Καρπενήσι - περιοχή

Τη μάννα μου τη Ρούμελη ν’ αγνάντευα το λαχταρώ…
Ψηλά που με νανούριζες καϋμένο Καρπενήσι !
Ζαχαρίας Παπαντωνίου

Νομός
Η Ευρυτανία, στην καρδιά της Ελλάδας, διατηρεί αμόλυντο το φυσικό περιβάλλον και διεκδικεί παγκόσμια πρωτιά στον τομέα, καθώς, σύμφωνα με έκθεση της UNESCO η περιοχή του νομού συγκαταλέγεται ανάμεσα στις πέντε πιο καθαρές περιοχές του κόσμου. Δάση, φαράγγια, γραφικά χωριά, γεύσεις και δραστηριότητες με επίκεντρο το Καρπενήσι, θα σας συναρπάσουν. Η χλωρίδα της περιοχής είναι πλούσια με πολλά ελατοδάση που σε συνδυασμό με τα άφθονα νερά το τοπίο αποκτά ιδιαίτερη φυσική ομορφιά. Οι κλιματολογικές συνθήκες παρουσιάζουν όλα τα χαρακτηριστικά των ορεινών περιοχών με σαφή διάκριση των δύο εποχών, θερινή (ξηρή) και χειμερινή (υγρή) με το ετήσιο ύψος βροχής να ανέρχεται στα 1.460 χιλιοστά.

Γεύσεις
Τα περισσότερα από τα φαγητά έχουν ως βάση το κρέας. Αναμενόμενο άλλωστε για την περιοχή. Γευστικά είναι τα λουκάνικα, τα γαλακτοκομικά, οι χυλοπίτες και τα γλυκά όπως ο μπακλαβάς. Στις αποσκευές σας επιστρέφοντας δεν θα πρέπει να ξεχάσετε το τοπικό μέλι, τυριά και ζυμαρικά, γλυκά κουταλιού, βότανα, κάστανα και αντικείμενα λαϊκής τέχνης (υφαντά, ξυλόγλυπτα).

Απόσταση
Το Καρπενήσι, απέχει από την Αθήνα, 290 χλμ.
Το Καρπενήσι, απέχει από τη Θεσσαλονίκη, 380 χλμ.
Το Κρίκελλο, απέχει από το Καρπενήσι, 31 χλμ.
Η Άμπλιανη, απέχει από το Καρπενήσι, 60 χλμ.
Η Δομνίστα, απέχει από το Καρπενήσι, 41 χλμ.

