Σκύρος

Σκύρος η ανεμόεσσα
Η Σκύρος είν’ ωραία, όπου και αν πας τ’ ακούς, πως βγάζει επιστήμονες, τυριά και αστακούς…

Νομός
Η Σκύρος, είναι το μεγαλύτερο νησί του συμπλέγματος των Βορείων Σποράδων. Βρίσκεται ανατολικά της Εύβοιας, που είναι η πλησιέστερή της μεγάλη ξηρά, απέχοντας περί τα 25 μίλια από την Κύμη, μέσω της οποίας επικοινωνεί με ολόκληρη την Εύβοια και τη Στερεά Ελλάδα. Έχει έκταση 208 τετραγωνικά χιλιόμετρα και περίμετρο 60 μίλια. Η τεκτονική και γεωλογική σύνθεσή της, δείχνει την ύπαρξη δύο ξεχωριστών νησιών που ενώνονται σήμερα από ισθμό αλιτενή και αμμώδη, μήκους τεσσάρων περίπου χιλιομέτρων. Ο ισθμός αυτός, την διαιρεί σε δύο ίσα σχεδόν τμήματα, με τελείως διαφορετική όμως μορφή και φύση. Το ψηλότερο βουνό φτάνει τα 792 μ. ύψος και το 32% του νησιού καλύπτεται από πευκοδάσος. Περιμετρικά του νησιού υπάρχουν 32 μεγάλα και μικρά νησιά. Το κλίμα της Σκύρου είναι εύκρατο, αρκετά δροσερό το καλοκαίρι και ήπιο τον χειμώνα και οι άνεμοι είναι συνήθως βόρειας κατεύθυνσης.

Φαγητό
Το νησί φημίζεται για τις τοπικές νοστιμιές του, που είναι πολλές και αξίζει να τις δοκιμάσετε. Στη Σκύρο φτιάχνουν νοστιμότατη τυρόπιτα και τεροπτάδια (τυροπιτάκια) με τραχανά και ρύζι. Άλλη παραδοσιακή συνταγή είναι οι τερόπτες, με κολοκύθα και μυζήθρα, ψημένες στο τσεράμι που είναι κεραμική πλάκα, αλειμμένη με κρεμμύδι βουτηγμένο στο λάδι. Δοκιμάστε ακόμα τα σκυριανά ντολμαδάκια, τα γιαπράκια, τη φάβα και τον κρασάτο κόκορα και από γλυκά προτιμήστε τηγανίτες με μέλι. Ανώτερη όλων όμως είναι η αστακομακαρονάδα καθώς το νησί φημίζεται για τους αστακούς του. Μπορείτε να καθίσετε στα ταβερνάκια της Λιναριάς και στα πολύ συμπαθητικά εστιατόρια της Χώρας. Ξεχωριστό για τις νοστιμιές της είναι η ταβέρνα του Γιώργου στη Λιναριά και η Κορέλα στη Χώρα. Οι κάτοικοι είναι φιλόξενοι και αν πιάσετε την κουβέντα σε κάποιο από τα καφενεία είναι πιθανό να απολαύσετε την τοπική κουζίνα στο σπίτι κάποιου ντόπιου που θα σας προσκαλέσει.

Αγορές
Θα πρέπει να σταθείτε στα περίφημα Σκυριανά ξυλόγλυπτα που αποτελούν συνέχεια της Βυζαντινής τέχνης. Τα ξυλόγλυπτα είναι χειροποίητα και μοναδικά στον κόσμο σε σχέδιο και αναλογίες. Στο νησί υπάρχουν παραδοσιακοί τεχνίτες οι οποίοι κατασκευάζουν έπιπλα κατόπιν παραγγελίας. Εκτός από ξυλόγλυπτα μπορείτε να αγοράσετε πολύ όμορφα κεραμικά κεραμικά και διακοσμητικά πιάτα, κεντήματα, και πολύ όμορφα υφαντά.

Αποστάσεις
Η Κύμη απέχει 91 χλμ. από τη Χαλκίδα.
Η Χαλκίδα από την Αθήνα, 77 χλμ.
Η Χαλκίδα από τη Θεσσαλονίκη, 494 χλμ.
Η Χαλκίδα από την Αλεξανδρούπολη, 802 χλμ.
Η Χαλκίδα από τη Λαμία, 162 χλμ.

