Σάμος

Είναι μεγάλο νησί η Σάμος: το όγδοο μεγαλύτερο νησί της χώρας με έκταση 474 τετρ. χλμ., με μεγαλύτερο μήκος 45 χλμ. και μεγαλύτερο πλάτος 20 χλμ. Εχει μεγάλους και κατάφυτους ορεινούς όγκους, κόλπους, όρμους και ορμίσκους και όμορφες παραλίες, μικρές και μεγάλες. Πρόκειται για ένα νησί εξαιρετικά «τυχερό» επειδή η μορφολογία του εδάφους επιτρέπει κάθε είδους ενασχόληση είτε με τη γεωργία και την κτηνοτροφία στους κάμπους και τα βουνά της (ακόμα και τα βουνά είναι εύφορα) είτε με την αλιεία σε κάποιο απο τα πάμπολλα παραθαλάσσια μέρη της. Eίναι ένα από τα μέρη που, λόγω της θέσης, της ιδιαίτερης Φύσης και ίσως των κατοίκων, από την αρχαιότητα ακόμα, αναπτύχθηκε έντονη δραστηριότητα τόσο στο χώρο του πνεύματος όσο και στο χώρο της οικονομίας, με το εμπόριο και τη γεωργία.

Μέχρι σήμερα, ακόμα και οι κάτοικοι των απομακρυσμένων ορεινών χωριών, παραμένουν άριστοι τεχνίτες, με εξαιρετικές επιδόσεις σε διάφορους τομείς, από την αγγειοπλαστική ώς τη ναυπηγία. Η παραγωγή του νησιού εξάλλου δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητη, με πρώτα και καλύτερα το περίφημο σαμιώτικο κρασί και λάδι, προϊόντα που συνεισφέρουν στην καλή φήμη του νησιού.

Διοικητικά η Σάμος είναι νομός μαζί με την Iκαρία και τους Φούρνους. Tο ίδιο το νησί αποτελείται από 4 Δήμους: Τον Δήμο Βαθέος, τον Δήμο Καρλοβάσου, τον μικρό Δήμο Μαραθόκαμπου και τέλος τον Δήμο Πυθαγορείου.

Πρωτεύουσά της το Bαθύ, που είναι και το κύριο λιμάνι του νησιού. Mια περιποιημένη και μικρή πολιτεία με αρκετά νεοκλασικά θα κερδίσει τις εντυπώσεις.

Η Σάμος σχετικά πρόσφατα ανακαλύφθηκε και ανακηρύχθηκε σε δημοφιλή προορισμό διακοπών. Eνα νησί που θα σας κερδίσει με τις φυσικές ομορφιές και την εναλλαγή των τοπίων από βουνό σε θάλασσα, καθώς και με την πληθώρα των αρχαίων μνημείων του!

Γυρίζοντας το νησί να δείτε...
• Το Βαθύ, που είναι η πρωτεύουσα της Σάμου, αποτελεί και το κυριότερο και μεγαλύτερο λιμάνι του νησιού. Για να είμαστε ακριβέστεροι, η ουσιαστική πρωτεύουσα του νησιού, είναι μια πόλη που ονομάζεται Σάμος, αλλά είναι ενωμένη με το Βαθύ.

Αρχικά, στην πόλη της Σάμου στεγάζονταν οι αποθήκες διαφόρων εμπόρων που είχαν ως έδρα τους το λιμάνι. Σιγά σιγά όμως τα κτίσματα επεκτάθηκαν και σήμερα έχουν διαμορφώσει μια όμορφη πόλη, με παλαιότερα και νεότερα κτίρια που διαρκώς εξελίσσεται και επεκτείνεται. Αποτελεί, φυσικά, το κέντρο όλων των εσωτερικών συγκοινωνιών του νησιού, αλλά και σημείο εκκίνησης για διάφορες εκδρομές στη γειτονική ακτή της Μικράς Ασίας.

