Εμβόλια κατά του τυφοειδούς πυρετού

Ο τυφοειδής πυρετός προκαλείται από ένα συγκεκριμένο τύπο βακτηριδίου σαλμονέλας, του Salmonella typhi, για τον οποίο τύπο ο άνθρωπος είναι αποκλειστικώς η πηγή μολύνσεως. Τα συμπτώματα του τυφοειδούς πυρετού είναι μια κατάσταση όπως τα συμπτώματα κάποιας γρίπης με πυρετό, πονοκέφαλο, αδυναμία, ανορεξία, μυαλγία, πόνους στην κοιλιακή χώρα. Σε 50% των περιπτώσεων εμφανίζεται και διάρροια, η οποία πολλές φορές έχει και αίμα.

Χωρίς την κατάλληλη θεραπεία, το ποσοστό θνησιμότητας ανέρχεται από 9% ως 32%. Ο S. typhi μεταδίδεται με τις τροφές και το νερό που έχουν μολυνθεί από νοσούντα άνθρωπο ή από κόπρανα μικροβιοφορέων.

Υπολογίζεται ότι 33 εκατομμύρια περιπτώσεις τυφοειδούς πυρετού με 0,5 εκατομμύρια θανάτους συμβαίνουν ετησίως στον πλανήτη μας. Τα υψηλότερα ποσοστά αναφέρονται στο Περού, στη Χιλή, στη Νιγηρία, στην Ινδία, στο Πακιστάν και στην Ινδονησία. Αυτοί οι αριθμοί έχουν πυροδοτήσει στις υγειονομικές υπηρεσίες την ανάγκη για σαφή μέτρα υγιεινής των τροφών και του πόσιμου νερού μαζί με τον προληπτικό εμβολιασμό.

Τα περιστατικά μόλυνσης ποικίλλουν από μία περίπτωση σε 100.000 ανθρώπους σε αναπτυγμένες χώρες, 10 περιπτώσεις σε 100.000 ανθρώπους σε αναπτυσσόμενες χώρες και 100 περιπτώσεις σε 100.000 ανθρώπους στις ενδημικές περιοχές (χώρες Ν. Αμερικής, νησιά του Ινδονησιακού αρχιπελάγους, Αραβική Χερσόνησο, Αίγυπτος, χώρες πρώην Σοβιετικής Ενωσης), όπως προκύπτει από έκθεση της καναδικής Υγειονομικής Επιτροπής του 1994. Μια έρευνα στην πόλη της Νέας Υόρκης σε 479 περιπτώσεις τυφοειδούς πυρετού μεταξύ των ετών 1980-1990 έδειξε ότι τα περισσότερα περιστατικά συνέβησαν σε παιδιά και εφήβους εκ των οποίων το 67% είχε σχέση με κάποιο ταξίδι. Ταξιδιώτες με προορισμό χώρες της ΝΑ Ασίας έχουν τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να μολυνθούν από ταξιδιώτες που έχουν προορισμό χώρες της Ν. Αμερικής (4,38 περιστατικά ανά 100.000 κατοίκους έναντι 1,23 περιστατικού ανά 100.000 κατοίκους) και οκτώ φορές περισσότερες πιθανότητες από αυτούς που έχουν προορισμό νησιά της Καραϊβικής (0,53 περιστατικά ανά 100.000 κατοίκους). Ο κίνδυνος για τον σύγχρονο ταξιδιώτη από τον τυφοειδή πυρετό ευτυχώς είναι πολύ μικρός αλλά δεν πρέπει ποτέ να αγνοείται η παρουσία του σε μεγάλες περιοχές του πλανήτη μας και εκατομμύρια συνανθρώπους μας.

Ο εμβολιασμός είναι εφικτός με τρία εμβόλια που κυκλοφορούν σήμερα, κυρίως για τους ταξιδιώτες που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου· δηλαδή εκείνους που θα ζήσουν σε αναπτυσσόμενες χώρες, πρώην μετανάστες και τις οικογένειές τους που γυρίζουν για να επισκεφθούν συγγενείς σε αναπτυσσόμενες χώρες, ταξιδιώτες που θα επισκεφθούν περιοχή ενδημική του τυφοειδούς πυρετού για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τα εμβόλια είναι αδρανή και ζωντανά και όλα έχουν ποσοστό επιτυχίας από 36% ως 77%.

α) Αδρανές πολυσακχαρικό εμβόλιο, Typhim vi, για ενηλόκους και παιδιά άνω των 18 μηνών, σε υποδερμική ένεση 0,5 ml, αποτελεσματικό έπειτα από 10 ημέρες, με διάρκεια προστασίας δύο - τρία χρόνια και ποσοστό επιτυχίας 50%-70%.

β) Μονοσθενικό εμβόλιο τύφου με ολόκληρο κύτταρο, για ενηλίκους και παιδιά άνω των 10 ετών, σε υποδερμική ένεση 0,5 ml. Για παιδιά ηλικίας 1-10 ετών 0,25 ml σε βαθιά υποδερμική ένεση. Χορηγείται σε δύο δόσεις με διάστημα μεταξύ τους ένα μήνα, έχει διάρκεια προστασίας τρία χρόνια και παρέχει ποσοστό επιτυχίας 51%-77%.

γ) Εμβόλιο τύφου Ty21a (Berna), λαμβανόμενο από το στόμα, για ενηλίκους και παιδιά άνω των 6 ετών, μία κάψουλα σε τρεις δόσεις με το ακόλουθο σχήμα: 1η ημέρα, 2η ημέρα, 4η ημέρα, παρέχοντας προστασία για ένα χρόνο και με ποσοστό επιτυχίας από 33% ως 66%.

Τα τελευταία χρόνια ένα νέο εμβόλιο λαμβανόμενο από το στόμα (το S. typhi. Ty21a - Vibrio Cholerae CVD 103-HgR) εξετάζεται από συνεργαζόμενα αμερικανικά, ελβετικά και αυστριακά πανεπιστήμια για την αποτελεσματικότητά του.