Βιετνάμ

Τα ίχνη του πολέμου υπάρχουν ακόμη, αλλά τα επισκιάζουν οι μοναδικές στον κόσμο φυσικές ομορφιές και το χαμόγελο των κατοίκων. Μαγικές πόλεις σαν τη Σαϊγκόν και προπαντός το Ανόι ή την παλαιά αυτοκρατορική πρωτεύουσα, Χουέ, ονειρεμένες παραλίες, ζούγκλες και δασωμένα βουνά. Στις 30 Απριλίου του 1975 στις 11 π.μ. ο πενηντάχρονος συνταγματάρχης των Βιετκόνγκ Bui Tin οδηγώντας μία ίλη από τανκς γκρέμισε την πύλη του προεδρικού μεγάρου της Σαϊγκόν και συνέλαβε τον πρόεδρο του Νοτίου Βιετνάμ στρατηγό Duong van Minh και τους έντρομους υπουργούς του. Ο στρατηγός, που είχε μείνει στην εξουσία άγρυπνος επί 43 ώρες (ο επί οκταετία και πλέον εκλεκτός των Αμερικανών δικτάτορας Nguyen van Thieu, είχε δραπετεύσει από τις 21 Απριλίου στη Βρετανία συναποκομίζων ως λάφυρα εκατομμύρια δολάρια), όταν ο συνταγματάρχης εισέβαλε στο προεδρικό γραφείο, του είπε: «Σας περίμενα από νωρίς σήμερα το πρωί για να σας παραδώσω την εξουσία». Και ο Bui Tin του απάντησε: «Δεν υπάρχει θέμα παράδοσης της εξουσίας. Η δύναμή σας έχει καταρρεύσει. Δεν μπορείτε να μας δώσετε αυτό που δεν έχετε».

Την ίδια στιγμή ο ουρανός της Σαϊγκόν φλογιζόταν από τις βολές των πολυβόλων των Βιετκόνγκ και στην αμερικανική πρεσβεία, λίγα χιλιόμετρα πιο κάτω, εκτυλίσσονταν οι σκηνές πανικού που όλοι έχουμε δει στην τηλεόραση και στο σινεμά με τους αμερικανούς πεζοναύτες και τους ντόπιους συνεργάτες τους να δραπετεύουν από τη σκεπή της πρεσβείας με ελικόπτερα. Οι πανικόβλητοι υπουργοί στο προεδρικό μέγαρο κοιτούσαν με αγωνία τον Bui Tin, που τους καθησύχασε λέγοντάς τους: «Οι άνδρες μου γιορτάζουν. Δεν υπάρχει λόγος να φοβάστε. Ανάμεσα στους Βιετναμέζους δεν υπάρχουν νικητές και ηττημένοι. Μόνο οι Αμερικανοί πρέπει να θεωρούνται ηττημένοι. Αν είστε πατριώτες, θεωρήστε την ώρα αυτή ώρα χαράς. Ο πόλεμος στην πατρίδα μας έχει τελειώσει!». Είκοσι πέντε χρόνια μετά ως τουρίστες μπορείτε να επισκεφθείτε στη Σαϊγκόν (η επίσημη ονομασία της Ηο Chi Minch City δεν έπιασε ούτε στους ντόπιους ούτε στους ξένους) το προεδρικό παλάτι, που έχει μείνει όπως ήταν στα χρόνια του Thieu, να μπείτε στο προεδρικό γραφείο όπου συνέβησαν όλα αυτά και να βγάλετε μία φωτογραφία μπροστά στο θρυλικό τανκ που έχει παραμείνει δίπλα στην πύλη όπως τότε. Οι κομμουνιστές δεν άλλαξαν τίποτε και το διατήρησαν ως Μουσείο της Επανένωσης Βορείου και Νοτίου Βιετνάμ.