Αν περπατήσετε στα γραφικά σοκάκια της πόλης, ανηφορίζοντας προς το Βαθύ, θα συναντήσετε πλήθος από παλιά σπίτια, χτισμένα με τον παραδοσιακό τρόπο του νησιού: πρόκειται για κτίσματα με μικρά παράθυρα που σχεδόν ακουμπούν το ένα το άλλο, σχηματίζοντας σχεδόν ένα υπόστεγο, πάνω από τα στενά δρομάκια.

Στη βορειοδυτική πλευρά του νησιού να επισκεφθείτε το Κοκκάρι. Tο όνομα προέρχεται από τη βασική παραγωγή του μέρους, που είναι το μικρό κρεμμύδι (κοκκάρι). Eίναι ένα από τα πλέον ανεπτυγμένα τουριστικά χωριά του νησιού. Παρ' όλη όμως την τουριστική του ανάπτυξη, το Κοκκάρι διατηρεί ακόμα το χρώμα και τη γραφικότητα, ιδίως στο λιμάνι του. Πολύ κοντά βρίσκονται οι θαυμάσιες παραλίες Τσαμαδού και Λεμονάκια. Το Κοκκάρι ενδείκνυται και για τη διαμονή σας, μιας κι εκεί θα βρείτε αρκετά μικρά ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια.

Τέλος, από τον Δήμο Βαθέος θα επισκεφθείτε και τους Βουρλιώτες. Οι Βουρλιώτες είναι ένας οικισμός ορεινός όσο και παλαιός. Ξεκίνησε να χτίζεται στις αρχές του 17ου αιώνα και για πολλά χρόνια οι κάτοικοί του ασχολούνταν κυρίως με την αμπελουργία, πράγμα που εξηγεί άλλωστε και την πληθώρα αμπελιών που θα συναντήσετε στη γύρω περιοχή.

• Το Kαρλόβασι, που είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη και το δεύτερο μεγαλύτερο λιμάνι της Σάμου. Είναι ουσιαστικά μια πολιτεία που αποτελείται από πολλούς μικρούς οικισμούς, το Παλαιό, το Νέο, το Μεσαίο Καρλόβασι, τον Ορμο και το Λιμάνι. Παλαιότερα, μάλιστα, λόγω της πληθώρας των χωριών που το απαρτίζουν ήταν γνωστό και με την ονομασία «τα Καρλοβάσια».

Κατά παράδοση, το Καρλόβασι είναι ένα από τα ζωντανότερα εμπορικά κέντρα του Αιγαίου, ενώ παλαιότερα υπήρξε διάσημο κέντρο παραγωγής δερμάτων· για του λόγου το αληθές αν περπατήσετε λίγο θα συναντήσετε πλήθος από ερείπια άλλοτε ακμαιότατων βυρσοδεψείων. Ακόμα, θα δείτε πλήθος από παλιά αρχοντικά κτίρια, το παλιό Πανεπιστήμιο και την πρώην Πορφυριάδα, που σήμερα στεγάζει το δημοτικό σχολείο του Νέου Καρλοβάσου. Ακόμα και σήμερα στο Καρλόβασι θα βρείτε βιοτεχνίες κεραμικών και υφαντών.

Αν βρεθείτε στην περιοχή, οπωσδήποτε θα κάνετε μια στάση στα δυτικά του χωριού, στην παραλία Ποτάμι. Στο σημείο αυτό έχουν βρεθεί θερμές πηγές και επίσης θα δείτε το εκκλησάκι της Μεταμόρφωσης, η κατασκευή του οποίου ανάγεται στον 11ο αιώνα. Πάνω από το σημείο αυτό, που είναι «θαμμένο» ανάμεσα σε πυκνή βλάστηση, βρίσκονται καταρράκτες. Eίναι ένα περπάτημα 8 - 10 λεπτών πλάι από την κοίτη του ποταμού. Για να δείτε όμως τον καταρράκτη, θα πρέπει να κολυμπήσετε 30 μέτρα περίπου. Πιο πέρα από το Ποτάμι, για τους λάτρεις των παρθένων παραλιών, υπάρχει το μικρό και το μεγάλο Σεϊτάνι, θάλασσες που έχουν ανακηρυχθεί προστατευόμενες γιατί στα νερά τους κατά καιρούς εμφανίζονται φώκιες.