Η Περιοχή
Το νησί είναι γνωστό από τις παραδόσεις για το βασιλιά Θησέα των Αθηνών (λέγεται ότι πέθανε και ετάφη στο νησί) και τον Αχιλλέα (που η μητέρα του Θέτις τον έστειλε μεταμφιεσμένο σε κορίτσι στην αυλή του Βασιλιά Λυκομήδη, για να αποφύγει τα δεινά του Τρωικού Πολέμου). Η Σκύρος κυριεύτηκε από τον Αθηναίο στρατηγό Κίμωνα (470 π.χ.) που εγκατέστησε στο νησί Αθηναίους αποίκους. Καταλήφθηκε από τους Μακεδόνες (332 π.Χ.), με τη μεσολάβηση των Ρωμαίων όμως επανήλθε στους Αθηναίους (196 π.Χ.). Στους Βυζαντινούς Χρόνους χρησιμοποιήθηκε ως τόπος εξορίας ισχυρών προσώπων. Το 1538 πέρασε στην οθωμανική κυριαρχία. Το νησί πήρε την ονομασία του, όπως υποστήριξαν πολλοί ιστορικοί, από το άγριο πετρώδες έδαφος του. Σκίρον ή σκύρον σημαίνει συντρίμμια πέτρας (κατάλληλο για σκυρόδεμα) ή χαλίκι. Πρωτεύουσα του νησιού είναι η ομώνυμη Σκύρος ή Χώρα συνήθως για τους ντόπιους. Βρίσκεται στο βορειανατολικό τμήμα του νησιού και στις ανατολικές απολήξεις του βουνού Όλυμπος. Απέχει 10 χιλιόμετρα περίπου από τη Λιναριά, το κυριότερο λιμάνι του νησιού, που βρίσκεται στο μέσο των δυτικών ακτών. Η πόλη της Σκύρου είναι χτισμένη αμφιθεατρικά στις πλαγιές ενός λόφου, στη σκιά ενός μεσαιωνικού κάστρου και του βυζαντινού μοναστηριού του Αι Γιώργη του Σκυριανού. Αποτελεί χαρακτηριστική νησιώτικη πολιτεία με αιγαιοπελαγίτικη αρχιτεκτονική και ιδιαίτερα ενδιαφέρον τοπικό χρώμα. Η αισθητική της πόλης με τα κάτασπρα κυβόσχημα σπίτια και τις σκουρόχρωμες στέγες δημιουργεί μια μοναδική εντύπωση στον επισκέπτη.
Στην κορυφή του λόφου της Σκύρου, χτισμένο στη θέση της αρχαίας ακρόπολης, βρίσκεται το βυζαντινό φρούριο. Την είσοδο του κάστρου, που είναι ενσωματωμένη σε πυργόσπιτο, στολίζει ένα μαρμάρινο λιοντάρι-δράκος, μάλλον μεσαιωνικό. Στην κορυφή σώζονται τμήματα των βυζαντινών οχυρώσεων καθώς και μια δεξαμενή. Η σκούρα λιθοδομή έρχεται σε αντίθεση με τα κατάλευκα εκκλησάκια που είναι χτισμένα δίπλα. Η θέα από το κάστρο, θα σας συναρπάσει.
Κοντά στο κάστρο βρίσκεται το Σκυριανό σπίτι, που και αποτελεί δωρεά στο Δήμο του Ανδρέα και της Μαρίας Γιαλούρη. Χωρίζεται στα δυο με τον μπουλμέ (ξύλινο χώρισμα) και μπροστά είναι το καθιστικό με την κρεβατσούλα (καναπεδάκι) και το τραπεζάκι με τα καρεκλάκια. Σε μια γωνιά είναι το ντουλαπάκι με τα γυαλικά και κάτω ο σταμνοστάτης (θέση για τη στάμνα). Στην άλλη γωνιά βρίσκεται το τζάκι και ο τοίχος στολίζεται με πιάτα και μπακίρια. Στο πάνω μέρος του μπουλμέ είναι ο σφας (κρεβατοκάμαρα) και κάτω ο αποκρέβατος (αποθήκη).
Κάτω από την πλατεία της Αιώνιας Ποίησης είναι το Αρχαιολογικό Μουσείο της Σκύρου, που περιλαμβάνει, κυρίως αγγεία που έχουν βρεθεί τυχαία σε τάφους και χρονολογούνται από το 2500 π.Χ. ως την Κλασική Εποχή. Ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει επίσης επιτύμβιες στήλες Αρχαϊκής, Κλασικής και Ελληνιστικής Εποχής, τμήματα γλυπτών Ελληνιστικής και Ρωμαϊκής Εποχής, λάρνακες λαξευμένες σε πωρόλιθο κ.α.
Το Ιστορικό-Λαογραφικό Μουσείο Φαλτάιτς ιδρύθηκε το 1964. Είναι από τα πρώτα τοπικά Ιστορικά και Λαογραφικά Μουσεία της Ελλάδας. Δημιουργήθηκε για να σωθεί η Σκυριανή παραδοσιακή κληρονομιά και για να περάσει το μήνυμα πως το Παρόν και το Μέλλον πρέπει να στερεώνονται στην Παράδοση. Στεγασμένο στο παλαιό αρχοντικό των Φαλνταήδων, που οι ρίζες τους χάνονται στο Βυζάντιο, το Μουσείο δεσπόζει του ΒΑ άκρου της Σκύρου, χτισμένο πάνω στον μεγαλύτερο πύργο των πανάρχαιων Πελασγικών τειχών του νησιού - τον Παλαιόπυργο, όπως τον ονομάζουν οι νησιώτες. Φορτωμένο τον μύθο και την ιστορία (ο τόπος όπου βρίσκεται ήταν άλλοτε αρχαίος ναός), περιλαμβάνει όλον τον παραδοσιακό πολιτισμό και την ιστορία του νησιού, από την μεταβυζαντινή μέχρι την σύγχρονη εποχή. Το μουσείο διαθέτει αντικείμενα παραδοσιακής και σύγχρονης σκυριανής λαϊκής τέχνης, εργαλεία, σκυριανό σπίτι με τον εξοπλισμό του, ειδική βιβλιοθήκη με σπάνια βιβλία και πινακοθήκη με σκυριανά θέματα. Πρόκειται για ένα ζωντανό μουσείο με δωρεάν ξενάγηση στους χώρους του και συζητήσεις για θέματα λαογραφίας και παράδοσης.
