Έδεσσα

Νομός
Ο νομός Πέλλας, με δροσερό κλίμα και μεγάλη παραγωγή φρούτων, προσφέρεται για εκδρομές, σπορ και πολιτιστικές αναζητήσεις. Ο νομός έχει καλό οδικό δίκτυο και στηρίζεται ιδιαίτερα για την ανάπτυξή του στον τουρισμό, σε γενικές γραμμές οι υποδομές είναι ικανοποιητικές και θα σας βοηθήσουν να ανακαλύψετε τις ομορφιές του τόπου.

Αγορές
Η περιοχή της Έδεσσας είναι κυρίως αγροτική, και διαθέτει μεγάλη ποικιλία οπωροκηπευτικών προϊόντων. Είναι γνωστά σε όλους τα κεράσια Τραγανά Εδέσσης ή Βοδενών. Στην Έδεσσα παράγονται σχεδόν τα πάντα. Εκτός από κεράσια παράγονται ροδάκινα (γιαρμάδες), δαμάσκηνα, φράουλες, βερίκοκα, μήλα, αχλάδια, κάστανα, καρύδια, ακτινίδια, και λαχανικά. Στην Έδεσσα έχει δημιουργηθεί ομάδα βιοκαλλιεργητών με την επωνυμία Βιοέδεσσα αποτελούμενη από 14 παραγωγούς. Η ομάδα αυτή παράγει περίπου 500.000 κιλά βιολογικά προϊόντα ετησίως τα οποία είναι κυρίως φρούτα και λαχανικά. Με την ομάδα βιοκαλλιεργητών μπορείτε να επικοινωνήσετε και να προμηθευτείτε προϊόντα στο τηλέφωνο: 6945-549834

Απόσταση
Απόσταση από Αθήνα, 559 χλμ.
Απόσταση από Θεσσαλονίκη, 89 χλμ.
Απόσταση από Αγρίνιο, 461 χλμ.
Απόσταση από Αλεξανδρούπολη, 427 χλμ.
Απόσταση από Πάτρα, 540 χλμ.
Απόσταση από Τρίπολη, 676 χλμ.

Υψόμετρο
Έδεσσα, 320 μ.

