Η Μόσχα του πλούτου και της νέας ισχύος

Δεν υπάρχει άλλη πόλη στην Ευρώπη σήμερα με τον οικοδομικό οργασμό της Μόσχας. Η διεθνής ειδησεογραφία αναμεταδίδει, σχεδόν σε καθημερινή βάση, εντυπωσιακές εικόνες από μακέτες μαξιμαλιστικών αρχιτεκτονικών σχεδίων που πρόκειται να υλοποιηθούν τα αμέσως επόμενα χρόνια στην πρωτεύουσα της Ρωσίας. Ουρανοξύστες, οικιστικά πρότζεκτ-μαμούθ, τεχνητά νησιά, κάθε αστική φαντασίωση μπορεί να γίνει πραγματικότητα στη Μόσχα του φρέσκου χρήματος των πετρελαίων και του φυσικού αερίου και που με κάθε δυνατό και αδύνατο τρόπο αναζητεί νέες καθηλωτικές εικόνες. Για να δείξει σε όλο τον κόσμο ότι τα ταπεινωτικά χρόνια της μεταψυχροπολεμικής περιόδου είναι πολύ μακριά. Ο μοσχοβίτικος ορίζοντας του 2015, όπως τον υπόσχονται οι εκατοντάδες γερανοί, είναι από μόνος του μια διακήρυξη ισχύος, επιτυχίας και αχαλίνωτης φιλοδοξίας, τόσο πειστικός όσο καμία καλοδουλεμένη στρατιωτική μηχανή ή οποιαδήποτε αλαζονική δήλωση του προέδρου Πούτιν.

Επαναξιολόγηση
Η οικοδομική φρενίτιδα στη Μόσχα δεν μπορεί να είναι αναίμακτη. Για να υψωθούν οι νέοι καθεδρικοί της ρωσικής υπερηφάνειας σαρώνονται οικοδομικά τετράγωνα, κτίρια αδιάφορα ή της σειράς, αλλά και αξιόλογα, υψηλών συμβολισμών. Ο ενθουσιασμός για το καινούργιο σκοντάφτει σε λιγότερο ή περισσότερο οργανωμένες εστίες προβληματισμού που εκλιπαρούν για ψυχραιμία και λίγο περισσότερο χρόνο. Αν συνεχίσουμε, έτσι, προειδοποιούν, δεν θα μείνει τίποτα όρθιο. Η επαναξιολόγηση όλων των ιστορικών φάσεων της ρωσικής πρωτεύουσας και κυρίως της κομμουνιστικής - σταλινικής από τη μία και της τεράστιας μοντέρνας παράδοσης από την άλλη είναι ένα παράλληλο κέρδος με αβέβαια, ωστόσο, αποτελέσματα. Ο κίνδυνος να ισοπεδωθούν μεγάλης αξίας αρχιτεκτονήματα και των δύο περιόδων παραμένει μεγαλύτερος από ποτέ. Και όσο ο πυρετός της ανοικοδόμησης ενθαρρύνεται από την κεντρική πολιτική εξουσία (κύριος εκφραστής της είναι ο δήμαρχος της Μόσχας Γιούρι Λουζκόφ) οι πόλοι αντίστασης δεν έχουν πολλά περιθώρια αντίδρασης. Ζητούν μόνο να δοθεί χρόνος, έτσι ώστε να γίνει μια ψύχραιμη καταγραφή της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, πριν παρθούν οριστικές, αμετάκλητες και πιθανότατα μοιραίες αποφάσεις.

Σήμερα ούτε λίγο ούτε πολύ κατασκευάζονται στο κέντρο και στην περιφέρεια της Μόσχας 60 ουρανοξύστες! Μόνο ο σερ Νόρμαν Φόστερ, ο διασημότερος, ίσως, σήμερα αρχιτέκτονας στον κόσμο, υπογράφει τρία project. Ανάμεσά τους και το υψηλότερο κτίριο της πρωτεύουσας, οι λεγόμενοι «Πύργοι της Πόλης της Μόσχας». Υψους 600 μέτρων, αναμένεται να κοστίσει περισσότερο από ένα δισεκατομμύριο ευρώ και θα είναι υψηλότερος κατά 220 μέτρα σε σχέση με το Εμπάιρ Στέιτ Μπίλντινγκ στη Νέα Υόρκη. Θα δεσπόζει στην «καρδιά» του επιχειρηματικού κέντρου, το οποίο αναπτύσσεται κοντά στο Κρεμλίνο και, φυσικά, χαίρει της υποστήριξης του Γιούρι Λουζκόφ. Οχι, όμως, και πολλών ακαδημαϊκών, όπως ο διαπρεπής ιστορικός Αρχιτεκτονικής Αλεξέι Κόμετς που προχώρησε στην παρακάτω δήλωση: «Δεν έχω κανένα πρόβλημα με το ίδιο το κτίριο, αλλά είμαι 100% εναντίον της κατασκευής του στη Μόσχα. Πρόκειται για μια πόλη με χαμηλό ορίζοντα και ελάχιστους ουρανοξύστες. Το κτίριο του Φόστερ θα αλλάξει την εικόνα της Μόσχας για πάντα, γιατί θα εκμηδενίσει όλα τα υπόλοιπα. Οταν θα στέκονται οι πολίτες κοντά στην Κόκκινη Πλατεία, αυτό θα προβάλλει πίσω από το Κρεμλίνο. Κανείς δεν σκέπτεται τις επιπτώσεις που θα έχει στην παλιά Μόσχα».

Μέχρι να ανεγερθεί ο ορανοξύστης του Νόρμαν Φόστερ τα σκήπτρα θα κρατάει ο, επίσης, υπό κατασκευή Πύργος της Ομοσπονδίας ύψους 354 μέτρων.

Ουτοπία της ουτοπίας
Ολα αυτά τα πολύ εντυπωσιακά ωχριούν μπροστά στο «σχέδιο των σχεδίων», την ουτοπία της ουτοπίας πίσω από την οποία συναντάμε ξανά τον Φόστερ. Το κολοσσιαίο οικοδόμημα που βαφτίστηκε «Κρυστάλινο νησί» θα είναι, όταν ολοκληρωθεί (το 2014), το μεγαλύτερο κτίριο στον κόσμο και θα στεγάσει στο εσωτερικό του μια ολόκληρη πόλη. Υψους 450 μ. και σε σχήμα σπειροειδούς πυραμίδας, διαμέτρου 701 μ., στις όχθες του ποταμού Μόσχοβα και σε απόσταση 10 χλμ. από το κέντρο της ρωσικής πρωτεύουσας, θα κοστίσει τουλάχιστον τέσσερα δισ. δολάρια. Θα έχει τη δυνατότητα να στεγάσει 30.000 ανθρώπους και θα αποτελείται από 900 πολυτελή διαμερίσματα, 3.000 δωμάτια ξενοδοχείων, ένα διεθνές σχολείο για 500 μαθητές, κινηματογράφο, θέατρο, μουσείο, γυμναστήρια, δεκάδες καταστήματα και υπόγειο χώρο στάθμευσης για 16.500 αυτοκίνητα. Είπατε κάτι;

(πηγή: www.kathimerini.gr, 9/2/2008)