Πράσινο Ακρωτήριο

Τα νησιά του Πράσινου Ακρωτηρίου δεν είναι παρά η συνέχεια της Σαχάρας, της προερημικής περιοχής της, γνωστής με το όνομα Σάχελ στη Δυτική Αφρική. Είναι εξ ολοκλήρου Αφρική, όπως το επιβεβαιώνουν και οι άνθρωποι των γραμμάτων τους, μεταξύ αυτών και ο συγγραφέας Germano Almeida: «Le Cap Vert a souvent ete accuse de ne pas etre ou de ne pas vouloir etre africain. C' est que la question etait mal posee» (Το Πράσινο Ακρωτήρι συχνά κατηγορήθηκε πως δεν είναι ή δεν θέλει να είναι αφρικανικό. Και αυτό γιατί η ερώτηση δεν τέθηκε σωστά).

Το Σάο Νικολάου κατοικήθηκε για πρώτη φορά τον 15ο αιώνα, όπως και τα άλλα νησιά του Cabo Verde, με την ανακάλυψή τους από τον Πορτογάλο Diego Gomes το 1460. Πρωτεύουσά του η Vila da Ribeira Brava, μια πόλη περικυκλωμένη από βουνά, με επίνειο το γλυκό λιμανάκι Pregica. Κατά την περίοδο του σκλαβοπάζαρου, όπως και τα άλλα νησιά, υπήρξε αποθήκη για τους μαύρους που αγοράστηκαν στις αφρικανικές ακτές, για να γίνει η ισχυροποίηση των αποίκων πιο ελκυστική και για να κατοικηθούν τα έρημα νησιά. Η εκπαίδευση των σκλάβων αύξανε την αξία τους στις αγορές όπου θα πωλούνταν. Τον 19ο αιώνα το Σάο Νικολάου έπαιξε σημαντικό ρόλο όχι τόσο στην αγροτική όσο στη θαλάσσια εκμετάλλευση του Cabo Verde. Η ελονοσία που έπληττε το νησί Σαντιάγκο, καθ' ότι πιο κοντά στις αφρικανικές ακτές, έκανε το Σάο Νικολάου το επίκεντρο του αρχιπελάγους. Μακριά από την αφρικανική επίδραση, η Καθολική Εκκλησία με την εξουσιαστική θέση της ιδρύει το 1866 το πρώτο γυμνάσιο-λύκειο στο Cabo Verde, το φημισμένο Seminaire - Lycee. Επί 50 χρόνια το Seminaire μόρφωνε μαθητές που έρχονταν από όλα τα νησιά για να φοιτήσουν εσωτερικοί επτά χρόνια: πέντε έτη γενικές σπουδές και δύο θεολογία.

Το Seminaire - Lycee του Σάο Νικολάου, στα 50 χρόνια λειτουργίας του, εκπαίδευε όχι μόνο ποσοτικά αλλά και ποιοτικά τα στελέχη που στη συνέχεια αποτέλεσαν τον σκελετό τόσο του κρατικού μηχανισμού όσο και του ιδιωτικού τομέα του Cabo Verde. Οπως ανέφερε ο Arnaldo Franca, οι Πορτογάλοι εδώ εκπαίδευαν ακόμη και τα άτομα που χρησιμοποιούσαν στη συνέχεια σε νευραλγικές θέσεις στις υπόλοιπες αποικίες τους, ιδιαίτερα στη Γουινέα και στην Ανγκόλα. Το Σάο Νικολάου υπήρξε επίσης η γενέτειρα των μεγαλύτερων συγγραφέων του Cabo Verde. Οπως ο Jose Lopes, πατριάρχης των γραμμάτων του Cabo Verde, που άφησε ένα μνημειώδες ποιητικό έργο, αποτέλεσμα της κλασικής παιδείας που δέχθηκε στο Seminaire - Lycee και του φυσικού και κοινωνικού περιβάλλοντός του. Επίσης ο Baltazar Lopes, ποιητής και συγγραφέας γνωστός παγκοσμίως με το έργο του «Chiquinho», ο οποίος καθόρισε την ψυχολογία και την κοινωνική συμπεριφορά του κατοίκου του Πράσινου Ακρωτηρίου, κάτι που φαίνεται στο κύριο πρόσωπο του διηγήματός του. Η δράση του μυθιστορήματος στηρίζεται στις διάφορες πλευρές της κοινωνίας και γενικά της ζωής στο Cabo Verde, όπως η ομοιογένεια της κοινωνίας, με τις πολιτιστικές και ιστορικές αναφορές, η άνοδος της μικρής κοινωνικής τάξης, ο εφιάλτης της ξηρασίας, η δολιότητα του κοινωνικού περιβάλλοντος που περιορίζεται να ανοίξει τον δρόμο προς τη μετανάστευση. Αυτό το μυθιστόρημα, 50 χρόνια μετά την έκδοσή του, παραμένει το μεγαλύτερο μυθιστορηματικό έργο της λογοτεχνίας του Cabo Verde («Decouverte des iles du Cap Vert», Archives Historiques Nationales, edition Praia - Sepia, Paris 1998). Μεταξύ άλλων ποιητών και μυθιστοριογράφων του Σάο Νικολάου είναι και οι Pedro Corsino Azevedo, Gabriel Mariano, Leopoldina Barreto.

Σήμερα το Σάο Νικολάου δεν αποτελεί τον πρώτο πόλο έλξης για τους τουρίστες, όπως το Σαλ με τις αμμουδερές παραλίες και Φόγκο με το ηφαίστειο. Αποτελεί όμως μια ξεχωριστή συγκίνηση για τον πραγματικό ταξιδευτή. Η δομή του νησιού, με τα γεμάτα από διάσπαρτα σπίτια πανύψηλα βουνά, χαμένα στα σύννεφα, οι μαγευτικές διαδρομές από την πρωτεύουσα Ribeira Brava στα ψαροχώρια Pregica και Tarafal, τα ελικοειδή καλντερίμια, που διασχίζουν το χώμα της ερήμου ή τα καλλιεργημένα κομμάτια γης, περνώντας δίπλα από κάτασπρα ξωκλήσια, οι ζεστοί κάτοικοι αφήνουν στη μνήμη του ανεξίτηλες εικόνες.

Ribeira Brava, η πρωτεύουσα του νησιού, περιτριγυρισμένη από ψηλές και χαμηλές κορφές οι οποίες συνθέτουν ένα δεσποτικό πυραμιδοειδές σε σχήμα βουνό. Μια πόλη 11 χιλιάδων κατοίκων, χωρίς κανένα απολύτως νησιώτικο χαρακτηριστικό, παρ' όλο που η θάλασσα βρίσκεται μόλις επτά χιλιόμετρα πιο πέρα. Σπίτια με κεραμίδια, στενότατα καλντερίμια με φανάρια, όπου μόλις χωράει να περάσει ένα αυτοκίνητο, άνθρωποι βουνίσιοι, με ζεστό χαμόγελο όμως, πιο ανοικτοί στο χρώμα σε σχέση με αυτούς του Σαντιάγκο, συνθέτουν το τοπίο.

Τα αυτοκίνητα μετακίνησης στο Cabo Verde λειτουργούν με βάση την πληρότητα και όχι με κάποιο συγκεκριμένο ωράριο. Στην αγορά της Ribeira Brava καταφθάνουν γυναίκες για να πουλήσουν ψάρια, βότανα και λιγοστά φρούτα. Τα πρόσωπά τους είναι καταπονημένα, αλλά μέσα στη γλυκύτητα.

(πηγή: ΒΗΜΑ)