Βέβαια το Βιετνάμ είναι μία πανέμορφη χώρα, με φυσικές ομορφιές που είναι μοναδικές στον κόσμο, όπως, π.χ., τα 3.000 και πλέον νησιά στο Halong Bay, που βρίσκεται στον περίφημο κόλπο του Τονκίνου και που έχει χαρακτηριστεί World Heritage και είναι υπό την προστασία της Ουνέσκο. Εχει μαγικές πόλεις σαν τη Σαϊγκόν και προπαντός το Ανόι ή την παλαιά αυτοκρατορική πρωτεύουσα, το Hue. Εχει ονειρεμένες παραλίες, το μαγευτικό δέλτα του Mekong και ζούγκλες και δασωμένα βουνά. Εχει έναν φιλόξενο λαό, που συνεχώς χαμογελά, που δεν κρατά μνησικακίες για όσα υπέφερε και που δείχνει ιδιαίτερη συμπάθεια στους αμερικανούς τουρίστες (απόδειξη και η θερμή υποδοχή στον αμερικανό υπουργό Αμυνας κ. Κοέν πριν από δύο εβδομάδες), ίσως γιατί αγαπά πιο πολύ τα δολάριά τους, όπως μας ομολογεί ο ξεναγός μας, αλλά και σε όλους τους ξένους, στους οποίους προσφέρει με ανιδιοτέλεια κάθε εξυπηρέτηση.

Ολα αυτά τα έχει το Βιετνάμ, που τώρα ανοίγεται με τόλμη στον διεθνή τουρισμό δημιουργώντας άριστη υποδομή από ξενοδοχεία, εστιατόρια, μέσα μεταφοράς κτλ. Είτε το θέλει όμως είτε όχι, ο σημερινός τουρίστας σαν από ένστικτο θα ξεκινήσει την ξενάγησή του σε αυτή τη μακρινή χώρα της Απω Ανατολής (έκταση 329.566 τ. χλμ. και 80 εκατ. κάτοικοι) από τα αποτυπώματα του φοβερού πολέμου που σημάδεψε καθοριστικά τις διεθνείς σχέσεις το τρίτο τέταρτο του τελευταίου αιώνα. Οι βιετναμέζοι κομμουνιστές, με ηγέτη τον θρυλικό Χο Τσι Μινχ, πολέμησαν τους ιάπωνες κατακτητές, και από το 1946 τους γάλλους αποικιοκράτες, που, μόλις τους συνέτριψαν στο Dien Bien Phu το 1954, βρήκαν μπροστά τους το 1959 τους Αμερικανούς, ο αιματηρός πόλεμος με τους οποίους κράτησε ως το 1972 και ουσιαστικά ως το 1975, όταν απελευθερώθηκε όλη η χώρα. Συνολικά ξεπερνούν το ένα εκατομμύριο οι Αμερικανοί που κατά διαστήματα πολέμησαν στο Βιετνάμ, αφήνοντας πίσω τους 58.183 νεκρούς, 300.000 τραυματίες, ενώ οι σύμμαχοί τους Νοτιοβιετναμέζοι είχαν 250.000 νεκρούς και οι Βορειοβιετναμέζοι πάνω από ένα εκατομμύριο. Και όμως ο λαός αυτός, που πολέμησε και νίκησε τέσσερις μεγάλες δυνάμεις (Ιαπωνία, Γαλλία, ΗΠΑ και την Κίνα τον Φεβρουάριο του 1979), έχει μια αξιοπρεπή περηφάνια και δίνει σήμερα τον πιο δύσκολο αγώνα της επιβίωσης και της ανάπτυξης με μεγάλη επιτυχία. Από το 1989, που το Κομμουνιστικό Κόμμα, που κυβερνά τη χώρα, αποφάσισε να εγκαταλείψει τα αποτυχημένα μοντέλα του παρελθόντος και έδωσε τη γη στους αγρότες (έστω και με τη μορφή της ψιλής κυριότητας) και ανοίχθηκε στις ξένες επενδύσεις, η ανάπτυξη είναι εντυπωσιακή και σήμερα οι Βιετναμέζοι έχουν όλοι φαγητό και εργασία και προσβλέπουν με εμπιστοσύνη στο μέλλον.

