Θιβέτ

Ανέκαθεν, οι δύο πλευρές, θεωρούσαν ότι τα πράγματα στο Θιβέτ είναι εξαιρετικά απλά. Για κάποιους, το θέμα ήταν ότι ειρηνικοί βουδιστές μοναχοί ζούσαν ήσυχοι μέχρι που έφθασε ο κινεζικός στρατός και άρχισε να τους καταπιέζει, μαζί με τους άπληστους Κινέζους Χαν που εποίκησαν το Θιβέτ για να απολαύσουν τα οφέλη της οικονομικής προόδου.

Για κάποιους άλλους, το Θιβέτ ήταν μια φεουδαρχική, καταπιεστική κοινωνία, όπου ο λαός πεινούσε, ενώ η θρησκευτική αριστοκρατία περνούσε «ζωή και κότα,» έως ότου έφθασαν οι δυνάμεις της προόδου, με τους νικηφόρους κομμουνιστές που έφεραν τον Διαφωτισμό στα θιβετιανά υψίπεδα.

Τα αιματηρά γεγονότα της περασμένης εβδομάδας έχουν αλλάξει αυτή την απλή εικόνα. Οι διαδηλώσεις ήταν εξαιρετικά βίαιες, ό,τι κι αν τις πυροδότησε. Μαζί με τους μοναχούς που γιόρταζαν την επέτειο της τελευταίας μεγάλης εξέγερσης, νεαροί Θιβετιανοί κατέστρεψαν μαγαζιά Κινέζων και, αν πιστέψουμε στις πληροφορίες, άναψαν φωτιές που έκαψαν Κινέζους ζωντανούς. Οπως ήταν φυσικό στην προολυμπιακή περίοδο, οι Κινέζοι επέμειναν ότι οι δυνάμεις ασφαλείας έδρασαν με αυτοσυγκράτηση, και φαίνεται ότι για να καταπνίξουν τις ταραχές χρησιμοποίησαν ένοπλους αστυνομικούς και όχι στρατιώτες.

Η διαμαρτυρία των Θιβετιανών κατά της Κίνας έχει λάβει άλλες διαστάσεις, αμφισβητώντας τα αξιώματα του παρελθόντος. Είναι αναπόφευκτοι οι παραλληλισμοί με την Ιντιφάντα ή με την Ιρλανδία επί βρετανικής κατοχής. Μεταξύ των Θιβετιανών φαίνεται να έχει πάρει το πάνω χέρι η ριζοσπαστική πτέρυγα, αφήνοντας στην άκρη τον πιο μετρημένο Δαλάι Λάμα ενώ στο Πεκίνο, ο πρόεδρος Χου Τζιντάο, ο άνθρωπος που διακρίθηκε καταπνίγοντας την εξέγερση του 1989, υιοθετεί σκληρή γραμμή ισχυριζόμενος ότι το Θιβέτ είναι αναπόσπαστο κομμάτι της Κίνας.

Αυτός ο ισχυρισμός δεν έχει πολύ γερά ιστορικά ερείσματα. Οι δύο δυναστείες που κατέκτησαν το Θιβέτ (οι Μογγόλοι και οι Μαντσού) δεν ήταν κινεζικές.

Δύο δυναστείες
Μετά την πτώση της δυναστείας των Κιγκ, το 1912, μια συνέλευση αντιπροσώπων του Θιβέτ, της Κίνας και της Βρετανίας αποφάσισε να χωρίσει την περιοχή στα δύο, δίνοντας στο ένα μέρος πλήρη αυτονομία, αλλά το Πεκίνο αθέτησε τη συμφωνία.

Η δημοκρατική Κίνα θεωρούσε το Θιβέτ δικό της, αν και δεν μπορούσε πάντα να ασκήσει αποτελεσματικά την εξουσία της και γι’ αυτό καλλιεργούσε τη διχόνοια ανάμεσα στον Δαλάι Λάμα και στον Πάντσεν Λάμα. Το 1950, οι κομμουνιστές έστειλαν στο Θιβέτ τον στρατό και κήρυξαν στρατιωτικό νόμο, ενώ η συμφωνία του επόμενου έτους προέβλεπε αυτονομία του Θιβέτ, χωρίς ωστόσο να αποτρέπει τη διαρκή αύξηση της κινεζικής επιρροής, η οποία πυροδότησε εξεγέρσεις.

Η ωμή αλήθεια είναι ότι η Κίνα θέλει να διατηρήσει τον έλεγχο ενός μεγάλου τόξου που εκτείνεται απο την Εσωτερική Μογγολία, έως το Θιβέτ. Οπως διαπίστωσαν στο παρελθόν οι ευρωπαϊκές δυνάμεις και όπως βλέπουν και οι ΗΠΑ στο Ιράκ, είναι δύσκολο να διοικήσεις με αυτοκρατορικές μεθόδους, ιδίως όταν ισχυρίζεσαι ότι ανήκεις στο αντιιμπεριαλιστικό στρατόπεδο. Το γεγονός ότι μεγάλο μέρος της βίας της προηγούμενης εβδομάδας προήλθε από τους ίδιους τους Θιβετιανούς δεν θα έχει περισσότερη βαρύτητα από τις επιθέσεις αυτοκτονίας ή τους τρομοκράτες του IRA.

Αυτοκρατορικό παρελθόν
Οπως είπε κάποτε ο Μπιλ Κλίντον, η Κίνα βρίσκεται στη λάθος πλευρά της ιστορίας. Ομως, αυτό το μεγάλο γεωγραφικό τόξο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την αντίληψη που έχει η χώρα για τον εαυτό της, και την οποία κληρονόμησε από το αυτοκρατορικό παρελθόν της, γι’ αυτό και δεν μπορεί να το εγκαταλείψει. Αν ο Χου έμπαινε στον πειρασμό να προβεί σε πραγματικές παραχωρήσεις προς τους Θιβετιανούς ή τους Ουιγούρους του Ξινγκ Γιαγκ, (τίποτα τέτοιο δεν διαφαίνεται), θα βρισκόταν σε εξαιρετικά δύσκολη θέση στο πολιτικό γραφείο. Επίσης, δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι οι υπόλοιποι Κινέζοι υποστηρίζουν τους Θιβετιανούς.

Το πρόβλημα του Πεκίνου είναι ότι τα γεγονότα της προηγούμενης εβδομάδας είναι δείγματα ριζοσπαστικοποίησης που θα κάνουν και τις δύο πλευρές να στυλώσουν τα πόδια – με μακροπρόθεσμες συνέπειες. Μπορεί οι δυνάμεις ασφαλείας να χρησιμοποίησαν την περασμένη εβδομάδα το μάξιμουμ της δύναμης για να αποκαταστήσουν τη σταθερότητα. Ομως, μακροπρόθεσμα το Πεκίνο θα χρειαστεί να αντιμετωπίσει έναν νεότερο πληθυσμό Θιβετιανών που θα απεχθάνεται τους Χαν και τον τρόπο με τον οποίο εκείνοι ωφελήθηκαν από την οικονομική ανάπτυξη. Η μάχη θα είναι σκληρή, καθώς το Πεκίνο θα προσπαθεί να διατηρήσει την αυτοκρατορία που κληρονόμησε από το 18ο αιώνα.

(πηγή: www.kathimerini.gr, 23/3/2008)