Στροφή των εθνικών αεροπορικών εταιρειών στις χαμηλού κόστους εταιρείες

Πόλεμος τιμών και συνεργασιών έχει ξεσπάσει μεταξύ των αεροπορικών εταιρειών, τα τελευταία δέκα χρόνια και κυρίως τον τελευταίο χρόνο, μετά την απελευθέρωση των αερομεταφορών πάνω από τον Ατλαντικό Ωκεανό.

Οι αεροπορικές εταιρείες συγχωνεύονται ή ενώνουν τις δυνάμεις τους μέσα από συμμαχίες, προκειμένου ν' αντιμετωπίσουν τον αυξανόμενο ανταγωνισμό και να ενισχύσουν τη θέση τους. Εταιρείες όπως η Delta και η Northwest, η KLM/ Air France, η British Airways και η Iberia, συνεργάζονται, συγχωνεύοντας δρομολόγια ή λειτουργώντας από κοινού γραμμές και μοιράζοντας τα time-slots (τις ώρες αναχώρησης και αύξησης από τα αεροδρόμια.

Το εγχείρημα της British Airways

Ωστόσο, ένα νέο μοντέλο προκύπτει πάνω από τους ευρωπαϊκούς και αμερικανικούς ουρανούς. Πρόσφατα η χαμηλού κόστους OpenSkies άνοιξε τη γραμμή Παρίσι - Νέα Υόρκη, εκμεταλλευόμενη τους κανόνες των «ανοιχτών ουρανών» πάνω από τον Ατλαντικό. Ιδιοκτήτης της καινούργιας αυτή εταιρείας είναι η British Airways, η οποία δοκιμάζει ένα νέο επιχειρηματικό μοντέλο. Εφάρμοσε την οικονομική δομή μίας χαμηλού κόστους εταιρείας σ' ένα πιο αναβαθμισμένο σχήμα.

«Το χαμηλό κόστος δεν σημαίνει και χαμηλές τιμές», επισημαίνει ο διευθύνων σύμβουλος της British Airways, Γουίλι Γουάλς. «Έχουμε μία βάση χαμηλού κόστους, αλλά ένα ποιοτικό προϊόν».

Το νέο επιχειρηματικό μοντέλο φαίνεται να βρίσκει εφαρμογή και οι μεγάλες αεροπορικές εταιρείες θέλουν σταδιακά να το επεκτείνουν, καθώς η οικονομία μπαίνει σε φάση ύφεσης, εξαιτίας της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Εκτιμούν ότι θα μπορέσουν να επιβιώσουν μέσα σ' ένα τέτοιο δυσχερές οικονομικό περιβάλλον, εφαρμόζοντας όλες τις βιώσιμες στρατηγικές.

Η οικονομική κρίση έχει επιβάλλει στις αεροπορικές εταιρείες να προχωρήσουν στην περικοπή δρομολογίων και χωρητικότητας ή να θέσουν ορισμένα αεροσκάφη τους εκτός λειτουργίας.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η OpenSkies άνοιξε τον Οκτώβριο τη γραμμή Άμστερνταμ - Νέα Υόρκη, ωστόσο ανέβαλε την αγορά ενός πέμπτου αεροσκάφους, ενός νέου Boeing 757, που θα παραλάμβανε τον Μάρτιο.

Κρίση στις αερομεταφορές

Ωστόσο η στροφή των μεγάλων αεροπορικών εταιρειών προς τις χαμηλού κόστους εταιρείες είναι σαφής. Η OpenSkies της British Airways δεν ήταν το μόνο εγχείρημα στο χώρο των αεροπορικών εταιρειών. Ο εθνικός αερομεταφορέας της Βρετανίας ακολούθησε το επιτυχημένο εγχείρημα της Iberia, η οποία το 2006 ίδρυσε την Clickair και της Qantas, που ίδρυσε την Jetstar.

Σύντομα αναμένεται ν' ακολουθήσουν και άλλες μεγάλες παραδοσιακές αεροπορικές εταιρείες, καθώς ο κίνδυνος απώλειας κερδών και πτώχευσης αυξάνεται συνεχώς. Μόνο μέσα στο 2008 έκλεισαν 30 εταιρείες που εκτελούσαν υπερατλαντικά δρομολόγια, μεταξύ των οποίων και τρεις εταιρείες που διέθεταν αποκλειστικά business class. Οι μεγάλες αεροπορικές εταιρείες θέλουν να ξεκινήσουν ένα νέο απλοποιημένο μοντέλο εταιρείας, καταργώντας θέσεις, προσφέροντας φθηνότερες υπηρεσίες και τροποποιώντας τα παλαιωμένα και πολύπλοκα συστήματα λειτουργίας τους.