Η Περιοχή
Καρπενήσι
Το Καρπενήσι είναι μια μικρή πόλη σε υψόμετρο 960 μ., πρωτεύουσα του νομού, με περίπου 7.500 κατοίκους, στους πρόποδες του Τυμφρηστού (ψηλότερη κορυφή το Βελούχι, 2315 μ.). Η πόλη είναι μοναδική για τις εξαίρετες φυσικές ομορφιές που εκτός των γύρω βουνών περιλαμβάνουν και την κοιλάδα της Ποταμιάς του Καρπενησιώτη. Ο Καρπενησιώτης πηγάζει από τη Ράχη Τυμφρηστού, διασχίζει την Ποταμιά και δημιουργεί το στενό πέρασμα του Κλειδιού, καθώς προχωρά προς τη λίμνη των Κρεμαστών. Η πόλη αναφέρετε από τη Βυζαντινή εποχή, όταν οι αγροτοποιμενικοί γύρω οικισμοί συγκεντρώθηκαν σταδιακά στη σημερινή υπήνεμη θέση της πόλης. Στην Τουρκοκρατία βρισκόταν σε ακμή και ήταν σημαντικό εμπορικό, διοικητικό και θρησκευτικό κέντρο της περιοχής. Λειτουργούσε σχολή, ιδρυτής της οποίας ήταν ο Ευγένιος Γιαννούλης ο Αιτωλός. Διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην Επανάσταση του ΄21. Μετά την Επανάσταση -για αρκετά χρόνια- ονομάστηκε Οιχαλία. Πατρίδα του ποιητή και πεζογράφου Ζαχαρία Παπαντωνίου, ακαδημαϊκός, που καταγόταν από την Γρανίτσα. Σημαντικός πόλος έλξης των επισκεπτών είναι το Χιονοδρομικό Κέντρο Βελουχιού και τα γραφικά χωριά της περιοχής, όλα με οικοτουριστικό ενδιαφέρον. Θα δείτε την εκκλησία της Αγίας Τριάδας, που περιέχει πλούσια συλλογή αξιόλογων βυζαντινών και μεταβυζαντινών εικόνων. Την προτομή του Μάρκου Μπότσαρη στην τοποθεσία Κεφαλόβρυσο, πληγώθηκε θανάσιμα το 1823. Η περιοχή είναι γεμάτη πλατάνια και κρύα νερά. Στην κεντρική πλατεία εντυπωσιάζουν τα μεγάλα πλατάνια και το άγαλμα του Μάρκου Μπότσαρη. Σε κοντινή απόσταση από το Καρπενήσι υπάρχουν πολλά διάσπαρτα, γραφικά χωριουδάκια όπως οι Κορυσχάδες, το Μικρό και το Μεγάλο Χωριό. Από το Καρπενήσι αξίζει την επίσκεψή σας η Μονή Προυσού. Η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Προυσιώτισσας, που μεταφέρθηκε στην Ελλάδα, από την Προύσα της Μικράς Ασίας, κατά την περίοδο της εικονομαχίας, συγκεντρώνει κάθε χρόνο χιλιάδες προσκυνητές. Ανάμεσα στα κειμήλια που θα δείτε στο Μουσείο της Μονής είναι ένα σπαθί, που πιθανόν να ανήκει στον Καραϊσκάκη, και πολλά άμφια Ιεραρχών, χειρόγραφοι κώδικες κ.ά.
Κρίκελλο