Η Πόλη
Στη διάβαση μεταξύ Βόρα και Βερμίου, ψηλά σ΄ έναν πέτρινο εξώστη, είναι χτισμένη μία από τις σημαντικότερες πόλεις της αρχαίας Μακεδονίας, η Έδεσσα. Η βλάστηση της περιοχής είναι πρωτόγνωρη. Τα δάση του Βόρα κατηφορίζουν και κυριεύουν την πόλη. Ποτάμια διασχίζουν κάθε της γειτονιά. Η φυσική ομορφιά της περιοχής, η αρχαιολογική και η ιστορική της κληρονομιά, τα πράσινα τοπία σε συνδυασμό με τους ήχους των νερών, δημιουργούν ένα μοναδικό τοπίο. Η Έδεσσα, με περίπου 20.000 κατοίκους, είναι η πρωτεύουσα του νομού Πέλλας, με ωραία θέα στον κάμπο, άφθονο πράσινο, λουλουδιασμένους κήπους, μια από τις πιο ωραίες πόλεις της Mακεδονίας. Παλαιότερα ταυτιζόταν με τις Aιγές, την αρχαία μακεδονική πρωτεύουσα, άποψη που αποδείχθηκε λαθεμένη μετά τις ανακαλύψεις στη Bεργίνα. H Έδεσσα ήταν σημαντικό οικιστικό σύνολο ήδη από τα Eλληνιστικά Xρόνια, όμως τη μεγαλύτερη ακμή της τη γνώρισε στη Pωμαϊκή και την Παλαιοχριστιανική Eποχή, γεγονός που πρέπει να σχετίζεται με την ύπαρξη της Eγνατίας οδού από τη μια και το μαρασμό της Πέλλας από την άλλη. H πόλη διατήρησε τη σπουδαιότητά της και στους Bυζαντινούς Xρόνους, αποτελώντας επισκοπή. Στις πηγές της εποχής η πόλη αναφέρεται συχνά με το όνομα Βοδενά, που προέρχεται από τη σλαβική λέξη βόντα, δηλαδή νερό. Το 14ο αι. το κάστρο των Βοδενών βρισκόταν στην κυριαρχία των Σέρβων του Δουσάν, μέχρις ότου μετά από πολιορκία οχτώ μηνών κυριεύτηκε με προδοσία από τους Τούρκους. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας το χριστιανικό στοιχείο της πόλης ήταν αρκετά υπολογίσιμο και στα μέσα του 18ου αι. ιδρύθηκε ελληνιστική σχολή, με δάσκαλο το Γιαννιώτη λόγιο Αμφιλόχιο Παρασκευά. Τα 1782 ιδρύθηκε το «Ελληνομουσείον» και ένα δημοτικό σχολείο, το «Κοινόν Σχολείον», που συντηρούνταν με προσφορές των κατοίκων. Στα τέλη του 18ου αι., εποχή ξεχωριστής ακμής για την πόλη που ο ελληνικός πληθυσμός αποτελούσε το ένα τρίτο της, η ‘Εδεσσα πέρασε στην επικυριαρχία του Αλή πασά. Ελευθερώθηκε μαζί με την υπόλοιπη Μακεδονία τα 1912 και ενισχύθηκε με μικρασιάτες πρόσφυγες το 1923 και γνώρισε περίοδο βιομηχανικής ακμής κατά το Μεσοπόλεμο.
Βαρόσι
Ο παλιός χριστιανικός μαχαλάς της Έδεσσας ήταν το Βαρόσι. Σφηνωμένος στο χείλος του γκρεμού, αξίωνε τους νοικοκυραίους του να χαίρονται τη θέα του απέραντου κάμπου που έφτανε ίσαμε τη Θεσσαλονίκη. Τα αρχοντικά τους σεμνά, δίχως υπερβολές, διώροφα με προεξέχοντα σαχνισιά, ήταν εσωτερικά στολισμένα με ξύλινες μισάντρες και γιούκια. Τα ταβάνια του καλού οντά ήταν καλοδουλεμένα και διακοσμημένα με σκαλιστές ροζέτες στο κέντρο. Στις γιορτές, η πριμινέτα κάμαρα, το δωμάτιο υποδοχής, στρωνόταν με πεντάφυλλα κόκκινα κιλίμια υφασμένα με πολύχρωμα σχέδια
Επίσης μπορείτε να δείτε:
Η ανασκαφή της αρχαίας πόλης στο Λόγγο. ΄Έχουν αποκαλυφθεί ως τώρα τμήματα του ελληνιστικού και του ρωμαϊκού τείχους, θεμέλια σπιτιών και άλλων κτιρίων που χρονολογούνται από τον 4ο π.Χ. αι. ως την Παλαιοχριστιανική Εποχή, και τρεις μεγάλες παλαιοχριστιανικές βασιλικές.
Τμήματα του μεσαιωνικού τείχους της πόλης.
Το μοναστήρι της Αγίας Τριάδας στο Λόγγο, χτισμένο το 1865.
Οι εκκλησίες του Αγίου Ιωάννη και της Κοίμησης της Θεοτόκου, στη συνοικία Βαρόσι. Η τελευταία είναι χτισμένη με αρχαίες κολόνες και έχει ωραίο ξυλόγλυπτο εικονοστάσι. Κάτω από τα ασβεστώματα υπάρχουν βυζαντινές τοιχογραφίες της πρώτης οικοδομικής φάσης του μνημείου.
Ο κομψός πέτρινος πύργος με τα έξι ρολόγια, στο κέντρο της πόλης.
Το πέτρινο τοξωτό γεφύρι, στην τοποθεσία Κιουμπρί, 2 χλμ. στα ΒΑ, που χτίστηκε στα Ρωμαϊκά ή τα Βυζαντινά Χρόνια για την Εγνατία οδό.
Tην πόλη διασχίζει ο ποταμός Eδεσσαίος (ή Bόδας, που σημαίνει νερό), σχηματίζοντας μικρούς και μεγάλους καταρράκτες. Οι καταρράκτες της Έδεσσας, μοναδικοί στην Ελλάδα, αποτελούν ένα εντυπωσιακό θέαμα για μικρούς και μεγάλους. Δεξιά, οι Μικροί καταρράκτες, που διασχίζουν και κοσμούν το ομώνυμο πάρκο στο κέντρο της πόλης. Κάτω, ο μεγάλος καταρράκτης Κάρανος με το νερό να πέφτει από ύψος 70 μέτρων. Κάτω από το μεγαλύτερο καταρράκτη, υπάρχει μικρό σπήλαιο και το εκκλησάκι της Ανάληψης. Ο χώρος γύρω από τους καταρράχτες έχει διαμορφωθεί σε πάρκο. Πάρκο με φασιανούς υπάρχει και στο λεγόμενο 606, 4 χλμ. ΒΑ από την πόλη.
Σε πέντε χιλιόμετρα απόσταση βρίσκεται το χωριό Άγρας, που πήρε το όνομα του Μακεδονομάχου Τέλλου Άγρα. Στην περιοχή λειτουργεί ένα από τα μεγαλύτερα υδροηλεκτρικά εργοστάσια της Ελλάδας. Στη λίμνη του Υδροηλεκτρικού εργοστασίου που καλύπτει έκταση 10.000 στρεμμάτων, θα δείτε πολλές αγριόπαπιες και κύκνους.
Τον κρατικό Ιχθυογεννητικό σταθμό, που βρίσκεται κοντά σε ένα δάσος με λεύκες έξω από την πόλη.
Λόφος "606". Λόφος με εξαιρετική θέα της πόλης σε υψόμετρο 606 μ. είναι ιδανικός χώρος για άθληση & αναψυχή, Trekking ή Hiking αλλά και Mountain Bike ανάλογα με την διαδρομή που θα επιλέξετε για να βρεθείτε στο περίπτερο του δασαρχείου στην κορυφή του Λόφου. Πριν την κορυφή θα βρεθείτε στην θέση Πυρσός. Η διαδρομή περνά μέσα από το Δάσος της Γαβαλιώτισσας και συνεχίζει από σηματοδοτημένο μονοπάτι έως το φυλάκιο του δασαρχείου. Υπάρχει πρόσβαση και από τον δρόμο (ΦΟΕ), με ήπιες κλίσεις.