Οπως σημειώσαμε λοιπόν, η ξενάγηση αρχίζει από τα ίχνη του πολέμου και, όταν φθάσετε στη Σαϊγκόν, το πρώτο μέρος που θα επισκεφθείτε θα είναι το Cuchi, μία μικρή σήμερα πόλη 80.000 κατοίκων, που δεσπόζει σε όλη την αγροτική περιοχή μόλις 30 χιλιόμετρα έξω από τη Σαϊγκόν. Εδώ υπάρχουν τα περίφημα τούνελ, οι υπόγειες στοές που έσκαβαν οι βιετναμέζοι μαχητές και που οι αμερικανοί δεν κατάφεραν να τις καταστρέψουν. Με συνολικό μήκος 250 χλμ. οι στοές αυτές, που πολλές ήταν σε τρία επίπεδα, έγιναν απόρθητο φρούριο και βάση εξόρμησης των Βιετκόνγκ, οι οποίοι, όταν έπεφτε ο ήλιος, κυριαρχούσαν γύρω από την έντρομη Σαϊγκόν και πολιορκούσαν τις αμερικανικές βάσεις. Ο ξεναγός σας θα σας οδηγήσει στους μαιάνδρους των στοών αυτών, όπου υπήρχαν από νοσοκομεία και μαγειρεία ως κομματικά γραφεία, και θα σας δείξει μέσα στο δάσος τις φοβερές παγίδες που έστηναν στους Αμερικανούς. Εκατομμύρια βόμβες ναπάλμ, φλογοβόλα και χημικά δεν πέτυχαν να βγάλουν τους Βιετκόνγκ από το Cuchi, το οποίο σήμερα είναι τόπος προσκυνήματος από τον λαό. Για πολλά μπορεί κανείς να κατηγορήσει τους Γάλλους, που εκμεταλλεύτηκαν άγρια για έναν αιώνα και πλέον όλη την ευρύτερη περιοχή της Ινδοκίνας (Βιετνάμ, Λάος, Καμπότζη), όμως πρέπει να αναγνωρίσει ότι άφησαν πίσω τους μια πολιτιστική κληρονομιά που είναι εντυπωσιακή στην αρχιτεκτονική και στα κτίρια στη Σαϊγκόν και προπαντός στο Ανόι, το οποίο είναι μία από τις πιο ωραίες πόλεις της Απω Ανατολής. Οι πλατιές δεντροφυτεμένες λεωφόροι, τα επιβλητικά δημόσια κτίρια, που θυμίζουν Παρίσι, και τα μεγάλα πάρκα κάνουν ειδικά το Ανόι να μη μοιάζει με τις άλλες μίζερες πολιτείες της Απω Ανατολής. Στο Ανόι μάλιστα όλα τα παλαιά γαλλικά κτίρια, από την Οπερα ως τον σιδηροδρομικό σταθμό και από το Ανώτατο Δικαστήριο ως τις φυλακές (στη διάρκεια του πολέμου εκατοντάδες αμερικανοί πιλότοι κρατήθηκαν σ' αυτές και τις ονόμασαν Hanoi Hilton) και τις ιδιωτικές βίλες και τα αρχοντικά των Γάλλων, έχουν ανακαινισθεί, και με το χρώμα της ώχρας δίνουν στην πόλη μια αποικιακή μεγαλοπρέπεια.

Δυστυχώς στη Σαϊγκόν πολλά από τα κτίρια αυτά κατεδαφίστηκαν από τους νεόπλουτους Νοτιοβιετναμέζους, αλλά και πάλι σώζονται αρκετά. Η συμβουλή είναι να φάτε το μεσημέρι στο ιστορικό ξενοδοχείο Continental, στο οποίο ο Γκράχαμ Γκριν τοποθετεί τον «Ησυχο Αμερικανό», το περίφημο βιβλίο με το οποίο προανήγγειλε την αμερικανική επέμβαση στο Βιετνάμ. Το Continental ήταν το ξενοδοχείο της γαλλικής διοίκησης, με καθημερινούς πελάτες τους αξιωματούχους της εποχής, φωτογραφίες των οποίων υπάρχουν στους τοίχους. Δίπλα του βρίσκεται το καλαίσθητο Δημοτικό Θέατρο και μία από τις πιο ωραίες πλατείες της πόλης. Το βράδυ όμως θα πιείτε οπωσδήποτε μία μπίρα στην ταράτσα του 5ου ορόφου ενός άλλου ιστορικού ξενοδοχείου, του Rex Hotel. Ηταν το ξενοδοχείο των αμερικανών στρατηγών στα χρόνια του πολέμου και σε αυτή την ταράτσα κάθε απόγευμα στις 5 δινόταν η καθημερινή πρες κόνφερανς, όπου ανακοινώνονταν οι φανταστικές νίκες των Αμερικανών. Ηταν «the five o' clock follies», όπως ειρωνικά το αποκαλούσαν οι ξένοι ανταποκριτές, που ήταν διαπιστευμένοι εκείνη την εποχή. Λίγο πιο κάτω βρίσκεται η περίφημη Notre Dame της Σαϊγκόν, το υπέροχο αρχιτεκτονικά ταχυδρομείο (στο Βιετνάμ υπάρχουν πολλοί καθολικοί) και το αμερικανικό προξενείο, που έχει κτισθεί στον ίδιο χώρο όπου βρισκόταν παλαιά η πρεσβεία, αλλά σε άλλο ρυθμό για να μη θυμίζει τις θλιβερές στιγμές της αποχώρησης. Εκτός από τα ιστορικά υπάρχουν στη Σαϊγκόν πολλά νέα και πολυτελή ξενοδοχεία, που προσφέρουν όλες τις ανέσεις, με πολλά επίσης εστιατόρια, με γαλλική, κινεζική και ντόπια κουζίνα. Προτιμήστε το Hotel Sofitel Plaza στη Σαϊγκόν και το Hilton Opera στο Ανόι. Είναι και τα δύο πέντε αστέρων και σχετικά φθηνά, όπως άλλωστε είναι και όλη η χώρα, όπου με ελάχιστα δολάρια αγοράζετε καταπληκτικά χειροτεχνήματα και μεταξωτά πολύ πιο φίνα από τα ταϊλανδέζικα και στο ένα τρίτο της τιμής.

