πρώτο Σαββατοκύριακο του Αυγούστου και συμμετέχουν επώνυμοι καλλιτέχνες και χιλιάδες κόσμος από όλη την Ελλάδα. Βρίσκεται σε μια εκπληκτική τοποθεσία στις όχθες του ποταμού Αλιάκμονα η οποία αξίζει να την επισκεφτείτε και την περπατήσετε.
Κλεισούρα
Περίπου 32χλμ. από Καστοριά. Παραδοσιακός ιστορικός οικισμός που απλώνεται αμφιθεατρικά στην απότομη πλαγιά του βουνού. Προσφέρεται για περιηγήσεις και πεζοπορίες σε δασικούς δρόμους και μονοπάτια μέσα σε καταπράσινα δάση οξιάς και βελανιδιάς. Επισκεφτείτε τον Ιερό Ναό του Αγ. Δημητρίου και δείτε το ξυλόγλυπτο τέμπλο, το περίφημο μοναστήρι της Παναγίας.
Μελάς, Γάβρος, Καστανόφυτο, Ομορφοκλλησιά
Επισκεφτείτε το χωριό «Μελάς» όπου σκοτώθηκε ο Παύλος Μελάς. Βρίσκεται στη βορινή πλευρά στο δρόμο προς τις Πρέσπες. Δείτε επίσης και το εγκαταλελειμμένο χωριό Γάβρος που βρίσκεται από την άλλη μεριά του δρόμου. Άλλους παραδοσιακούς οικισμούς θα βρείτε στο Καστανόφυτο και στην Ομορφοκκλησιά με την Βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου.
Βίτσι
Περίπου 22 χλμ. από Καστοριά. Αξίζει να επισκεφτείτε το ορεινό σύμπλεγμα του Βιτσίου με πυκνά δάση οξυάς και σπάνια χλωρίδα και πανίδα, έναν βιότοπο ιδανικό για την απειλούμενη υπό εξαφάνιση αρκούδα. Η άγρια φύση και οι διάσπαρτοι γραφικοί οικισμοί της περιοχής αποτελούν μια από τις καλύτερες προτάσεις για πεζοπορία. Στην κορυφή του όρους, λειτουργεί και το οργανωμένο χιονοδρομικό κέντρο, με καταπληκτική θέα και υψόμετρο βάσης 1.610μ.
Γράμμος
Ένας άλλος εκπληκτικός προορισμός είναι το ορεινό σύμπλεγμα του Γράμμου με τις πηγές του ποταμού Αλιάκμονα, του μεγαλύτερου σε μήκος ποταμού της Ελλάδας 297χλμ. Η περιοχή προσφέρεται για περιηγήσεις και πεζοπορίες στα Εθνικά μονοπάτια. Από τις πηγές και κατά μήκος της όχθης του ποταμού υπάρχει ένας σπάνιος υδροβιότοπος και πυκνά δάση μοναδικής χλωρίδας και πανίδας που διαφοροποιείται σύμφωνα με το υψόμετρο. Τα δάση αυτά αποτελούν το κρησφύγετο πολλών άγριων ζώων και πτηνών που απειλούνται υπό εξαφάνιση. Στον Γράμμο υπάρχουν δύο λίμνες, μία είναι η Δρακολίμνη, ρηχή και μικρή λίμνη, όπου ζει ένα είδος Αλπικού τρίτωνα και άλλη μία σε μεγαλύτερο υψόμετρο, όπου μπορεί να φτάσει κανείς από το χωριό
Άργος Ορεστικό
Δέκα χιλόμετρα από την Καστοριά βρίσκεται το Άργος Ορεστικό, κωμώπολη με μεγάλη ανάπτυξη , χάρη στη δημιουργία εργαστηρίων για την επεξεργασία της γούνας και τη παραγωγή υφαντών.