Aξίζει ένα πέρασμα από την Καστανιά, ένα χωριό που χρωστάει το όνομά του στην πλούσια βλάστηση από καστανιές που υπάρχουν στην περιοχή. Είναι περίπου ορεινό, βρίσκεται σε 350 υψόμετρο, ενώ οι λίγοι κάτοικοί του ασχολούνται κατά βάση με τη γεωργία. Πρόκειται για ένα συμπαθητικό χωριουδάκι που ενδείκνυται για μια γραφική βόλτα.

• Τον Mαραθόκαμπο, που βρίσκεται στη νοτιοδυτική πλευρά του νησιού. Πρόκειται για έναν πολύ μικρό δήμο, τόσο όσον αφορά την έκταση όσο και τον αριθμό των χωριών του. Ο Δήμος Μαραθόκαμπου, με πρωτεύουσα το ομώνυμο χωριό, έχει κάτι λιγότερο από 2.000 κατοίκους, ναυτικούς και ψαράδες στην πλειοψηφία τους. Αν και στην περιοχή φυτρώνουν πάρα πολλά μάραθα, στοιχείο από το οποίο κατά πάσα πιθανότητα πήρε και το όνομά του το χωριό, η γη δεν είναι ιδιαίτερα γόνιμη, εξ ου και η καθολική σχεδόν ενασχόληση των κατοίκων με τη θάλασσα.

O Μαραθόκαμπος δεν έχει την τουριστική οργάνωση των υπολοίπων περιοχών της Σάμου, έχει όμως εξαίσιες αμμώδεις παραλίες, μεταξύ των οποίων και η Ψιλή ή Χρυσή Αμμος, μια παραλία με πεύκα που φτάνουν μέχρι τη θάλασσα. Ακόμα θα δείτε την ιστορική σπηλιά του Πυθαγόρα, όπου σύμφωνα με το μύθο ο φιλόσοφος βρήκε καταφύγιο κυνηγημένος από τους εχθρούς του. Αν συνεχίσετε τη διαδρομή σας προς τα πάνω, θα συναντήσετε σειρά από γραφικά μοναστήρια και εκκλησάκια κι αν έχετε διάθεση για πεζοπορία, μπορείτε να φτάσετε στη Βίγλα, στην ψηλότερη κορυφή του βουνού Κέρκη. Από εκεί θα δείτε να απλώνεται μπροστά στα μάτια σας όλο το Αιγαίο πέλαγος, με τις στεριές της Mικράς Ασίας να χάνονται στο βάθος.

Στον Δήμο Μαραθόκαμπου ανήκει και η Καλλιθέα, ένα χωριουδάκι γνωστό και ως το δυτικότερο μπαλκόνι της Σάμου. Η Καλλιθέα, αν και δεν έχει παρά 200 περίπου κατοίκους, είναι ένα πανέμορφο σημείο απ' όπου μπορείτε να διακρίνετε τις ακτές της Ικαρίας, ακόμα και τη Χίο. Πρόκειται για σημείο - κλειδί για τους λάτρεις των ειδυλλιακών ηλιοβασιλεμάτων.

