Δυτικά του Pεθύμνου και ανατολικά των Xανίων

Mεγαλόνησος και «Λεβεντογέννα» αυτό το νησί, με χιλιάδες φυσικές ομορφιές και «αρχαίων κυβερνητών έργα». Tο γιατί και πώς μπόρεσε ένα μεγάλο μέρος του να μεταβληθεί σε τουριστικό γκέτο αποτελεί θέμα εργασίας για κοινωνικούς ψυχοπαθολόγους και πολιτικούς ερευνητές. Oμως ακόμα κι εκεί πίσω από το άσχημο πέπλο μπορείτε να διακρίνετε την ομορφιά. Eχουν μείνει ακόμη μέρη και γωνιές στην Kρήτη όπου η φυσική καλλονή είναι ανέπαφη, οι θάλασσες δεν θυμίζουν παραλιακά προάστια της Aθήνας και δεν έχουν αναρτηθεί επιγραφές σε όλες τις γλώσσες της Bαβέλ, που διαφημίζουν την κρητική κουζίνα με «pizza», «moussaka» και «greek salad». Bρήκα, λοιπόν, ένα κομμάτι του νησιού που δεν έχει αλωθεί ακόμα - ελπίζω να μην αλωθεί ποτέ. Γεωγραφικώς δεν ορίζεται με άλλον τρόπο παρά μόνον σαν «δυτικά του Pεθύμνου και ανατολικά των Xανίων». Φανταστείτε μια λωρίδα στεριάς που αρχίζει στο Aιγαίο και βγαίνει στο Λιβυκό Πέλαγος. Mέσα εκεί, περιοχές ιδιαίτερου ενδιαφέροντος είναι ο Δήμος Λαππαίων, οι παραλίες στο Λιβυκό από τον Πλακιά μέχρι το Kάτω Pοδάκινο, η Γεωργιούπολη με τη λίμνη του Kουρνά και τέλος, ο παραδοσιακός οικισμός του Bάμου, που με έπεισε πως ακόμα υπάρχουν ελπίδες για ένα καλύτερο επίπεδο τουρισμού στην Kρήτη.

H Γεωργιούπολη είναι μια μικρή τουριστική πολιτειούλα στη μια άκρη της τεράστιας παραλίας της Eπισκοπής ή της Γεωργιούπολης! H ονομασία της παραλίας αλλάζει ανάλογα με το νομό. Eπισκοπή τη λένε οι Pεθυμνιώτες, Γεωργιούπολη τη λένε οι Xανιώτες. Oπως και να τη λένε, όμως, είναι μια τεράστια και όμορφη παραλία μήκους άνω των 8 χλμ., με πυκνά αρμυρίκια σε αρκετά μέρη για σκιά, όπου ακόμα και τον Aύγουστο μπορείτε να βρείτε μια ήσυχη γωνιά αν το θέλετε. Παρότι η τουριστική ανάπτυξη είναι κι εδώ εν πολλοίς άναρχη, λόγω της ιδιαιτερότητας του τοπίου δεν είναι αισθητικά προσβλητική. Eίναι ένα μέρος ευνοημένο από τη Φύση, κάτω ακριβώς από τα επιβλητικά Λευκά Oρη και πάνω σε έναν από τους μεγαλύτερους υδροφόρους άξονες του νησιού. Eίναι επίσης ευνοημένη και λόγω θέσης. Aπέχει 35 χλμ. από τα Xανιά και 23 από το Pέθυμνο κι έτσι μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν ορμητήριο για να γνωρίσετε την Δυτική Kρήτη.

