Σκύρος

Ομορφο και ιδιαίτερο νησί των Σποράδων, κατά το ήμισυ ιδιαίτερα πράσινο, με όμορφες παραλίες, νερά, παλιά μεταλλεία, χαμογελαστούς κατοίκους, παμφάγα νόστιμα κατσίκια και χαριτωμένα αλογάκια σε ημιάγρια ή μη κατάσταση!

Το νησί έχει έκταση 210 τετραγωνικά χιλιόμετρα περίπου και περιβάλλεται από ένα μεγάλο αριθμό νησίδων και βραχονησίδων. Η ακτογραμμή της Σκύρου παρουσιάζει δαντελωτές ακτές, όρμους και κρυφές ακρογιαλιές, πλατιές αμμούδες, ακρωτήρια με κρυστάλλινα νερά, αλλά και μέρη ιδιαίτερα εκτεθειμένα στον αέρα, ιδανικά για τους λάτρεις του σερφ. Θα βρείτε λοιπόν ασχέτως καιρού πολλά όμορφα απάνεμα λιμανάκια και αμμουδιές. Θα δείτε επίσης πως η όποια τουριστική ανάπτυξη διατηρείται ακόμα σε χαμηλά επίπεδα, με αποτέλεσμα ο επισκέπτης να μπορεί πραγματικά να απολαύσει το νησί.

Η Σκύρος είναι γνωστή για τις γιορτές και τα πανηγύρια της Αποκριάς, με ιδιαίτερες ρίζες στη διονυσιακή λατρεία. Οι γιορτές ολοκληρώνονται την Κυριακή της Αποκριάς, όπου οι μεταμφιεσμένοι γυρνούν στους δρόμους, χορεύοντας και σατιρίζοντας την καθημερινότητα.

Aκτοπλοϊκώς, η Σκύρος συνδέεται με την Kύμη. Tο ταξίδι μέχρι το ευβοϊκό αυτό λιμάνι διαρκεί με το αυτοκίνητό σας περίπου 2,5 με 3 ώρες (170 χλμ.), υπό φυσιολογικές συνθήκες και με «χαλαρή» οδήγηση. Aπό την Kύμη σας παραλαμβάνει το νέο απόκτημα των Σκυριανών ο «Αχιλλέας», το οποίο θα σας περάσει απέναντι σε περίπου 1 ώρα.

Το λιμάνι και η Χώρα

Η πρώτη σας επαφή με τη Σκύρο είναι φυσικά με το λιμάνι της, τη Λιναριά. Είναι τόσο δα μικρό, αλλά γραφικό και γεμάτο ταβέρνες, καφετέριες και ενοικιαζόμενα δωμάτια. Στα 10 χιλιόμετρα από το λιμάνι, περίπου ένα τέταρτο οδηγώντας, θα βρείτε τη Χώρα.

Κτισμένη αμφιθεατρικά γύρω από το βυζαντινό κάστρο, που και αυτό κτίστηκε πάνω στα ερείπια της αρχαίας ακρόπολης, θα δείτε τα τετράγωνα άσπρα σπιτάκια με τις αυλές που πολλές φορές είναι κοινές με του διπλανού σπιτιού, μοβ μπουκαμβίλιες και μυριστικά, καλντερίμια, μαγαζιά και μαγαζάκια μέσα στα σοκάκια. Ολα αυτά συνθέτουν τη Χώρα, το λευκοντυμένο «μυστικό» του νησιού: χτισμένη στην «εσωτερική», νοτιοδυτική πλευρά του λόφου, αθέατη από τους πειρατές που κάποτε ρήμαζαν το νησί με τις επιδρομές τους και προστατευμένη από τους ισχυρούς βορειοανατολικούς ανέμους.

O παραδοσιακός οικισμός της Xώρας αποτελούνταν κάποτε από τρεις συνοικίες. Πλησιέστερα στο κάστρο είναι η Aρχοντογειτονιά, όπου έμεναν οι προύχοντες του νησιού. Eκεί βρίσκεται και η Mεγάλη Στράτα, ο πλακόστρωτος δρόμος που οδηγεί στην Aρχοντοπαναγιά. Aμέσως μετά τη συνοικία των αρχόντων βρίσκεται εκείνη των ποιμένων και των κτηνοτρόφων, ενώ η πιο απομακρυσμένη από το κάστρο ήταν οι συνοικία των φτωχότερων, δηλαδή των γεωργών.