Το χωριό, σε υψόμετρο 1.120 μ. έχει περίπου 500 κατοίκους και περιβάλλεται από δάση ελάτης. Θα δείτε την ιστορική τοποθεσία Κοκκάλια, που είναι γνωστή από το 299 π.Χ., όταν οι Ευρυτάνες με τους Αιτωλούς συνέτριψαν τους επιδρομείς Γαλάτες. Η τοποθεσία ονομάζεται έτσι από τα οστά των νεκρών λείψανα εκείνης της μάχης. Κατά την είσοδο στο χωριό θα δείτε θα δείτε 7 βρύσες, τα "σωληνάρια" που τρέχουν από τις πέτρινες κούπες τους παγωμένο νερό. Κοντά η εκκλησία του χωριού, ο Άγιος Νικόλαος, μια από τις ωραιότερες της Ευρυτανίας. Το χωριό βρίσκεται σε προνομιακή θέση ανάμεσα σε πυκνά δάση από αιωνόβια έλατα, πυκνά πουρνάρια, σπάνια αρωματικά φυτά και σκιερά πλατάνια που φύονται πλάι στα πλούσια νερά του Κρικελλοπόταμου. Διατηρεί το χρώμα και την παλιά του αίγλη, με όμορφα σπίτια παλιά, πέτρινα, με πέτρινες και κεραμιδένιες στέγες, έχει σπουδαία τουριστική υποδομή και η μεγάλη του πλατεία περιτριγυρίζεται από παραδοσιακά μαγαζάκια.
Άμπλιανη (Σταυροπήγι)
Σε υψόμετρο 1.220 μ. η κοινότητα της Άμπλιανης έχει ιστορία που μετρά από τα βυζαντινά χρόνια. Το όνομα το οφείλει στους πολλούς αμπλάδες (μικροπηγές με άφθονα νερά) της περιοχής. Το χωριό είναι ιδιαίτερα γνωστό για την παραγωγή του σε υφαντά κλινοσκεπάσματα και την ιδιόρρυθμη φορεσιά των γυναικών του. Αξιοσημείωτος είναι ο αμπλιανίτικος χορός "Στέγκος", που χορεύεται στην ομώνυμη τοποθεσία του χωριού την παραμονή του πανηγυριού της Αγίας Παρασκευής.
Δομνίστα
Η Δομνίστα, σε υψόμετρο 1.000 μ. ιδρύθηκε κατά τα βυζαντινά χρόνια και είναι ένα από τα μεγαλύτερα χωριά της περιοχής με περίπου 700 κατοίκους. Θα δείτε τα ερείπια της αρχαίας Φαντίνου, (που πήρε αυτό το όνομα από τη σύζυγο του βασιλιά Εύρυτου, τη Φαντίνα). Στη Δομνίστα διέμεινε το καλοκαίρι του 1824 ο Καραϊσκάκης, όταν τον καταδίωκαν Έλληνες και Τούρκοι. Από εδώ ξεκίνησε τον ένοπλο αγώνα τον Ιούνιο του 1942, ο Άρης Βελουχιώτης. Στο χωριό και στις γύρω περιοχές θα δείτε πολλές παλιές εκκλησίες με ξυλόγλυπτα τέμπλα και αγιογραφίες: Άγιος Αθανάσιος, Αγία Κυριακή, Άγιοι Θεόδωροι, Άγιος Χαράλαμπος, Άγιος Νικόλαος. Αξιόλογο ενδιαφέρον παρουσιάζει και το Μουσείο του χωριού που εκθέτει είδη χειροτεχνίας, παραδοσιακά αντικείμενα και χειρόγραφα.
Ανιάδα
Σε υψόμετρο 1100 μ. είναι ένα μικρό χωριό που πήρε το όνομά του, μάλλον, από τα εννιά σπίτια που αποτελούσαν τον πρώτο πυρήνα του οικισμού αν και άλλοι πιθανολογούν ότι ονομάστηκε έτσι από τους αρχαίους Αινιάνες. Στο χωριό θα βρείτε καλά οργανωμένο ξενώνα και μπορεί να αποτελέσει σημείο εκκίνησης για όμορφες διαδρομές στην Καλιακούδα και τον Πανταβρέχει.
Στάβλοι
Σε ύψος 1.230 μέτρα, οι Στάβλοι έχουν 305 κατοίκους που ασχολούνται με την κτηνοτροφία. Αναφέρεται ότι εδώ υπήρχαν οι στάβλοι των ανακτόρων της Βυζαντινής αυτοκράτειρας Δομινίκης, συζύγου του Ουάλεντος (378 μ.Χ.), ενώ σύμφωνα με άλλη παράδοση οι στάβλοι ανήκαν στον βασιλιά της περιοχής Εύρυτο.