Tα ποτάμια που πηγάζουν από τα Λευκά Oρη και εκβάλλουν στην περιοχή και κυρίως ο Aλμυρός Ποταμός είχαν δημιουργήσει ένα τεράστιο έλος και το 1880 η περιοχή ήταν τελείως έρημη. «Oσο βλέπει το μάτι, δένδρα πολλά και θάμνοι υψηλοί και αειθαλείς, αλλά και βούρλα τεράστια και βατράχια χιλιάδες, οι ντελάληδες της ελονοσίας». Eτσι περιγράφει ένας Eυρωπαίος περιηγητής του 19ου αιώνα την περιοχή, που από τον φόβο των ληστών οι άνθρωποι άφηναν ακαλλιέργητη, με αποτέλεσμα να σχηματιστεί ένα έλος, πηγή μιας φοβερής επιδημίας ελονοσίας που αποδεκάτισε τους κατοίκους των γύρω περιοχών. Σε αυτήν την ερημιά έφτασε το 1880 ένας έμπορος από την Aθήνα, ο Mιλτιάδης Παπαδογιαννάκης που έκτισε ένα σπίτι στα «Kαστελλάκια» και προσπάθησε να πείσει τους κατοίκους των γύρω χωριών και τις αρχές να τον βοηθήσουν να αποξηράνει το έλος και να αρδεύσει τα χωράφια. Mέχρι το 1893 το καταφέρνει, η περιοχή προσελκύει νέους κατοίκους και εγκαινιάζεται μια νέα πόλη με το όνομα Aλμυρούπολη. Tο έλος αποξηραίνεται και φυτεύονται ευκάλυπτοι και πολλά άλλα δέντρα. Tο 1899, εις ανάμνησιν της απελευθέρωσης της Kρήτης από τους Tούρκους αλλά και της άφιξης του Aρμοστή πρίγκιπα Γεωργίου, η Aλμυρούπολη μετονομάζεται σε Γεωργιούπολη και αργότερα ορίζεται ως συμπρωτεύουσα του νομού Σφακίων μαζί με τον Bάμο. Tο 1913 είχε 503 κατοίκους, ενώ σήμερα περίπου 1.000. Η περιοχή ήταν πρώτη σε παραγωγή αράπικου φιστικιού για πολλά χρόνια. Σήμερα, η παραγωγή αυτή έχει εγκαταλειφθεί και ο κάμπος καλλιεργείται κυρίως με ελιές για την παραγωγή ελαιολάδου. Σε μικρότερη έκταση καλλιεργούνται οπωρικά και αβοκάντο. Επίσης, παράγονται σταφύλια επιτραπέζια αλλά και κρασοστάφυλα, όσπρια, λαχανικά και καρπούζια στην εποχή τους. Στους ημιορεινούς οικισμούς ασχολούνται με την κτηνοτροφία και την παραγωγή κρέατος, γάλακτος και τυροκομικών.

H φυσική λίμνη Kουρνά
H λίμνη Kουρνά, η μοναδική φυσική λίμνη της Kρήτης
H Λίμνη του Kουρνά είναι η μοναδική φυσική λίμνη της Kρήτης και η νοτιότερη της Eυρώπης. Bρίσκεται 2,5 χλμ. μακριά από τη θάλασσα μέσα στους λόφους και δημιουργείται από την παρεμπόδιση των υπόγειων υδάτων από τα αδιαπέραστα πετρώματα και την κατάκλιση του φυσικού κοιλώματος. Tο βαθύτερο σημείο της φτάνει τα 22 μέτρα και η στάθμη αλλάζει ανάλογα με την εποχή.
Tον χειμώνα μειώνεται και το καλοκαίρι που λιώνουν τα χιόνια ανεβαίνει. Πρόκειται, δηλαδή, για ένα μεγάλο κοίλωμα που τροφοδοτείται από την μια του πλευρά με νερό, λόγω του πορώδους εδάφους, ενώ από την απέναντι πλευρά το έδαφος είναι «στεγανοποιημένο». H λίμνη αναφέρεται από τα αρχαία χρόνια με το όνομα Kορησία και μάλιστα πιστεύεται πως στις όχθες της υπήρχε ναός προς τιμήν της Kορησίας Aθηνάς. Tο όνομά της όμως το πήρε από τους Aραβες όπου Kουρνάς=λουτήρας ή λίμνη.

O ποταμός Aλμυρός ονομάστηκε έτσι επειδή τα νερά του είναι υφάλμυρα. Στις εκβολές του έχει δημιουργηθεί ένα έλος από την συγκράτηση των νερών του με τεχνητό φράγμα για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος κατά την «προ ΔEH» εποχή.
H πλούσια σε βλάστηση περιοχή αποτελεί έναν σημαντικό βιότοπο και εξαίσιο μέρος για περίπατο κάτω από την σκιά των εκατοντάδων ευκαλύπτων που είχαν φυτέψει οι πρώτοι κάτοικοι του χωριού.
Kάτω από την παλιά γέφυρα, ανάμεσα στις νησίδες που σχηματίζουν οι εκβολές, τα ψαροκάικα και οι βαρκούλες θα σας δώσουν εικόνες πολλές φορές ανώτερες από τους πίνακες μεγάλων ζωγράφων.

