Οι Ελληνες ζουν τον μύθο τους στη... Μύκονο

Από τόπος εξορίας το ’40, μαγνήτης για σταρ και μεγιστάνες το ’70, σήμερα ένα νησί μαζικού τουρισμού

Το 1873, όταν οι επιστήμονες της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής ξεκίνησαν να ανασκάπτουν το έδαφος της Δήλου, προέκυψε η ανάγκη να βρεθεί ένας τόπος για να ξεκουράζονται και να τρώνε. Η πιο βολική λύση γι’ αυτό τον σκοπό ήταν το νησί που βρισκόταν απέναντι, η Μύκονος. Εκείνη την εποχή ούτε καν «γραφική» ήταν. Επρόκειτο για ένα νησί με γρανιτώδες έδαφος πολύ φτωχό, από εκείνα που στα επόμενα χρόνια δεν γλίτωσαν από τον άχαρο ρόλο του τόπου εξορίας. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, στα τέλη της δεκαετίας του 1940 τη Μύκονο ανακάλυψαν οι νέοι της αθηναϊκής αστικής τάξης. Τότε, ούτε καν ηλεκτρικό ρεύμα υπήρχε. Μετά βίας, ένας ντόπιος είχε μεταφέρει στη Χώρα γεννήτρια που λειτουργούσε κάθε βράδυ από τις 7 έως τις 9. Ηταν, όπως λέγεται ορισμένες φορές καταχρηστικά, η εποχή της αθωότητας για τη Μύκονο. Οι δεκαετίες του ’50 και του ’60 κατέστησαν το νησί των ανέμων, προορισμό για ηθοποιούς, πολιτικούς και μεγιστάνεις. Το ’70 έγινε διάσημη για την ελευθεριότητα της νυχτερινής ζωής και το ’80 «βούλιαξε» από τον μαζικό τουρισμό. Τη δεκαετία του ’90 γνώρισε κρίση και σήμερα, παρά τον κορεσμό της, η Μύκονος εξακολουθεί να συγκινεί ανθρώπους απ’ όλες τις κοινωνικές τάξεις.

Το 1947 μια μικρή παρέα κοριτσιών και αγοριών από το Κολωνάκι, έκαναν τις διακοπές τους στη Μύκονο. Ανάμεσά τους ήταν και η Μαρίκα Γιαννούκου, η οποία έξι χρόνια αργότερα παντρευόταν τον κ. Κώστα Μητσοτάκη. Οι ντόπιοι θυμούνται ότι εκείνα τα καλοκαίρια ο κ. Μητσοτάκης, τότε νεαρός βουλευτής έκανε συχνά τον κόπο να πραγματοποιήσει το μεγάλο ταξίδι (πολύ μεγαλύτερο από τις τρεις ώρες που χρειάζονται σήμερα) προκειμένου να δει τη μέλλουσα σύζυγό του. Από τους λίγους εν ζωή «θαμώνες» της Μυκόνου εκείνης της εποχής είναι ο κ. Ζάχος Χατζηφωτίου.

Ωνάσης και Νιάρχος
Τη δεκαετία του ’50 ολοένα και περισσότεροι πλούσιοι αρχίζουν ν’ ανακαλύπτουν τη Μύκονο, η οποία αργά αλλά σταθερά δομεί τον κοσμικό χαρακτήρα της. Ο Αριστοτέλης Ωνάσης και η Μαρία Κάλλας, ο Σταύρος Νιάρχος και η Τίνα «πιάνουν» συχνά με τα κότερα τους σε διάφορες παραλίες της Μυκόνου. Εκείνη την εποχή οι λύσεις για τους λιγοστούς επισκέπτες του νησιού ήταν περιορισμένες. Υπήρχαν ελάχιστες ταβέρνες και δύο μπαρ, ενώ οι βόρειες παραλίες της Μυκόνου ήταν ακόμη αποκομμένες από το υπόλοιπο νησί. Χαρακτηριστικό της εποχής είναι ότι ο ιδιοκτήτης ενός εκ των δύο μπαρ της Μυκόνου, εξακολουθούσε να ασχολείται τα πρωινά με την κυρίως ασχολία του, την κτηνοτροφία. Το 1954 το βασιλικό ζεύγος Παύλου και Φρειδερίκης συμπεριέλαβαν τη Μύκονο στην κρουαζιέρα που έκαναν στα ελληνικά νησιά. Τον Οκτώβριο του 1955 ο καπετάν Αντώνης Χαριτόπουλος μαζεύει από τα ανοιχτά ένα μισοπεθαμένο πελεκάνο, τον οποίο η τοπική κοινωνία υιοθετεί και βαφτίζει Πέτρο.