Σύμφωνα με την ΙΑΤΑ (τη Διεθνή Ένωση Αερομεταφορών), τον Σεπτέμβριο παρουσιάστηκε μεγάλη πτώση στην κίνηση επιβατών και εμπορευμάτων. Επιπλέον, τον Αύγουστο ο αριθμός των επιβατών της πρώτης θέσης και της business class μειώθηκαν κατά 1,5%, ενώ οι επιβάτες της οικονομικής παρουσίασαν οριακή αύξηση 0,1%.

Το μυστικό όμως, για την επιβίωση των μεγάλων αεροπορικών εταιρειών, δεν είναι απλά η δημιουργία εταιρειών χαμηλού κόστους. Προηγούμενες προσπάθειες, από την αμερικανική Delta και την πολωνική LOT, να δημιουργήσουν εταιρείες χαμηλού κόστους έπεσαν στο κενό. Από την άλλη πλευρά, ο ισπανικός αερομεταφορέας εκμεταλλεύθηκε τα λάθη των προηγούμενων εταιρειών και προσπάθησε να δημιουργήσει κάτι διαφορετικό με την Clickair.

Το παράδειγμα της Clickair και της Jetstar

H Iberia διέκοψε όλες τις πτήσεις μικρών και μεσαίων αποστάσεων απ' όλα τα περιφερειακά αεροδρόμια, κρατώντας μόνο τις γραμμές της Μαδρίτης. Όλα τα υπόλοιπα αεροδρόμια εξυπηρετούνται πλέον από την Clickair. Επιπλέον, τα έξοδα και τα κέρδη των δύο εταιρειών παρουσιάζονται ενοποιημένα, ενώ η επιτυχία της Clickair είναι τόσο μεγάλη, ώστε να εξαγοράσει την ανταγωνίστρια Vueling.

Στην Αυστραλία η θυγατρική της Quantas, Jetstar δημιουργήθηκε το 2003 για ν' ανταγωνιστεί τη χαμηλού κόστους Virgin Blue. Το εγχείρημα του αυστραλιανού εθνικού αερομεταφορέα στέφθηκε με μεγάλη επιτυχία. Μάλιστα, ενώ οι κρατήσεις παρουσιάζουν μεγάλη πτώση για την Qantas, η Jetstar δεν έχει αντιμετωπίσει κάποιο πρόβλημα μέχρι στιγμής.

Το σημαντικό πλεονέκτημα της Jetstar είναι ότι προσφέρει στους επιβάτες το πρόγραμμα frequent-flier miles, από κοινού με την μητρική.

Η μεταμόρφωση της Aer Lingus

Άλλες μεγάλες αεροπορικές εταιρείες μιμούνται καθαρά το μοντέλο των εταιρειών χαμηλού κόστους, χρεώνοντας επιπλέον τις αποσκευές, τα φαγητά και τα ποτά και επιβάλλοντας επίναυλο για τα καύσιμα. Οι πιλότοι που έως τώρα είχαν 500 ώρες πτήσης το χρόνο, πλέον πετούν 900 ώρες, ενώ τα αεροσκάφη πραγματοποιούν περισσότερες πτήσεις κάθε ημέρα.

Μία από τις μεγαλύτερες μεταμορφώσεις υπέστη ο εθνικός ιρλανδικός αερομεταφορέας Aer Lingus, καθώς μετατράπηκε σε εταιρεία χαμηλού κόστους προκειμένου ν' ανταγωνιστεί την Ryanair, τη μεγαλύτερη χαμηλού κόστους αεροπορική εταιρεία της Ευρώπης. Στη συνέχεια αναδιάρθρωσε τη δομή και τη λειτουργία της, προχωρώντας σε περικοπές θέσεων και καταργώντας το δίκτυο δρομολογίων της. Εφαρμόζει πλέον την τακτική point-to-point, όπου ο επιβάτης ταξιδεύει από ένα αεροδρόμιο σε άλλο και όχι μέσα στο δίκτυο. Εξαιτίας αυτής της αλλαγής, η Aer Lingus εκδιώχθηκε από τη συμμαχία Oneworld.

Παράλληλα, οι χαμηλού κόστους αεροπορικές εταιρείες ισχυροποιούν τη θέση τους στην Ευρώπη και διεκδικούν πλέον δυναμικά μεγαλύτερο μερίδιο στις αερομεταφορές, καθώς και τις ίδιες τις παραδοσιακές εταιρείες στην Ευρώπη. Η Ryanair, προσπαθώντας να επιβληθεί στο χώρο, έχει παρέμβει στην Ε.Ε. για τις κρατικές επιδοτήσεις σε εταιρείες όπως η Ολυμπιακή και η Alitalia. Μάλιστα, στον πρόσφατο διαγωνισμό για την Ολυμπιακή, στον κατάλογο των υποψηφίων αγοραστών περιλαμβάνονται και ορισμένες εταιρείες χαμηλού κόστους από Ευρώπη και ΗΠΑ, προσπαθώντας να κερδίσουν το κύρος, τα timeslots και την τεχνική βάση μίας καταξιωμένης αεροπορικής εταιρείας.

(πηγή: www.kathimerini.gr, 9/11/2008)