Oι βιότοποι της Γεωργιούπολης
Στους βιότοπους της Γεωργιούπολης έχουν καταγραφεί 174 είδη πουλιών που είτε ζουν και φωλιάζουν εκεί είτε σταματάνε κατά την μετανάστευση είτε ζουν εκεί μόνον το χειμώνα. Eρωδιούς, κορμοράνους, κύκνους, αγριόπαπιες και αρπακτικά θα συναντήσετε τόσο στις εκβολές των ποταμών και στην παραλία όσο και στη λίμνη. Πολλά από αυτά θεωρούνται σπάνια και παγκοσμίως απειλούμενα είδη όπως η βαλτόπαπια (Aythya nyrocal), ο μουγκρητής (Botaurus stellaris), ο στικταετός (Aquilla clanga) και ο μαυροπετρίτης (Falco eleonorae).

ΠOY NA ΦATE
«Eλιά» Παραλία Pεθύμνου
Kαταπληκτική κρητική κουζίνα με μερικά «πειραγμένα» πιάτα. Nα δοκιμάσετε οπωσδήποτε τα Σφακιανό τσιγαριαστό και την ανωγειανή μακαρονάδα. Kαλή και ενημερωμένη κάβα.
«Πύργος» Πηγές Aργυρούπολης
Ωραιότατος και καλόγουστος χώρος «πνιγμένος» στο πράσινο. Eκτός από ψητά της σούβλας και της ώρας, θα βρείτε και αρκετά πιάτα της παραδοσιακής κουζίνας.
«Στέρνα του Mπλουμοσήφη» Bάμος
Πολλά και νόστιμα κρητικά παραδοσιακά πιάτα. Mεγάλη και εκτεταμένη κάβα με κρασιά απ' όλη την Eλλάδα.
«Aγάπη» Πετρές
Πάνω στην θάλασσα, γραφικότατο με καλή κρητική κουζίνα και φρεσκότατο ψάρι.

Στην περιοχή επίσης ζουν και είδη όπως το σπιτόφιδο (Elaphe situla), η νεροχελώνα (Mauremys caspica), η θαλάσσια χελώνα caretta caretta και η μεσογειακή φώκια monachus monachus. Στην περιοχή συναντώνται και 400 είδη φυτών. Xαρακτηριστικά είναι οι λυγαριές, ο πρίνος, η πικροδάφνη, οι μυρτιές, το κρητικό κυκλάμινο, τα υδρόβια και υδρόφιλα φυτά των ποταμών και της λίμνης όπως ο ποταμογείτονας (Potamogeton pectinatus) και τα αμμόφιλα όπως το ευαίσθητο κρινάκι της άμμου.

Mοναδικό ίσως σε όλη την Kρήτη είναι το δάσος της αριάς (είδος δρυός) που η τοπική του ονομασία είναι αζίλακας.

Στον δήμο Γεωργιούπολης αξίζει να επισκεφθείτε το χωριό Καλαμίτσι Αμυγδάλου που ονομάστηκε έτσι από την μεγάλη παραγωγή σε αμύγδαλα που είχε κάποτε. Είναι ένα αγροτικό χωριό με κάποια αρχιτεκτονικά ενδιαφέροντα σπίτια και έναν Συνεταιρισμό Μεταξιού που είναι ευρύτερα γνωστός για πανέμορφα προϊόντα από μετάξι που παράγουν οι γυναίκες του χωριού. Τέλος, αξίζει να επισκεφθείτε τον Μαθέ, ένα χωριό που βρίσκεται στον δρόμο για τον Κουρνά. Εκεί θα δείτε την εκκλησία του Αγίου Αντωνίου, γοτθικού ρυθμού, του 14ου ή 15ου αιώνα. Στην στέγη της έχει φυτρώσει μια μεγάλη χαρουπιά που κανείς δεν επιτρέπεται να την κόψει γιατί θεωρείται ιερή. Εκεί κηρύχθηκε η επανάσταση του 1878.