Προϊστορικός Οικισμός Δισπηλιού
Το 1932 ήταν χρονιά ξηρασίας. Η στάθμη της λίμνης της Καστοριάς είχε κατεβεί πολύ, σχεδόν ένα μέτρο. Αυτό το τυχαίο γεγονός αποκάλυψε στον καθηγητή της Προϊστορικής Αρχαιολογίας, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αντώνη Κεραμόπουλο, την ύπαρξη πασάλων στην όχθη της λίμνης κοντά στην κοινότητα Δισπηλιού. Αναγνώρισε αμέσως τα ίχνη ενός πασσαλόπηκτου λιμναίου οικισμού, που παρέμεινε για αιώνες θαμμένος κάτω από τη λάσπη και τα νερά, ξεχασμένος ακόμα και από την προφορική παράδοση, τους θρύλους που επιμένουν να κρατούν, σε πείσμα του χρόνου, ζωντανά τα γεγονότα από γενιά σε γενιά.
Τα ευρήματα που συγκεντρώθηκαν -κυρίως λίθινα εργαλεία-, έπειτα από σύντομη επιφανειακή έρευνα και μια ανασκαφή μικρής έκτασης, επιβεβαίωσαν την άποψη του Κεραμόπουλου για τη σπουδαιότητα της ανακάλυψης και βοήθησαν στη χρονολόγηση. Αρκετά χρόνια, το 1964, το φαινόμενο της ξηρασίας επαναλήφθηκε: οι πάσσαλοι εμφανίστηκαν ξανά. Ήταν πρώτης τάξης ευκαιρία για την τοπογράφηση της περιοχής. Την πραγματοποίησε ο Νικόλαος Μουτσόπουλος, καθηγητής της Αρχιτεκτονικής στο Α.Π.Θ. που εκείνη την εποχή μελετούσε στην περιοχή της Καστοριάς Ρωμαϊκά και Βυζαντινά μνημεία. Από το 1992, 60 χρόνια μετά τον πρώτο εντοπισμό του οικισμού από τον Κεραμόπουλο, έχει ξεκινήσει συστηματική ανασκαφή με επικεφαλής τον Γιώργο Χουρμουζιάδη, καθηγητή της Προϊστορικής Αρχαιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Ο χώρος των ανασκαφών, το νησάκι, όπως το αποκαλούν οι ντόπιοι, βρίσκεται απέναντι από την πόλη της Καστοριάς, στις όχθες της ομώνυμης λίμνης, σε μικρή απόσταση από το χωριό Δισπηλιό. Οροθετείται από την εκκλησία της Ανάληψης, το φυσικό όριο της λίμνης που ενισχύεται από πυκνή δεντροστοιχία και από ίχνη αρχαίου τείχους που αποδίδεται στον Αρχέλαο.

Η γούνα στην Καστοριά
Η γουνοποιία αποτελεί για την περιοχή της Καστοριάς τη σημαντικότερη οικονομική δραστηριότητα. Η τέχνη της επεξεργασίας της γούνας και η εμπορία των ειδών παραγωγής της αναπτύχθηκε κατά τη βυζαντινή περίοδο και από τότε μέχρι και σήμερα η περιοχή της Καστοριάς εξελίχθηκε και έγινε το επίκεντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος στο χώρο του εμπορίου γούνας και μοναδικό κέντρο επεξεργασίας της στον ευρωπαϊκό χώρο.
Η επεξεργασία και το εμπόριο της γούνας αποτελεί τη βασικότερη πηγή εσόδων για τους κατοίκους της περιοχής.
Η ανάπτυξη της γουνοποιίας και η άνθηση του εμπορίου των ειδών παραγωγής της, είχε σαν αποτέλεσμα από τον 19ο αιώνα ένας αριθμός κατοίκων της περιοχής να ταξιδέψουν σ' όλο τον κόσμο και να δημιουργήσουν ένα πλήθος από οικονομικά ακμάζουσες παροικίες.
Σήμερα σ' όλες σχεδόν τις μεγαλουπόλεις του κόσμου όπως η Νέα Υόρκη, το Παρίσι, το Μόναχο, τη Λειψία και αλλού, υπάρχουν Καστοριανοί που τροφοδοτούν την παγκόσμια αγορά με πανέμορφα δείγματα της Καστοριανής τέχνης και τεχνικής.
Η περιοχή της Καστοριάς ως ένα από τα σημαντικότερα παγκοσμίως κέντρα παραγωγής επεξεργασίας και διάθεσης της γούνας, αποτελεί έναν από τους σπουδαιότερους τομείς του Ελληνικού Εξωτερικού Εμπορίου και της Εθνικής Οικονομίας.
Η τέχνη της Καστοριανής γουνοποιίας και τα υψηλών προδιαγραφών δείγματα της, παρουσιάζονται σε διεθνείς εκθέσεις.
Οι διεθνείς διασυνδέσεις που έχουν αναπτυχθεί δίνουν στην Καστοριά ένα σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση των παγκόσμιων συνθηκών που επικρατούν στην παγκόσμια αγορά της γούνας.
Ο επισκέπτης της Καστοριάς μπορεί να θαυμάσει τα πανέμορφα δείγματα της καστοριανής τέχνης σε πλήθος από καταστήματα της πόλης και έχει τη δυνατότητα να τα αγοράσει σε τιμές προσιτές, σίγουρος για την μοναδικότητα της ποιότητας τους.
Ο Σύνδεσμος Γουνοποιιών Καστοριάς διοργανώνει κάθε χρόνο, την άνοιξη από το 1976, την Ετήσια Διεθνή Έκθεση Γούνας στο Εκθετήριο Δημοπρατήριο Γούνας Καστοριάς, η οποία αποτελεί μια από τις σημαντικότερες εκθέσεις γούνας με διεθνή ακτινοβολία και θεωρείται το μεγαλύτερο εμπορικό γεγονός στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας.