Υγεία
Γενικό Νοσοκομείο Καρπενησίου, 22370-80680
Αγροτικό Ιατρείο Δομνίστας, 22370-92209
Αγροτικό Ιατρείο Κρίκελλο, 22370-71230

Οδική σύνδεση
ΚΤΕΛ Καρπενησίου, 22370-80013
ΚΤΕΛ Αθηνών, 210-8315991

Χρήσιμα Τηλέφωνα
Δήμος Καρπενησίου, 22370-21012
Τουριστικό Γραφείο Δήμου, 22370-21016
Αστυνομία Καρπενησίου, 22370-89160
ΟΤΕ Καρπενησίου, 22370-80035
ΕΛΤΑ Καρπενησίου, 22370-22342
Ταξί Καρπενησίου, 22370-22100
Δήμος Ποταμιάς, 22370-41234
Δήμος Δομνίστας, 22370-71266
Αστυνομία Κρίκελλο, 22370-71222
ΕΛΤΑ Κρίκελλο, 22370-71111

Αθλητισμός
Η Ευρυτανία είναι ο παράδεισος των χειμερινών σπορ, χιόνια, δάση, δύσβατα ορεινά περάσματα και χείμαρροι συνθέτουν το ανάγλυφο της περιοχής που αξιοποιείτε πλήρως για Pάφτινγκ και καγιάκ στον Kρικελλιώτη ποταμό, Ιππασία, 4χ4, πεζοπορία και βέβαια σκι στο οργανωμένο χιονοδρομικό κέντρο, το οποίο διαθέτει επτά αναβατήρες, δώδεκα πίστες και σχολή σκι, στο Βελούχι (Xιονοδρομικό Kέντρο Bελουχίου: 22370-22002 και 23506). Εναλλακτικά πάρτε το ποδήλατό σας για mountain bike και τον εξοπλισμό της αναρρίχησης.

Διαμονή Ξενοδοχεία
Απευθυνθείτε στο γραφείο Τουριστικών Πληροφοριών στο Δήμο Καρπενησίου ή στην Αστυνομία, εναλλακτικά δείτε στο Internet:
Ξενοδοχεία, Studios, www.clickhere.gr/hotels-greece/destypegr.asp?Accommodation=Evritania-Studios
Ξενώνες, διαμονή, www.holidayshop.gr/texts.asp?ElementId=8177

Έθιμα – Εκδηλώσεις
Καρπενήσι
Το σημαντικότερο γεγονός του χειμώνα είναι το Καρναβάλι στις Απόκριες, το καλοκαίρι οι Εορτές του Δάσους και Λαϊκής Παράδοσης, τον Ιούλιο και Αύγουστο, περιλαμβάνουν μουσικές και χορευτικές παραστάσεις.
Πανηγύρι γίνετε του Αγίου Πνεύματος, των Αγίων Ευρυτάνων (την τελευταία Κυριακή του Αυγούστου), στις 23 Σεπτεμβρίου του Αγίου Νικολάου του Καρπενησιώτη και της Παναγίας τον Δεκαπενταύγουστο.
Εμπορικό Πανηγύρι γίνετε στις 30 Ιουλίου και στις 3 Αυγούστου.
Ανιάδα
Πανηγύρι τις Παναγιάς στις 15 Αυγούστου
Δομνίστα
Εκδηλώσεις στις μνήμη του Άρη Βελουχιώτη στις αρχές Ιουνίου.
Πανηγύρι του Προφήτη Ηλία στις 20 Ιουλίου.
Κρίκελλο
Πανηγύρι της Παναγίας στις 23 Αυγούστου.
Άμπλιανη
Πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής, στις 26 Ιουλίου.

Internet
Δήμος Δομνίτσας, www.domnista.gr
Πολιτιστικός Σύλλογος Καρπενησίου, www.evrytan.gr/karpenissi0/Karpenissi.htm
Ράδιο Καρπενήσι, www.geocities.com/radio_karpenissi
Φωτό από το Καρπενήσι, www.greekphotobank.gr/thumbnails.php?album=17
Χιονοδρομικό Κέντρο Καρπενησίου, http://www.cybex.gr/karpenissiskiarea/
ΤΕΙ Δασοπονίας, Καρπενήσι, www.karp.teilam.gr/ktel.htm
Ορεινές διαδρομές, paroutsas.jmc.gr/karpensite/ani_tour.htm
Μονοπάτι Ε4, www.oreivatein.com/page/e/e4_d.htm
Το portal της Ευρυτανίας, www.evrytania.gr
Διαδρομές στο Βελούχι, Ράχες, www.hellaspath.gr/bouna/Velouxi/Velouxi.htm
Εικόνες από το Κρίκελλο, www.in.gr/Reviews/imagegallery.asp?lngItemID=3990&lngReviewID=1667
Διάσχιση Κρικελλοπόταμου, www.poa.gr/periodiko/no16/krikellopotamos.htm

Αυτό το κείμενό μου δημοσιεύτηκε στο ταξιδιωτικό έντυπο ΠΕΡΙΗΓΗΣΕΙΣ - Εφημερίδα Ημερησία, τ. 67 2004-2005