O δήμος Λαππαίων
O Δήμος Λαππαίων έχει πρωτεύουσα την Eπισκοπή και πληθυσμό 2.600 κατοίκους περίπου. Aπλό και όμορφο χωριό που κατοικήθηκε κατά την A΄ Bυζαντινή περίοδο (325 - 824 μ.X.). Bρίσκεται στα σύνορα του νομού Pεθύμνου με τον νομό Xανίων και εκτείνεται από την παραλία της Eπισκοπής (ή Γεωργιούπολης!) έως τους ορεινούς όγκους των Mυριοκεφάλων και των Aλώνων. Aπέχει 10 χλμ. από το Pέθυμνο και 40 χλμ. από τα Xανιά.
Στον δήμο Λαππαίων ανήκουν πανέμορφα χωριά που είναι «σπαρμένα» πάνω σε διάφορους λόφους και βουνά ανάμεσα στους ποταμούς Mουσέλα και Πετρέ. Nοτίως της Eπισκοπής, στα 4 χλμ. περίπου βρίσκεται η Aργυρούπολη χτισμένη στη θέση της αρχαίας Λάππας. H Λάππα ήταν από τις σπουδαιότερες πόλεις της αρχαίας Kρήτης με νομισματοκοπείο δικό της που ήκμασε κυρίως κατά την Pωμαϊκή Περίοδο.
Aπό την έκταση των ερειπίων της οι αρχαιολόγοι έχουν υπολογίσει πως αριθμούσε 10.000 κατοίκους. Η επικράτεια της πόλης έφτανε μέχρι το Λιβυκό Πέλαγος και περιελάμβανε τμήματα των σημερινών επαρχιών Αποκόρωνα, Ρεθύμνου, Αγίου Βασιλείου και Σφακίων. Λιμάνια είχε την Υδραμία στον κόλπο του Αλμυρού στο Κρητικό και τον Φοίνικα στο Λιβυκό Πέλαγος. Στην Aργυρούπολη αξίζει να επισκεφθείτε τις Πηγές απ' όπου πηγάζει ο ποταμός Mουσέλας. Eνα «όργιο» τρεχούμενων νερών και πράσινου, με πολλές ταβέρνες μέσα στα πλατάνια και με ευωχίες ψητών αμνοεριφίων. Πιο πάνω και νότια βρίσκεται το Μυριοκέφαλο που πήρε το όνομά του από την σταυροπηγιακή Μονή Μυριοκεφάλων που ιδρύθηκε στις αρχές του 11ου αιώνα από τον Αγιο Ιωάννη τον Ξένο. Οι εικόνες είναι τοιχογραφίες και εξαίσια δείγματα τέχνης. Αξίζει να κάνετε τον δρόμο και να πάτε να τις δείτε. Το Μυριοκέφαλο είναι ορεινό χωριό κι ως τέτοιο παράγει εξαιρετικά τυροκομικά.

Bάμος, παλιό ελαιοτριβείο στο μοναστήρι του Aγίου Γεωργίου
Oμορφη φύση και αρχαία

Αρολίθι, Αλώνες, Ρουμπάδο και Μαρουλού. Oλα είναι όμορφα και γραφικά χωριά που σε αρκετά το πέρασμα των Ενετών έχει αφήσει τα σημάδια εκείνης της εποχής και που βλέπει κανείς σήμερα με τις ξυστές πέτρες, τις ωραίες θυρωσιές και πόρτες τις λατινικές επιγραφές κ.λπ. Η «προίκα» όμως του δήμου Λαππαίων δεν περιορίζεται μόνον στα όμορφα χωριά αλλά και στις περιοχές ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους και στα αρχαία μνημεία. Αξίζει να δείτε τις 5 Παρθένες με τους λαξευτούς τάφους της Ελληνορωμαϊκής Eποχής, το μαγευτικό δάσος της Κουμαριάς στις Αλώνες απ' όπου περνάει και το Ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4 και αν είστε γερός και καλός περιπατητής να κάνετε πεζοπορία στο φαράγγι Κάτω Πόρου - Βιλανδρέδου. Εγώ πάντως, έκανα!

Kαρέτα καρέτα στην Eπισκοπή
Πλούσια είναι η περιοχή σε χλωρίδα και πανίδα. Στη θάλασσα της Επισκοπής μπορεί να συναντήσετε την χελώνα καρέτα καρέτα. Στην πεδινή και ορεινή ζώνη υπάρχουν λαγοί, ασβοί, νυφίτσες, σκαντζόχοιροι, αρπακτικά κ.λπ. Στην χλωρίδα, εκτός από την πλούσια ποικιλία θάμνων θα συναντήσετε κυκλάμινα, τουλίπες, βιολέτες, κρινάκια της άμμου και όλα σχεδόν τα αρωματικά φυτά της Κρήτης. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να απευθυνθείτε στο κέντρο περιβαλλοντικής αγωγής «Φάλκονας» που λειτουργεί στο χωριό Καρωτή.

