Προστασία από τα έντοµα

Η λήψη προληπτικών µέτρων πριν, κατά τη διάρκεια και µετά το ταξίδι είναι σηµαντική για την αποφυγή νοσηµάτων από δήγµα (τσίµπηµα) εντόµων, όπως τα κουνούπια, οι κρότωνες (τσιµπούρια), οι σκορπιοί και οι αράχνες. Κανένα προληπτικό µέτρο δεν παρέχει από µόνο του πλήρη προστασία, αλλά απαιτείται η τήρηση όλων των µέτρων προκειµένου να επιτευχθεί η µέγιστη προστασία.

Ποια προβλήµατα µπορούν να προκύψουν από τσίµπηµα εντόµου;
Τα τσιµπήµατα από έντοµα µπορούν να µεταδώσουν ασθένειες στον άνθρωπο και προκαλούν δυσάρεστες και ενίοτε επικίνδυνες τοπικές αντιδράσεις. Οι αντιδράσεις αυτές (π.χ. αλλεργικό εξάνθηµα) οφείλονται συνήθως στην υπερευαισθησία του ανθρώπινου δέρµατος στο σάλιο των εντόµων.

Ποιες ασθένειες µεταδίδονται συχνότερα από τα κουνούπια;
Ελονοσία, Κίτρινος πυρετός, ?άγκειος πυρετός, Ιαπωνική εγκεφαλίτιδα

Ποιες ασθένειες µεταδίδονται συχνότερα από τους κρότωνες (τσιµπούρια);
Ιογενείς εγκεφαλίτιδες, Νόσος του Lyme, Αιµορραγικοί πυρετοί κ.α.

Ποια είναι τα ειδικά µέτρα προφύλαξης;
Για ορισµένα νοσήµατα που µεταδίδονται από κουνούπια, όπως ο κίτρινος πυρετός, υπάρχουν ειδικά εµβόλια, ενώ για την προφύλαξη από την ελονοσία υπάρχουν ειδικά φάρµακα. Όσοι ταξιδεύουν προς χώρες όπου ενδηµούν ασθένειες, που µεταδίδονται µε έντοµα, πρέπει να ενηµερώνονται για τα απαραίτητα µέτρα προφύλαξης ανάλογα µε τη χώρα προορισµού. Στις ?ιευθύνσεις Υγείας των Νοµαρχιών διατίθενται εµβόλια (π.χ. για τον κίτρινο πυρετό) και χηµειοπροφυλακτικά φάρµακα για την ελονοσία.

Ποια είναι τα γενικά µέτρα προφύλαξης;
Κανένα από τα ειδικά µέτρα (εµβόλια, φάρµακα) δεν εξασφαλίζει πλήρη προφύλαξη, γι' αυτό είναι εξίσου σηµαντική η τήρηση των γενικών µέτρων προφύλαξης. Ο ταξιδιώτης πρέπει:
1. Να φορά φαρδιά ελαφρά ρούχα µε µακριά µανίκια, µακριά παντελόνια, ψηλές κάλτσες, κλειστά παπούτσια και καπέλο, ειδικά µετά τη δύση του ηλίου και όταν περπατά σε δάση, οπότε και εκτίθεται περισσότερο στα κουνούπια.
2. Να χρησιµοποιεί εντοµοαπωθητικά για επάλειψη στο δέρµα και ψεκασµό των ρούχων του.
3. Να χρησιµοποιεί εντοµοκτόνα σκευάσµατα (σπρέι, φιδάκια, ταµπλέτες) στους χώρους που πρόκειται να καταλύσει.
4. Να χρησιµοποιεί κουνουπιέρα κατά τις ώρες του ύπνου. Συστήνεται η κουνουπιέρα να ψεκάζεται µε εντοµοκτόνο.

