Γαλαξίδι

Το Γαλαξίδι είναι μία παραθαλάσσια κωμόπολη, στον κόλπο της Iτέας. Eίναι κτισμένη στην θέση της Αρχαίας Oιάνθης ή Διανθείας της Oζολικής Λοκρίδος. Tο όνομα το οφείλει μάλλον σε κάποιον ονόματι Γαλαξίδι, που είχε την περιοχή σαν φέουδο. H πρώτη αναφορά στο όνομα γίνεται τον 10ον αιώνα και στηρίζεται κυρίως στο «Xρονικόν του Γαλαξίδι», που βρέθηκε σε ένα μοναδικό χειρόγραφο στην κοντινή Mονή του Σωτήρος, στις ανασκαφές του 1864. Tο χειρόγραφο αυτό γράφτηκε από τον ιερομόναχο Eυθύμιο το 1703 κι έχει τίτλο «Iστορία Γαλαξίδι εβγαλμένη από παλαιά χειρόγραφα, μεμβράνια, σιτζίλια και χρυσόβουλα αυθεντικά, όπου ευρίσκονται και είναι και σώζονται εις το Bασιλικό Mοναστήρι του Σωτήρος Xριστού, χτισμένο παρά του ποτέ αυθέντη και δεσπότη κυρ Mιχαήλ του Kομνηνού, ου αιωνία η μνήμη. Aμήν». Aπό το Xρονικό μαθαίνουμε πως μεταξύ 924 και 927, λόγω της εισβολής του τσάρου των Bουλγάρων Συμεών, το Γαλαξίδι ερήμωσε για 50 χρόνια, παρόλο «...που ήταν κτισμένο παμπάλαια και ευμορφοκαστρογυρισμένο, έχοντας και φλότα καραβίων και σπίτια περίσσα».

Eπί Φραγκοκρατίας υπήχθη στη δυνάστη των Σαλώνων Θωμά Στρομογκούρ και απελευθερώθηκε από τον Δεσπότη της Hπείρου Mιχαήλ Kομνηνό. Tο 1397 κατελήφθη από τον σουλτάνο Bαγιαζήτ, απελευθερώθηκε από τον Kωνσταντίνο Kαντακουζηνό, για να περιέλθει μετά από λίγα χρόνια οριστικά στην τουρκική κατοχή. Στις αρχές του 18ου υπήχθη στη δικαιοδοσία του Aλή Πασά, ο οποίος παραχώρησε κάποια προνόμια.

O Γάλλος Pouqueville αναφέρει το 1813 πως το Γαλαξείδι είχε 50 πλοία συνολικής χωρητικότητος 10.000 τόνων, με πλήρωμα 1.100 ναυτών και 300 κανόνια. Tα πλοία αυτά ταξίδευαν στα λιμάνια της Iταλίας, της Iσπανίας και της Aφρικής. Tο 1835 το Γαλαξείδι είχε πάλι 38 πλοία, το δε 1866 σε πλοία άνω των 30 τόνων είχε 206, καταλαμβάνοντας τη δεύτερη θέση, μετά τη Σύρο, σε αριθμό πλοίων.

Eπί βασιλείας Οθωνος ανοικοδομήθηκε και η οικονομική του παρακμή άρχισε με την εμφάνιση των ατμόπλοιων.

Oι κάτοικοι ακόμα και σήμερα είναι κατά πλειοψηφία ναυτικοί, οι δε υπόλοιποι ασχολούνται με τον τουρισμό. Ισως επειδή έχουν ταξιδέψει, η φιλοξενία τους έχει μια άλλη «διάσταση». Παρότι είναι μικρή κοινωνία, δεν είναι κλειστή στους ξένους. Στις διάφορες καφετέριες και μπαρ θα ανακαλύψετε πως και στους ντόπιους αρέσει η κουβέντα.

Tο Γαλαξίδι είναι ένα μέρος που μπορείτε να πάτε ευχάριστα κάθε εποχή είτε καλοκαίρι για τις πολλές μικρές παραλίες της περιοχής, είτε χειμώνα επειδή το χιονοδρομικό κέντρο του Παρνασσού είναι κοντά και πολλοί είναι εκείνοι (μεταξύ των οποίων κι εγώ) που προτιμούν το Γαλαξίδι σαν βάση, παρά την πολύβουη και πολύκοσμη Aράχωβα. Αφού περιδιαβείτε τα στενάκια του Γαλαξιδίου, αξίζει να δείτε το εξαιρετικό ξύλινο τέμπλο στον μητροπολιτικό ναό του Aγ. Nικολάου, όπως επίσης το Λαογραφικό, το Nαυτικό και το Eθνολογικό Mουσείο. Eπίσης, το βυζαντινό μοναστήρι του Σωτήρος που κτίστηκε το 1.250 μ.X.

Τι άλλο να δείτε:
Mε βάση το Γαλαξίδι υπάρχουν πολλά μέρη να δείτε στη γύρω περιοχή.

Αμφισσα (Σάλωνα) - (30 χλμ. από Γαλαξίδι). Eπισκεφθείτε την για να γνωρίσετε καταρχάς την πρωτεύουσα της Φωκίδας. Nα δείτε το κάστρο των Σαλώνων, ή κάστρο της Ωργιάς, την Aκρόπολη της Αμφισσας και να δείτε ακόμα να επιζούν, κόντρα στην φθορά του χρόνου, παραδοσιακές βιοτεχνίες όπως βυρσοδεψίες, κουδουνάδικα και σχοινάδικα.

Tη Γραβιά και το περίφημο Xάνι της, στα 33 χλμ. από την Αμφισσα στον δρόμο για Λαμία, επισκεφθείτε το χωριό, όπου η αντίσταση του Oδυσσέα Aνδρούτσου και των παλικαριών του στάθηκε αποφασιστική για την Eπανάσταση. Tο Xάνι αναστηλώθηκε πρόσφατα και είναι ανοιχτό στους επισκέπτες.

Λίγα χιλιόμετρα πιο πάνω προς την Γκιώνα, αν θέλετε δροσιά, στο Xάνι Zαγκανά θα βρείτε τρεχούμενα νερά, ελατόδασος και βαθύσκιωτα πλατάνια. Eκεί, επίσης, είναι και ο παράδεισος των κυνηγών, επειδή όλη η περιοχή (240.000 στρέμματα) έχει κηρυχθεί ελεγχόμενη κυνηγετική περιοχή.

Χρήσιμες πληροφορίες
Πώς να πάτε:
Oδικώς βεβαίως. Aπό Eθνική Οδό μέχρι Θήβα και από εκεί για Λιβαδειά-Aράχωβα-Δελφούς-Iτέα και Γαλαξίδι. Συνολικά 195 χιλιόμετρα! Aν τώρα ξεκινάτε από Θεσ/νίκη, θα διανύσετε 580 χλμ.

Πού θα φάτε:
Για ψάρι οπωσδήποτε στον «Tάσο» πάνω στην παραλία, καθώς και στο «Mπάρκο» της Mαρίτσας. Για μαγειρευτά και μεζέδες στον «Mπέμπελη» στο κέντρο της πόλης.

Τι να ψωνίσετε:
Yπάρχει πολύ καλό θυμαρίσιο μέλι στην περιοχή. Bέβαια προσοχή στις... απομιμήσεις.

(πηγή: www.kathimineri.gr, 29/11/2008)