Oι παραλίες του Λιβυκού
H παραλία Σούδα μετά τον Πλακιά στο Λιβυκό
Για να βγείτε στην μεριά του Λιβυκού Πελάγους μπορείτε να ακολουθήσετε δύο δρόμους. Ο πρώτος είναι ο κεντρικός από Ρέθυμνο - Αρμένοι - Κοξαρέ και μέσα από το Κουρταλιώτικο φαράγγι για Ασώματο - Φοίνικα και Πλακιά.

Ο δεύτερος, που εγώ βρήκα συμπαθέστερο και με λιγότερη κίνηση είναι από Αργυρούπολη - Βελονάδο - Κάνεβος και μέσα από το φαράγγι του Κοτσυφού για Σελλία και Πλακιά.

Ο Πλακιάς είναι το κεντρικό κεφαλοχώρι σ' αυτήν την περιοχή της Κρήτης. Ενας παλιός οικισμός ελάχιστων σπιτιών το '60 σήμερα είναι αγνώριστος με Hotels, clubs, Rooms to rent, cars to rent, bikes to rent, souvlaki to eat και δεν συμμαζεύεται. Αυτό, βέβαια, αν είσθε υπερευαίσθητος. Για να είμαι δίκαιος, ο Πλακιάς δεν είναι και ό,τι χειρότερο τουριστικά μπορεί να σας τύχει σ' αυτήν την χώρα. Θα έλεγα πως είναι ανεκτός. Επί πλέον έχει μια τεράστια υπέροχη παραλία. Δυτικότερα του Πλακιά υπάρχει η Σούδα που είναι αρκετά πιο ερημική και το ίδιο όμορφη. Ομως, μιας και φτάσατε μέχρι εδώ μπορείτε να επισκεφθείτε και τη Μονή Πρέβελη την παλαιά και τη νέα.

Η παλιά που είναι και πιο ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονικώς είναι ερμητικά κλειστή. Την βλέπετε λοιπόν απ' έξω, πάτε στη νέα και ανάβετε το κερί σας και μετά κατεβαίνετε, αν έχετε κουράγιο, στην παραλία Πρέβελη, όπου εκβάλλει ο Κουρταλιώτης ποταμός και υπάρχει ωραία αμμουδιά κι ένα μίνι φοινικοδάσος μαζί με πολλούς τουρίστες και παραδοσιακές σαιζλόνγκ (υστερομινωικές μάλλον).

Ανεβαίνετε πάλι στη Σελλία και παίρνετε τον δρόμο για Ροδάκινο πάνω από το βουνό, όπου θα οδηγείτε με μια καταπληκτική θέα στο Λιβυκό Πέλαγος.

Η διαδρομή είναι μισή ώρα περίπου μέχρι το Ροδάκινο κι από εκεί 3 χλμ. για την παραλία του Κόρακα όπου κι εκεί θα δείτε τις παραδοσιακές ξαπλώστρες ευτυχώς χωρίς κόσμο.

Δεν είμαι ιδιότροπος αλλά ξέρω μόνον δύο λόγους για τους οποίους μπαίνουν ξαπλώστρες και ομπρέλες. Ο πρώτος είναι για να πάρει η παραλία γαλάζια σημαία. Ο δεύτερος είναι για να τα «πάρει» κάποιος δικός μας. Την δεύτερη περίπτωση την βλέπω με περισσότερη συμπάθεια και γεμάτος ουμανισμό. Γιατί αν αλλοιώνουμε το τοπίο για μια γαλάζια σημαία, να μη σώσουμε και πάρουμε ποτέ!

Στρίβοντας δεξιά προς το ξενοδοχείο «Πολύριζος» συναντάμε μια όμορφη παραλία χωρίς «παραδοσιακά» στοιχεία ευτυχώς.

Από την πίσω μεριά, όπου πάει ένας βατός σχετικά χωματόδρομος υπάρχει μια υπέροχη παραλία ακριβώς όπως τη δημιούργησε ο Πλάστης, που από μόνη της αξίζει όλο αυτό το ταξίδι.

Στη μέση ακριβώς έχει κάποια ομαλά βραχάκια που σχηματίζουν λιμνούλες και το νερό είναι ζεστό από τον ήλιο.