Λίμνη Βεγορίτιδα
Στην περιοχή της ΄Aρνισσας σχηματίζεται ένα ρήγμα που δέχεται τον μεγαλύτερο όγκο των υδάτων και δημιουργείται έτσι η λίμνη Bεγορίτιδα, γνωστή και ως λίμνη του Οστρόβου. Φθάνοντας κανείς στη λίμνη εντυπωσιάζεται από την ηρεμία του τοπίου, αλλά και τη μικρότερη λίμνη του Νησιού από την οποία πηγάζει ο Εδεσσαίος ποταμός, τους καταρράκτες του οποίου θαυμάζει ο επισκέπτης στην Έδεσσα. Η λίμνη της Βεγορίτιδας αποτελεί στολίδι για το νομό και είναι καταφύγιο για σπάνια πτηνά, παρά το ότι έχει χάσει τα 2/3 του όγκου των νερών της, την καθαρότητα και την ιχθυοπανίδα της. Λειτουργεί Ναυτικός Όμιλος, ενώ μπορεί να απολαύσει κανείς ψάρεμα το ηλιοβασίλεμα.

Λίμνη 'Αγρα
H λίμνη προστατεύεται σαν υδροβιότοπος από τη δεκαετία του '80. Tο κυνήγι απαγορεύεται, επιτρέπεται μόνο το ψάρεμα και αυτό με προϋποθέσεις. O 'Αγρας βρίσκεται 5 χλμ. βορειοδυτικά της Έδεσσας επί της Εθνικής Οδού που συνδέει την Έδεσσα με την Φλώρινα.
Στην περιοχή του Άγρα και της Kαρυδιάς παράγονται 5.400 τόνοι κεράσια, που είναι η βασική παραγωγή των αγροτών της περιοχής. Kάθε χρόνο το τελευταίο δεκαήμερο του Iουνίου γίνεται γιορτή κερασιού που συνοδεύεται από διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Xειμώνα - καλοκαίρι οι επισκέπτες σταματούν στον 'Αγρα. Στις ταβέρνες του χωριού ή στην ταβέρνα της λίμνης οι ταξιδιώτες μπορούν να γευματίσουν με καραβίδες ή ψάρι στα κάρβουνα.
Άγρας ήταν το ψευδώνυμο του Μακεδονομάχου Τέλου Αγαπηνού, ανθυπολοχαγού του πεζικού από το Ναύπλιο (1881-1907). Οι Βούλγαροι τον κρέμασαν στις 8 Ιουνίου 1907, από το κλαδί μιας καρυδιάς, στο δρόμο ανάμεσα στα χωριά Βλάδοβο και Τέχοβο. Προς τιμή του Μακεδονομάχου ήρωα το χωριό Βλάδοβο μετονομάστηκε σε 'Αγρας και το χωριό Τέχοβο σε Καρυδιά.

Υγεία
Γενικό Νοσοκομείο Έδεσσας, 23810-27441
Λουτρά Λουτρακίου ΠΟΖΑΡ. Τα λουτρά βρίσκονται στους πρόποδες του όρους Καϊμακτσαλάν , 25 χλμ. από την Έδεσσα. Το νερό τους είναι πραγματικά θαυματουργό.

Οδική σύνδεση
ΚΤΕΛ Αθηνών, 210-5125548
ΚΤΕΛ Θεσσαλονίκης, 2310-525100
ΚΤΕΛ Εδέσσας, 23810-23511
ΚΤΕΛ Γιαννιτσών (αστικά), 23820-22848

Σιδηροδρομική σύνδεση
Για Έδεσσα η σύνδεση δεν γίνεται απευθείας, οι επιβάτες αποβιβάζονται στο Πλατύ και συνεχίζουν με τα τρένα που έρχονται από Θεσσαλονίκη.
ΟΣΕ Αθηνών, 210-5297777
ΟΣΕ Θεσσαλονίκης, 2310-517517
ΟΣΕ Εδέσσας, 23810-23510

