Πορτοκαλοπόλεμος στην Ιβρέα

Ενα έθιμο που έχει τις ρίζες του στον Μεσαίωνα αναβιώνει κάθε χρόνο τον Φεβρουάριο και «ανατινάζει» πραγματικά την ηρεμία της μικρής κωμόπολης Ivrea, 35 χιλιόμετρα έξω από το Τορίνο.

Τόνοι πορτοκαλιών μεταφέρονται από τη Σικελία για να εφοδιάσουν τους κατοίκους ώστε να πραγματοποιήσουν, επί περίπου μία εβδομάδα, ένα από τα πιο διασκεδαστικά αλλά και τα πιο επώδυνα γλέντια του καρναβαλιού της Ιταλίας: τη «Μάχη των πορτοκαλιών» (La Battaglie delle Arance).

Κατεβαίνοντας στον σιδηροδρομικό σταθμό της Ivrea, η όξινη μυρωδιά του πορτοκαλιού, μαζί με τον παγωμένο αέρα που κατεβαίνει από τις χιονισμένες Αλπεις, τρυπάνε τα ρουθούνια. Κοιτάζω γύρω μου· όλοι κυκλοφορούν με κόκκινα σκουφάκια, σαν μικροί Αϊ-Βασίληδες, και πολλοί επιβιβάζονται στο τρένο, σε κακή κατάσταση: ανοιγμένες μύτες, καρούμπαλα στο κεφάλι, πρησμένα σαν από γροθιές μάτια. Οχι, δεν έχει μόλις τελειώσει ο ποδοσφαιρικός αγώνας Τορίνο-Νάπολι: οι «τραυματίες» είναι τα θύματα της πρώτης μόνο ημέρας μιας κατά τα άλλα γιορτινής εκδήλωσης.

Από τον Μεσαίωνα
Η ιστορία ξεκινάει από την εποχή των φέουδων και των τυράννων, με την ιστορία αγάπης μεταξύ ενός μυλωνά και της όμορφης νεαρής κόρης ενός άλλου μυλωνά. Ο εκάστοτε τύραννος, ανάλογα με τις ιδιοτροπίες και τα προσωπικά βίτσια του, θέσπιζε νόμους. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, κρατούσε για τον εαυτό του το δικαίωμα να πλαγιάσει με όποια γυναίκα της πόλης την πρώτη νύχτα του γάμου της.

Η όμορφη Mugnaia όμως, πολύ δυσαρεστημένη από αυτή την προοπτική, ενθάρρυνε μαζί με άλλους θιγμένους συμπολίτες της την εξέγερση εναντίον του τυράννου. Ετσι, πεζή και κρατώντας πέτρες στα χέρια, αντιμετώπισαν τα άρματα και τους πολεμιστές του τυράννου. Η απελπισμένη αυτή εξέγερση πέρασε στην ιστορία της πόλης και επί αιώνες αργότερα η επέτειος έδινε την αφορμή σε ομάδες από διαφορετικές γειτονιές να συναντώνται σε μια ταραχώδη ετήσια συγκέντρωση, στην περίοδο του καρναβαλιού.

Οταν ο Ναπολέων κατέλαβε αυτό το κομμάτι της Ιταλίας στην αρχή του 19ου αιώνα, οι διοικητές υποχρέωσαν όλους τους κατοίκους να φορούν κόκκινα επαναστατικά σκουφάκια.

Δεν είναι ακόμη γνωστό το πώς αυτό συνδέθηκε με το καρναβάλι, όμως το κόκκινο σκουφάκι έγινε απαραίτητο αξεσουάρ αυτή την εποχή του χρόνου για όλους όσοι κυκλοφορούν πεζή. Οι άνδρες του Ναπολέοντα έδωσαν τέλος στην ταραχώδη και αιματηρή αναβίωση του εθίμου, διατάσσοντας αντί για πέτρες να χρησιμοποιούνται πορτοκάλια!

Η αναπαράσταση
Ετσι σήμερα και επί τέσσερις ημέρες στις αρχές του Φεβρουαρίου ομάδες «επαναστατών», κάτω από ονόματα όπως «Σκορπιοί» ή «Διάβολοι» κ.ά., περιμένουν εφοδιασμένοι με πορτοκάλια (που γίνονται ειδική εισαγωγή από τη Σικελία για την περίσταση) στις τέσσερις κεντρικές πλατείες της πόλης, τους αρματωμένους, κρανοφόρους «πολεμιστές». Στο μέσο της μάχης, εμφανίζεται τη δεύτερη ημέρα μια πολύχρωμη πομπή με κοστούμια εποχής, η οποία αναπαριστά όλους τους πρωταγωνιστές της ιστορίας, με κορυφαία την κόρη του μυλωνά, η οποία εκλέγεται κάθε χρονιά μέσα από τις γυναίκες της πόλης και τυγχάνει μεγάλης προβολής, συνεντεύξεων κ.ά.

Δίχτυα προστασίας
Στην κεντρική πλατεία όλα τα κτίρια είναι καλυμμένα με παχιά δίχτυα, για να προστατευθούν οι προσόψεις τους από τα 32 κάρα και τις 9 ομάδες «πορτοκαλάδων». Οι θεατές κάθονται πίσω από δίχτυα, ο χυμός όμως από τα εκτοξευμένα πορτοκάλια αφήνει την παρουσία του παντού: στα ρούχα, στα παπούτσια, στα μαλλιά. Πολλοί κυκλοφορούν με σακούλες στα πόδια, για να τσαλαβουτούν στην πηχτή μάζα που καλύπτει το έδαφος. Το βράδυ, μετά το πέρας της μάχης, τα γκρέιντερ θα καθαρίσουν και τις τέσσερις πλατείες από την πορτοκαλένια λάσπη και θα προετοιμάσουν το έδαφος για την αναμέτρηση της επομένης.

(πηγή: ΒΗΜΑ)