Η Μεγάλη Στράτα διασχίζει την πόλη και οδηγεί στην πλατεία της Αιώνιας Ποίησης, η ονοματολογία της οποίας σχετίζεται προφανώς όχι μόνο με την παρουσία του αγάλματος του φιλέλληνα ποιητή Robert Brooke που πέθανε στη Σκύρο το 1915 (28 ετών) υπηρετώντας στο πολεμικό ναυτικό. Ο τάφος του βρίσκεται στο νότιο τμήμα του νησιού και συγκεκριμένα κοντά στον όρμο Πένες. Από τον κεντρικό δρόμο της Μεγάλης Στράτας ξεκινούν δεκάδες στενά ελικοειδή δρομάκια προς όλες τις κατευθύνσεις της πόλης. Η πόλη της Σκύρου πλαισιώνεται από πολλούς παραθαλάσσιους οικισμούς, ιδιαίτερα ανεπτυγμένους τουριστικά. Πολύ κοντά βρίσκεται ο οικισμός Μαγαζιά, ο οποίος διαθέτει μία από τις εκπληκτικότερες παραλίες του νησιού και στεφανώνεται από τη Χώρα. Επίσης νότια βρίσκονται ο Μώλος και ο Πέρα Κάμπος. Ανάμεσα στη πόλη και τη Λινάρια βρίσκεται ο τουριστικός οικισμός Ασπούς που βλέπει στον ειδυλλιακό όρμο Αχίλι. Η Λινάρια εκτός από επίνειο του νησιού είναι και ένας γραφικός αμφιθεατρικός οικισμός με μεγάλη τουριστική ανάπτυξη. Κοντά στη Λινάρια βρίσκονται οι όμορφες παραλίες Καλαμίτσα, Αχερούνες και Πεύκος. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει μια περιήγηση στο βόρειο τμήμα του νησιού. Το τοπίο του σκυριανού Ολύμπου και οι πευκόφυτες παραλίες θυμίζουν έντονα τη Βόρεια Εύβοια. Αξίζει να αναζητήσει κανείς τις βόρειες ακτές Άγιο Πέτρο και Κυρά Παναγιά, αλλά και να φτάσει στην Ατσίτσα. Περισσότερο περιπετειώδες θα είναι μια περιήγηση στο νότιο τμήμα του νησιού, όπου επιβλητική είναι η παρουσία του ψηλότερου βουνού του νησιού, του Κόχυλα. Εδώ το τοπίο είναι βραχώδες και άνυδρο και θυμίζει έντονα τη Νότια Εύβοια. Αξίζει πάντως να φτάσει κανείς στις Τρεις Μπούκες, ένα μεγάλο φυσικό λιμάνι, η είσοδος του οποίου κλείνεται από τις νησίδες Πλατώ και Σαρακηνό. Στις Τρεις Μπούκες βρίσκεται και ο τάφος του Βρετανού ποιητή Robert Brooke, ο οποίος πέθανε εδώ προερχόμενος από την Καλλίπολη. Πριν τη Χώρα συναντάτε το δημοτικό ιπποδρόμιο με τα ξακουστά σκυριανά αλογάκια (παρόμοια με πόνυ). Μπορείτε αφιλοκερδώς να τα ιππεύσετε και να γευτείτε μια ξεχωριστή αίσθηση ιππασίας. H θέα προς το απέραντο γαλάζιο του ανατολικού Αιγαίου είναι εκπληκτική. Στα νότια επισκεφτείτε το Νύφι με το κρυστάλλινο τρεχούμενο νερό του, τον όρμο της Κολυμπάδας και τον όρμο Ρένες. Συνεχίζοντας προς τα ανατολικά απολαμβάνουμε την θέα της απόκρημνης νότιας Σκύρου, και καταλήγουμε σε πανέμορφο οροπέδιο με λιβάδια και μια εποχιακή λίμνη στο κέντρο του. Εκεί βρίσκονται ελεύθερα κοπάδια από σκυριανά αλογάκια & αγριοκάτσικα. Με αφετηρία τη Λιναριά ακολουθώντας τον δρόμο για Σκύρο και λίγο μετά την διασταύρωση για τον Πεύκο στρίβουμε δεξιά σε χωματόδρομο που μας οδηγεί στην Παναγία Μέγκλου που από κει μπορούμε να θαυμάσουμε ίσως την καλύτερη θέα της Μεσογείου. Για τους λάτρεις τις φύσης προτείνεται να επισκεφτούν τον Άγιο Δημήτριο στην περιοχή Φερέ Κάμπος που μπορούν να θαυμάσουν τη στέρνα με ψάρια τύπου κόι και χρυσόψαρα που επιβιώνουν χωρίς την ανθρώπινη παρέμβαση. Επίσης αξίζει να ταξιδέψει κανείς 14 χλμ δυτικά της πόλης για να φτάσει στην Ατσίτσα, θαυμάσια πευκόφυτη περιοχή, με εντυπωσιακά βράχια και μικρές αγκαλιές για κολύμπι. Χρειάζεται λίγη προσοχή στους ανέμους που πνέουν στη περιοχή, ειδικά κατά τον Αύγουστο μήνα.