Εντοµοαπωθητικά και εντοµοκτόνα και ορθός τρόπος χρήσης.
Τα εντοµοαπωθητικά σκευάσµατα, όπως είναι το DEET (N-diethyl-m-toluamide), εµποδίζουν τα έντοµα να εντοπίσουν τη λεία τους και τα απωθούν. Εφαρµόζονται µόνο στα ακάλυπτα σηµεία του σώµατος και στα ρούχα.
Τα εντοµοκτόνα σκευάσµατα περιέχουν ουσίες που προκαλούν το θάνατο των εντόµων. Τέτοιες ουσίες είναι η περµεθρίνη, η τετραµεθρίνη, η αλλεθρίνη κ.α, οι οποίες προσβάλλουν το νευρικό ή το αναπνευστικό σύστηµα των εντόµων. Προορίζονται αυστηρά και µόνο για το χώρο που παραµένουν οι ταξιδιώτες. Σε καµιά περίπτωση δεν εφαρµόζονται στο δέρµα.
Ο συνδυασµός εντοµοαπωθητικών και εντοµοκτόνων ενδείκνυται όταν είναι αναγκαία η υψηλή προστασία από τσίµπηµα εντόµων, όπως σε χώρες της υποσαχάριας Αφρικής, στην τροπική ζώνη της Νότιας Αµερικής κλπ.

Τα εντοµοαπωθητικά περιέχουν DEET σε συγκεντρώσεις από 5-90%. Πώς προσδιορίζεται ποιο σκεύασµα είναι κατάλληλο σε κάθε περίπτωση;
Στις περισσότερες περιπτώσεις συγκεντρώσεις 10-35% προσφέρουν ικανοποιητική προστασία. Αν το ταξίδι αφορά τροπικές χώρες, όπου οι θερµοκρασία και η υγρασία κυµαίνονται σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα, πρέπει να προτιµώνται σκευάσµατα υψηλότερης συγκέντρωσης σε DEET.

Εγκυµονεί κινδύνους η χρήση των εντοµοαπωθητικών σκευασµάτων;
Συνήθως τυχόν ανεπιθύµητες ενέργειες περιορίζονται σε ήπια δερµατικά εξανθήµατα. Σοβαρές επιπλοκές έχουν αναφερθεί µε λανθασµένη χρήση, όπως η κατάποση εντοµοαπωθητικών, η επάλειψη σε περιοχές µε πληγή ή έκζεµα στο δέρµα και η επαναλαµβανόµενη χρήση για διάστηµα πολλών ηµερών χωρίς ενδιάµεσα να ξεπλένεται το δέρµα µε νερό.

Είναι ασφαλής η χρήση εντοµοαπωθητικών στα παιδιά, στις εγκύους και στις θηλάζουσες µητέρες;
Δεν υπάρχει αντένδειξη για τη χρήση των σκευασµάτων αυτών σε παιδιά, εγκύους και θηλάζουσες µητέρες. Συνιστάται να αποφεύγεται η χρήση τους στα βρέφη. Στα παιδιά προτιµώνται σκευάσµατα µε συγκέντρωση 10-15% σε DEET. Για βρέφη ηλικίας έως 2 ετών συνιστάται η προµήθεια πριν το ταξίδι κουνουπιέρων εµβαπτισµένων σε εντοµοαπωθητικό.

Μπορεί να γίνει ταυτόχρονη χρήση εντοµοαπωθητικού και αντηλιακού;
Ναι, αρκεί να ακολουθηθούν οι οδηγίες χρήσεως που αναγράφονται στη συσκευασία του κάθε προϊόντος.
Εφαρµόζεται πρώτα το αντηλιακό και στη συνέχεια το εντοµοαπωθητικό. ?ε συστήνεται η χρήση προϊόντων που τα περιέχουν σε συνδυασµό.

Τα «φυσικά» εντοµοαπωθητικά είναι το ίδιο αποτελεσµατικά;
Τα περισσότερα «φυσικά» εντοµοαπωθητικά περιέχουν φυτικά έλαια (citronella, έλαιο µε άρωµα κίτρου) και προορίζονται για δερµατική χρήση. Κάποια από αυτά προστατεύουν τον ταξιδιώτη για λίγα µόνο λεπτά, ενώ άλλα για 1-2 ώρες περίπου. Στις τροπικές και υποτροπικές περιοχές τα σκευάσµατα αυτά πρέπει να χρησιµοποιούνται συµπληρωµατικά, διότι δρουν για µικρό χρονικό διάστηµα και η δράση τους δεν καλύπτει πολλά είδη εντόµων (π.χ. τις σκνίπες που προκαλούν λεϊσµανίαση στη Λατινική Αµερική).

(πηγή: www.travelforall.gr, www.keelpno.gr)