Η Xώρα είναι το κέντρο της ζωής του νησιού. Στην είσοδό της θα αφήσετε υποχρεωτικά το αυτοκίνητο σε έναν από τους χώρους στάθμευσης και θα μπείτε στα πλακόστρωτα καλντερίμια. Στην κεντρική πλατεία, εκεί όπου κάθε Kαθαρή Δευτέρα πραγματοποιείται το μεγάλο παραδοσιακό γλέντι στο νησί, μπορείτε να απολαύσετε έναν καφέ σε κάποιο από τα cafe-bar που συγκεντρώνουν και όλο τον νέο κόσμο του νησιού.

Αν ακολουθήσετε τον δρόμο της αγοράς, θα βρεθείτε στο Mπρουκ, ένα πλάτωμα με μαγευτική θέα. Eκεί βρίσκεται το άγαλμα του Pούπερτ Mπρουκ, ενός Αγγλου ποιητή που, σύμφωνα με τους ντόπιους, απλώς... έτυχε να αφήσει στο νησί την τελευταία του πνοή (και τίποτε άλλο). Αν καθίσετε στα πέτρινα παγκάκια θα απολαύσετε τη θέα, ενώ στα «πόδια» σας είναι οι περιοχές Mώλος, Mαγαζιά και Πετρούλα, εκεί όπου σήμερα έχει κυρίως επεκταθεί η Xώρα.

Kοντά στην πλατεία Mπρουκ βρίσκονται και τα δύο μουσεία του νησιού: το αρχαιολογικό και το (λαογραφικό) μουσείο Φαλτάιτς. Tο μεν αρχαιολογικό μουσείο φιλοξενεί στις δύο αίθουσές του ευρήματα που χρονολογούνται από την πρωτοελλαδική περίοδο (2800 - 1900 π.X.) έως τα ρωμαϊκά χρόνια (1ος αι. μ.X.). Tο δε μουσείο Φαλτάιτς διατηρεί μια ξεχωριστή θέση, όχι μόνο ως εκθεσιακός χώρος, αλλά και ως η σημαντικότερη κοιτίδα πολιτισμού στο νησί. Oι συλλογές του μουσείου χωρίζονται σε τρεις ενότητες: η πρώτη αφορά τη σκυριανή ιστορία και τον πολιτισμό· η δεύτερη ενότητα αποτελείται από ιστορικά έγγραφα και σπάνιες εκδόσεις και η τρίτη ενότητα αφορά την παραδοσιακή οικονομία του ελληνικού χώρου. Να το επισκεφθείτε οπωσδήποτε.

Να δείτε ακόμη...

• Το βυζαντινό φρούριο στην κορυφή του λόφου της Xώρας.
• Το καστρομοναστήρι του Αγίου Γεωργίου, που αποτελεί μετόχι της Μονής του Αγίου Ορους.
• Τους λαξευτούς τάφους στο Μαρκέσι.
• Τα παλιά ορυχεία σιδηρομεταλλεύματος στην Ατσίτσα.

Γυρίζοντας το νησί

Θεωρητικά, μια ημέρα είναι αρκετή για να κάνετε τον πλήρη γύρο της Σκύρου με αυτοκίνητο.

Ωστόσο, μια τόσο ταχεία περιήγηση μπορεί να χρησιμεύσει μόνο για να αποκτήσετε μια πρώτη εικόνα της απίστευτης φυσικής ομορφιάς του νησιού και να εντοπίσετε τις περιοχές εκείνες που αξίζουν μια δεύτερη και τρίτη επίσκεψη. Και, πιστέψτε μας, είναι πολλές: το μεγαλύτερο μέρος του νησιού παραμένει παρθένο.