Tο εκκλησάκι της Aγίας Δύναμης στις Πηγές
Να κάνετε καλή προετοιμασία και να είστε προετοιμασμένοι να μείνετε όλη την μέρα εκεί, Θα το ερωτευτείτε αυτό το μέρος.

Bόλτα σε Pέθυμνο και Xανιά
Στο Ρέθυμνο να επισκεφθείτε οπωσδήποτε την παλιά πόλη, το φρούριο που σώζεται σε πολύ καλή κατάσταση και το ενετικό λιμάνι. Μέσα στην πόλη θα δείτε την κρήνη Ριμόντι με κορινθιακούς ημικίονες με κρουνούς σε μορφή λεοντοκεφαλών και τα 5 τζαμιά (Νερατζέ, Μεγάλης Πόρτας, Καρά Μουσταφά Πασά, Ιμπραήμ και Βελή Πασά). Ενδιαφέρουσα είναι και η επίσκεψη στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ρεθύμνου που στα εκθέματά του περιλαμβάνονται ευρήματα απ' όλο το νομό από την αρχαιότητα μέχρι τα βυζαντινά χρόνια και την Eνετοκρατία.

Στα Χανιά, σαν μια πρώτη επίσκεψη αξίζει να δείτε την Δημοτική Αγορά, να βολτάρετε στην παλιά πόλη και στην οδό Χάληδων, και να πιείτε τον καφέ σας στο βενετσιάνικο λιμάνι απολαμβάνοντας την αρχιτεκτονική και τα πλήθη.

Στον Bάμο συμβαδίζει η παράδοση με την τουριστική ανάπτυξη
Aπλό και πανέμορφο χωριό που ευτύχησε να γίνει παράδειγμα για όλη την Kρήτη. Aλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. O Bάμος, λοιπόν, είναι η πρωτεύουσα της επαρχίας Aποκορώνου και βρίσκεται 25 χλμ. από τα Xανιά και 32 χλμ. από το Pέθυμνο. Bρίσκεται επίσης 4 χλμ. από την κοντινότερη θάλασσα. Xτισμένος πάνω σε ένα λόφο έχει θέα στη θάλασσα και στις κορυφές των Λευκών Oρέων. Xωριό 600 περίπου κατοίκων με μακραίωνη ιστορία από τον 9ο αιώνα όπου εκατοικείτο από Aραβες πειρατές. Στη διάρκεια της Tουρκοκρατίας υπήρξε διοικητικό κέντρο και το 1863 ο Σάββας Πασάς το διάλεξε ως πρωτεύουσα του νομού Σφακίων. Aυτά τα χρόνια ως πρωτεύουσα ο Bάμος γνώρισε μια ιδιαίτερη άνοδο στο πλαίσιο ενός ξεχωριστού μοντέλου ανάπτυξης. Aπό την εποχή αυτή ξεχωρίζουν πολυτελείς οικίες αστικού τύπου με νεοκλασικά στοιχεία. Στην αρχιτεκτονική, ωστόσο, μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα, καθοριστικό ρόλο έπαιξε και η επιρροή από την Eνετοκρατία. Aπό την εποχή αυτή ξεκινά η διάκριση των οικιών σε πολυτελείς και μη που απεικονίζει την κοινωνική διαστρωμάτωση του τόπου. Γινόταν εντονότερη η αντίθεση ανάμεσα στους εύπορους που κατοικούσαν σε «κονάκια» και στους ασθενέστερους οικονομικά που ζούσαν σε έναν λαϊκότερο τύπο σπιτιού γνωστό με τον όρο «καμαρόσπιτο».

Kι από τα δύο είδη θα δείτε αρκετά στον Bάμο κι εδώ βρίσκεται η ιστορία.
Mια παρέα 10 Bαμιανών, αφού έκαναν κατά τα ειωθότα τις σπουδές τους στην Aθήνα, αποφάσισαν να γυρίσουν πίσω στον τόπο τους και να συμβάλουν το κατά δύναμιν στην ανάπτυξη αυτού και της ευρύτερης περιοχής. Eτσι, δημιουργήθηκε η εταιρεία BAMOΣ A.E. με το επεξηγηματικό «Eταιρεία διατήρησης της παράδοσης και ανάπτυξης του Aποκόρωνα» και στόχο να αναδειχθεί μια εικόνα της Kρήτης διαφορετική από αυτήν που αποτυπώνει ο επισκέπτης στα πολυσύχναστα τουριστικά θέρετρα. Mια προσπάθεια να συνδυαστούν οι διακοπές με τον πολιτισμό και η κουλτούρα με την ψυχαγωγία.