Υγεία
Αγροτικό Ιατρείο, 22220-92222
Γενικό Νοσοκομείο Παπανικολάου Κύμης, 22220-22332

Ακτοπλοϊκή και Οδική σύνδεση
Η Σκύρος βρίσκεται βορειοανατολικά της Κύμης, από την οποία απέχει 22 ναυτικά μίλια. Από την Κύμη για την Σκύρο εκτελούνται δρομολόγια με το φεριμπότ καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Η διαδρομή διαρκεί περίπου 2 ώρες. Η μετάβαση από την Αθήνα για την Κύμη γίνεται και με λεωφορεία του ΚΤΕΛ (απόσταση 167 χλμ., 3 ώρες και 30 λεπτά περίπου). Η μετάβαση από την Αθήνα για την Κύμη γίνεται με λεωφορεία του ΚΤΕΛ (απόσταση από Αθήνα 167 χλμ., 3 ώρες και 30 λεπτά περίπου).
ΚΤΕΛ Αθηνών, 210-8317153
ΚΤΕΛ Χαλκίδας, 22210-22436
ΚΤΕΛ Θεσσαλονίκης, 2310-595448
Πρακτορείο Φεριμπότ από Κύμη για Σκύρο, 22220-91789.
Πρακτορείο Φεριμπότ από Σκύρο για Κύμη, 22220-22020.
Πρακτορείο Βόλου για Σκύρο, 24210-39786.