Ραγκουτσάρια
Πρόκειται για ένα τριήμερο εκδηλώσεων καρναβαλιού, που αρχίζουν την 6η Ιανουαρίου ημέρα των Θεοφανείων, συνεχίζονται του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου και ολοκληρώνονται στις 8 Ιανουαρίου, ημέρα της Αγίας Δομινίκης. Το όνομα και η καταγωγή αυτού του εθίμου εντοπίζονται στην αρχαιότητα, από την οποία μέσω Ρώμης και Βυζαντίου μεταφέρθηκε στις μέρες μας.
Είναι πολύ πιθανό το όνομα να προέρχεται από το λατινικό Rogatores= Ζητιάνοι, που πολύ εύστοχα ορίζει την ιδιότητα αυτού που συμμετέχει στην ομάδα των μεταμφιεσμένων. Υπάρχει η συνήθεια οι μεταμφιεσμένοι να ζητούν διάφορα δώρα από τα σπιτικά που επισκέπτονται σε ανταπόδοση της συνεισφοράς τους στην απομάκρυνση του κακού πνεύματος. Έτσι ακόμη και το όνομα, μας οδηγεί στην έρευνα και τον εντοπισμό του εθίμου στην αρχαιότητα.
Τα Ραγκουτσάρια είναι εορταστικές εκδηλώσεις καρναβαλιού από τις τελευταίες του Δωδεκαημέρου. Το σημερινό Δωδεκαήμερο συμπίπτει χρονικά με τις αρχαίες εθνικές πανηγύρεις, που τελούνταν στα πλαίσια της Διονυσιακής λατρείας. Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της λατρείας αυτής ήταν οι μεταμφιέσεις, οι οποίες μεταφέρθηκαν και στις γιορτές του καρναβαλιού. Οι συμμετέχοντες στις εκδηλώσεις μεταμφιέζονταν σε ζώα ή άλλαζαν φύλο. Κύριος σκοπός των εκδηλώσεων αυτών ήταν ο αποχαιρετισμός του χειμώνα και το καλωσόρισμα της άνοιξης, η οποία ερχόταν και ουσιαστικά το καλωσόρισμα στη ζωή την οποία συμβολίζει η αναγέννηση της φύσης.
Κατά τη βυζαντινή περίοδο υπήρχε η ρητή απαγόρευση των μεταμφιέσεων σε ζώα. Έτσι διατηρήθηκαν περισσότερο πιο ήπιες μορφές μεταμφιεσμένων. Στα χειμερινά Διονύσια υπήρχε Θίασος μεταμφιεσμένων οι οποίοι εγύριζαν στους συνοικισμούς και περιέπαιζαν με κωμικό τρόπου τους πάντες, όπως ακριβώς γίνεται και σήμερα κατά τη διάρκεια των Καστοριανών Ραγκουτσαριών.
Στο έθιμο λοιπόν αυτό ο Πολιτιστικός Σύλλογος Καστοριάς Αθανάσιος Χριστόπουλος συμμετέχει κάθε χρόνο. Όντας σύλλογος που έχει σαν άμεση προτεραιότητα τη διατήρηση της παράδοσης φυσικά δεν θα μπορούσε να λείπει από ένα τέτοιο παραδοσιακό δρώμενο. Κατά τη διάρκεια του τριημέρου ομάδες μεταμφιεσμένων κινούνται σε όλους τους δρόμους της πόλης συνοδευόμενοι από ορχήστρες χάλκινων οργάνων με ντόπιους μουσικούς. Ειδικότερα δε, τις δύο πρώτες ημέρες οι «ραγκουτσαραίοι» συνοδευόμενοι όπως προαναφέραμε από μουσικούς χορεύουν στους δρόμους της πόλης καταναλώνοντας τεράστιες ποσότητες ντόπιου κρασιού. Στο διήμερο αυτό, στόχος του συλλόγου είναι η ανάδειξη και διατήρηση του παραδοσιακού χαρακτήρα του καρναβαλιού και έτσι συμμετέχει με τη δική του ομάδα «ραγκουτσαραίων» και τους δικούς του μουσικούς συμβάλλοντας στη μέθεξη και στη Διονυσιακή έκσταση στις οποίες παραδίδεται η πόλη.
Την τελευταία μέρα του τριημέρου, κατά την οποία διεξάγεται η μεγάλη παρέλαση των «ραγκουτσαραίων» ο σύλλογος συμμετέχει και σε αυτήν στην κατηγορία της παράδοσης. Τα συνεχή πρώτα βραβεία στο τμήμα αυτό αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητα της προσπάθειας του συλλόγου στη διατήρηση αυτής της τόσο ξεχωριστής και μοναδικής έκφρασης των Καστοριανών. Αντίστοιχες παρουσιάσεις των Ραγκουτσαριών, με τη μορφή πολιτιστικών δρώμενων πραγματοποιήθηκαν από το σύλλογο και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας όπως στους δήμους Πολίχνης και Νεάπολης στη Θεσσαλονίκη, τη Μακρακώμη, στην Κομοτηνή, την Πάτρα και το Μοσχάτο εκπροσωπώντας είτε μόνος είτε με άλλους φορείς την πόλη της Καστοριάς.