Μία από τις ωραιότερες εκδρομές που θα κάνετε με αφετηρία τη Σαϊγκόν θα είναι η επίσκεψη στο δέλτα του ποταμού Mekong, που εκβάλλει στο νοτιότερο σημείο του Βιετνάμ, στη νότια Θάλασσα της Κίνας. Πρόκειται για την πιο πλούσια περιοχή του Βιετνάμ αφού καλύπτει μια καταπράσινη έκταση 60.000 τ. χλμ. (το μισό της Ελλάδας) με ορυζώνες και καλλιέργειες λαχανικών και οπωροφόρων δέντρων. Εδώ κτυπά η οικονομική καρδιά του Βιετνάμ, που σήμερα έχει ρύζι όχι μόνο για τον λαό του, αλλά τείνει να γίνει και ο δεύτερος εξαγωγέας στον κόσμο. Ο Mekong είναι ένας από τους μεγάλους ποταμούς του κόσμου με συνολική διαδρομή 4.500 χλμ.(!) και, αφού ξεκινήσει από τα υψίπεδα του Θιβέτ, αρδεύει το Λάος, την Καμπότζη και εισέρχεται στο Βιετνάμ δημιουργώντας ένα από τα μεγαλύτερα στον κόσμο δέλτα που σφύζουν από ζωή καθώς ο ποταμός διασπάται σε πέντε παραποτάμους (πέντε τίγρεις) γεμάτους πλοία, ψαράδες και ενίοτε και... πειρατές! Οι εκδρομές που οργανώνονται είναι πολύ ενδιαφέρουσες καθώς θα εξερευνάτε τα αναρίθμητα νησιά και τα στενά κανάλια. Την καρδιά σας όμως θα την κλέψει ο μαγικός κόλπος Halong Bay στον Βορρά, δύο ώρες με πούλμαν από το Ανόι, που είναι κατάσπαρτος με πάνω από 3.000 καταπράσινα νησιά. Πρόκειται για μια ομορφιά μοναδική, αφού τα περισσότερα νησιά είναι όρθιοι βράχοι που λόγω της μακραίωνης υγρασίας γέμισαν από θάμνους και δέντρα. Τα νησιά καλύπτουν μια τεράστια έκταση αρκετών τετραγωνικών χιλιομέτρων και χωρίς πλοηγό κανένα καραβάκι δεν ταξιδεύει μόνο του γιατί κινδυνεύει να χαθεί για πάντα μέσα στους απέραντους μαιάνδρους. Προτού επισκεφθείτε το Halong Bay, αλλά ίσως και το Βιετνάμ, θα ήταν καλό να ξαναδείτε στο σπίτι σας την περίφημη ταινία «Ινδοκίνα» με πρωταγωνίστρια την Κατρίν Ντενέβ. Περιέχει τις πιο καλογυρισμένες σκηνές σε αυτά τα νησιά με την καταπράσινη θάλασσα. Οσοι την έχετε δει θα θυμάστε ότι σε αυτούς τους απόκρυφους κόλπους που ανοίγονται μεταξύ των νησιών κατέφυγαν με ένα σαμπάν, για να κρυφτούν, κυνηγημένοι ο γάλλος ανθυποπλοίαρχος Ζαν Μπατίστ και η όμορφη Βιετναμέζα Καμίλ, τους οποίους κυνηγούσε η γαλλική αστυνομία. Και, όπως αναφέρεται στην ταινία, οι ντόπιοι ψαράδες πίστευαν ότι τα νησιά αυτά τα βάραινε μια προαιώνια κατάρα αφού οι άνθρωποι που παρασύρονταν σ' αυτά γίνονταν αόρατοι, δηλαδή χάνονταν για πάντα!