Και στη δεκαετία του ’60 η Μύκονος παραμένει ανέγγιχτη από το μαζικό τουρισμό, ενώ παράλληλα η κοσμική ζωή αρχίζει να γίνεται εντονότερη. Σε ολόκληρη τη Μύκονο κυκλοφορούν εννέα ταξί και δύο λεωφορεία. Τα πλοία δεν πιάνουν ακόμη στο λιμάνι, αλλά αρόδο. Από κει αναλαμβάνουν την περαίωση στην ξηρά οι λάντζες. Στην απογραφή του 1961 η Μύκονος φαίνεται να κατοικείται μόνιμα από 3.718 άτομα. Ανάμεσα σ’ εκείνους οι οποίοι επιλέγουν το νησί για να παραθερίσουν είναι η Ελένη Βλάχου η οποία μάλιστα κατασκευάζει σπίτι στη Χώρα. Η Μελίνα Μερκούρη αλλά και ξένοι διεθνούς φήμης ηθοποιοί, όπως ο Μάρλον Μπράντο, η Γκρέις Κέλι και ο Ρίτσαρντ Μπάρτον διαφημίζουν ακόμη περισσότερο τη Μύκονο ως κοσμικό προορισμό. Στο νησί κάνει την εμφάνιση της και η Τζάκι Κένεντι, ενώ ο Ωνάσης, ιδιοκτήτης τότε της Ολυμπιακής, κατασκευάζει το πρώτο αεροδρόμιο.

O Kωνσταντίνος Καραμανλής
Την ίδια εποχή επισκέπτεται για πρώτη φορά το νησί ο, πρωθυπουργός τότε, Κωνσταντίνος Καραμανλής. Σε αντίθεση με τους σημερινούς πολιτικούς οι οποίοι διαθέτουν έκαστος οικόπεδα και σπίτια στη Μύκονο, ο Καραμανλής έμενε στο μικρό ξενοδοχείο του πιστού γραμματέα του κ. Θεόδωρου Χαριτόπουλου (σήμερα είναι δημοτικός σύμβουλος). Συχνά τον φιλοξενούσε στο σπίτι του στον Ορνό, ο εκδότης της αθλητικής εφημερίδας «Φως των Σπορ» Θεόδωρος Νικολαΐδης. Από το 1986 και έπειτα, μέχρι και τον θάνατό του ο Καραμανλής, έμενε κάθε καλοκαίρι για ένα μήνα στη Μύκονο, συνήθως από τα τέλη Ιουνίου. Ενδεικτικό της προσοχής που έδινε προκειμένου να μην προκαλεί την κοινή γνώμη είναι ότι όταν ξέσπασε το σκάνδαλο Κοσκωτά, ο Καραμανλής προτιμούσε ένα μικρό δωμάτιο στο ξενοδοχείο του Χαριτόπουλου.

Η δεκαετία του ’70 είναι η τελευταία «παραμυθένια» περίοδος της Μυκόνου. Τότε μεσουρανεί το μπαρ Pierro’s, το οποίο έχει μείνει στην ιστορία ως ένα από τα πιο γνωστά μπαρ της περιόδου, όπου οι θαμώνες διασκέδαζαν μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες. Σε αυτούς περιλαμβάνονταν μερικοί από τους γνωστούς σχεδιαστές μόδας της εποχής, μέχρι και τον κληρονόμο της γερμανικής βιομηχανίας Κρουπ, ο οποίος συνοδευόταν πάντα από δεκάδες μυώδεις ελαφρά ντυμένους άνδρες, δημιουργώντας ένα κιτς θέαμα που τότε δεν ήταν παρεξηγήσιμο. Η επονομαζόμενη θλιμμένη πριγκίπισσα Σοράγια μαζί με μια Θεσσαλονικιά φίλη της, περνούσε τακτικά από τη Μύκονο ενώ κινηματογραφικοί σταρ, όπως η Λιζ Τέιλορ εξακολούθησαν να περνούν απ’ το νησί έστω και για λίγα 24ωρα.