• Το Πυθαγόρειο, που είναι ο τέταρτος και τελευταίος δήμος και συγκεντρώνει το σπουδαιότερο μέρος των αρχαιολογικών ευρημάτων του νησιού. Το Πυθαγόρειο είναι και η πρωτεύουσα του εν λόγω δήμου και βρίσκεται χτισμένο πάνω στα ερείπια της αρχαίας πρωτεύουσας. Στο λιμάνι του θα σας καλωσορίσει το άγαλμα του αρχαίου φιλοσόφου με μια αναπαράσταση της ερμηνείας του Πυθαγορείου Θεωρήματος. Στα νερά του λιμανιού υπάρχουν ερείπια από τις εγκαταστάσεις του αρχαίου λιμανιού, ενώ σε πολλά μέρη της πόλης σώζονται υπολείμματα από τα αρχαία της τείχη, αλλά και κομμάτια από τα αρχαία ανάκτορα του Πολυκράτη και ερείπια αρχαίων ρωμαϊκών λουτρών. Tο λιμάνι του Πυθαγορείου είναι γραφικότατο και θα σας θυμίσει πολύ την Yδρα. Aξίζει να το περπατήσετε το απογευματάκι και να απολαύσετε ένα καφέ η ποτό σε μία από τις πολλές καφετέριες που υπάρχουν «παρά θιν' αλός».

Στο Πυθαγόρειο αξίζει να επισκεφθείτε το Ευπαλίνειο Ορυγμα, ένα τούνελ μήκους ενός περίπου χλμ. που διαπερνά το βουνό που βρίσκεται πάνω από την πόλη. Το τούνελ αυτό, που είχε στόχο την ύδρευση της πόλης, θεωρήθηκε το 8ο θαύμα του κόσμου γιατί με τα μέσα της εποχής τρύπησαν το βουνό κι από τις δύο μεριές και συναντήθηκαν με απόκλιση μόνο 5 μέτρων!

Στον Δήμο Πυθαγορείου μπορείτε να κάνετε μια στάση και στους Μυτιληνιούς, χωριό που πρωτοκατοικήθηκε, όπως δηλώνει και το όνομά του, από Μυτιληνιούς. Το χωριό αυτό, αν και είναι χτισμένο σε μόλις 150 υψόμετρο, είναι περικυκλωμένο από λόφους που το αποκλείουν ακόμα και από τη θέα της θάλασσας. Το αξιοσημείωτο των Μυτιληνιών είναι τα σπάνια ευρήματα - απολιθώματα παλαιοντολογικών ζώων που έχουν ανακαλυφθεί στην περιοχή. Σε μικρή απόσταση από το χωριό έχει ανακαλυφθεί κι ένα νεκροταφείο τεράστιων προϊστορικών ζώων, όπως είναι το σαμοθήριο, ένα είδος αρχαίας καμηλοπάρδαλης, το αλογάκι της Σάμου, καθώς και πλήθος κομματιών ζώων από προϊστορικούς προγόνους σημερινών λιονταριών, ελεφάντων, ρινόκερων και άλλων.

Τέλος, το χωριό αυτό υπήρξε πάντοτε διάσημο για την παραγωγή εξαιρετικού καπνού, φήμη που υπερασπίζεται μέχρι και σήμερα. Αν ακολουθήσετε το δρόμο νοτιοδυτικά από τους Μυτιληνιούς, θα φτάσετε στους Μύλους, ένα χωριουδάκι γεμάτο νερόμυλους και έντονη βλάστηση. Δίπλα από το χωριό περνάει το μυθικό ποτάμι Ιμβρασος, στις όχθες του οποίου λέγεται ότι η θεά Ηρα συναντούσε τον Δία. Οι Μύλοι φημίζονται κυρίως για την παραγωγή εσπεριδοειδών και ειδικότερα πορτοκαλιών, ωστόσο πέρα από αυτό, ιστορικά είναι το πρώτο χωριό που χτίστηκε από Σαμιώτες ερημίτες που ζούσαν απομονωμένοι στα βουνά, την περίοδο που όλο το υπόλοιπο νησί είχε εγκαταλειφθεί από το φόβο των επιδρομών των πειρατών.

Παραλίες
Στη Σάμο, θα βρείτε τόσο οργανωμένες παραλίες με όλα τα κομφόρ όσο και «ανεξερεύνητες», στις λιγότερο αξιοποιημένες τουριστικά ακτές.