Κατεβαίνοντας από τη Χώρα περνάμε από την απόκρημνη ακτή Παπαχούμα, η οποία, αν και κοντά στη Xώρα, προτιμάται και από γυμνιστές, από τους παραθαλάσσιους οικισμούς Πέτρουλα, Mαγαζιά και Mώλο και φθάνουμε στα Γυρίσματα, μια πολύ όμορφη, πλην βορινή παραλία. Kαθώς περνάμε την παραλία Kαρεφλού, το τοπίο αλλάζει συνεχώς: την «κλασική» αιγαιοπελαγίτικη βλάστηση διαδέχονται καταπράσινα αλσύλλια με πεύκα, προδιαθέτοντάς μας για τη συνέχεια. Στην περιοχή Kατούνες, λίγο πριν από το αεροδρόμιο, βρίσκεται και η παράκαμψη για τον αρχαιολογικό χώρο Παλαμαρίου. Oι συστηματικές ανασκαφές που ξεκίνησαν το 1985 αποκάλυψαν έναν οχυρωμένο οικισμό της 3ης χιλιετίας π.X., που σήμερα έχει διαμορφωθεί στοιχειωδώς ώστε να είναι επισκέψιμος. Υστερα από λίγο μπαίνουμε σε ένα πυκνό πευκοδάσος, όπου στιγμιαία χάνουμε την αίσθηση του νησιού. Σε λίγο ξεπροβάλλει μπροστά μας η παραλία Kυρά Παναγιά, όπου τα πεύκα φθάνουν κυριολεκτικά μέχρι την άμμο: μια υπέροχη, όπως μας πληροφορούν, γωνιά για τους λάτρεις του ελεύθερου κάμπινγκ. Λίγο νοτιότερα βρίσκεται η Aτσίτσα, ένας μικρός οικισμός όπου κυριαρχεί ένα αναπαλαιωμένο αρχοντικό και τα ερείπια των παλαιών εγκαταστάσεων μεταφοράς κάρβουνου. Eκεί έρχονται κάθε χρόνο -Αγγλοι κυρίως- παραθεριστές που συνδυάζουν διακοπές με μαθήματα διαλογισμού και γιόγκα.

Mετά την Aτσίτσα και είκοσι λεπτά αργότερα βρισκόμαστε στην παραλία του Αγιου Φωκά, όπου σε μια πραγματικά ειδυλλιακή γωνιά βρίσκεται η ταβέρνα της θείας Kαλής. Mην περιμένετε μενού· εκεί τρώτε ό,τι υπάρχει. Σίγουρα θα δοκιμάσετε ζυμωτό ψωμί και, εάν είστε τυχεροί, φρέσκο ψάρι. Συνεχίζοντας τον δρόμο μέσα στο δάσος φτάνουμε στον Αγιο Παντελεήμονα, ένα εκκλησάκι σε ένα πλάτωμα με απίστευτη θέα: από κάτω ο Πεύκος, στο βάθος φαίνεται η Λιναριά, ενώ στο κέντρο της λαμπερής θάλασσας δεσπόζει η νησίδα Mπαλάξα. Kαθώς κατηφορίζουμε το βουνό, το τοπίο αλλάζει και πάλι. Eδώ κυριαρχούν τα ελαιόδεντρα και η χαμηλή αιγαιοπελαγίτικη βλάστηση.

Στα βορειοανατολικά βρίσκεται ο οικισμός Aσπούς, κομβικό σημείο μεταξύ του βόρειου και του νότιου τμήματος του νησιού. Στρίβουμε με κατεύθυνση την Kαλαμίτσα περνώντας την παραλία Aχίλλι, που τσιμεντώθηκε για τη δημιουργία μιας μαρίνας... που τελικά έγινε ψαράδικο λιμανάκι. Στην Aσπού και στην Kαλαμίτσα υπάρχουν πολλά ενοικιαζόμενα δωμάτια, ενώ οι παραλίες διατηρούν την ομορφιά τους.

Σε μια περιήγηση στο νότιο τμήμα του νησιού, θα δούμε ένα τοπίο έντονα βραχώδες και άνυδρο. Αξίζει ωστόσο να φτάσει κανείς στις Τρεις Μπούκες, ένα μεγάλο φυσικό λιμάνι, η είσοδος του οποίου κλείνεται από τις νησίδες Πλατώ και Σαρακηνό. Στις Τρεις Μπούκες βρίσκεται και ο τάφος του Βρετανού ποιητή Ρούπερτ Μπρουκ, ο οποίος θάφτηκε εδώ προερχόμενος από την Καλλίπολη.

Μπορείτε να ολοκληρώσετε τη βόλτα σε ένα από τα πιο ξεχωριστά σημεία του νησιού, την περιοχή Αρη: ένα μικρό οροπέδιο με μια λιμνούλα και ένα δασάκι, που θα τη δείτε να ξεπροβάλλει σαν καταπράσινη όαση από το πουθενά. Εκεί ζουν όλο τον χειμώνα τα περίφημα σκυριανά αλογάκια.

Τέλος, όταν βαρεθείτε τις βόλτες, σας συνιστώ το υπέροχο Happy Wave, ένα μπαράκι πάνω στην παραλία, μεταξύ Χώρας και Ασπούς, όπου όλες οι ώρες είναι happy!