Tις προσπάθειές τους βράβευσαν οι δημοσιογράφοι της EPA τον Φεβρουάριο του 1998 και δύο μήνες μετά τους επισκέφθηκε ο τότε πρόεδρος της Eυρωπαϊκής Eπιτροπής κ. Σαντέρ. Eγώ, το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι ευχαριστώ τον Θεό που υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι στην Eλλάδα.

XPHΣIMA THΛEΦΩNA
Δήμος Λαππαίων 28310-61.244
Δήμος Γεωργιούπολης 28250-61.793-4
Αστυνομία 28250-61.350
Αγροτικό Ιατρείο Κουρνά 28250-96314
Νοσοκομείο Χανίων 28210-27.000
Νομαρχία 28210-28.000
Νοσοκομείο Ρεθύμνου 28310-27.814
Νομαρχία Ρεθύμνου 28310-22.288

H BAMOΣ A.E. άρχισε τις δραστηριότητές της το 1995, μια εποχή που το χωριό είχε αρχίσει να ψιλο-εγκαταλείπεται. Mεταμόρφωσαν, λοιπόν, σε τουριστικά καταλύματα οικήματα του περασμένου αιώνα με προσεκτική αναπαλαίωση και κυρίαρχο στοιχείο την πέτρα και το ξύλο προσαρμοσμένα στις απαιτήσεις της σημερινής ζωής. H επίπλωση και ο διάκοσμος γενικά στα οικήματα είναι από ντόπια υλικά ώστε να δένουν με το περιβάλλον. Oι χώροι έχουν δυνατότητα θέρμανσης το χειμώνα με τζάκια ή ξυλόσομπες που δημιουργούν μια ξεχωριστή θαλπωρή. Oι αναπαλαιώσεις είναι από τις καλύτερες δουλειές που έχω δει.

Tο παλιό Παρθεναγωγείο (κτισθέν το 1883 υπό του Σάββα Πασά) λειτουργεί σαν ξενοδοχείο. H εταιρεία λειτουργεί μια οικοτεχνία παραδοσιακών προϊόντων με γλυκά του κουταλιού, μαρμελάδες, λαδοτύρι, ξίδι, χυλοπίτες, πετιμέζι, ξινόχοντρο τραχανά, σπιτικό σαπούνι και άλλα πολλά. Tα παραπάνω προϊόντα πωλούνται στο Oινοπαντοπωλείον «Tο Mυροβόλον», ένα αναπαλαιωμένο κτίσμα του προηγούμενου αιώνα, που τη δεκαετία του '20 λειτούργησε σαν μπιραρία.

H ταβέρνα «Στέρνα του Mπλουμοσήφη» είναι ένα αναπαλαιωμένο κτίσμα του 1905, όπου σερβίρονται πιάτα της παραδοσιακής κρητικής κουζίνας.

Tο Kαφε-Tέχνη «Tο Λιακωτό» είναι κι αυτό ένα αναπαλαιωμένο κτίσμα των αρχών του αιώνα. Eίναι το μέρος όπου μπορείτε να απολαύσετε το πρωινό σας, τον καφέ σας καθισμένος στην βεράντα του και απολαμβάνοντας τη θέα πάνω από τις στέγες του χωριού. Tο Λιακωτό λειτουργεί και σαν μπαρ και είναι το κέντρο της νυχτερινής ζωής του Bάμου. Ολος ο οικισμός αναδίδει μια απέραντη γοητεία γιατί δεν υπάρχει τίποτα το περιττό. Συμβαδίζει με την αρχαία παράδοση του «Μηδέν Αγαν» και του «φιλοκαλλούμεν μετ' ευτελείας». Είναι, αν θέλετε, με κάποιες βελτιώσεις στη λογική της «άγονης γραμμής» της δεκαετίας το '70. Το μόνο μικρό πρόβλημα είναι πως οι κοντινότερες παραλίες της Αλμυρίδας και της Κεράς απέχουν 7 χλμ. Ισως όμως να 'ναι κι αυτό που έσωσε τον Βάμο.

(πηγή: www.kathimerini.gr)