Αεροπορική σύνδεση
Όλο το χρόνο εκτελούνται αεροπορικές πτήσεις από τα Σπάτα Αττικής για τη Σκύρο σε χρόνο περίπου 50 λεπτών. Το αεροδρόμιο Σκύρου απέχει 11 χλμ. ΒΔ από την πρωτεύουσα του νησιού.
Αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος, 210-3530000
Αεροδρόμιο Σκύρου, 22220-91625
Ολυμπιακές Αερογραμμές Αθήνα, 210-9666666
Ολυμπιακές Αερογραμμές Σκύρου, 22220-91123

Χρήσιμα Τηλέφωνα
Δήμος Σκύρου, 22220-91206
Λιμεναρχείο Λιναριάς. 22220-93475
Λιμεναρχείο Κύμης, 22220-22606
Αστυνομία, 22220-91274
ΟΤΕ, 22220-91119
ΕΛΤΑ, 22220-91208
Ταξί, 22220-91666
Ιστορικό Λαογραφικό Μουσείο Μάνου Φαλντάιτς, 22220-91232
Αρχαιολογικό Μουσείο, 22220-91327

Παραλίες
Όλο το νησί διαθέτει πολύ καλές παραλίες για την ευχαρίστηση της θάλασσας. Καλύτερες όλων ο Μώλος και τα Μαγαζιά, η Κυρα Παναγιά, η Ατσίτσα (λιμανάκι με βότσαλο), η Καλαμίτσα με χαλίκι και η Ατσίτσα, η Κυρά Παναγιά, τα Μαγαζιά - Μώλος, Ασπούς, Άγιος Πέτρος, Αχερούνες. Θα βρείτε επίσης ωραία λιμανάκια στη διαδρομή Ατσίτσα - Αγ. Φωκάς και Πεύκος με τα γαλαζοπράσινα νερά του. Από τον Πεύκο δυτικότερα συναντάμε την παραλία του Αγίου Φωκά. Ξεκινήστε μόνο αφού ρωτήσετε για την κατάσταση του δρόμου, προτείνεται μόνο για οχήματα 4WD και μηχανές εκτός δρόμου. Νότια συναντάμε και την πανέμορφη παραλία της Καλαμίτσας που ενδείκνυται για θαλάσσια μπάνια την εποχή του Αυγούστου με ισχυρά μελτέμια (δεν την «πιάνει ο καιρός», όπως λένε οι ντόπιοι), όπως επίσης και για θαλάσσια σπορ.

Διαμονή Ξενοδοχεία
Στη Χώρα
Νεφέλη, 22220-91964, 30 κλίνες, πισίνα, θέσεις στάθμευσης.
Μακρής, 22220-92964, 11 κλίνες.
Έλενα, 22220-91738, 20 κλίνες.
Στη Λιναριά
Κίνγκ Λυκομήδης, 22220-93249, 40 κλίνες, εστιατόριο, δεκτά κατοικίδια, δίπλα στη θάλασσα.
Λιναριά Μπέι, 22220-93274, 50 κλίνες, θέσεις στάθμευσης.
Αύρα, 22220-91659, στα Μαγαζιά, 50 κλίνες.
Σάντα Μαρία, 22220-92905, 40 κλίνες.
Αχίλλειον, 22220-93300, στο Ασπούς, 33 κλίνες.
Διώνη, 22220-92199, στο Ασπούς, 50 κλίνες.
Επίσης υπάρχουν πολλά ενοικιαζόμενα δωμάτια σε όλους τους οικισμούς και στη Χώρα, θα ρωτήστε στο Δήμο ή την Αστυνομία.