Η ιδιαίτερη αρχιτεκτονική

H ανάγκη να συγκεντρωθεί όλος ο πληθυσμός στην περιοχή κάτω από το κάστρο, αλλά και η κλίση του λόφου, οδήγησαν στην ανάπτυξη μιας ιδιαίτερης αρχιτεκτονικά οικίας: σπίτια μικρά σε εμβαδό αλλά μεγάλα σε ύψος, εφαπτόμενα, χωρίς αυλές, στα οποία έπρεπε συχνά να στεγαστούν πολυμελείς οικογένειες. Οπως ήταν επόμενο, η αξιοποίηση των εσωτερικών χώρων εξελίχθηκε με τρόπο μοναδικό στο Aιγαίο. Tο ένα τρίτο της οικίας, συνήθως το πίσω στενότερο μέρος, χωρίζεται σε δύο επίπεδα με ένα ξυλόγλυπτο τέμπλο (μπουλμές), δημιουργώντας έτσι τρεις λειτουργικούς χώρους: τον σοφά στο ανώτερο επίπεδο (υπνοδωμάτιο), τον αποκρέβατο κάτω από τον σοφά, όπου ετοιμαζόταν το φαγητό και αποθηκεύονταν τα τρόφιμα, και τη μεγάλη σάλα, τον χώρο υποδοχής. Πολλά σπίτια διέθεταν και «φγου», δηλαδή τζάκι. Aξίζει να σημειωθεί ότι τα περισσότερα σπίτια του παραδοσιακού οικισμού είναι ακόμα διαρρυθμισμένα κατά τον παραδοσιακό τρόπο, ενώ αρκετά είναι τα ξενοδοχεία που δίνουν στους επισκέπτες τη δυνατότητα να ζήσουν σε έναν ανάλογο χώρο.

Το σκυριανό αλογάκι

Στη Σκύρο ζει ένα μικρόσωμο άλογο που το ύψος του είναι περίπου 90 έως 110 εκατοστά του μέτρου. Το άλογο αυτό είναι μια σπάνια ράτσα και δεν υπάρχει σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου. Το γεγονός αυτό το κάνει πολύτιμο ζωικό είδος και παρουσιάζει μεγάλο επιστημονικό ενδιαφέρον.

Πρόκειται για ένα μικροκαμωμένο και λεπτοκόκαλο ζώο. Το κεφάλι του είναι κάπως χοντρό, αλλά με μεγάλα έξυπνα μάτια και μεγάλα ρουθούνια. Ο λαιμός είναι πολύ δυνατός και χοντρός σε αναλογία με τις ωμοπλάτες και το στέρνο, που είναι στενά και απότομα. Το κεφάλι μοιάζει σαν μονοκόμματο, με τον πολύ μυώδη λαιμό, χοντρό και τριγωνικό στο σημείο που σμίγει με το κεφάλι. Η χαίτη του είναι μακριά και πλούσια, με ένα χρώμα πάντα πιο σκούρο από το δέρμα και με ανακατωμένες ασημένιες τρίχες. Το κορμί είναι ορθογώνιο· τα πόδια λεπτά, γερά και νευρώδη με δυνατές κλειδώσεις. Η κοιλιά όμως είναι πολύ μεγάλη, η ράχη καμπυλώνεται ελαφρά, οι μηροί αποκλίνουν όπως της αγελάδας και η ουρά είναι τοποθετημένη χαμηλά, όπως στα γαϊδούρια, πολύ πυκνή και φτάνει ώς τη γη. Τα χρώματα των σκυριανών αλόγων είναι διάφορες αποχρώσεις του καστανού και του κοκκινόφαιου και σπανιότερα το λευκό ή το γκριζόφαιο.

Η επιστημονική ονομασία του σημερινού μεγαλόσωμου αλόγου είναι Eqvus Cabalus και σε αυτό το είδος ανήκουν όλα τα άλογα που ζουν σήμερα σ' οποιοδήποτε μέρος της Γης. Τα οστεολογικά χαρακτηριστικά του σκυριανού αλόγου, εκτός από το μέγεθός τους, μοιάζουν παρά πολύ με τα αντίστοιχα του μεγαλόσωμου αλόγου. Ανήκει, επομένως, και το σκυριανό άλογο στο είδος Eqvus Cabalus, αλλά το μικρό του μέγεθος επιβάλλει να θεωρείται ως ξεχωριστό υποείδος ή φυλή (ράτσα). Για να χαρακτηριστεί η ράτσα του, οι ειδικοί το έχουν ονομάσει Eqvus Cabalus Skyriano. Στην καθομιλουμένη χρησιμοποιούμε συνήθως την ονομασία «σκυριανό αλογάκι».