Στην πρώτη κατηγορία ανήκει και η παραλία του Γάγκου, μόλις 2 χλμ. δυτικά της πόλης της Σάμου. Διαθέτει εστιατόριο και καφέ, καθώς και ενοικιαζόμενες ομπρέλες και ξαπλώστρες.

Στην παραλία της Κερβέλης, που βρίσκεται 9 χλμ. περίπου ανατολικότερα από τη Σάμο, θα απολαύσετε το μπάνιο σας με μεγαλύτερη ηρεμία. Αν και δεν θα βρείτε τις ανέσεις των ενοικιαζόμενων καθισμάτων, οι σκίνοι που πλαισιώνουν τη θάλασσα και φτάνουν σχεδόν μέχρι το νερό θα σας κρατήσουν σκιά. Και στην Κερβέλη υπάρχουν μικρές γραφικές ταβέρνες όπου μπορείτε να καθίσετε για φαγητό. Εκτός αυτών, η θάλασσά της είναι πάντοτε ήρεμη και ζεστή.

Για μπάνιο μπορείτε επίσης να πάτε και στην Ψιλή Αμμο. Η παραλία αυτή βρίσκεται στα ανατολικά της πρωτεύουσας σε απόσταση 11 χλμ. Χαρακτηριστικό της, εκτός από την ψιλή της άμμο φυσικά, είναι τα εξαιρετικά ρηχά νερά. Επιπλέον, η Ψιλή Αμμος είναι το σημείο αυτό του νησιού που μετράει την κοντινότερη απόσταση, μόλις 1.200 μέτρων, από τα απέναντι μικρασιατικά παράλια.

Στην ανατολική πλευρά της Σάμου και σε απόσταση περίπου 12 χιλιομέτρων βρίσκεται η παραλία της Μουρτιάς. Η παραλία αυτή δεν είναι οργανωμένη, αλλά ενδείκνυται για όσους αγαπούν την ηρεμία. Εκεί συγκεντρώνονται άλλωστε και οι περισσότεροι ερασιτέχνες ψαράδες. Αν είστε οπαδοί της πεζοπορίας, να κάνετε μια βόλτα στις κοντινές παραλίες Μικρή και Μεγάλη Λάκα.

Στην αντίθετη πλευρά του νησιού, στα δυτικά της Σάμου και περίπου 9 χιλιόμετρα μακριά από την πόλη, θα πάτε για μπάνιο στο Νησί. Αν σας αρέσει το ψάρεμα θα απολαύσετε ιδιαίτερα την εκδρομή σας εκεί, αλλά οπωσδήποτε θα τη συνδυάσετε με φαγητό σε μία από τις πολλές ψαροταβέρνες που θα βρείτε, οι οποίες σερβίρουν όλες ψάρι και θαλασσινά.

Τέλος, στη νοτιοανατολική πλευρά του νησιού, σε απόσταση περίπου 9 χιλιομέτρων από την πρωτεύουσα, θα πάτε για μπάνιο στην παραλία της Μυκάλης. Eίναι γνωστή στο νησί και με την ονομασία «Κάβος Φονιάς» από μια νικηφόρα ναυμαχία που είχε γίνει στο σημείο αυτό. Η παραλία είναι οργανωμένη και αξίζει να την επισκεφθείτε για να χαζέψετε τα εξαιρετικής ομορφιάς βότσαλά της.

Γιατί;
• Επειδή είναι νησί μεγάλο, με πολλές ομορφιές να ανακαλύψετε στις διακοπές σας.
• Επειδή σας δίνει τη δυνατότητα να κάνετε από διακοπές ερημίτη μέχρι διακοπές κοσμικές - και στους περισσότερους εξ ημών αρέσει η ύπαρξη εναλλακτικών δυνατοτήτων.
• Επειδή η εναλλαγή αυτή υπάρχει και στο τοπίο.
• Επειδή θα βρείτε ελληνική ιστορία, καθώς και πανέμορφους ορεινούς και παραθαλάσσιους οικισμούς.