Λίμνη Καστοριάς
Η λίμνη διαθέτει γλυκό νερό και απλώνεται ανάμεσα σε μερικώς δασωμένους λόφους, με υγρά λιβάδια, καλαμιώνες και έλη, παραλίμνιο δάσος και φυτοφράκτες από θάμνους. Γίνεται εντατική καλλιέργεια της γης και υπάρχουν συστάδες από λεύκες (Populus sp.) στη άκρη της λίμνης. Η λεκάνη επηρεάζεται αρνητικά λόγω ρύπανσης από την πόλη της Καστοριάς που βρίσκεται στην όχθη. Αναπαραγόμενα είδη είναι ο Μικροτσικνιάς Ixobrychus minutus (40+ ζεύγη), ο Νυχτοκόρακας Nycticorax nycticorax (περίπου 60 ζεύγη), ο Πορφυροτσικνιάς Ardea purpurea, ο Σταχτοτσικνιάς Ardea cinerea, ο Πελαργός Ciconia ciconia, η Βαλτόπαπια Aythya nyroca (10-30 ζεύγη, μια από τις σημαντικότερες για το είδος περιοχές στην Ελλάδα), ο Φιδαετός Circaetus gallicus, ο Χρυσαετός Aquila chrysaetos, το Ποταμογλάρονο Sterna hirundo, η Αλκυόνη Alcedo atthis και πιθανόν η Λιοστριτσίδα Hippolais olivetorum. Τακτικά εμφανίζονται ο Ροδοπελεκάνος Pelecanus onocrotalus και ο Αργυροπελεκάνος Pelecanus crispus ενώ μεταξύ των ειδών που ξεχειμωνιάζουν είναι ο Κορμοράνος Phalacrocorax carbo sinensis και ο Θαλασσαετός Haliaeetus albicilla.