Χρήσιμα Τηλέφωνα
Δήμος Έδεσσας, 23810-22966
Αστυνομία, 23810-23333
Τροχαία, 23810-28888
ΟΤΕ, 23810-36150
ΕΛΤΑ, 23810-23332
Ταξί, 23810-23392
Τουριστικό Γραφείο Πληροφοριών, 23810-20300
Αναπτυξιακή Πέλλας, 23810-24858
Δημοτική Επιχείρηση Τουριστικής - Πολιτιστικής Ανάπτυξης Πέλλας, 23820-31222
Αμιγής Επιχείρηση Ανάπτυξης Πληροφόρησης ΤΕΔΚ Πέλλας, 23810-24858
Πέλλα - Αμιγής Νομαρχιακή Επιχείρηση Ευρωπαϊκής Ανάπτυξης Πέλλας ΕΥΡΩΑΠ, 23810-205320
Λουτρά Λουτρακίου ΠΟΖΑΡ, 23840-91300
Αρχαιολογικός χώρος και Μουσείο Πέλλας, 23820-31160
Συνεταιρισμός Ψηφιδωτών Αρχαία Πέλλα, 23820-31222

Παραλίες
Για κολύμβηση θα εκτιμήσετε τις όχθες της λίμνης Βεγορίτιδας

Διαμονή Ξενοδοχεία
Ξενία, 23820-29706, με 35 κλίνες, εστιατόριο, αίθουσα συνεδρίων, υποδομή για άτομα με ειδικές ανάγκες, θέσεις στάθμευσης.
Παραδοσιακός ξενώνας Βαρόσι, 23820-21865, 14 κλίνες.
Καταρράκτες, 23820-22300, 83 κλίνες, τηλεόραση, κλιματισμός, θέσεις στάθμευσης.
Έλενα, 23820-23218, 80 κλίνες, θέσεις στάθμευσης, κλιματισμός.

Αθλητισμός
Στην ευρύτερη περιοχή μπορείτε να ασχοληθείτε με Πεζοπορεία - Περιήγηση, Rafting - Kayak, Trekking, Ποδηλασία, Τοξοβολία, Parapente, Mountain bike, Ιππασία και 4 Χ 4. Ειδικά για Ορειβασία στο Πάικο υπάρχει μικρό καταφύγιο, για πληροφορίες στον Ορειβατικό Όμιλο Γιαννιτσών, 23820-23121.
Για χειμερινό σκι ο προορισμός σας είναι το χιονοδρομικό κέντρο στη θέση Καϊμακτσαλάν, σε υψόμετρο 2480 μ, με 13 πίστες συνολικού μήκους 11 χλμ.
Επίσης γίνονται κωπηλατικοί αγώνες στον ποταμό Λουδία.

Τράπεζες
Αγροτική, Alpha Bank, Eurobank, Εθνική, Εμπορική, Πειραιώς, Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο

Έθιμα - Εκδηλώσεις
Στην Έδεσσα οργανώνονται πλήθος εκδηλώσεις σε όλη τη διάρκεια του χρόνου, ιδιαίτερη σημασία έχουν:
Το Εαρινό Φεστιβάλ, για την υποδοχή της άνοιξης
Οι εκδηλώσεις του καλοκαιριού με τίτλο Πολιτιστικό Καλοκαίρι
Η Γιορτή Κερασιού κατά τη συγκομιδή του καρπού
Ο εορτασμός της Καθαράς Δευτέρας, στο ύψωμα 606, λίγο έξω από την πόλη.

Internet
Δήμος Έδεσσας, www.edessa.gr
Νομός Πέλλας, www.pella.gr
Πέλλα On Line, www.pellaonline.gr/category.php?catid=23
Λουτρά Έδεσσας, meltingpot.fortunecity.com/norway/944/petsite/pozar.htm
Ξενοδοχεία του νομού, www.gto.gr/gr/accomm/loc/tlist.php?loc=Edessa&prov=PELLA
Χιονοδρομικό κέντρο Καϊμακτσαλάν, meltingpot.fortunecity.com/norway/944/petsite/kaimak.htm
Οι επαγγελματίες της πόλης, www.vres.gr/city.php?city=%CE%95%CE%94%CE%95%CE%A3%CE%A3%CE%91&city_id=752
Παλαιά Μητρόπολη, www.mathra.gr/anaskafes/20d-neo/erg%CE%BF20d.html
Το Βαρόσι, www.varosi.gr/home/edessa.htm
Αρχαιολογικός Χώρος Έδεσσας, www.culture.gr/2/21/211/21117a/g211qa02.html

Αυτό το κείμενό μου δημοσιεύτηκε στο ταξιδιωτικό έντυπο ΠΕΡΙΗΓΗΣΕΙΣ - Εφημερίδα Ημερησία, τ. 23 2004-2005