Εσείς βέβαια δεν κινδυνεύετε. Στην αποβάθρα της Halong City, του θερέτρου που έχει κτιστεί στον μυχό του κόλπου, σας περιμένουν δεκάδες σαμπάν και καΐκια με όλο τον απαραίτητο εξοπλισμό και έμπειρο πλήρωμα για να σας ταξιδέψουν μία μέρα ολόκληρη σε αυτόν τον μαγικό κόσμο. Σε ορισμένα στενά περάσματα και προκειμένου να επισκεφθείτε την περίφημη σπηλιά του Δράκου, αλλά και άλλα σπήλαια, όπου θα ζήσετε τη μαγεία του υπόγειου κόσμου, τα καΐκια θα σταματήσουν και θα μπείτε σε μικρές βάρκες από μπαμπού, οι οποίες είναι ταυτόχρονα και κατοικία μιας βιετναμέζικης οικογένειας. Σε μια ξύλινη σκάφη με 50 εκ. πλάτος και μήκος 1,5 μέτρο έχουν όλα τα υπάρχοντά τους, το κρεβάτι τους, το τσουκάλι που μαγειρεύουν με κάρβουνα, τα ψάρια που πιάνουν κτλ. Δεν θα ξεχάσω ποτέ όταν μαζί με ένα ζευγάρι από τη Θεσσαλονίκη μπήκα σε μία τέτοια βάρκα και διαπίστωσα ότι κωπηλατούσε η μικρούλα Λιν, μόλις 6 χρόνων, μια και η μητέρα της στο πίσω μέρος της βάρκας θήλαζε το λίγων μηνών μωρό της. Πατέρας δεν υπήρχε και η οικογένεια ζούσε από τα λίγα δολάρια που άφηναν οι λιγοστοί τουρίστες. Και όμως αυτό το κοριτσάκι με τα αδύνατα μπρατσάκια, ξυπόλυτο, σε κοίταζε με τόσο φωτεινά και εκφραστικά μάτια ώστε σ' έκανε να πιστέψεις βαθιά ότι αυτή η χώρα κάποτε, με τέτοιο λαό, θα μεγαλουργήσει. Στο Halong City έχει πολύ ωραία ξενοδοχεία και, αν πάτε άνοιξη ή καλοκαίρι, δεν θα δείτε μόνο τα νησιά, αλλά θα κάνετε και ωραίο κολύμπι στις αμμουδιές αυτής της σμαραγδένιας θάλασσας. Θα φάτε άφθονα θαλασσινά, οστρακοειδή, αστακούς, θα αγοράσετε χειροτεχνήματα και όσοι θέλετε θα κάνετε και ένα χαλαρωτικό μασάζ. Στοιχίζει μόνο 10 δολάρια! Μια άλλη ωραία εκδρομή, πάλι με βάρκες από μπαμπού, είναι στην εντυπωσιακή σπηλιά Ταμ Κοκ, που μπορείτε να την επισκεφθείτε σε μία ημέρα, ξεκινώντας το πρωί από το Ανόι και επιστρέφοντας νωρίς το απόγευμα, αφού στο μεταξύ θα έχετε φυσικά αγοράσει ένα πλήθος από υφαντά και χειροτεχνήματα. Και κάτι τελευταίο. Το Βιετνάμ είναι πλέον μία από τις πέντε κομμουνιστικές χώρες που απέμειναν στον κόσμο (οι υπόλοιπες είναι η Κίνα, η Βόρεια Κορέα, το Λάος και η Κούβα). Μόνο λοιπόν σ' αυτή θα βρείτε ένα γιγαντιαίο άγαλμα του Λένιν (τον γράφουν Le-nin), θα φωτογραφηθείτε σε ανάμνηση μιας ιστορικής εποχής που χάνεται και θα δείτε στο μεγαλόπρεπο μαυσωλείο του τον Χο Τσι Μινχ να σας κοιτά με το απλανές βλέμμα του ταριχευμένου (παρ' ότι ο ίδιος στη διαθήκη του είχε ζητήσει να καεί το πτώμα του, σύμφωνα με τα έθιμα του βουδισμού και η στάχτη να ριφθεί στον Κόκκινο Ποταμό).

(πηγή: BHMA)