Υγεία
Γενικό Νοσοκομείο Καστοριάς, 24670-28341

Οδική σύνδεση
Αστικά Λεωφορεία Καστοριάς, 24670-83455
ΚΤΕΛ Αθηνών, 210-5126833
ΚΤΕΛ Θεσσαλονίκης, 2310-517065
ΚΤΕΛ Καστοριάς, 24670-83455

Αεροπορική Σύνδεση
Το ταξίδι διαρκεί περίπου 60 λεπτά.
Αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος, Αθήνα, 210-3530000
Ολυμπιακές Αερογραμμές, Αθήνα, 210-9666666
Ολυμπιακές Αερογραμμές, Καστοριάς, 24670-22275
Αεροδρόμιο Αριστοτέλης, Καστοριά, απόσταση 10 χλμ. περίπου, 24670-42515

Χρήσιμα Τηλέφωνα
Νομαρχία Καστοριάς, 24670-22267
Δήμος Καστοριάς, 24670-22312
Γραφείου Τουρισμού Δήμου Καστοριάς, 24670-24484
Καραβάκια για ξενάγηση της λίμνης - Τουριστική επιχείρηση Δήμου Καστοριάς, 24670-26777
Καραβάκια για ξενάγηση της λίμνης - Τουριστική επιχείρηση Δήμου Μακεδνών, 24670-74285
Γραφείο Τουρισμού Ορεστών – Πεύκο, 24670-62082
Γραφείο Οικοτουρισμού Βέρνου – Πολυκέρασος, 24670-84854
Ιππασία βουνού – Νεστόριο, 24670-31010
Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Καστοριάς, 24670-23069
Λιμναίος Οικισμός Δισπηλιού, 24670-21910
Βυζαντινό Μουσείο Καστοριάς, 24670-26781
Λαογραφικό Μουσείο Καστοριάς, 24670-28603, 22908
Δεληνάνειο Λαογραφικό Μουσείο Καστοριάς (Μουσείο Καστοριανής Γυναίκας) , 24670-28156
Εκθεσιακός χώρος Απολιθωμένου Δάσους στο Νόστιμο, 24670-84588
Αστυνομία - Άμεση Επέμβαση, 24670-22100
Αστυνομία – Τροχαία, 24670-83500
Ραδιοταξί, 24670-82100
ΟΤΕ, 24670-86499
ΕΛΤΑ, 24670-22991

