Οι φυλές των Παταγόνων (Χιλή, Αργεντινή)

Για τους "ιδανικούς και ανάξιους εραστές των μακρυσμένων ταξιδιών και των γαλάζιων πόντων" του Νίκου Καββαδία, η Παταγωνία και η Γη του Πυρός ήταν πάντα ένα απωθημένο όνειρο που παρέπεμπε στις καραβέλες του Μαγγελάνου και στις περιπέτειες του ταξιδιού του!

Στις παιδικές μας καρδιές, που ο Ιούλιος Βερν τις σεργιάνισε στις πέντε ηπείρους και στους τρεις ωκεανούς, είχε χαραχθεί με ανεξίτηλη γραφή και ζούσε ως τώρα η εικόνα του γιγαντιαίου Παταγώνα Θαλκάβ, που έσωσε τον μικρό Ρόμπερτ Γκραντ από τα νύχτα του άγριου κόνδορα! Να πώς περιγράφει ο Ιούλιος Βερν στο πολυδιαβασμένο βιβλίο του "Τα τέκνα του πλοιάρχου Γκραντ" (γραμμένο το 1867) την πρώτη συνάντηση των Αγγλων που έψαχναν τον χαμένο πλοίαρχο, με τον Θαλκάβ:

"Πενήντα βήματα πιο πέρα από το ποταμάκι στεκόταν όρθιος, πάνω σε έναν βράχο, ένας άντρας πανύψηλος. Στα πόδια του ήταν πεσμένο ένα μακρύ ντουφέκι. Είχε πλατείς ώμους και μακριά μαλλιά. Ηταν πάνω από δύο μέτρα ψηλός και το πρόσωπό του το είχε βαμμένο κόκκινο από τα μάτια ως το στόμα και άσπρο στο μέτωπο. Ηταν ντυμένος όπως οι Παταγώνες, με μακρύ δηλαδή μανδύα από δέρμα γκουανάκο (σ.σ. μικρό λάμα), κεντημένο με κόκκινα σιρίτια. Κάτω από τον μανδύα φορούσε μια στολή φτιαγμένη από δέρμα αλεπούς και στη ζώνη του κρεμόταν ένα σακουλάκι, μέσα στο οποίο είχε τα χρήματα που χρησιμοποιούσε για να βάφει το πρόσωπό του. Μ' όλο που ήταν βαμμένο, το πρόσωπό του έδειχνε υπερηφάνεια και εξυπνάδα".

Βέβαια στην πεζή εποχή μας τα παιδικά όνειρα εκπληρώνονται ή διαψεύδονται, αρκεί κανείς να αποφασίσει να κουραστεί λίγο και φυσικά να ξοδευτεί.

Σφίχτε την καρδιά σας όμως και σβήστε τα παιδικά όνειρα. Θα δείτε υπέροχα τοπία και θαύματα της φύσης, όπως π.χ. ο μοναδικός παγετώνας στον κόσμο που... διαρκώς μεγαλώνει, ο Περίτο Μορένο, που γκρεμίζεται κάθε καλοκαίρι στη Λάγκο Αρτζεντίνο. Στο Εθνικό Πάρκο Πάινε της Χιλής, το καλύτερα διατηρημένο εθνικό πάρκο σε ολόκληρη τη Νότια Αμερική, θα θαυμάσετε χιλιάδες γκουανάκο (που μοιάζουν σαν μικρά ελάφια) να βόσκουν αμέριμνα, αλλά τους ανθρώπους που ζούσαν από το κυνήγι τους, τους Παταγώνες, δεν θα τους αντικρίσετε πουθενά! Πρόλαβαν σε λιγότερο από εκατό χρόνια οι "πολιτισμένοι" έποικοι, που εγκατέστησαν τις κτηνοτροφικές τους μονάδες στην αργεντίνικη πάμπα, να τους εξολοθρεύσουν σαν να ήταν άγρια ζώα! Μόνο από το μέρος της Χιλής επιβιώνουν περιθωριακά σαν βοσκοί (γκάουτσο) ελάχιστοι απόγονοι της μεγάλης φυλής των Μαπούτσες, που αντιστάθηκε σκληρά στους ισπανούς κονκισταντόρες!

Από την πλευρά της Αργεντινής, η πολυάνθρωπη φυλή των Τεχουέλτσες, που ήταν αυθεντικοί Παταγώνες, εξοντώθηκε στο σύνολό της σχεδόν από τους ουαλούς προβατοτρόφους και από τους ισπανούς γαιοκτήμονες, γιατί... τους έκλεβαν τα αρνιά που οι ιθαγενείς έβρισκαν το κρέας τους πιο τρυφερό από εκείνο του γκουανάκο! Σε μια από τις πιο κεντρικές πλατείες του Μπουένος Αϊρες είναι το άγαλμα του στρατηγού Ντε Λα Ρόκα, δικτάτορα του περασμένου αιώνα. Είναι ο σφαγέας των Ινδιάνων και η Αργεντινή είναι η μόνη χώρα της Λατινικής Αμερικής που δεν έχει ιθαγενή πληθυσμό.

Προοδευτικοί διανοούμενοι μαζεύουν υπογραφές για να γκρεμίσουν το μισητό άγαλμα! Τους μόνους Παταγώνες που είδα ήσαν στις φωτογραφίες που υπήρχαν στο Museo de la Patagonia στο Μπαριλότσε της Αργεντινής και στο Museo Salesiano στην Πούντα Αρένας της Χιλής. Σε αυτές τις φωτογραφίες εντυπωσιάζεται κανείς από τις μελαγχολικές παρουσίες των Παταγώνων, δίπλα στις αυστηρές φιγούρες των ιεραποστόλων του περασμένου αιώνα, οι οποιοι για να σώσουν τις ψυχές των ιθαγενών τους φυλάκισαν σε άθλιους καταυλισμούς, όπου πέθαιναν κατά χιλιάδες από την πείνα και τις επιδημίες.

(πηγή: BHMA)