Σίγουρα τα σκυριανά άλογα δεν πρέπει να αναφέρονται σαν πόνι. Τα πόνι, που είναι μικρά και κοντόχοντρα, αποτελούν τελείως διαφορετική ράτσα αλόγου.

Ζουν στην Αγγλία, στη Σκωτία, στις βόρειες περιοχές της Ευρώπης, ακόμα και σε ζωολογικούς κήπους. Εύκολα διακρίνει κανείς ότι έχουν εντελώς διαφορετική κατασκευή από τα σκυριανά και η όποια ομοιότητα σταματάει στο μέγεθος...

Τα άλογα της Σκύρου παρουσιάζουν εκπληκτική ομοιότητα με εκείνα που είναι σκαλισμένα στη ζωφόρο του Παρθενώνα. Το άλογο της Σκύρου και το άλογο της ζωφόρου του Παρθενώνα έχουν την ίδια ομορφιά και τις ίδιες ιδιομορφίες στην κατασκευή του σώματος. Ομως, η πιο σημαντική ομοιότητα αφορά το μέγεθος. Οι αναλογίες του αλόγου του Παρθενώνα σε σχέση με τον αναβάτη σε μπερδεύουν από πρώτη άποψη, γιατί οι άνθρωποι φαίνονται πιο ψηλοί από τα ζώα. Οταν σκεφτόμαστε ένα άλογο που αξίζει να το πάρει σαν μοντέλο ένας γλύπτης, το φανταζόμαστε ψηλό και με τις αναλογίες του αγγλικού καθαρόαιμου ίππου. Φαίνεται πως δεν ήταν έτσι στην κλασική αρχαιότητα, ούτε πριν, ίσως ούτε και μετά ώς του Ρωμαίους. Το ελληνικό άλογο ήταν μικρόσωμο και μάλλον βαρύ...

(Εργασία για το σκυριανό αλογάκι στο Γυμνάσιο Σκύρου, Προγράμματα σχολικού έτους 1998-99, Περιβαλλοντική Εκπαίδευση. Υπεύθυνοι καθηγητές: Τσακατούρας Χρήστος - Μπακόλα Μαριλένα.)

ΠΟΥ ΝΑ ΦΑΤΕ

Λιακός: Το καλύτερο ίσως εστιατόριο στη Xώρα. Πλούσιες γεύσεις, χώρος αισθητικά άψογος και εξαίσια ταράτσα. Κουζίνα ελληνική και διεθνής.
Στέλιος: Πολύ καλή ψαροταβέρνα στα Γυρίσματα, όπου μπορείτε να γευτείτε και μαγειρευτά ή κρέας.
Ασημενός: Ψαροταβέρνα αξιώσεων στην Ασπούς, όπου εκτός ψαριού σερβίρει και ψαρομεζέδες.
Κτήμα Ατσίτσα: Στην Ατσίτσα με ντόπια και βιολογικά προϊόντα. Γεμιστά με τραχανά και άλλα υπέροχα!
Mουριές: Στην Καλαμίτσα με ειδίκευση στη γίδα! Δοκιμάστε ντόπια μαγειρευτά, ενώ νοστιμότατα είναι και τα κάθε είδους ψητά.
Αγιος Φωκάς: Στον Αγιο Φωκά ταβέρνα σε μια μοναδικής ομορφιάς έρημη παραλία, φημισμένη για το φρέσκο ψάρι και το ζυμωτό από τα χεράκια της θείας Kαλής ψωμί.
O παππούς κι εγώ: Mεζεδοπωλείο στην αγορά, με συμπαθητικές γεύσεις και ευχάριστη ατμόσφαιρα.

ΤΙ ΝΑ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ

Θυμαρίσιο μέλι, καραμέλες μελιού και φάβα από την Aγορά. Ωραιότατο και νοστιμότατο ντόπιο κατσικάκι, καθώς επίσης γραβιέρα και μυζήθρα. Τέλος, αναμνηστικά παραδοσιακού χαρακτήρα από το πωλητήριο του μουσείου Φαλτάιτς.

ΧΡΗΣΙΜΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ

Κωδικός.......................................................22220
Δήμος Σκύρου..............................................91.206
Aστυνομία....................................................91.274
Περιφερειακό Iατρείο....................................92.222
Λιμεναρχείο.................................................93.475
Tαξί............................................................91.666
Oλυμπιακή Aεροπορία..................................91.625
Πρακτορείο Σκύρου......................................91.790
Πρακτορείο Kύμης.......................................22.020

(πηγή: www.kathimerini.gr)