Φαγητό
Γύρω από τη λίμνη υπάρχουν εστιατόρια, ταβέρνες, ψησταριές, καφετερίες. Προτείνουμε:
Μεζεδοπωλείο Κράτεργο, Ορεστείων 19, βρίσκεται στη βόρεια πλευρά της Καστοριάς. Πρόκειται για ένα διώροφο παραδοσιακό κτίριο που μετατράπηκε από κτίριο φυλακών σε πολύ όμορφο μεζεδοπωλείο με πέτρινους τοίχους και θέα τη λίμνη της Καστοριάς. Δοκιμάστε οπωσδήποτε την «τελευταία επιθυμία» (σαγανάκι με μελιτζάνα και τυριά) και την τηγανιά χοιρινού. Όλα πάντα με συνοδεία τσίπουρου αφού το Κράτεργο φημίζεται ότι διαθέτει το καλύτερο στην περιοχή.
Μεζεδοπωλείο Λίθος, Ορεστειάδος 51 (πάνω στο παραλιακό δρόμο).
Μεζεδοπωλείο Κροντήρι, Ορεστειάδος 13 (πάνω στο παραλιακό δρόμο).
Μεζεδοπωλείο Ντολτσό, Τσακάλη 2 (στον ομώνυμο παραδοσιακό οικισμό).
Εστιατόριο στο Αρχοντικό Αλεξίου Βεργούλα, Αιδίτρας 14.
Στους Αμπελόκηπους, χωριό που βρίσκεται περίπου 8 χλμ. από τη πόλη της Καστοριάς στη νότια πλευρά. Το χωριό δεν έχει τίποτα το ιδιαίτερο αλλά φημίζεται για το καλό φαγητό. Αν βρεθείτε προς τα εκεί προτιμήστε το Χαγιάτι.
Στο παραλιακό δρόμο (δεξιά στην είσοδο τη πόλης) θα βρείτε πολλά café και bar για όλα τα γούστα. Προτείνουμε το Nautical Hall, στη βόρεια παραλία της Καστοριάς. Η τοποθεσία του είναι μοναδική ενώ η διακόσμηση περιλαμβάνει ξύλινη επένδυση με άνετους δερμάτινους καναπέδες. Θα απολαύσετε το καφέ σας κυριολεκτικά πάνω στη λίμνη.
Λογγάς. Μην παραλείψετε να πάτε για καφέ. Θα χρειαστείτε μόλις 8 χλμ. για να πάτε στο Σιδηροχώρι και θα απολαύσετε το καφέ σας δίπλα στο τζάκι με τη μαγευτική και πανοραμική θέα στη λίμνη και τη πόλη της Καστοριάς.
Αρχοντικό Βεργούλα. Aν είστε λάτρης του κρασιού, επισκεφτείτε το wine bar του ξενώνα που έχει πολύ καλή λίστα κρασιών.

Διαμονή Ξενοδοχεία
Ξενώνας Λογγάς
Ο πέτρινος ξενώνας πρωτολειτούργησε το 2002 και συγκαταλέγεται σε ένα από τους καλύτερους ξενώνες στην Ελλάδα. Βρίσκεται στα περίχωρα του χωριού Σιδηροχώρι μόλις 7 χλμ. από την πόλη της Καστοριάς, σε υψόμετρο 1.100 μ. και σε μια από τις καλύτερες τοποθεσίες της Καστοριάς με πανοραμική θέα της πόλης και ολόκληρης της λίμνης. Διαθέτει εστιατόριο με Καστοριανή κουζίνα, Μπαρ και μικρό καφέ δίπλα στο τζάκι - όλα σε διαφορετικά πέτρινα κτίρια. Η διεύθυνση του ξενοδοχείου θα σας ενημερώσει και θα σας οργανώσει πολλές δραστηριότητες στη γύρω περιοχή (4Χ4, πεζοπορία, χιονοδρομικά κέντρα κτλ). Διαθέτει 29 πολυτελή και μοναδικά δωμάτια, όλα με μαγευτική πανοραμική θέα. Τα δωμάτια διαθέτουν επίσης minibar, δορυφορική τηλεόραση, αυτόνομο κλιματισμό. 24670-72424.
Ξενώνας Αείδροσος Χλόη
Bρίσκεται στον Απόσκεπο, μόλις 4 χλμ. από την πόλη της Καστοριάς σε μια τοποθεσία με μαγευτική πανοραμική θέα προς τη λίμνη και τη πόλη της Καστοριάς. Διαθέτει καθιστικό με τζάκι και τηλεόραση. Στο πρωινό σας δοκιμάστε οπωσδήποτε τις καστοριανές πίτες του ξενώνα με θέα τη λίμνη και τη ζεστή φιλοξενία της διεύθυνσης. Διαθέτει 10 δωμάτια με όλες τις ανέσεις - κεντρική θέρμανση, κλιματισμό, τηλέφωνο και τηλεόραση. Τα δωμάτια μετατρέπονται επίσης και σε τρίκλινα ή τετράκλινα. Όλα τα δωμάτια είναι εκπληκτικά, αν όμως έχετε επιλογή ζητήστε το γωνιακό Β2. 24670-29721
Αρχοντικό Αλεξίου Βεργούλα
Παραδοσιακός ξενώνας που βρίσκεται στη παλιά πόλη της Καστοριάς. Το ξενοδοχείο διαθέτει εστιατόριο που το βράδυ μετατρέπεται και σε wine bar. Όσο για το πρωινό, πέρα από το κλασσικό continental, θα απολαύσετε ζυμωτό ψωμί καθώς και αλμυρές ή γλυκές πίτες. Διαθέτει 12 δωμάτια με όλες τις ανέσεις με ξύλινα δάπεδα και παραδοσιακή διακόσμηση. Υπάρχουν δωμάτια με θέα στη λίμνη ενώ τα δωμάτια στο πρώτο όροφο διαθέτουν και τζάκι. Αν έχετε όμως την ευχέρεια να επιλέξετε προτιμήστε τα δύο μπροστινά γωνιακά στο δεύτερο όροφο. Αιδίτρας 14, Καστοριά.24670-23415
Επίσης:
Λιμναίον, 24670-85111
Αιολίς, 24670-21070
Καστοριά, 24670-29453
Castor, 24670-82160