Τη δεκαετία του ’80 άρχισαν να δημιουργούνται στη Μύκονο οι στρεβλώσεις εκείνες που τη μετέτρεψαν από κοσμοπολίτικο νησί σε προορισμό μαζικής κατανάλωσης. Οι αριθμοί μελέτης του Πανεπιστημίου Αιγαίου για την τουριστική κατάσταση της Μυκόνου είναι ενδεικτική (έγινε το 2005 με επιστημονικό υπεύθυνο τον καθηγητή κ. Γ. Σπιλάνη). Το 1978 στη Μύκονο υπήρχαν 27 μπαρ, το 1988 ανέρχονται σε 50 και το 1997 λειτουργούν στο νησί 130 κέντρα ψυχαγωγίας. Αντιστοίχως ενώ το 1978 υπήρχαν μόλις 16 εστιατόρια (κυρίως ταβέρνες), το 1997 στη Μύκονο λειτουργούσαν 350. Η απόβαση επιχειρηματιών της νύχτας στο νησί ξεκίνησε εκείνη την εποχή, η οποία αποτελεί τη γενεσιουργό περίοδο φαινομένων που γιγαντώθηκαν βρίσκοντας την τραγικότερη έκφρασή τους στην πρόσφατη εν ψυχρώ δολοφονία του 20χρονου Αυστραλού τουρίστα Ντουζόν Zάμιτ. Το φοβερό συμβάν έκανε τον γύρο του κόσμου μέσω των μέσων ενημέρωσης. Στη μελέτη του πανεπιστημίου Αιγαίου επισημαίνεται ότι «ο ποιοτικός οικονομικά τουρισμός που χαρακτήριζε τη Μύκονο (ειδικότερα τη δεκαετία του ’70) έχει εκλείψει στην πλειοψηφία του και τη θέση του έχει λάβει πελατεία με χαρακτηριστικά μαζικού τουρισμού». Απόρροια αυτής της ποιοτικής αλλαγής τη δεκαετία του ’80 ήταν να ανακαλυφθούν και οι σχετικά απομακρυσμένες παραλίες της βόρειας Μυκόνου, όπως ο Πάνορμος και ο Αγιος Σώστης.

Τεράστιες επενδύσεις
Την δεκαετία του ’90 συνεχίστηκε να γίνεται ακόμη πιο μαζική η Μύκονος. Μάλιστα στο νησί άρχισαν να επενδύονται τεράστια ποσά για την αγορά γης. Το 1991 στη Μύκονο υπήρχαν 2.289 εξοχικές κατοικίες. Δέκα χρόνια αργότερα ο αριθμός των παραθεριστικών κατοικιών είχε αγγίξει τις 4.535, αυξήθηκε δηλαδή κατά 98,2% σε μια δεκαετία. Σε αυτά τα χρόνια άρχισε η Μύκονος να γίνεται και δημοφιλής προορισμός για πολιτικούς. Αυτή την περίοδο μάλιστα έγινε μέρος διακοπών δύο Αμερικανών προέδρων, του Τζορτζ Μπους του πρεσβύτερου και του Μπιλ Κλίντον. Οχι όμως μόνο αυτών. Ο συγχρωτισμός πολιτικών και συνεργατών τους με επιχειρηματίες πάνω στα κότερα των τελευταίων, επιβάρυνε ακόμη περισσότερο το όνομα του νησιού. Η συχνή παρομοίωση της λεγόμενης μικρής Βενετίας με την πλατεία Κολωνακίου αν και είναι πια κλισέ, δείχνει την εικόνα που έχει πια η Μύκονος στη συνείδηση όλων.

Μέχρι 6.000 ευρώ το τετραγωνικό
Τα τελευταία χρόνια οι Μυκονιάτες κάνουν προσπάθειες να αναβιώσουν την παλιά αίγλη του νησιού τους, το οποίο πάντως εξακολουθεί να είναι από τα πλέον δημοφιλή μέρη στην Ευρώπη. Εξακολουθεί βέβαια να είναι ακριβή η Μύκονος. Η αξία της γης είναι ένα μέγεθος που παραμένει αναλλοίωτο στο χρόνο. Οι μεσίτες εκτιμούν ότι στα πιο ακριβά σημεία του νησιού το τετραγωνικό μέτρο μπορεί να πωληθεί ακόμη και προς 6.000 ευρώ έκαστο. Την ομορφιά αλλά και την αξία της γης έχουν εκτιμήσει όπως φάνηκε από τις τελευταίες δηλώσεις («πόθεν έσχες») και οι πολιτικοί. Στη Μύκονο, μεταξύ άλλων, διαθέτουν σπίτι ή οικόπεδο ο πρωθυπουργός κ. Κώστας Καραμανλής, ο υπουργός Εσωτερικών κ. Προκόπης Παυλόπουλος, ο υπουργός Πολιτισμού κ. Μιχάλης Λιάπης, ο υφυπουργός Εξωτερικών κ. Πέτρος Δούκας κ.ά.

(πηγή: www.kathimerini.gr, 10/8/2008)