Τράπεζες
Στη Χώρα: Alpha Bank, Εθνική, Εμπορική, Eurobank, Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο

Έθιμα – Εκδηλώσεις
Απόκριες. Το Σκυριανό καρναβάλι που έχει τις ρίζες του στη διονυσιακή λατρεία. Διαρκεί ένα μήνα και κορυφώνεται την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς. Το καρναβάλι είναι από τις ποιο γνωστές αποκριάτικες εκδηλώσεις στον ελλαδικό χώρο. Χαρακτηριστικό τους το Διονυσιακό έθιμο του γέρου και της κορέλας. Γεροδεμένοι νεαροί άντρες φορούν την παραδοσιακή φορεσιά του σκυριανού βοσκού και δένουν στη μέση τους, με ιδιαίτερη μαεστρία μεγάλες κουδούνες χορεύοντας σε διονυσιακούς ρυθμούς από το απόγευμα του Σαββάτου έως την Κυριακή της αποκριάς καταλήγοντας στο κάστρο. Τους συνοδεύουν άλλοι νεαροί ντυμένοι με τη παραδοσιακή γυναικεία ενδυμασία που κατονομάζονται κορέλες. Η λαϊκή παράδοση λέει ότι το έθιμο έχει τις ρίζες του από την εποχή που ένας βοσκός της Σκύρου αντικρίζοντας τα αιγοπρόβατα του νεκρά από το βαρύ κρύο του χειμώνα, από το θυμό του έδεσε στη μέση του όλα τα κουδούνια τους και έφτασε χοροπηδώντας και χορεύοντας από το βουνό στην πόλη της Σκύρου. Την Κυριακή της αποκριάς στην κεντρική πλατεία της Χώρας πραγματοποιούνται εκδηλώσεις με άφθονο κρασί. Την παράσταση κλέβει η σάτιρα από τη Λιναριά με την επωνυμία Τράτα.
Παραδοσιακό πανηγύρι στις 26/27 του Αγ. Ερμολάου προστάτη των ψαράδων, στις 2/9 του Αγ. Μάμα προστάτη των βοσκών και του Αγ. Παντελεήμονα στις 27 Ιουλίου. Επίσης στη εορτή της Παναγιάς Μέγκλου στις 15/8 προσφέρεται παραδοσιακό πιλάφι με γίδα.
Πολιτιστικές εκδηλώσεις πραγματοποιούνται το καλοκαίρι με συμμετοχή του Δήμου και άλλων φορέων, επίσης γίνονται εκδηλώσεις στο Μουσείο Φαλτάιτς.

Internet
Ξενοδοχεία του νησιού, www.clickhere.gr/hotels-greece/hotels_gr.asp?HELLAS_EN=SKYROS
Επιμελητήριο Εύβοιας, 62.1.170.146/eviachamber
Αρχαιολογικό Μουσείο Σκύρου, www.culture.gr/2/21/211/21111m/g211km04.html
Τουριστικές πληροφορίες, www.servitoros.gr/evia-tourist-guide/gr/skyros/index.shtml
Σύντομη παρουσίαση του νησιού, ww2.olympic-airways.gr/passengers_info/oapaxinfdomskugr.htm
Το προφίλ της περιοχής, www.e-city.gr/evia/home/view/4000.php
Περιοχές Natura 2000, kynigos.net.gr/ellas/evoia/skyros.htm
Η Σκύρος στο Internet, www.inskyros.gr
Το μεγαλύτερο ενημερωτικό site του νομού, www.servitoros.gr
Ταξίδι στη Σκύρο, www.skyrostravel.com

Αυτό το κείμενό μου δημοσιεύτηκε στο ταξιδιωτικό έντυπο ΠΕΡΙΗΓΗΣΕΙΣ - Εφημερίδα Ημερησία, τ. 35 2004-2005