Αθλητισμός
Κωπηλασία, ιστιοπλοϊα, θαλάσσιο σκι
Θεωρείται σαν ένα από τα πιο σημαντικά αθλήματα στην πόλη, με πανελλήνια απήχηση. Ο Ναυτικός Όμιλος Καστοριάς αναδείχθηκε πολλές φορές πρωταθλητής στην Ελλάδα. Στην λίμνη της Καστοριάς πραγματοποιούνται Πανελλήνιοι και Διεθνείς αγώνες κωπηλασίας. Εκτός όμως από το οργανωμένο στίβο κωπηλασίας λειτουργεί και οργανωμένο τμήμα ιστιοπλοίας. Ακόμη, αν διαθέτετε μικρό ιστιοφόρο, μπορείτε να κάνετε ιστιοπλοία στα νερά της λίμνης και να ανακαλύψετε την Καστοριά μέσα από την λίμνη της. Μπορείτε ακόμα να κάνετε θαλάσσιο σκι στα ήρεμα νερά της λίμνης. Ναυτικός Όμιλος Καστοριάς, 24670-29400
Ποδήλατο ή περπάτημα
Κάντε το γύρω της λίμνης με τα πόδια, με ποδήλατο ή με τα πόδια. Μια από τις καλύτερες διαδρομές στην Ελλάδα. Απόσταση 6 χλμ.
Κοντινές διαδρομές για πεζοπορία
Απόσκεπο - Σιδηροχώρι: Διάρκεια περίπου 90 λεπτά - Μαγευτική πανοραμική θέα προς τη λίμνη σε όλη σχεδόν τη διαδρομή.
Κορομηλιά - Γεφύρι Μπερίκη: Ξεκινάει από το χωρίο Κορομηλιά και περνάει μέσα από φαράγγι με πυκνό δάσος (μονοπάτι αρχαίας Εγνατίας) - Διάρκεια περίπου 90 λεπτά.
Άλλες διαδρομές για πεζοπορία θα βρείτε στο Νεστόριο (προτιμήστε τις όχθες του Αλιάκμονα) και στη Κλεισούρα. Αν ανήκετε στους προχωρημένους εξερευνήστε τις διαδρομές στις ορεινές περιοχές στο Γράμμο και στο Βίτσι με απίστευτα τοπία και φυσικές ομορφιές.
4Χ4, Τοξοβολία και Rafting
Θα τα βρείτε και θα τα απολαύσετε μόνο με οργανωμένα γκρουπ. Το rafting γίνεται στο ποταμό Αλιάκμονα στο Νεστόριο.
Κωπηλασία και Water ski
Αν είστε από τους φανατικούς θεατές της κωπηλασίας ή του θαλάσσιου ski τότε σίγουρα θα απολαύσετε μοναδικές στιγμές. Η Καστοριά έχει επίσης να επιδείξει και μεγάλους αθλητές στο θαλάσσιο ski ενώ παλαιότερα οργάνωσε το Πανευρωπαϊκό Αγώνα στο Wakeboard.
Ιππασία
Στο Νεστόριο, περίπου 26 χλμ. από Καστοριά, 24670-31010
Ψάρεμα
Η λίμνη θα σας ανταμείψει πλήρως. Θα βρείτε Γριβάδια, Τσιρόνια, Τούρνες, Πρικιά κλπ. Αν είστε πιο ρομαντικοί χρησιμοποιήστε τα παραδοσιακά βαρκάκια. Απαγορεύεται το ψάρεμα σε περίοδο αναπαραγωγής. Τα είδη ψαρικής θα τα βρείτε στα καταστήματα της πόλης.
Φωτογράφηση
Τα λόγια είναι περιττά. Όσο για την εποχή, όλες έχουν τι δική τους στιγμή. Η χιονισμένη Καστοριά είναι παραμυθένια ενώ η άνοιξη είναι ακόμη καλύτερη.
Κυνήγι
Στα ορεινά συγκροτήματα του Νομού (Βίτσι, Γράμμο και Μαλιμάδι) υπάρχει πλούσιο κυνήγι. Συνήθη θηράματα αποτελούν οι λαγοί, οι πέρδικες και οι αγριόχοιροι.
Σκι
Αν κάνετε σκι, σας δίνετε η ευκαιρία από τον Νοέμβριο ως τον Μάρτιο να γνωρίσετε το νέο Χιονοδρομικό Κέντρο του Συλλόγου Χιονοδρομίας Καστοριάς στο Βίτσι, σε μικρή απόσταση από την πόλη και σε υψόμετρο βάσης 1.610μ., 24670-83598.
Ορειβασία
Στους γύρο ορεινούς όγκους. ΕΟΣ Καστοριάς, 24670-24884.