ΠΩΣ ΝΑ ΠΑΤΕ
Mε το πλοίο ή αεροπλάνο. Στο πρώτο τα φθηνότερα εισιτήρια κοστίζουν από 25 μέχρι 70 ευρώ για A΄ θέση με δίκλινη εξωτερική καμπίνα, ενώ το αυτοκίνητο κοστίζει 80 ευρώ.
Με αεροπλάνο το ταξίδι σας θα είναι αισθητά πιο σύντομο, θα διαρκέσει περίπου 45 λεπτά και θα σας στοιχίσει μετ' επιστροφής περίπου 160 με 180 ευρώ είτε με Ολυμπιακή (τηλ. 210-96.66.666) είτε με AEGEAN (τηλ. 801.11.20000).

ΠΟΥ ΝΑ ΦΑΤΕ
Δολίχη: Πάρα πολύ όμορφο μαγαζί στο λιμάνι του Πυθαγορείου. Σε μπαλκόνι, με θέα και με πολύ καλή μεσογειακή κουζίνα.
Bαρσάμος: Βρίσκεται στην ομώνυμη παραλία, κάτω σχεδόν από την Kαλλιθέα. Σε αυτή τη λιλιπούτεια παραλία δεν υπάρχει τίποτε άλλο. Θα φάτε εξαίσιο σπιτικό φαγητό από την κυρία Aγγελική, με προϊόντα κυρίως του κήπου της, του κοτετσιού της και της οικογενειακής βάρκας.
Ιριδα: Στο ορεινό χωριό Σταυρινίδες. Eξαιρετικά μαγειρευτά φαγητά.
Κούτσι: Στο Κούτσι, βέβαια, για καλά μαγειρευτά και κρεατικά.
«Της Iταλίδας»: Στο Kοκκάρι, στη δυτική άκρη του λιμανιού. O κόσμος το φωνάζει έτσι και όντως ανήκει σε μια Iταλίδα που μαγειρεύει υπέροχα. Θα το καταλάβετε πριν ακόμα δοκιμάσετε, από τη δυσκολία του να βρείτε τραπέζι. (Κρατώ μια επιφύλαξη γιατί φέτος που επισκέφθηκα τη Σάμο δεν είχε ανοίξει ακόμα.)
Μαΐστρος: Στον Μαραθόκαμπο για ψάρια, αλλά και θαλασσινούς μεζέδες.

ΤΙ ΝΑ ΨΩΝΙΣΕΤΕ
Tα γνωστά προϊόντα του νησιού είναι το κρασί και το λάδι. Ομως θα βρείτε και πολύ καλό πευκόμελο και βότανα. Aπό την αγγειοπλαστική του νησιού να προμηθευθείτε το «Kύπελλο του Πυθαγόρα» ή «Δίκαια Kούπα» και το Mασκαρά Kανάτι. Tο πρώτο είναι ένα κεραμικό κύπελλο που αν το γεμίσετε παραπάνω απ' όσο πρέπει, αδειάζει μόνο του. Tο δεύτερο είναι ένα κανάτι όλο τρύπες, κάποιες πραγματικές, κάποιες ψεύτικες. Aν δεν ξέρει κανείς ποιες είναι οι πραγματικές για να τις κλείσει με τα δάχτυλά του, καταβρέχεται όποτε πάει να πιει νερό.

ΧΡΗΣΙΜΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ
Κωδικός Κλήσης...................22730
Αεροδρόμιο Σάμου..............61.219
Λιμεναρχείο Σάμου..............27.318
Λιμεναρχείο Καρλοβάσου.....30.888
Νοσοκομείο Σάμου..............83.100
Τουριστική Αστυνομία..........87.344
Αστυνομία..........................87.315

(πηγή: www.kathimerini.gr)