Τράπεζες
Αγροτική, Alpha Bank, Εθνική, Εμπορική, Πειραιώς, Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο

Έθιμα - Εκδηλώσεις
6-8 Ιανουαρίου. Τα Ραγκουτσάρια, τριήμερες καρναβαλικές εκδηλώσεις με συμμετοχή όλων των κατοίκων σε ομάδες – τα μπουλούκια. Οι εκδηλώσεις κορυφώνονται την τρίτη μέρα, την ονομαζόμενη Πατερίτσα, με την μεγάλη παρέλαση των μεταμφιεσμένων μπουλουκιών.
Τελευταία Κυριακής της Αποκριάς. Μπουμπούνες, δηλαδή φωτιές, που ανάβουν οι κάτοικοι σε όλες τις γειτονιές με γλέντια και παραδοσιακούς χορούς.
Απρίλιος. Ετήσια Έκθεση Γούνας.
Ιούλιος. Πανηγύρι στην εορτή του Προφήτη Ηλία, προστάτη των γουνοποιιών.
Πρώτο Σαββατοκύριακο του Αυγούστου. River Party. Καλλιτεχνική-μουσική εκδήλωση στις όχθες του ποταμού Αλιάκμονα στο Νεστόριο.
15 Αυγούστου. Πανηγύρι της Παναγιάς.
Δεκέμβριος. Γορτή τσίπουρου στη Λιθιά.
Δεκέμβριος. Γιορτή φασολιού στα Λακκώματα.
Δεκέμβριος. Γιορτή κάστανου στο Καστανόφυτο.

Internet
Δήμος Καστοριάς, www.kastoriacity.gr
Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Καστοριάς, www.kastoria.gr
Στάδιο Καστοριάς, www.stadia.gr/kastoria-gr.html
Όμιλος Scrabble Καστοριάς, web.otenet.gr/scrabble_kastoria
Πολιτιστικός Σύλλογος Καστοριάς, christopoulos.freeservers.com
Ο καιρός στην πόλη, weather.pathfinder.gr/greece/macedonia/kastoria.html
Φώτο της πόλης www.westchannel.gr/otoposmas-kastoria.htm
Τουριστικές πληροφοριές, www.greektourism.com/travel_guide/regions/macedonia/kastoria/index.stm
Ποδοσφαιρικός Σύλλογος Καστοριάς, www.kastoria-fc.com
Ελληνικό Κέντρο Γούνας, www.furs.gr

Αυτό το κείμενό μου δημοσιεύτηκε στο ταξιδιωτικό έντυπο ΠΕΡΙΗΓΗΣΕΙΣ - Εφημερίδα Ημερησία, τ. 13 2004-2005